Δερματολογικές καταστάσεις: Έκζεμα/ δερματίτιδα, Ακμή, Μυκητιάσεις/ «Το πόδι του αθλητή», Επιχείλιος έρπης, Ψώρα, Απώλει

1. Δερματολογικές καταστάσεις: Έκζεμα/ δερματίτιδα, Ακμή, Μυκητιάσεις/ «Το πόδι του αθλητή», Επιχείλιος έρπης, Ψώρα, Απώλεια μαλλιών Παύλος Μ. Μυριανθεύς Επίκουρος Καθηγητής Νοσοκομείο ΚΑΤ, 5 Δεκεμβρίου 2008, 16.00 – 18.00

2. Στοματικά έλκη, Επιχείλιος έρπης, Έρπητας ζωστήρας • Απλές άφθες • Ηλικίες: 10 – 40 ετών. • Συρροή 1-5 βλαβών που μπορεί να έχουν μέγεθος μέχρι 5 mm και έχουν λευκό ή κιτρινωπό κέντρο με ερυθρωπή φλεγμαίνουσα άλω. • Γλώσσα, χείλη, εσωτερική επιφάνεια της παρειάς.

3. Μεγάλες άφθες • Σπάνιες και έχουν διάσταση 30 mm και συρρέουν μέχρι 10 βλάβες μαζί. • Μπορεί να εντοπίζονται στη γλώσσα, στα χείλη και την εσωτερική επιφάνεια της παρειάς, το φάρυγγα και την υπερώα. • Τοπικός πόνος και κάψιμο που μπορεί να μην επιτρέπουν την μάσηση τροφής και φαγούρα.

6. Βοήθεια από γιατρό • αν διαρκεί πάνω από 3-4 εβδομάδες, • αν υπάρχει απώλεια βάρους, • αν οι βλάβες επεκτείνονται σε άλλους βλεννογόνους, • αν υπάρχει εξάνθημα, • αν υπάρχει υποψία αλλεργίας σε φάρμακα και υπάρχει διάρροια.

7. Αντιμετώπιση • Τοπικά αναισθητικά, αναλγητικά, αντισηπτικά-αντιμικροβιακά και αντιφλεγμονώδηυπό μορφή γέλης, υγρών διαλυμάτων, καραμελών και ταμπλετών • Λιδοκαίνη ή βενζοκαίνη. • Τοπικά αναλγητικά είναι η σαλικυλική χολίνη που κυκλοφορεί υπό μορφή γέλης.

8. Αντιμετώπιση • Τοπικά αντισηπτικά-αντιμικροβιακά : σκευάσματα χλωρεξιδίνης, ιώδιο υπό μορφή διαλυμάτων για πλύσεις στόματος, καραμελών ή δισκίων. • Προτιμούνται τα διαλύματα για πλύσεις στόματος. • Τα διαλύματα χλωρεξιδίνης μπορεί να αποχρωματίσουν την γλώσσα και τα δόντια. • Τοπικά αντιφλεγμονώδη είναι η υδροκορτιζόνη υπό μορφή δισκίων και η τυριαμσινολόνη υπό μορφή αλοιφής. • Διαθέσιμη είναι η βενζυνταμίνη υπό μορφή υγρού διαλύματος για πλύσεις.

9. Επιχείλιος έρπης • Ιός του απλού έρπητα (HSV) τύπου Ι • 90% του ενήλικου πληθυσμού έχει θετικά αντισώματα κατά του ιού που μολύνονται πριν την ηλικία των 20 ετών • Επαφή με τις πληγές του ασθενή ή τις εκκρίσεις τους (σάλιο) • Επαφή με μολυσμένα αντικείμενα, όπως πετσέτες, ποτήρια, σκεύη, ξυραφάκια κλπ. • Στοματικός έρωτας ενέχει τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού στα γεννητικά όργανα.

10. Συμπτώματα • Κνησμός και γενικότερη ευαισθησία στην περιοχή γύρω από τα χείλη ή αίσθημα καύσου, νυγμού (μυρμήγκιασμα) ή πόνου, μέτριος πυρετός. • Εξάνθημα που αποτελείται από φυσαλίδες πάνω σε ερυθηματώδη βάση. • Το εξάνθημα στα χείλη, ούλα, περιστοματικά, ρουθούνια, μέτωπο, παρειές, βλέφαρα, αυτιά και δάχτυλα. • Οι φυσαλίδες είναι συνήθως μικρές και αρχικά περιέχουν διαυγές υγρό, που στη συνέχεια γίνεται οροπυώδες (κιτρινωπό) και σε λίγες μέρες οι φυσαλίδες σπάνε και σχηματίζονται εφελκίδες (κρούστες). • Οι δερματικές βλάβες του επιχείλιου έρπητα διαρκούν 7 έως 14 ημέρες και η επούλωση των βλαβών γίνεται χωρίς να μείνουν ουλές.

11. Αντιμετώπιση • Η λοίμωξη υποχωρεί από μόνη της • Αντιμετώπιση πόνου με παυσίπονα (παρακεταμόλη, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη) • Αντιικά φάρμακα όπως η ακυκλοβίρη και βαλακυκλοβίρη από το στόμα • Ειδικά αυτοκόλλητα – αλοιφές που περιέχουν ακυκλοβίρη 5% • Αποφυγή του ήλιου και χρησιμοποίηση αντιηλιακής κρέμας • Συμβουλή από γιατρό στην περίπτωση που δεν είμαστε βέβαιοι για τη διάγνωση (υπάρχουν νοσήματα που μιμούνται τον έρπητα) • Βάλτε στις φουσκάλες καθαρό οινόπνευμα με βαμβάκι για να ξεραθούν. • Χρήση τοπικών αντισηπτικών αλοιφών που περιέχουν poviodine-iodine 10%, benzalkonium chloride, cetrimide. • Καταπραϋντική κρέμα όπως βαζελίνη για να διατηρείται υγρή όσο ο ιός κάνει τον κύκλο του.

12. Πρόληψη • Μην αγκαλιάζετε και μη φιλάτε κανέναν, ιδιαίτερα βρέφη, παιδιά και άτομα με δερματοπάθειες σε έξαρση. • Αποφεύγετε κάθε είδους στενή σωματική επαφή. • Μη σπάτε τις φουσκάλες και μην ξύνετε τις δερματικές βλάβες – διασπορά, επιμόλυνση • Πλένετε τα χέρια σας πριν και μετά από κάθε επαφή με την πάσχουσα περιοχή. • Μην ακουμπάτε και μην τρίβετε τα μάτια με τα χέρια σας.

13. Πρόληψη • Μη μοιράζεστε με άλλους προσωπικά είδη, ποτήρια, μαχαιροπίρουνα, οδοντόβουρτσες, πετσέτες, μαξιλάρια, κ.ά. • Έχετε πάντοτε μαζί τις ειδικές αλοιφές έτσι ώστε να τις χρησιμοποιήσετε αμέσως μόλις εντοπίσετε τα πρώτα σημάδια. • Αποφυγή επαφής με ευπαθείς ομάδες ατόμων, όπως βρέφη, παιδιά και εγκύους. • Να μην έρθουν τα μάτια του ασθενή σε επαφή με τον ιό, καθώς είναι μεγάλος ο κίνδυνος επιπλοκών, που φτάνουν μέχρι και τύφλωση.

14. Έρπητας ζωστήρας • ο ίδιος ιός που προκαλεί ανεμευλογιά, προκαλεί και ζωστήρα • Το πρώτο σύμπτωμα του ζωστήρα είναι ένας πόνος σαν κάψιμο ή τσίμπημα και εξαιρετική ευαισθησία σε μια περιοχή του δέρματος. Αυτό μπορεί να συμβεί και 2-3 ημέρες πριν εμφανιστεί το εξάνθημα. Πιθανόν να υπάρχει και πυρετός ή και πονοκέφαλος.

15. Συμπτώματα • Εξάνθημα, φυσαλίδες που μοιάζουν με αυτές της ανεμευλογιάς για 2-3 εβδομάδες. Στην αρχή περιέχουν υγρό, μετά πύο και τελικά ξεραίνονται και σε ένα μήνα περίπου το εξάνθημα έχει εξαφανιστεί. Το εξάνθημα είναι πιο συχνό στο κορμό και στους γοφούς. Μπορεί επίσης να εμφανιστεί στο πρόσωπο και στα χέρια. • Ο πόνος μπορεί να διαρκέσει πολύ περισσότερο. Σπανίως υπάρχει εξάνθημα χωρίς πόνο ή πόνος χωρίς εξάνθημα. Πολλές φορές (ιδίως σε ηλικιωμένους) ο πόνος είναι σοβαρός και αρκετά βασανιστικός ώστε να απαιτηθεί ειδική αναλγητική θεραπεία.

16. Επιπλοκές • Μεθερπητική νευραλγία • Μικροβιακή επιμόλυνση των φυσαλίδων • Γενίκευση του εξανθήματος • Κερατίτιδα, επιπεφυκίτιδα • Ουλές

17. Συμπτώματα • Διάγνωση: εξάνθημα και πόνος • Μετάδοση: μόνο αν σπάσουν οι φυσαλίδες και ένα άτομο που δεν έχει περάσει ανεμευλογιά έρθει σε επαφή μαζί του • η νόσος ιάται σε λίγες εβδομάδες και σπάνια επανεμφανίζεται.

18. Συμπτώματα • Αντιϊκά φάρμακα, acyclovir, valacyclovir, • έγκαιρα (πρώτο 48ωρο) βοηθούν αρκετά, μειώνοντας και τον πόνο. • Σε συνδυασμό μπορεί να χρησιμοποιηθεί και κορτιζόνη για να ελαττωθεί ο σοβαρός πόνος. • Η μεθερπητική νευραλγία μπορεί να αντιμετωπιστεί με ένα αντικαταθλιπτικό φάρμακο τη νύκτα και συχνή χρήση αναλγητικών κατά τη διάρκεια της ημέρας. • Ο πόνος μπορεί να αντιμετωπιστεί με διάφορους τρόπους: απλά αναλγητικά, οπιοειδή, αντικαταθλιπτικά, κορτικοστεροειδή, αντιεπιληπτικά, τοπικά αναισθητικά.

20. Το πόδι του αθλητή (Tinea pedis) • Δεν αφορά μόνο τους αθλητές • Μεταξύ των δακτύλων των ποδιών (4ου – 5ου δακτύλου) - συνήθως άντρες • Ξεφλούδισμα-απολέπιση του δέρματος και φαγούρα στις μεσοδακτύλιες πτυχές. • Σε προχωρημένες καταστάσεις μπορεί να υπάρχει ερυθρότητα, φλεγμονή ή και έλκη με έντονο πόνο

22. Αντιμετώπιση • Διάφορα σκευάσματα αντιμυκητιασικών υπο μορφή κρέμας, σκόνης, διαλυμάτων, σπρέι και βαφής. • Οι ιμιδαζόλες (μικοναζόλη, κλοτριμαζόλη) για τοπική χρήση 2-3 φορές την ημέρα υπό μορφή σκόνης, κρέμας ή σπρέι. • Τολναφτέιτ (Tolnaftate) υπό μορφή σκόνης, κρέμας, αεροζόλης και διαλύματος που πρέπει να χρησιμοποιείται δυο φορές την ημέρα για έξη εβδομάδες. • Σε ήπιες μορφές μπορεί να χρησιμοποιηθούν undecenoates (π.χ. οξύ, άλας ψευδαργύρου, μεθυ-προπυλ παράγωγα) για 4 εβδομάδες. • Βενζοικό οξύ μαζί με σαλικυλικό οξύ υπό μορφή αλοιφής. • Η χρήση τους σήμερα είναι περιορισμένη λόγω της ύπαρξης νεώτερων, αμιγώς αντιμυκητιασικών και πιο εύχρηστων φαρμάκων και σκευασμάτων-μορφών. • Συνδυασμός υδροκορτιζόνης με αντιμυκητιασικό.

23. Πρόληψη • Αποφυγή της έντονης εφίδρωσης από στενά και συνθετικά παπούτσια και κάλτσες ώστε να «αναπνέει» το δέρμα των ποδιών. • Το καλοκαίρι πρέπει φοριούνται ανοικτά παπούτσια ή σάνδαλα. • Η μετάδοση είναι πολύ εύκολη όταν περπατούμε ξυπόλυτοι από δωμάτιο σε δωμάτιο και κοινόχρηστους χώρους όπως γυμναστήρια, ντους πισίνες και σάουνα. • Κάλτσες, τα παπούτσια είναι καθαρά και χωρίς μύκητες. • Η χρήση αντιμυκητιασικού σπρέι ή σκόνης στα πόδια και παπούτσια είναι πολύ αποτελεσματική για την πρόληψη υποτροπής.

24. Tinea corporis • Η τριχοφυτία του κορμού (Tinea corporis) είναι μια εκτεταμένη κυκλική βλάβη σαν δακτυλίδι που ξεκινά σαν μια μικρή εξέρυθρη βλατίδα και εμφανίζεται στο σώμα. Συχνά είναι μονήρης βλάβη. • Η τοπική εφαρμογή μικοναζόλης είναι επαρκής για την αντιμετώπιση.

27. Tinea cruris • Η τριχοφυτία των βουβώνων (Tinea cruris) είναι μια εκτεταμένη κνησμώδης και εξέρυθρη βλάβη που αφορά την γεννητική περιοχή και την έσω περιοχή των μηρών. • Οφείλεται σε μύκητες και η τοπική χρήση αντιμυκητιασικών υπό μορφή σκόνης είναι επαρκής.

30. Ακμή • Ένας στους δυο έφηβους • Εφηβεία ή προεφηβεία και διαρκεί από μερικούς μήνες μέχρι μερικά χρόνια. • Πρόσωπο, αυχένα, κέντρο του θώρακα, πλάτη και ώμους όπου δηλαδή υπάρχουν υποδόριοι αδένες

31. Πως αναπτύσσεται • Παραγωγή ανδρογόνων σε αυτή την ηλικία είναι αυτή που ευθύνεται για την εμφάνιση της ακμής σε συνδυασμό με την υπερπαραγωγή κερατίνης και σμήγματος. • η κερατίνη αποφράξει την έξοδο του σμήγματος από τα θυλάκια προς την επιφάνεια του δέρματος οπότε δημιουργείται η ακμή

36. Αντιμετώπιση • Σκοπός είναι η ελευθέρωση της διόδου – εξόδου του σμήγματος προς το δέρμα. • Λοσιόν, κρέμα ή γέλη • Βενζοικό υπεροξείδιο (Benzoyl peroxide) που ενισχύσει την αποφολίδωση του δέρματος αποτρέποντας τον σχηματισμό κερατίνης που αποφράσσει την έξοδο του σμήγματος. Αντιμικροβιακή δράση αλλά μπορεί να προκαλέσει αρχικά ερυθρότητα και πληγές του δέρματος. • Άλλα κερατολυτικά φάρμακα: potassium hydroxyquinoline sulphate, sulphur, resorcinol και σαλικυλικό οξύ.

37. Αντιμετώπιση • Εφαρμόζονται μετά από πλύσιμο του δέρματος σε όλη την επιφάνεια του δέρματος και όχι μόνο στη πάσχουσα περιοχή. • Λόγω της ερυθρότητας και της πληγής που προκαλούν πρέπει να χρησιμοποιούνται αρχικά μέρα παρά μέρα μετά μια φορά την ημέρα και μετά δυο φορές την ημέρα. Ξεκινούμε με διάλυμα 2.5 – 5% και σταδιακά σε διάστημα 2 – 3 εβδομάδων χρησιμοποιούμε προϊόντα με 10%.

38. Αντιμετώπιση • Αντιβακτηριακά φάρμακα όπως διαλύματα χλωρεξιδίνης ή συνδυασμός Benzoyl peroxide με μικοναζόλη. • 6 εβδομάδες • Το καλό πλύσιμο του δέρματος με ζεστό νερό και αντιβακτηριακό σαπούνι • Δεν τα σπάμε με νύχια – δάκτυλα

39. Δοθιήνας ή καλόγερος • Είναι η οξεία φλεγμονή του δέρματος και του υποδόριου κυτταρικού ιστού που προκαλείται από μικρόβιο που λέγεται "χρυσίζων σταφυλόκοκκος". • Το μικρόβιο διεισδύει στη ρίζα της τρίχας. Γι' αυτό και πλήττει όλη την τριχώδη επιφάνεια του σώματος. • Στοιχεία φλεγμονής - μόλυνσης: κοκκινίλα, πρήξιμο, τοπική θερμότητα, πόνο και πύο. • Παρουσιάζεται ευκολότερα κατά το μεταβολισμό των ενδοκρινών αδένων, κυρίως στους εξασθενημένους οργανισμούς.

40. Αντιμετώπιση • Καταπολεμείται με συχνές πλύσεις με αντισηπτικό νερό • Καλή υγιεινή • Λήψη κατάλληλων αντισταφυλοκοκκικών αντιβιοτικών τοπικά υπό μορφή λοσιόν ή αν απαιτείται από το στόμα.