SUNUM

1. SUNUM

2. BİR ŞEYLER YAPILMALI

3. Değerli Birlik Başkan Vekilimiz, Değerli Oda Başkanlarımız Sunumuma bazı sorular ile başlamak ve cevaplarını vermek istiyorum. 1. Bir mesleki oda niçin kurulur? 1.1. Oda; üyelerinin mesleki ve teknik ihtiyaçlarını karşılamak için kurulur. 1.2. Mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak için kurulur. 1.3. Üyelerinin gelişmeleri ve mesleki eğitimlerini sağlamak için kurulur. 1.4. Üretilen mal ve hizmetin, halka dürüstçe ve güven verecek şekilde sunulması için kurulur. 1.5. Meslek disiplini içinde ahlâklı hareket eden üyelerden teşekkül etmesi için kurulur.

4. 2. Oda Başkan ve yöneticilerinin önemi nedir? 2.1. Yöneticiler; bu amaçlara ulaşmak için heyecan duyan, liderlik yapmanın mutluluğunu yaşayan, hem üyelerine hem de topluma faydalı olmayı başarabilen nitelikli insanlar oldukları için önemli kişilerdir. 3. Esnaf ve sanatkârlar, mesleki odalarından neler bekler? 3.1. Sicile ve odasına kayıt olmadan ekmeğine ortak olan, bir başka ifadeyle kayıt dışı çalışarak ucuz mal ve hizmet üreten insanların kayıt içine alınmasını bekler. 3.2. Ehliyetsiz, yani yaptığı işi yapabilecek kabiliyet ve beceriye sahip olduğunu belirten “Ustalık” ya da “Esnaflık” belgesi olmadan çalışanların, çalışmalarının engellenmesini ister. 3.3. Odaca açılacak kurslarla, değişen ve gelişen teknoloji hakkında bilgi sahibi olmayı bekler. 3.4. Aynı hizmet ve mal üreten arkadaşları ile sosyal birlikteliğin sağlanmasını ister (düğün, cenaze, yemekli toplantı, vb.).

5. 3.5. Meslek hastalıkları konusunda bilinçlenmek ve yöneticilerinin, kendilerini uygun şartlarda hizmet veren sağlık birimlerine yönlendirmelerini ister. 3.6. Toplumda mesleğinin saygınlık kazanması için her türlü iletişim araçlarını kullanmasını ister. 3.7. Kültür seviyesinin daha da yükselmesi için (bilgisayar, yabancı dil, vb.) eğitimlerine, oda yönetiminin ön ayak olmasını ister. 3.8. Rekabet gücünün arttırılması için, finans kaynaklarından en uygun şekilde yararlanmasını ister. 3.9. Toplumun ihtiyacı kadar işyerinin açılmasını, fazlasının kısıtlanmasını ister. 3.10. İster, ister, ister…

6. Değerli yöneticiler, Dikkatinizi çekeceğim bir görüşümü sizlerle paylaşmak istiyorum. Her şey isteniyor da, hiç kimsenin kendi yapabileceğinden bahsettiğini göremiyoruz. Toplum olarak en çok konuştuğumuz hep yapılamayanlardan bahsetmektir. Bu çalışmalara, üyelerin hiç mi katkısı olmayacaktır? “Acaba üyelerin yapabileceği bir şeyler var mıdır?” diye düşünülmesi gerekir.

7. 4. Oda üyeleri neler yapmalıdır? 4.1. Odanızın, üyelerine hizmet verebilmesi için üye aidatları, zamanında ödenebilir. 4.2. Üyelerin hepsi ustalık belgesi sahibi olduğu için, 40 saatlik usta eğiticilik kursuna katılabilir. 4.3. Mesleği 3308 Sayılı Kanun kapsamında ise, yanında çalışan 14 yaşını doldurmuş, 19 yaşından gün almamış çocukları, Mesleki Eğitim Merkezlerine gönderebilir. 4.4. 3308 Sayılı Kanun kapsamı dışında, fakat mesleğinin yan bir branşı olan meslek dalında, odaca yapılan TESK Kalfalık, TESK Ustalık ya da TESK Esnaflık Belgesi sınavlarına çırak çocuklarını gönderebilir.

8. Değerli arkadaşlar, 4.3 ve 4.4 başlıklarını biraz açıklamak istiyorum. Bakınız; İstanbul’da tahminen en az 700 bin esnaf ve sanatkâr vardır. Bunların her birinin birer çırağı olsa, 700 bin çırağın var olduğu söylenebilir. Halbuki durum çok üzücüdür. Esnaf ve sanatkâr meslek dallarının sayısı Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca tespit edilmiştir. Bu sayı 491 meslek dalıdır. Bu meslek dallarının 130 tanesi 3308 Sayılı Mesleki Eğitim Kanunu kapsamındadır. İstanbul’da kapsam içindeki meslek dallarında 17819 çırak öğrenci vardır.

9. Daha da üzücü olan husus: 114 meslek dalında 2125 çırak, 16 meslek dalında ise 15694 çırak öğrenci vardır. Bir başka ifadeyle 3308 Sayılı Mesleki Eğitim Kanunu kapsamında olan 130 meslek dalının ancak 16’sında çıraklık eğitimi yapılıyor sonucunu çıkarabiliriz. Demek ki işyeri sahibi ustalarımız, çırak durumundaki çocukları işçi statüsünde çalıştırıyor ve okula göndermiyorlar. Şimdi de 3308 Sayılı Kanun dışında kalan ve yine işyerinde çalışan çocukların durumuna bakalım. Kapsam dışında kalan, 361 meslek dalında bu çocukların kaç tanesi TESK Kalfalık, TESK Ustalık ya da TESK Esnaflık Belgesine sahiptir? Bunlar da yok denecek kadar azdır.

10. Yani geleceğimizin ustaları olan çocukları, belgeli esnaf ve sanatkâr olarak yetiştirme konusunda işyeri sahibi olan esnaf ve sanatkârımız, üzerine düşeni yapmıyor diyebiliriz. Meslek Dallarındaki Çırak Sayılarını Gösteren Tablo

19. Değerli yöneticiler, Doğaya baktığımızda, nasıl ki “elmalarımı yiyen yok” diye elma vermeyi kesen elma ağacı yoksa, ya da “bana kimse biat etmiyor” diye vazifesini bırakan peygamber olmamışsa, sizlerin de hizmeti kesmeyeceğiniz tabiidir. Bu sunumda önem verdiğim bir konunun üzerinde özellikle durmak istiyorum. O da kayıt dışı çalışanlarla ilgilidir.

20. 5. KAYIT DIŞI ÇALIŞANLARLA MÜCADELE YOLLARI NELERDİR? KAYIT DIŞI İSTİHDAMLA MÜCADELE (KADİM) PROJESİ İşverenler, işçiler ve kendi hesabına çalışanlar özellikle vergi, sigorta pirimi vb. mali yükümlülüklerden kaçınmak, bürokratik işlemlerden kurtulmak üzere kayıt dışı ekonomik faaliyette bulunmakta ve elde ettikleri geliri kayıt dışında bırakmaktadırlar. Kayıt dışında üretilen mal ve hizmetler büyük ölçüde kayıt dışı çalışanlar veya kayıt dışı çalıştırılan işçilerle üretilmektedir. Kayıt dışı çalışan ya da istihdam edilenlerin büyük bir boyutunu da çalışan çocuklar oluşturmaktadır. Çalışan çocuklar hem işverenler hem de aileleri tarafından istismar edilmektedirler.

21. Ülkemizde istihdam edilen çocukların %87 si 1-9 işçi çalıştıran küçük ölçekli işyerlerinde çalışmaktadırlar. Belirtilen şekilde çalışma ve çalıştırmanın tabii ki muhtelif nedenleri vardır: • Bürokratik işlemlerin fazlalığı • Kurumlar arası koordinasyon eksikliği • Denetim yetersizliği • İşgücü maliyetlerinin yüksekliği • Gelir dağılımındaki adaletsizlik, yoksulluk ve işsizlik • Sosyal güvenlik sistemi ve hizmetlerinin yetersizliği gibi

22. Kadim Projesinin Amacı: Kayıt dışı çalışan ve çalıştırılanların kayıt altına alınmasıdır. Her ilde bir Vali Yardımcısının başkanlığında “Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Koordinatörlüğü” kurulmuştur. O halde odalarımız 5362 Sayılı Meslek Kuruluşları Kanunu’na göre yaptıkları ve Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu tarafından basılmış İŞYERİ DENETİM TUTANAĞI’nın bir suretini, oda antetli resmi bir yazıya ekleyerek Birliğimize göndermelidir. Birliğimizce İstanbul Valiliği Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Koordinatörlüğü Cağaloğlu-İST. adresine isteğimizi belirten bir yazı yazıldığında, Valilik bu işyerleri ve istihdam edilenleri, kayıt içine almakla yükümlüdür.

23. Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele (KADİM) Projesi Hakkında Yayınlanan Başbakanlık Genelgesi

24. Kayıt Dışı Çalışanlara Esnaf Sicilinin Yaptırımı Nelerdir? 5362 Sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu madde 68’deki ifadesi şöyledir: Bu kanun kapsamındaki esnaf ve sanatkârlar, yanlarında çalışanlar hariç, çalışmaya başlama tarihinden itibaren sicile tescil ve sicil gazetesine ilan ettirmekle yükümlüdür. Bu yükümlülüğü yerine getirmediği tespit edilenler, Birlik tarafından ruhsat vermekle yetkili ilgili kurum ve kuruluşlara bildirir. İlgili kurum ve kuruluşlar, sicil kaydı yapılana kadar bunların faaliyetlerini durdurur (yani belediyeler). 3308 Sayılı Mesleki Eğitim Kanunu kapsamına alınan il ve mesleklerde faaliyette bulunacak esnaf ve sanatkârların sicile kaydı sırasında meslek dalı ile ilgili ustalık belgesi istemek zorundadırlar.

25. Esnaf ve sanatkârların sicile kayıtlarında, kendilerinden vergi mükellefi ya da vergiden muaf olduklarının belgelenmesi istenir. Esnaf ve sanatkârların mesleki faaliyette bulunabilmeleri ve ilgili odaya kaydedilebilmeleri için sicil kayıtları şarttır. Bu ifadede dikkat edilirse; sicile kayıt olmayan kayıt dışı çalışanların Birlik tarafından ruhsat vermekle yükümlü belediyelere durumu bildirmeleri istenmektedir. Bu konuda odalar, kayıt dışı çalışanların durumlarını işyeri denetim tutanağı ile birlikte Birliğe bir üst yazı ile ilçe bazında bildirecekler, Birlik de ilgili Belediye Başkanlığına durumu bildirecektir. Ayrıca Birliğimiz denetim elemanları kanalıyla sicilin görevini, yani yasal çalışmayanların tespitini yapmakta ve ilgili belediyelere durumu bildirmektedir.

26. Sicil Müdürlüğünün İşyeri Sahiplerine Yazdığı Yazı Örneği

27. İlçe Belediyeleri Açısından İşyeri Açma ve Çalıştırma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik Gereğince Yapılacak İşlemler Resmi Gazete Tarihi: 10.08.2005 Resmi Gazete Sayısı: 25902 Sıhhi işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı başvuru/beyan formu Madde 8 : Kayıtlı olduğu vergi dairesi adı ve vergi numarası Madde 10: Ustalık belge numarası Madde 12: Çalışacak personel sayısı Madde 14: Esnaf ve sanatkârlar ise sicil tasdiknamesiyle oda kayıt belgesi maddeleri vardır.

28. Gayri sıhhi müessese açma ruhsatı başvuru/beyan formu Madde 8 : Kayıtlı olduğu vergi dairesi adı ve vergi numarası Madde 10: Ustalık belge numarası isteme mecburiyeti vardır. Demek ki; Belediyeler, işyeri açma isteğinde bulunanlardan ustalık belgesi istemek zorundadırlar. Ya 3308’in kapsamında M.E.B. Ustalık Belgesi veya 5362’ye göre TESK Ustalık Belgesi veya Esnaflık Belgesi isteyeceklerdir.

29. Bir Başka Denetim Şekli de Vergi Dairelerini Harekete Geçirmek Suretiyle Yapılabilir Odalar denetim tutanaklarını ilçe bazında Birliğimize gönderdikleri ve bunların kayıt dışı çalıştıkları ilçe vergi dairelerine bildirildiğinde kaçak çalışmaları nedeniyle maliyeye vergi ödemedikleri belirtilir ve vergi dairelerince gereğinin yapılması istenebilir. Değerli oda başkanlarımız, işbirliği halinde çalışmamız sonucu ilgili mercileri harekete geçirmemiz ve sonuç almamız mümkündür. Son olarak denetim tutanaklarını Birliğimiz ayrıca İl Mesleki Eğitim Kurulu’na da göndermek suretiyle bu mekanizmanın yaptırımından da yararlanabiliriz. Hedefe ulaşmaktaki çabalarınızı kutlarken, hepinizi en içten saygılarımla selamlıyor, yeni yılın sizlere başarı ve mutluluk getirmesini diliyorum.

30. Hazırlamış olduğumuz sunumları www.istesob.org web adresinden “Mesleki Eğitim” bölümüne girerek bilgisayarınıza indirebilirsiniz.

31. TEŞEKKÜR EDERİZİSTESOB EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ