Download
1 / 39
E N D
مقدمه : • استفاده درمانی از انواع گل‌ها و گیاهان به صدها و حتی هزاران سال پیش برمی‌گردد. بشر از دیرباز تاکنون برای درمان انواع امراض خود از سردرد و دل‌درد گرفته تا کم‌خونی و سرماخوردگی از ریشه، برگ، میوه و حتی تنه درختان و گیاهان استفاده می‌کرده است. به تدریج و با تولید انبوه داروهای شیمیایی استفاده از گیاهان دارویی کمی به فراموشی سپرده شد اما چند دهه‌ای است که مردم با مشاهده عوارض گوناگون داروهای شیمیایی که گاه به خاطر مصرف خودسرانه بیش از اندازه خودشان هم به وجود می‌آیند، دوباره به طب سنتی و آن هم از نوع گیاهی‌اش رو آورده‌اند.
چند سالی است که پزشکان، داروسازان و متخصصان امر به تحقیقات گسترده‌ای در مورد پرورش و استفاده از گیاهان به عنوان دارو دست زده‌اند. تا حدود چند سال پیش مردم تنها از داروهای گیاهی که عوارض کمتری هم داشتند، استفاده می‌کردند و امروزه هم پرورش این نوع گیاهان به علت اینکه پایه و تشکیل‌دهنده بسیاری از داروهای شیمیایی محسوب می‌شوند، در سراسر دنیا و کشور خودمان افزایش پیدا کرده است. به همین خاطر در دانشگاه‌های علوم‌پزشکی مختلف کشور از جمله دانشگاه علوم پزشکی ایران، دوره‌های مختلف طب سنتی برای پزشکان و دوره‌های داروسازی سنتی برای داروسازان برگزار شده است. دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی هم که چندی پیش دو کنگره در زمینه طب مکمل که عمدتا به تحقیق درباره گیاهان دارویی اختصاص داشت، برگزار کرد اما مهمترین اقدام را می‌توان افتتاح اولین دانشکده طب سنتی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران دانست که چند سالی است فعالیت خود را آغاز کرده است و این نشان‌دهنده اهمیت گیاهان در چرخه درمانی است.
رعايت نكات بهداشتي ويژه عطاریها • به اطلاع مسوولان فروشگاههای گیاهان دارویی و عطاریها، می‌رساند که طبق مقررات جاری کشور، فروش هر گونه دارو (حتی اقلام دارای مجوز ورود یا تولید از وزارت بهداشت) خارج از داروخانه و همچنین فروش هرگونه موادغذایی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی فاقد مجوزهای ورود و یا تولید از وزارت بهداشت، جرم محسوب می‌شود و قابل پیگرد قانونی است.» این بخشی از آیین‌نامه‌ای است که دانشگاه علوم پزشکی ایران برای سالم‌سازی عطاریها و سروسامان دادن به اوضاع تجویز و مصرف گیاهان دارویی در کشور، به عطاریها ابلاغ کرده است...
رعايت نكات بهداشتي ويژه عطاریها • دکتر محمود خدادوست معاون طب سنتی وزیر بهداشت نسبت به رشد قارچ‌گونه عطاری‌های غیرمجاز در کشور هشدار داد و از مردم خواست که فریب تبلیغات مندرج در پشت شیشه این عطاریها را نخورند. • ضمن اشاره به عطارهای با سابقه و خوش سابقه که چند نسل عطار بوده‌اند و با این حرفه به خوبی آشنا هستند، گفت: طی چند سال اخیر به دلیل استقبال مردم به استفاده از ظرفیت‌های طب سنتی، عطاری‌های زیادی به صورت قارچ‌گونه در کشور رشد کرده‌اند که به اعتراف صنف عطار که زیرمجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت هستند، بسیاری از آنها مجوز فعالیت ندارند.
رعايت نكات بهداشتي ويژه عطاریها • تبلیغاتی تحت عنوان داروهای ضدفشار خون، ضد چربی، چاقی و لاغری، ضد ام.اس، ضد سرطان و... در پشت شیشه عطاریها تخلف ا ست و بخش عمده‌ای از این تخلفات مربوط به عطاری‌هایی است که مجوز ندارند. • فروش دارو در عطاری تخلف است؛ چه گیاهی و چه شیمیایی. • به روایتی غیرمستند طی چند سال اخیر حدود 15 هزار عطاری در کشور رشد کرده‌اند و بخش عمده‌ای از آنها سابقه کار عطاری ندارند، سن‌شان کم است و بدون هیچ تجربه‌ای به این حوزه ورود کرده‌اند. طبیعی است که چنین مواردی به فروش داروهای بی‌نام و نشان ورود می‌کنند و بی‌تردید اقدامات آنها به نظام سلامت آسیب می‌رساند و مشکلاتی را برای مردم به دنبال دارد.
رعايت نكات بهداشتي ويژه عطاریها • فروش دارو بویژه داروهای ترکیبی بی‌نام و نشان به هیچ وجه در عطاریها مجاز نیست، باید در این زمینه مراقبت کرده و از این موارد استفاده نکنند. • مطالعات انجام شده در مرکز تحقیقات پزشکی قانونی نشان داد بسیاری از این داروهای ترکیبی که با ادعای صد درصد گیاهی ضدچاقی، لاغری، ضد اعتیاد و ... به فروش می‌رسد، اساسا داروی شیمیایی است و نباید فریب این تبلیغات را بخورند.
رعايت نكات بهداشتي ويژه عطاریها • شروط ارایه مجوز برای تاسیس عطاری • اگر قرار است داروی گیاهی در عطاری توزیع شود باید داروی گیاهی مجاز دارای پروانه سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت بوده و همچنین دارویی باشد که مصرف بدون نسخه آن مجاز باشد چرا که در صورت مصرف داروی شیمیایی از سوی بیمار، استفاده از داروی گیاهی یا حتی گیاه دارویی بدون هماهنگی با پزشک معالج ممکن است با داروی شیمیایی مصرفی بیمار تداخل ایجاد کرده، بیماری وی را تشدید و عارضه ایجاد کند. به همین دلیل چنین ضرورت‌هایی باید در عطاریها ساماندهی شود تا هم به نظام سلامت آسیب نرسد و هم کار و حرفه مقدس عطاری‌های خوش‌سابقه مخدوش نشود. • معاون طب سنتی وزیر بهداشت گفت: در نشست‌هایی که با وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین صنف عطارها داشتیم، به این جمع‌بندی رسیدیم که یکسری مفردات مجاز به عرضه در عطاریها باید مشخص شوند؛ چرا که برخی از مفردات به دلیل درجات بالای سمی بودن، نباید در عطاریها توزیع شوند.
رعايت نكات بهداشتي ويژه عطاریها • فردی که درخواست مجوز تاسیس عطاری دارد باید یکسری آموزش‌ها را دریافت کند. گذراندن این دوره‌های آموزشی یکی از شروط دریافت مجوز برای این صنف خواهد بود. سرفصل‌ها و بسته‌های آموزشی این موضوع نیز تعیین شده است و لازم است در این زمینه با عطارهای باتجربه جلسه‌ای داشته باشیم و این موارد را نیز نهایی کنیم. • عطاریها زیرمجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت هستند. وزارت صنعت، معدن و تجارت باید به این باور و جمع‌بندی برسد که در سیستم‌های نظارتی و ارائه مجوزها، این ضوابط‌ها و باید و نبایدهایی که وزارت بهداشت به عنوان متولی سلامت کشور تعیین می‌کند را مورد توجه قرار داده و عطارها را به رعایت آن ملزم کند.
رعايت نكات بهداشتي ويژه عطاریها • عطاران باید در خصوص گیاهان دارویی، عوارض و تداخل آنها با داروهای شیمیایی آموزش ببینند. • عطارهای بسیار با تجربه و دارای دانش کافی، سهم بزرگی را در برافراشته نگاه داشتن پرچم طب سنتی در کشور دارند. اما متاسفانه در سالهای اخیر بسیاری از عطاری ها تحت عنوان فروشندگان گیاهان دارویی رشد زیادی داشته اند در حالی که به اعتراف و استناد صنف عطاران مجوز فعالیت ندارند. • بخش عمده ای از عطاران در این عطاری ها، سابقه کار در چنین مکان هایی را نداشته و شاید خیلی از مفردات و گیاهان دارویی را نمی شناسند. این افراد صرفا با توجه به استقبال بیش از حد مردم برای استفاده از گیاهان دارویی، بدون مجوز از سوی صنف اقدام به بازگشایی عطاری کرده اند. • در بعضی از عطاری ها تخلف های عینی بروز و به نظام سلامت آسیب وارد می کند. تبلیغ و فروش داروهای ترکیبی بی نام و نشان تحت عنوان داروهای ضد چاقی، ضد لاغری، ضد سرطان، ضد دیابت، اصالت این حرفه را زیر سوال برده است.
مقررات بهداشتي عطاری • کليه متصديان و کارگران و اشخاصي که در مراکز اشتغال دارند، موظفند دوره ويژه بهداشت عمومي را به ترتيبي که معاون سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي تعيين و اعلام مي نمايد گذرانده و گواهينامه معتبر آنرا دريافت دارند. • استخدام يا به کارگيري اشخاص فاقد گواهينامه معتبر مندرج در ماده 1 آيين نامه ممنوع است . • کارت معاينه پزشکي منحصراً از طرف مراکز بهداشت شهرستان يا مراکز بهداشتي درماني شهري و روستايي وابسته به وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکي صادر خواهد شد مدت اعتبار کارت فوق 6 ماه و حداکثر يکسال مي باشد.
مقررات بهداشتي عطاری • متصديان و کارگران موضوع اين آيين نامه موظفند رعايت کامل بهداشت فردي و نظافت عمومي محل کار خود را رعایت نموده و به دستوراتيکه از طرف بازرسين بهداشت داده مي شودعمل نمياند. • هر يک از شاغلين خود جايگاه محفوظ و مناسبي به منظور حفظ لباس و ساير وسايل در محل تهيه نمايند. • متصديان موضوع اين آيين نامه موظفند از ورود و دخالت افراد متفرقه به امور توليد و توزيع و فروش جلوگيري نمايند. • هر کارگر موظف به داشتن کليه وسايل نظافت ، شستشو و استحمام اختصاصي مي باشد.
مقررات بهداشتي عطاری • جعبه کمکهای اولیه با مواد و وسایل مورد نیاز در محل مناسب نصب گردد. • استعمال دخانيات توسط متصديان و کارگران مشمول اين آيين نامه در حين کار ممنوع است . • فروش وعرضه سيگار در مراکز و محلهاي موضوع اين آيين نامه ممنوع است . • مصرف هر گونه محصولات دخانياتي در محوطه هاي عمومي و مراکز و محلهاي موضوع اين آيين نامه ممنوع است . • متصديان ، مسئولين و يا کارفرمايان محلهاي موضوع اين آيين نامه موظفند ضمن نصب تابلوهاي هشدار دهنده در نقاط مناسب و در معرض ديد از مصرف دخانيات جلوگيري کنند.
مقررات بهداشتي عطاری • کف ساختمان بايد داراي شرايط زير باشد : • الف) از جنش مقاوم، صاف، بدون درز و شکاف و قابل شستشو باشد . • ب) داراي کف شور به تعداد مورد نياز، مجهز به شتر گلو بوده و نصب توري ريز روي آن الزاميست • ت)داراي شيب مناسب به طرف کف شور فاضلاب رو باشد. • ساختمان ديوار از کف تا سقف از مصالح مقاوم بوده و طوري باشد که از ورود حشرات و جوندگان جلوگيري به عمل آورد. • سطح ديوارها بايد صاف بدون درز و شکاف و برنگ روشن باشد.
مقررات بهداشتي عطاری • پوشش ديوارها بايد متناسب با احتياجات و لوازم مربوط به نوع کار و برحسب مشاغل مختلف، به شرح تبصره هاي ذيل باشد. • سطح بدنه ديوارهاي مراکز فروش وعطاري تا ارتفاع 120 سانتيمتر با سنگ يا کاشي و يا سراميک و از ارتفاع 120 سانتي متر تا زير سقف با رنگ قابل شستشو پوشيده شود. • سقف بايد صاف، حتي الامکان مسطح ، بدون ترک خوردگي و درز و شکاف هميشه تميز باشد. • وضع درها و پنجره ها بايد داراي شرايط زير باشد : • الف)درها و پنجره ها از جنس مقاوم سالم و بدون ترک خوردگي و شکستگي و زنگ زدگي قابل شستشو بوده و هميشه تميز باشد
مقررات بهداشتي عطاری • ب) پنجره بازشو بايد مجهز به توري سالم و مناسب باشد به نحوي که از ورود حشرات بداخل اماکن جلوگيري نمايد. • ج)درهاي مشرف به فضاي باز بايد مجهز به توري سالم و مناسب و همچنين فنر دار باشد به طوريکه از ورود حشرات و جوندگان و ساير حيوانات جلوگيري نمايد. • آب مصرفي بايد مورد تاييد مقامات بهداشتي باشد. • کليه اماکن و مراکز و کارگاهها و کارخانجات مشمول اين آيين نامه بايد داراي سيستم جمع آوري و دفع بهداشتي فاضلاب مورد تاييد مقامات بهداشتي باشند. • تبصره : هدايت و تخليه هرگونه فاضلاب و پساب تصفيه نشده اماکن و مراکز مشمول اين آيين نامه به معابر و جوي و انهار عمومي اکيدا ممنوع مي باشد.
مقررات بهداشتي عطاری • وضع و تعداد دستشويي بهداشتي و متناسب باشد • قفسه و ويترين و گنجه‌هاي بايد قابل نظافت بوده و مجهز به در و شيشه سالم و هميشه تميز و فاصله کف آنها از زمين حدود 20 سانتيمتر باشد. • پيشخوان و ميزکار بايد سالم و سطح آن از جنس قابل شستشو باشد. • انبار باید بنحو مطلوب تهویه و میزان حرارت و رطوبت آن همواره مورد تایید مقامات بهداشتی باشد • قفسه بندی و پالت گذاری در انبار به نحو مطلوب و مناسب انجام شود. • تهویه مناسب باید به نحوی صورت گیرد که همیشه هوای داخل اماکن سالم تازه کافی و عاری از بو باشد. • برای جلوگیری از حریق و انفجار و سایر خطرات احتمالی باید پیش بینی های لازم با توجه به حجم کار و نوع فعالیت و تعداد کارگران به عمل آید. • زباله دان در پوش دار ، زنگ نزن قابل شستشو ،قابل حمل و با حجم مناسب و تعداد کافی موجود باشد
مقررات بهداشتي عطاری • زباله دان باید مجهز به کیسه مناسب و در محل مناسبی قرار گرفته و اطراف آن همواره تمیز باشد • مگس،پشه و سایر حشرات،سگ و گربه و موش و سایر حیوانات به هیچ وجه نباید در داخل اماکن و ….دیده شوند • نگهداری هر گونه وسایل اضافی و مستهلک و مستعمل و مواد غذایی غیر قابل مصرف وظایعات در محل کار ممنوع است • استفاده از مواد غیر استاندارد از جمله کاغذهای بازیافتی و کاغذهای که تمیز نباشد و روزنامه و همچنین کیسه های پلاستیکی جهت پیچیدن و بسته بندی موادو …ممنوع است. • جعبه های مقوایی و پاکتهای کاغذی که برای بسته بندی مواد غذایی استفاده می شوند باید از جنس سالم و استاندارد و کاملا تمیز بوده و از نوع بازیافتی نباشد.
رعايت نكات بهداشتي ويژه عطاریها • استفاده از گیاهان دارویی محدودیت‌هایی دارد که اگر شما این محدودیت‌ها و آن آداب را نشناسید، به دردسر می‌افتید و گاهی عوارض داروهای گیاهی دامن‌گیرتان می‌شود که برای جبرانش باید ده‌ها قرص و شربت مختلف مصرف کنید. حالا اگر می‌خواهید با آداب عطاری آشنا شوید، به این ۱۸ نکته توجه نمایید : • ۱حتما با توصیه و مشورت یک پزشک متخصص اقدام به تهیه گیاهان دارویی کنید و حرف همسایه و دوست و فامیل‌را جواز ورود به عطاری ندانید.
رعايت نكات بهداشتي ويژه عطاریها • ۲-جواز کسب و پروانه کار عطار روی دیوارش نصب شده باشد چون همه عطاریها تحت پوشش صنف خواربارفروشان (که عطاری یکی از زیرمجموعه‌هایش است) نبوده و در نتیجه مورد تایید نهادهای بهداشتی نیستند. • ۳-عطاری، فقط گیاهانی که هیچگونه فعل و انفعالی رویشان انجام نشده است، مجاز به فروش می باشد. فروش انواع عرقیات توسط عطاریها مجاز است اما فروش هر گونه قرص، شربت، پودر یا قطره در عطاریها غیرقانونی و غیربهداشتی است. • ۴ -عطار حق فروش داروهای ترکیبی یا دست‌ساز را ندارد.
رعايت نكات بهداشتي ويژه عطاریها • ۵-عطاریها مواظب باشند که نور آفتاب مستقیم روی محصولات‌شان نتابد. • ۶-چون علم به خواص گیاهان دارویی معمولا سینه به سینه بین افراد منتقل شده است، بهتر است که از عطارهای از تجربه بزرگترها و افراد با سابقه استفاده نمایند . • ۷-اگر بیمار در حال مصرف داروهای شیمیایی می باشد و قصد استفاده از داروی گیاهی را هم دارد، حتما پزشک معالج را در جریان بگذارد زیرا تداخل دارویی ممکن است به ضررشان تمام شود • ۸-بهتر است داروهای گیاهی را به صورت بسته‌بندی شده و نه فله‌ای تهیه نمایید . گیاهان باید به صورت کاملا خشک و در بسته‌های نایلونی پلمپ شده در اختیارمشتری قرار گیرد.
رعايت نكات بهداشتي ويژه عطاریها • ۹-درون بسته‌ها باید کاغذی محتوی اسم گیاه، نام شرکت تولیدکننده، تاریخ تولید و انقضاء، مجوز و پروانه ساخت گیاه و همچنین علامت مهر استاندارد، قرار داشته باشد. • ۱۰-اگر دستورالعمل استفاده از گیاه روی بسته‌اش نوشته نشده بود، عطار نحوه استفاده از آن را به مشتری بگوید. اینکه باید به صورت بخور مصرف‌اش کند یا از دم‌کرده‌اش استفاده کند. • ۱۱-بعد از باز کردن نایلون، گیاه دارویی را درون یک شیشه دردار و به دور از نور خورشید و رطوبت نگهداری کنید. • ۱۲-نگهداری عرقیات در بطری‌های شیشه‌ای بهتر از بطری‌های پلاستیکی است.
رعايت نكات بهداشتي ويژه عطاریها • ۱۳-در شیشه عرقیات باید پلمپ شده باشند و تمام مشخصاتی که برای گیاهان ذکر شده روی بطری عرق نوشته شده باشد. • ۱۴- بهتر است که عرقیات را در بطری‌های شیشه‌ای با در محکم و داخل یخچال نگهداری کنید. • ۱۵- مصرف بیش از ۲ لیوان از عرقیات در روز، توصیه نمی‌شود. • ۱۶- اگر مقدار مناسب مصرف و عوارض جانبی روی بسته‌ها یا شیشه‌ها نوشته شده نبوده، عوارض و میزان مناسب مصرف را بگویید. البته بهتر است که در این زمینه با یک پزشک مشورت کنید.
رعايت نكات بهداشتي ويژه عطاریها • ۱۷- بهتر است بدانید که فروش داروهای چاقی و لاغری و ترک اعتیاد در عطاریها ممنوع است. • ۱۸- به‌عنوان آخرین نکته اینکه به هیچ عنوان داروهای گیاهی را خودسرانه مصرف نکنید و بدانید که مثلا اثربخشی گیاهی مانند ۴ تخمه در درمان سرماخوردگی در کنار مصرف داروی موردنیاز است و گیاهان به تنهایی قادر به مهار تمام بیماری‌ها نیستند.
مشکلات سلامت و امنیت شهرستان در قسمت عطاری ها
ناآشنایی 90 درصد موسسان عطاریها با قوانین • بیش از 90 درصد موسسان عطاریها با قوانین و مقرارت آشنایی ندارند و بیش از 90 درصد موسسان عطاریها فاقد تحصیلات مرتبط بوده و گیاهان را بر اساس اسم خریداری کرده و اطلاعات کافی در مورد گیاهان دارویی ندارند. • در بیش از 90 درصد عطاریها اقدام به ارائه مشاوره پزشکی و تجویز دارو می کنند و در 70 درصد موارد بازدید شده تبلیغات حاوی مصادیق دخالت در درمان مشاهده می شود.
ناآشنایی 90 درصد موسسان عطاریها با قوانین • علاوه بر این بیش از 50 درصد موارد نسبت به تخلف عرضه داروهای غیرمجاز داروهای شیمیایی، فرآورده های دارویی دست ساز و ... اقدام می کنند. • در حدود 50 درصد موارد وضعیعت بهداشتی نامناسب و شرایط نگهداری و بسته بندی غیر استاندارد مشاهده شده است و برخی از صاحبان عطاری، اقدام به تهیه فرمولاسیون دارویی بر مبنای کتب طب سنتی می کنند. • توجه به عدم رعایت استانداردهای لازم و عدم قابلیت استفاده این فرآورده در طب متاسفانه فرآورده های ترکیبی مورد عرضه در عطاریها هیچ یک از استانداردهای لازم برخوردار نیست.
ضرورت ساماندهی عطاریها • برای جلوگیری از تخلفات و موارد تقلب، لزوم اهمیت ساماندهی عطاریها امری ضروری بنظر می رسد و جهاد کشاورزی باید به عنوان منبع تهیه گیاهان دارویی، ارائه شناسنامه برای زمین های زیر کشت گیاهان دارویی برنامه ریزی کنند. • اصلاح عنوان مجوز از داروهای گیاهی به گیاهان دارویی، استعلام از معاونت غذا و دارو قبل از ارائه مجوز تاسیس عطاری به افراد، تعطیلی مراکز غیرمجاز، همکاری در تیم بازرسی از مراکز از سوی صنعت و معدن باید مورد توجه قرار گیرد. • معاونت بهداشتی نیز باید شرایط بهداشتی مکان عطاری را با توجه به ضوابط دانشگاه بررسی کنند و نیروی انتظامی نیز علاوه بر همکاری در تیم بازرسی از مراکز جهت عرضه محصولات غیرمجاز و قاچاق جلوگیری کند. • همچنن معاونت غذا و دارو دانشگاه باید برای عطاریها مسئول فنی صادر کند و فرمانداریها نیز دستور پیگیری مصوبات کارگروه سلامت و امنیت غذایی استان را صادر کنند.
نظارت بر روي عطاري ها بر عهده سازمان صنعت، معدن و تجارت است اکیپ مشترک با همکاری سازمان صنعت، معدن و تجارت و اداره کل تعزیرات حکومتی استان برای بازرسی از عطاریها و مراکز توزیع اقلام بهداشتی و دارویی تشکیل شده و کار نظارت و جمع‌آوری کالاهای قاچاق و غیربهداشتی را انجام و پیگیری‌های لازم از طریق اداره تعزیرات حکومتی انجام می‌شود.
نگرانی از فعالیت افراد غیرمتخصص در عطاریها • قاچاق مواد غذایی، دارو و محصولات بهداشتی آرایشی از معضلات بزرگ کشور است، اما کنترل قاچاقچیان و نظارت پلیسی وظیفه وزارت خانه و معاونت غذا و دارو نیست. • وظیفه معاونت دارو و غذای وزارت بهداشت نظارت کیفی و بهداشتی و مراقبت از سلامت مردم است و نمی‌تواند نظارت پلیسی و قضایی داشته باشد، در این خصوص تنها می‌توانیم بخشی از وظایف را بر عهده بگیریم. • در تهران که بحث قاچاق به مراتب شدیدتر است، بخشی از نظارت در این خصوص را به انجمنها واگذار کردیم، در استانها نیز باید تعامل خوبی بین معاونت دارو و غذا و مسئولین انتظامی و قضایی استان صورت گیرد و در جریان این تعامل اهمیت موضوع و تاثیر آن بر سلامت مردم تفهیم شود.
نگرانی از فعالیت افراد غیرمتخصص در عطاریها • دکتر شیبانی، معاونت دارو و غذا را از مهمترین بخشهای تامین سلامت کشور عنوان کرد که جایگاه والایی در وزارت بهداشت دارد. • نباید وقت معاونت غذا و دارو صرف پیگیری مسائل مالی و کنترل قاچاق شود زیرا این مسئله اصل وظیفه را تحت الشعاع قرار می دهد. • دکتر شیبانی در خصوص عدم نظارت بر فعالیت عطاریها گفت: این هم یکی دیگر از مشکلات عظیم کشور است و فعالیت عطاریها در خصوص توزیع داروهای غیرمجاز غیرقانونی است، در این خصوص نیز همراه کردن مراجع قضایی با خود در تعیین میزان موفقیت شما نقش دارد.
عرضه داروها و محصولات قاچاق و غیرمجاز، انواع داروهای تقویتی جنسی مانند قرص ها و کپسول و یاگرا، ارکتو، لیواگرا، ویگادل، مکس من، ژل های تاخیری جنسی، قطره های جنسی نیز در این واحدها بفروش می رسد. • انواعداروها و محصولات افزایش و کاهش دهنده وزن مانند ژل ها و کرم های موضعی لاغری، کپسول ها و قرص های اسلیم فول، لاست فری، فیل اسلیم و ... انواع پودرها و مکمل های افزایش دهنده وزن محتوی داروهای پرخطر مانند استروئیدهای آنابولیزان و ... در این واحدها مشاهده شده است. • انواع داروهای ضد درد و هورمونی مانند قرص و ژل ریلاری، قلم استنشای، ضد میگرن، ژل رادیان، انواع قرص و کپسول ولتاژن و دیکنوفناک، ادویل، انواع داروهای هورمونی افزایش وزن و جلوگیری از بارداری غیرمجاز نیز بصورت غیرمجاز بفروش می رسد.
فروش انواع فرآورده های پوست و مو مانند ماسک های غیرمجاز صورت، قرص ها و کپسول های مکمل حاوی زینک، سیلینیوم و ...، کپسول های پرکننده صورت، قرص فیناستراید قاچاق، انواع محلول ها و لوسیون های موضعی برای رشد مو و ضد چروک و روشن کننده پوست صورت نیز مشاهده شده است. • نصب تبلیغات حاوی مصادیق دخالت در امر درمان مانند لاغری و کاهش وزن بدون عوارض، ترک اعتیاد، دفع سنگ کلیه، درمان دیابت، پرکننده صورت، درمان آرتروز و ... نیز بر روی سردرب عطاریها دیده می شود. • برای عرضه داروهای گیاهی شامل انواع محصولات تولید شده توسط شرکتهای مجاز مانند باریچ اسانس، گل دارو، دینه، امین و ... باید عرضه آن توسط داروخانه ها صورت گیرد. • فروش انواع محصولات تولید شده شرکتهای غیرمجاز، تهیه و فروش فرمالاسیونهای دست ساز به شکل شربت، قرص، کپسول مانند کپسول ترک اعتیاد، چاقی و ...، عدم رعایت نکات بهداشتی در نگهداری و ارائه گیاهان دارویی خام از جمله مواردی است که در بیشتر عطاریها مشاهده می شود.
برخی از عطاری ها با سوء استفاده از باورهای مردم در زمینه داروهای گیاهی، به آنها ترکیب های غیرقانونی جهت ترک اعتیاد و درمان بیماری ها تجویز می کنند.
برخی از آنها اقدام به فروش داروهای دست‌ساز هم می‌کنند که با هزینه گزاف به مردم می‌فروشند که این هم غیرقانونی است در حاليکه عطاريها حق فروش داروهای ضدچاقی، ترک اعتیاد، تجویز و درمان را ندارند. • متأسفانه بیشتر داروهای قاچاق به صورت داروهای ماهواره‌ای است که در این رسانه‌ها تبلیغ می‌شود و مردم با شماره تلفنی که اعلام می‌شود تماس می‌گیرند و به صورت پیک به منازل آنها ارسال می‌شود. این داروها معمولاً غیرمجاز هستند یا مواد مؤثره ندارند یا مواد مؤثره غیرطبیعی دارند که در این زمینه توصیه می‌شود مردم به هیچ وجه از طریق تلفن داروهای مورد نیاز خود را دریافت نکنند.
بر اساس یک بررسی علمی، داروهای دست‌سازی که با عنوان داروی ترک اعتیاد به‌فروش می‌رسد، حاوی مواد‌مخدر، داروهای غیرمجاز و همچنین مقداری ترکیبات بی‌اثر است. • متخصصان معتقدند که هر دارویی، شناسنامه دارد و باید ترکیبات و عوارض احتمالی آن برای پزشک و مصرف‌کننده مشخص شود. • این ترکیبات دست‌ساز، شناسنامه ندارند بنابراین، عوارض آنها را نمی‌توان پیش‌بینی کرد و در بسیاری از موارد، تهدید‌کننده سلامت‌اند. • با مصرف این ترکیبات حاوی مواد مخدر، علائم فرد به‌طور موقت کاهش می‌یابد اما پس از قطع مصرف، علائم ترک اعتیاد بروز می‌کند و ممکن است عوارض جدی به‌دنبال داشته باشد.
بر اساس قانون، بازرسی و برخورد با عطاری‌هایی که داروی ترک اعتیاد می‌فروشند برعهده اتحادیه‌های صنفی است . • اتحادیه‌های صنف عطاران باید نظارت کافی داشته باشند و با سوءاستفاده‌ها برخورد کنند تا حریم کارشان حفظ شود. معاون غذا و داروی وزارت بهداشت ميگويد: • نظارت خاصی روی عطاریها نداریم زیرا عطاریها تحت نظارت وزارت بهداشت نیستند. در حال حاضر مکان‌هایی که به‌صورت مجاز، داروهای گیاهی را تولید و عرضه می‌کنند، داروخانه‌ها هستند. فقط این مراکز هستند که مجوز دارند و تحت نظر وزارت بهداشت هستند. وزارت بهداشت آنچه از مسیر این وزارتخانه و از مسیر رسمی و مجاز نباشد را غیرمجاز می‌داند و به مردم توصیه می‌شود هیچ دارویی را بدون درنظرگرفتن مجوز وزارت بهداشت تهیه و مصرف نکنند.
مدیرکل نظارت بر داروی دانشگاه علوم پزشکی ایران • : عطاریها فقط حق دارند مواد گیاهی خود را به‌صورت فله‌ای به مردم عرضه کنند و آنها حق ندارند تجویزی در این زمینه انجام دهند. حتی هرگونه تبلیغ درمانی نیز در عطاریها غیرمجاز است. این در حالی است که در برخی از عطاریها، داروهای گیاهی که هیچگونه برچسب استاندارد وزارت بهداشت روی آن مندرج نشده است کماکان تجویز، تبلیغ و فروخته می‌شود.
بايد و نبايدهاي عرضه داروهاي گياهي در عطاريها • استفاده از دوز بالای داروها اشتباه نسبتا رایجی است که می‌تواند باعث مسمومیت دارویی و مشکلات بعدی ناشی از آن شود و لزوم احتیاط در مورد مصرف آنها و مشورت با متخصصان در مورد آنها را صدچندان می‌کند. • در قرص‌های شیمیایی موجود، پزشکان می‌دانند دقیقاً چند میلی‌گرم داروی مؤثر وجود دارد و اگر عارضه‌ای پیش آمد می‌توان آن را شناخت و درمان کرد اما سؤال این است آیا می‌توان گفت در یک مشت گیاه دارویی، چند میلی‌گرم داروی مؤثر وجود دارد یا دم‌کرده و غیردم‌کرده‌اش چقدر با هم فرق می‌کند؟ • متأسفانه مردم فکر می‌کنند چون داروهای گیاهی از گیاه تهیه شده‌اند مضر نیستند اما باید در نظر داشت که ماده مؤثره خيلي از داروهای شیمیایی هم از گیاه گرفته می‌شود. موارد بسیاری دیده شده است که بیماران به علت مصرف بیش از حد و غیرقابل کنترل داروهای گیاهی، دچار مسمومیت با سرب یا نارسایی کبد شده‌اند. متأسفانه برخی عطاریها هم دارو می‌دهند، هم در درمان دخالت می‌کنند و هم مواد خود را به‌صورت فله‌ای عرضه می‌کنند که همه برخلاف قانون است.
داروهای گیاهی دست ساز را بدون آگاهی از خطرات و عوارض غیرقابل جبران آن بر روی معتادان، برای آنها تجویز کرده و به اشتباه به بیماران وعده بهبودی صد درصد می دهند • تنها ماده ای که در این داروها پیدا نمی شود، گیاه است و این قرص ها حاصل ترکیب 10 تا 12 داروی مختلف بوده و حتی گاهی مخدر داخل آنها مصرف کننده را به قرص وابسته کرده و به دلیل عدم آگاهی بیمار نسبت به نوع دارو خطری بیشتر از مصرف مستقیم دارو به او وارد می کند
