سال نو مبارک

1. سال نو مبارک

3. شخصیت سازمانی و ادراکorganizational personality & perception استاد: جناب آقای دکتر حمیدی گردآورنده: طاهره اعتصامی فرد دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش بهداشت

4. سطح سازمانی سطح گروهی الگوی رفتار سازمانی: pattern of organizational behavior - الگو،یک حالت انتزاعی از واقعیت است. - الگوی اصلی رفتار سازمانی دارای 3 سطح میباشد : سطح فردی

5. ویژگیهای دموگرافیک ادراک شخصیت انسان (ورودی) انگیزش ارزش و نگرش تصمیم گیری فردی یادگیری فردی توانایی الگوی رفتار سازمانی در سطح فردی:

6. شخصیت: personality هیلگارد: مراد از شخصیت ، الگوهای معینی از رفتار و شیوه های تفکر است که نحوۀ سازگاری شخص را با محیط تعیین می کند. گوردن آلپورت: شخصیت مجموعه سیستم روانی و فیزیکی است که عامل تعیین کننده سازش فرد با محیطش میباشد. گیلفورد : شخصیت عبارت است از الگوی منحصر به فرد صفات شخصیتی. سانتراک: شخصیت به مجموعه افکار ، هیجانات و رفتارهای متمایز و پایداری گفته می شود که شیوۀ انطباق ما با دنیا را نشان می دهد. فروید: شخصیت عبارتست از مجموعه ای از نهاد،خود و فراخود.

7. عوامل تعیین کننده شخصیت:determinants of personality 1- وراثت inheritance عبارتند از: 2- محیط environment 3- موقعیتposition وراثت: - عواملی که به هنگام جنینی وجود دارند که از طریق ژن منتقل میشوند. - ژنها تعادل هورمونی وضع فیزیکی و روانی فرد شخصیت محیط: - فرهنگی که شخص در آن بزرگ میشود. - هنجارهای بین افراد خانواده،دوستان و گروههای اجتماعی. - محیطی که فرد در آن زندگی میکند. موقعیت: - شخصیت فرد ضمن ثبات رویه و پایداری،در موقعیت های مختلف تغییر میکند. - خواسته ها و امیال مختلف باعث میشوند،شخص در هر موقعیتی،جنبه خاصی از شخصیت خود را ابراز نماید.

8. ویژگیهای شخصیتی:Personal characteristics - تعریف: به خصوصیات همیشگی شخصیت یک فرد که نشاندهنده رفتار وی میباشد،ویژگی شخصیتی گویند.مثل پرخاشگری- بلندپروازی- وفاداری- ترسو بودن و ... الف – کتل kattell 2 شخص صاحبنظر در مورد ویژگیهای شخصیتی: ب- مایرز – بریگز myers - briggs

9. ویژگیهای شخصیتی از نظر کتل: - کتل،16 ویژگی اصلی شخصیتی را به قرار زیر میداند:

10. شاخص مایرز – بریگز: Myers – Briggs Type Indicator (MBTI) - یکی از متداولترین شاخص های تعیین ویژگی شخصیت. - شامل پرسشنامه ای مبتنی بر 100 سوال پاسخدهی بر اساس نوع احساس یا اقدامی که فرد در موقعیت ویژه ای بعمل می آورد. - نتیجه پرسشنامه: 1- برونگرا یا درونگرا extroverted or introverted 2- اهل استدلال یا شهودی sensing or intuitive 3- اهل فکر یا احساس thinking or feeling 4- منضبط یا ملاحظه کار perceiving judging or

11. بقیه شاخص مایرز – بریگز: ویژگی افراد برونگرا: - هماهنگ با محيط خارجي ( بيروني) - ترجيح مي دهد با صحبت نمودن رابطه برقرار نمايد - از طريق عمل نمودن يا گفتگو، بهتر ياد مي گيرد - وسعت علايق - تمايل به صحبت قبل از همه - اجتماعي و صريح - پیشقدم در کار و برقراری رابطه ویژگی افراد درونگرا: - غرق در دنياي درون خود ترجيح مي دهد از طريق نوشتن رابطه برقرار نمايد - - با تمرينات ذهني و تفكر، بهتر ياد مي گيرد -تمايل به انديشه قبل از عمل يا حرف - مستور و خود دار - فکور نسبت به موضوعات

12. بقیه شاخص مایرز – بریگز: ویژگی افراد اهل استدلال: - متمركز بر آنچه واقعي و حقيقي است - به كاربردِ عملي اهميت مي دهد - بطور استوار ، به جزئيات وظايفش توجه دارد -هميشه مشاهده مي نمايد و به خاطر مي سپارد - توجه به زمان موجود - اطلاعات را قدم به قدم مي خواهد - به تجربه اطمینان دارد ویژگی افراد شهودی: - ديدگاه وسيع ،دارد - به بينشِ تخيلي اهميت مي دهد - طرفدارتئوريها و نظريه ها ميباشد - آينده نگر - ازاين شاخه به آن شاخه مي پرد - به الهامات، اعتماد می نماید

13. بقیه شاخص مایرز – بریگز: ویژگی افراد اهل فکر: - تحليلگر - از علت و معلول در نتيجه گيري استفاده مي نمايد - حلال مسائل منطقی - سرسخت و با پشتکار - منطقی - با انصاف ویژگی افراد با احساس: - همدلي - تلاش برایتاثيربر ديگران - حركت با توجه به ارزشهاي فردي - تلاش براي ايجاد هارموني و تاييد ديگران - دلسوز -پذيرا

14. بقیه شاخص مایرز – بریگز: ویژگی افراد منضبط: - سازماندهنده - سیستم گرا - برنامه ريز - روش مند - داراي نقشه - علاقه به اتمام مسائل و موضوعات ویژگی افراد ملاحظه کار: - واكنش هاي سريع - آزاد - غير رسمي - انعطاف پذير - مايل است كارها آزاد و قابل تغيير باشند

15. 15

16. ویژگیهای شخصیتی که بر رفتار سازمانی موثرند: - برخی از این ویژگیهای شخصیتی عبارتند از: 1 - کانون کنترل locus of control 2- ماکیاول گراmachiavellianism 3- عزت نفس self –esteem 4- سازگاری با موقعیت self – monitoring 5- خطرپذیر risk propensity 6- شخصیت نوع A 7 - شخصیت نوعB 1- کانون کنترل: - تعریف: درجه اي كه افراد اعتقاد دارند بر زندگي خود مسلط هستند - مشابه تئوری محور کنترل راتر - طبق این ویژگی ،افراد 2 دسته اند: الف – درونگرا internal ب – برونگراexternal هرچه نمره برونگرایی رضایت شغلی نرخ غیبت احساس بیگانگی به محیط کار چرا؟؟؟ نکته

17. ادامه ویژگیهای شخصیتی که بر رفتار سازمانی موثرند: 2-ماکیاول گرایی: - نیکولو ماکیاولی در قرن 16درباره کسب قدرت و استفاده از آن نظراتی ارائه نمود. - ویژگی افراد ماکیاول گرا: بدنبال کسب قدرت اهل عمل (عمل گرا) احساساتی نیست باور اینکه هدف ،وسیله را توجیه میکند در سازمان موفق ترند کمتر غائب می شوند بیشتر دیگران را ترغیب میکنند آیا افراد ماکیاول گرا،کارمندان خوبی برای سازمان هستند؟

18. ادامه ویژگیهای شخصیتی که بر رفتار سازمانی موثرند: 3- عزت نفس: - تعریف عزت نفس، اولین بار توسط ویلیام جیمز ارائهشد. او معتقد بود كه تصور فرد از خود در حین تعاملات اجتماعی ، یعنی از زمانی كه متولد شده و مورد شناسایی دیگران قرار می گیرد، شكل می گیرد. - دکترسیف : نیاز به احترام به خود، نیاز به كسب موفقیت و تأیید ، نیاز به ایجاد تصور مثبت درباره خود در ذهن دیگران و اینكه دیگران او را فردی قابل احترام بدانند. - راجرز: ارزیابی و قضاوت مداوم شخص نسبت به ارزشمندی خود . - ویژگی افراد با عزت نفس بالا: دست زدن به کارهایی با خطرات زیاد معتقدند،تواناییشان بالاست. در پست مدیریتی،همواره در صدد خشنود ساختن دیگرانند.

19. ادامه ویژگیهای شخصیتی که بر رفتار سازمانی موثرند: 4- سازگاری با موقعیت: - به معنای توانایی فرد در همسو نمودن رفتار خویش با عوامل خارجی و موقعیتی. - ویژگی این افراد: حساسیت زیاد به علائم و نشانه های خارجی تفاوت زیاد بین رفتارشان در جمع با خلوت توجه به رفتار دیگران موفق در پُست های مدیریتی (بدلیل اینکه در برابر ارباب رجوع های مختلف،چهره های متفاوتی از خود نشان میدهند). 5- خطر پذیری: - میل به پذیرش خطر را گویند. - ویژگی این افراد: به هنگام انتخاب راه،از اطلاعات کمتری استفاده میکنند. موفق در خرید و فروشِ اوراق بهادار یا سهام عدم موفقیت در شغل حسابداری

20. ادامه ویژگیهای شخصیتی که بر رفتار سازمانی موثرند: 6- شخصیت تیپ A : - ویژگی این افراد شامل: بسیار اهل رقابت همواره سراسیمه سعی دارد با سرعت و دستپاچگی در کوتاهترین زمان،به بیشترین پیشرفت،دست یابند. تحت فشار روانی همیشگی احساس میکند فرصت کافی ندارد و پیوسته برای کارهای خوی،وقت خاصی را تعیین میکند. - از بُعد رفتار سازمانی: الف- در پُست مدیریتی،هرروز چندین ساعت، اضافه،کار میکند. ب- گرفتن تصمیماتِ ضعیف بدلیل عجله زیاد ج- تکیه بر تجربیات گذشته در صورت مواجهه با مساله د- برای شغل های فروشندگی،مناسبند.

21. ادامه ویژگیهای شخصیتی که بر رفتار سازمانی موثرند: 7- شخصیت تیپ B : - ویژگی این افراد شامل: هیچگاه سراسیمه نیست احساس نوعی آرامش در خود،احساس نیاز به بحث درباره موفقیت هایش نمی کند مگراینکه شرایط ،ایجاب نماید. - از بُعد رفتار سازمانی: این افراد به راس هرم سازمانی میرسند،زیرا الف- در کارها،عجله ندارند ب- خلاق هستند ج- تنها به رقابت اکتفا نمی کنند د- کارها را بصورت استادانه انجام میدهند.

22. نکته تناسب شغل با شخصیت: personality – job fit theory -تحقيقات نشان داده است هر چه شغل با تيپ شخصيتي فرد همخواني بيشتري داشته باشد احتمال موفقيت، سازش و رضايت شغلي افراد بيشتر است. - نظریه معروف جان هالند، درباره تناسب شغل با شخصیت است. - طبق این نظریه،رغبت یا علاقه شخص(به شرطی که رغبت و علاقه بیانگر شخصیت باشد)،با محیط کارش متناسب می باشد. - پرسشنامه هالند،شامل 120سوال میباشد. - اگر شغلِ فرد با شخصیتش تناسب داشته باشد: بالاترین رضایت شغلی پایین ترین میزان جابجایی کاکنان نکات اصلی نظریه جان هالند عبارتند از: افراد از نظر شخصیتی متفاوتند مشاغل متفاوتند افرادی که در مشاغل متناسب با شخصیتشان،گمارده میشوند،رضایت شغلی بیشتر و استعفای کمتری دارند.

23. ادامه تناسب شغل با شخصیت: - این محقق،6 نوع شخصیت و تناسب هریک را با مشاغل بیان داشت:

24. ادراک: perception تعریف: فرایندی ذهنی است که در طی آن تجارب حسی، معنی‌دار می‌شود و از این طریق انسان روابط امور و معانی اشیا را در می یابد. رفتار مردم،به نوع پنداشت و ادراک آنها (نه به خود واقعیت)بستگی دارد. 1- شخص ادراک کننده عوامل موثر بر ادراک: 2- آنچه مشاهده میشود 3- موقعیت 1- شخص ادراک کننده: - وقتی فرد،به چیزی می نگرد و می کوشد تا آن را تفسیر نماید،تفسیر وی به شدت تحت تاثیر ویژگیهای فردی اومیباشد. - ویژگیهای فردی شامل:نگرش-انگیزش-علایق-تجارب گذشته و....

25. بقیه ادراک: 2- آنچه مشاهده میشود: - ویژگیهای مشاهده شونده که بر ادراک موثرند شامل: شکل و زمینه مجاورت:اشیا نزدیک یکدیگر،باهم درک میشوند. شباهت:مانند گروه سفیدپوستان یا سیاه پوستان. 3- موقعیت: - اجزاء محیط اطراف بر ادراک ما موثرند.مانند:نور- حرارت- موقعیت محلی و...

26. ادراک و قضاوت: perception & judgment رفتار افراد،تحت تاثیر اعتقاد- باور- انگیزش- و قصد و نیت آنها میباشد، پس در موقع قضاوت ،درصدد هستیم تا دلیل نوع رفتار آنها را بدانیم. - درقضاوت،از تئوری اِسناد( attribution theory ) استفاده که طبق آن ،علل درونی یا بیرونی رفتار شخص را مشخص می نماییم. رفتار با علت درونی: تاخیر یک کارمند بدلیل شب نشینی رفتار با علت بیرونی: تاخیر یک کارمند بدلیل ترافیک

27. کاربرد قضاوت در سازمان:application judge in organization - اعضای سازمان،بصورت مرتب درباره یکدیگر قضاوت می کنند. - پیامدهای قضاوت برای سازمان: 1- مصاحبه: - مصاحبه،در قبولی یا رد یک داوطلب استخدام،نقش مهمی دارد. - اطلاعاتی که در آغاز مصاحبه بدست می آید،دارای وزن بیشتری هستند. - از دید مصاحبه کننده،نداشتن ویژگیهای نامطلوب،نسبت به داشتن ویژگیهای مطلوب،ارجحیت دارد. 2- ارزیابی از عملکرد : - به ادراک و قضاوت رئیس از کارمند و بالعکس،بستگی دارد. - برخی قضاوتها،جنبه عینی و برخی جنبه ذهنی دارند. 3- وفاداری کارمند: - مدیران،هنگام قضاوت در مورد کارکنان،وفاداری آنها را هم مدنظر دارند. - مدیران،برای کارمندی که به سازمان،وفادار نیست،ارزشی قائل نیستند.

28. 28

29. رابطه بین ادراک و تصمیم گیری: The relationship between perception and decision making - تعریف تصمیم گیری: از بین دو یا چند حالت،یکی را انتخاب کردن. برای هر تصمیم گیری، داده ها بر اساس ادراکی که فرد ازموضوع دارد ،تفسیر و ارزیابی میشود،پس ادراک تصمیم گیرنده،برحاصل و نتیجه نهایی تصمیم گیری،اثر دارد. - داده های تصمیم گیری از منابع مختلف بدست می آیند. 1- الگوی بهینه سازی optimizing model - انواع الگو های تصمیم گیری: 2- الگوی رضایت بخش satisfying model 3- الگوی شهودی intuitive decision making

30. بقیه انواع الگوی تصمیم گیری: 1- الگوی بهینه سازی: optimizing model - منظور از این الگو،رسیدن به مطلوبترین نتیجه میباشد. - مراحل الگوی بهینه سازی: نیاز به تصمیم: تفاوت بین حالت مورد نظر و وضع موجود،به معنی وجود یک مساله است که برای حل آن باید تصمیمی گرفته شود. شناسایی معیارهای تصمیم: - در این مرحله،فرد معیارهایی را تعیین میکند که برای وی اهمیت دارند. - علایق،ارزشها و سلیقه شخص تصمیم گیرنده،در این مرحله نقش اساسی دارد.(نقش ادراک در تصمیم گیری) تعیین ضریب هر معیار: معیارهایی که در گام دوم،مشخص شده،همگی دارای اهمیت یکسان نیستند،به آنها ضریب داده میشود تا اهمیت و اولویت هر کدام در تصمیم گیری مشخص شود. تعیین راه حلها: همه راه حلهای مساله باید مشخص شوند.در این مرحله نیازی به ارزیابی آنها نمیباشد.

31. مثال بقیه االگوی بهینه سازی تصمیم گیری: ارزیابی راه حلها: برای هر راه حلی،ضریب خاصی با توجه به هر معیار،در نظر گرفته میشود انتخاب بهترین راه حل: راه حلی که در ارزیابی،بیشترین نمره را آورده،بهترین و مطلوبترین راه حل میباشد. انتخاب یک دانشکده،برای ادامه تحصیل بر اساس الگوی بهینه سازی تصمیم گیری: 1- فرد به شغل مهندسی برق علاقه دارد ولی در حال حاضر دیپلم دارد.پس باید به دانشگاه برود. 2- انتخاب لیستی از دانشگاههایی که وی میتواند در آنها ادامه تحصیل دهد و تعیین معیارهای ادامه تحصیل:هزینه تحصیل-بُعد مسافت-شهرت دانشگاه-واحدهای درسی در هر نیمسال. 3-معیارهزینه تحصیل بُعد مسافت شهرت دانشگاه واحدهای درسی ارائه شده ضریب 10 6 8 9

32. بقیه الگوی بهینه سازی تصمیم گیری: 4- انتخاب راه حلها: دانشگاه X دانشگاه Y دانشگاه Z 5- ارزیابی راه حلها: دانشگاه دانشگاه X دانشگاهY دانشگاهZ معیار هزینه تحصیل 9 7 10 بُعد مسافت 6 5 3 شهرت دانشگاه 7 8 5 واحدهای درسی 8 7 4 6- انتخاب مطلوبترین راه حل:دانشگاه دانشگاه X دانشگاه Y دانشگاه Z جمع معیارها 30 27 22

33. بقیه انواع الگوی تصمیم گیری: 2- الگوی رضایت بخش: satisfying model وقتی فرد،با یک مساله پیچیده روبرو میشود،سعی میکند از پیچیدگی آن بکاهد و آن را به سطح قابل درکِ خویش برساند. - محدود بودن فرد در پردازش و درک همه اطلاعاتی که برای تصمیم بهینه در مورد یک مساله پیچیده ،لازم است،سبب میشود وی کوشش نماید تا راه حلی انتخاب نماید که کافی،بسنده و رضایت بخش باشد. - در این روش،شخص ،تنها تعداد محدودی از راه حلهایی را که بیشتر، نظر وی را جلب میکند،مدنظر قرار میدهد. - در بیشتر موارد،این راه حلها،آشنا بوده و صحت عملکردشان به اثبات رسیده است.

34. تعیین استا نداردها ساده کردن مساله مساله پیچیده ارائه راه حلها مقایسه هر راه حل با استا ندارد بقیه الگوی رضایت بخش تصمیم گیری: نمودار تصمیم گیری رضایت بخش: بلی خیر انتخاب راه حل رضایت بخش آیا یک راه حل رضایت بخش وجود دارد؟ ارائه راه حلهای بیشتر

35. بقیه الگوی رضایت بخش تصمیم گیری: - ساده کردن مساله: توجه به جنبه های ضروری مساله نه تمام جزئیات آن. رساندن مساله به سطح قابل درک خویش. - تعیین استانداردها:حداقل معیارها،در این مرحله تعیین میشود. - ارائه راه حلها: آشنا،روشن و واضح میباشند. تفاوت الگوی بهینه سازی با رضایت بخش در تصمیم گیری: - در الگوی بهینه سازی،راه حل نهایی= راه حلی که بیشترین امتیاز را آورده. در الگوی رضایت بخش،راه حل نهایی= اولین راه حل قابل قبول از نظر تصمیم گیرنده،که روشن و واضح میباشد. - در الگوی بهینه سازی،راه حل با بیشترین بازدهی،مدنظر است. در الگوی رضایت بخش،راه حل ارضاءکننده و بسنده،مدنظر است.

36. بقیه انواع الگوی تصمیم گیری: 3- الگوی شهودی تصمیم گیری: intuitive decision making - شهود = قدرت برتر،حس ششم ،نوعی ویژگی شخصیتی. افراد در تصمیم گیریهایشان،مرتباً از احساسات خود ( مبتنی بر شهود و درون)،استفاده میکنند. - تصمیم گیری شهودی،فرآیندی ناخودآگاه است که در سایه تجربه،حاصل میشود. - الگوی شهودی،کاملاً مستقل ،عمل نمیکند،بلکه در تصمیم گیری با روش خردمندانه(بهینه سازی و رضایت بخش) بصورت مکمل استفاده میشوند. - تصمیم گیری شهودی،با سرعت انجام شده و نیاز به اطلاعات چندان زیادی ندارد.

37. بقیه تصمیم گیری شهودی: - در موارد زیر،احتمال تصمیم گیری شهودی، بیشتر است: عدم اطمینان در مورد راه حلهای مختلف عدم توانایی پیش بینی متغیرها،بصورت علمی. هنگامیکه،راه حل ،مسیر را روشن نشان ندهد. وقتی چند راه حل مناسب و قابل قبول،با دلائل محکم برای هر کدام،وجود داشته باشد. هنگامیکه،فرصت بسیار کم و فرد،نیازمند سرعت در تصمیم گیری باشد.

38. ویژگی شخصیت های موفق: Successful personality characteristics - در واقع، افراد موفق، به اندازه ی مردم عادی، گوناگون اند،یعنی طیف وسیعی از خصوصیات و منش ها،را دارند. - شخصیت موفق،دارای 7 ویژگی میباشد: 1- موقعیت شناسی: location wise براي خودشان ،هدف با ارزشي ،تعيين می كنند و مهم تر از آن، طرحي براي دستيابي به آن هدف می ریزند. میدانند به دنبال چه مي گردند. به آينده فكرمی كنند و از گذشته دست برمیدارند.(درک شرایط) 2- تفاهم:understanding اغلب ناكاميهاي ما در روابط انساني، حاصل سوء تفاهمات است . 3- شجاعت:courage داشتن هدف و درك شرايط ،كافي نيست، شجاعتِ عمل لازم است. تنها با عمل كردن مي توان اهداف ، اميال و باورها را به حقيقت تبديل كرد.

39. بقیه ویژگیهای افراد موفق: 4 - خیرخواهی: compassion شخصيت هاي موفق به سايرين هم اهميت مي دهند و براي هم نوعانشان احترام قائل مي شوند ،با ديگران همانطور كه زيبنده انسانهاست رفتار مي كنند. 5- مناعت طبع(عزت نفس): self-steam مفهوم كلمه مناعت طبع اين است كه قدر و ارزش خود را بدانیم.افراد موفق،میدانند که دست كم گرفتن خويش ، فروتني و شكسته نفسي نيست. 6- اعتماد به نفس:self- confidence اعتماد به نفس با تجربه كردنِ موفقيت ايجاد مي شود.افراد موفق،موفقيتهایشان را به ذهن سپرده و ناکامی های گذشته را فراموش می کنند. 7- خودپذیری : self-accept بیچاره ترین انسانها ،آنهايي هستند كه همه سعي شان بر اين است كه خودوديگران را به قبول چيزي جز آنچه كه هستند مجاب كنند. افراد موفق،خودشان را آنطور كه هستند ،با تمام تقصيرها ، نقاط ضعف ، نواقص و نقاط قوت قبول میکنند. نواقص خويش را می پذیرند. و سعی در رفع نقایصشان دارند نه اینکه خود را سرزنش نمایند.

40. انجام تست شخصیت شما چه شخصیتی دارید؟

41. رفرنس: 1 –رابینز؛رفتار سازمانی،دکتر پارسائیان،علی؛تهران،دفتر پژوهشهای فرهنگی،جلد اول،1384 . 2- رابینز؛مبانی رفتار سازمانی؛دکتر پارسائیان،علی؛دفتر پژوهشهای فرهنگی،چاپ هفدهم،1386 . 3- ایروانی، محمود. خداپناهی، محمدکریم؛ روان‌شناسی احساس و ادراک، تهران، سمت، 1385، چاپ یازدهم، ص 10. 4- اتکینسون و همکاران؛ زمینه روان‌شناسی هیلگارد، براهنی و همکاران، تهران، رشد، 1386، چاپ شانزدهم، ص 289 و 353. 5- Roch, I. An introduction to perception, New York: Macmillan. 2007. pp 25.

42. بقیه رفرنس: 6-سیمار اصل،نسترن؛ فیاضی،مرجان؛ مقاله سرمایه روان شناختی؛ مبنایی نوین برای مزیت رقابتی؛ ماهنامه تدبیر،سال نوزدهم-شماره 200 ،1388 . 7- شولتس، روانشناسی کمال: الگوهای شخصیت سالم، ترجمه: گیتی خوشدل، چاپ نهم، تهران: نشر پیکان، 1384. 8- دکتر اقتداری ،علیمحمد ؛سیستم و رفتار سازمانی ؛سایت www.modiran.com 9- دکتر چراغعلی؛کنفرانس توانمند سازی منابع انسانی ؛روانشناسی شخصیت و تناسب شغل و شاغل ؛آذر ماه 1386. 10- آشنایی با شاخص شخصیتی MBTI ؛سایتwww.modir sara.com