PODSTAWOWY PODZIAŁ TEORII NAUKOWYCH

1. PODSTAWOWY PODZIAŁ TEORII NAUKOWYCH Opracowanie: Ks. Wojciech Cichosz UMK w Toruniu

2. CZTERY FILARY POZNANIA NAUKOWEGO Starożytna Grecja przełom VII i VI w. przed Chrystusem • Demitologizacja • Racjonalizacja • Synteza • Koherencyjność

3. OGÓLNY PODZIAŁ OKRESÓW NAUKOWO-KULTUROWYCH • Antyk ↓ • Starożytność ↓ • Nowożytność

4. Antyk • TALES z Miletu • HERAKLIT z Efezu • PITAGORAS z Samos • DEMOKRYT z Abdery • HIPOKRATES z Kos

5. Starożytność • PLATON W j. greckim Πλάτων, Plátōn (właściwie – po dziadku – ARYSTOKLES). Żył w latach 427-347 p.n.e. w Atenach. Grecki filozof. Był twórcą systemu filozoficznego zwanego obecnie idealizmem platońskim. Zaciekle zwalczany przez jednych, broniony przez innych, system Platona w ten czy inny sposób obecny jest stale w europejskiej tradycji filozoficznej. Twórca Akademii Platońskiej (istniała do 529 r. – Ageometretos medeis eisito!). • ARYSTOTELES gr. Ἀριστοτέλης, Aristotelēs, ur. 384 p.n.e., zm. 7 marca 322 p.n.e. Jeden z trzech, obok Platona i Sokratesa, najsławniejszych filozofów greckich. Stworzył opozycyjny do platonizmu i równie spójny system filozoficzny, który bardzo silnie działał na filozofię i naukę europejską, a jego chrześcijańska odmiana zwana tomizmem była od XIII w. i jest do dziś uważana za oficjalną filozofię Kościoła Katolickiego. Założyciel szkoły filozoficznej znajdującej się w Ogrodach Likejonu (od nazwy sąsiadującej z nimi świątyni Appolina Likejosa), co stało się źródłosłowem słowa "Liceum". Arystoteles położył ogromne zasługi w astronomii, fizyce, biologii i logice, jednak część jego teorii astronomicznych, fizycznych i biologicznych okazała się błędna. Zbyt rygorystyczna akceptacja tych teorii przez przedstawicieli filozofii scholastycznej stała się jedną z przyczyn opóźnienia rozwoju tych nauk w Europie, ale z drugiej strony myśl Arystotelesa zainspirowała do poszukiwania nowych hipotez w kosmologii i fizyce przez krytycznych arystotelików już w XIII i XIV wieku (zwłaszcza tzw. via moderna w filozofii).

6. Starożytność → Nowożytność MIKOŁAJ KOPERNIK 19.II.1473 (Toruń) - 24.V.1543 (Frombork)Wybitny polski astronom, matematyk, ekonomista, lekarz, prawnik Twórca teorii heliocentrycznej: De revolutionibus orbium coelestium

7. Nowożytność • GALILEUSZ wł. Galileo Galilei, ur. 15 lutego 1564 w Pizie, zm. 8 stycznia 1642 koło Florencji. Włoski astronom, astrolog, fizyk i filozof, twórca podstaw nowożytnej fizyki. Potwierdził teorię heliocentryczną Kopernika. • KARTEZJUSZ fr. René Descartes, łac. Renatus Cartesius, ur. 31 marca 1596 r. w La Haye-en-Touraine w Turenii, zm. 11 lutego 1650 r. w Sztokholmie.Francuski matematyk, filozof i fizyk, jeden z najwybitniejszych uczonych XVII wieku, uważany za prekursora nowożytnej kultury umysłowej. Dzieło Kartezjusza Rozprawa o metodzie (fr. Discours de la méthode, 1637), wywołało sensację i zapewniło mu sławę w całej Europie, gdyż było to pierwsze od czasów Arystotelesa całościowe i przekonujące podejście do filozofii, oczyszczające ją z wielu niejasnych i przyjmowanych zbyt pochopnie założeń.

8. Teorie naukowe • Antyk(Tales z Miletu, Heraklit z Efezu, Pitagoras z Samos, Demokryt z Abdery, Hipokrates z Kos) ↓ • Starożytność(Platon, Arystoteles) ↓ Kopernik ↓ • Nowożytność(Galileusz, Kartezjusz)

9. Diachronicznyrozwójnauki