220 likes | 353 Vues
Klínískar lyfjarannsóknir Sif Ormarsdóttir. Klínískar lyfjarannsóknir. Klínísk lyfjarannsókn. Skilgreining: Kerfisbundin rannsókn á lyfi í þeim tilgangi að afla þekkingar eða staðfesta þekkingu á verkun, milliverkun, aukaverkun, lyfjahvörfum eða rannsaka lækningalegt gildi*
E N D
Klínískar lyfjarannsóknirSif Ormarsdóttir Klínískar lyfjarannsóknir
Klínísk lyfjarannsókn • Skilgreining: Kerfisbundin rannsókn á lyfi í þeim tilgangi að afla þekkingar eða staðfesta þekkingu á verkun, milliverkun, aukaverkun, lyfjahvörfum eða rannsaka lækningalegt gildi* • Á við um allar fasa I, II, III og IV rannsóknir í mönnum • Á ekki við um rannsóknir án inngrips *Reglugerð 443/2004 um klínískar lyfjarannsóknir í mönnum
Mismunandi fasar klínískra rannsókna • Fasi I Lyfjafræði í mönnum • Fasi II Verkun/öryggi kannað • Fasi III Verkun/öryggi staðfest • Fasi IV Klínísk notkun
Fasa I rannsókn • Að undangengnum dýratilraunum • Lyfjahvörf, verkun, eitrunaráhrif • Heilbrigðir, ungir sjálfboðaliðar (karlmenn) • Konur: Krafa um niðurstöður frjósemisrannsókna í dýrum • Aldraðir, sjúklingar (krabbameinslyf) • Skammtaháð þol og öryggi • Lyfjahvörf • Fjöldi þátttakenda 6-20
Fasa II rannsókn “Proof of concept” • Sjúklingar • Þol, lyfjahvörf, skammtaháð verkun • “Surrogate” endapunktur • Samanburður við lyfleysu • Skammtímaöryggi • Fjöldi tugir » hundraðir
Fasa III rannsókn • Með skráningu í huga • 1-2 skammtar • Klínískt mikilvægur endapunktur • Samanburður við lyfleysu og/eða lyf • Langtímaöryggi • Fjöldi mörg hundruð » þúsundir
Fasa IV rannsókn • Eftir markaðssetningu • Lyfið rannsakað í breiðari hópi sjúklinga • Sjaldgæfar aukaverkanir • Nánari rannsókn á notkun lyfsins, lyfinu fundinn staður, kynning meðal lækna
Hlutverk Lyfjastofnunar er neytendavernd • Lyfjastofnun annast útgáfu leyfa til lyfjarannsókna • Mat á umsókn • Eftirlit, móttaka viðbótargagna • Markmið • Fljót afgreiðsla • Veita ráðgjöf • Hæfir starfsmenn, opin samskipti
Evrópska tilskipunin (2001/20/EB)og íslenska reglugerðin (443/2004)um klínískar lyfjarannsóknir í mönnum
Vernd þátttakenda • Klíníska rannsókn má einungis framkvæma ef: • Samþykkt af siðanefnd og Lyfjastofnun (ávinnings/áhættumat) • Upplýst samþykki til staðar • Verndun gagna tryggð • Ákvæði um tryggingar eða skaðabætur • Rannsakandi læknir eða tannlæknir
Hornsteinar og áherslur 2001/20/EB • Góðir klínískir starfshættir (GCP) • Góðir framleiðsluhættir (GMP) • Helsinki-yfirlýsingin frá 1996 • Vernd einstaklinga sem ófærir eru um að veita löglegt samþykki • Eitt álit í hverju landi (siðanefnd) • Evrópskur gagnagrunnur (EudraCT) • Tilkynning aukaverkana
GCP • Gæðastaðall gefinn út af ICH • Varðar tilhögun og framkvæmd rannsóknar, skráningu gagna og tilkynningu niðurstaðna • Tilgangur að tryggja að gögn og túlkun niðurstaðna úr rannsóknum séu trúverðugar og nákvæmar og að réttindi, öryggi og velferð þátttakenda séu virt.
GMP • “Rannsóknarlyf skal framleitt í samræmi við leiðbeiningar um góða framleiðsluhætti” • Kröfurnar í raun sömu og ef lyf á markað • Ábyrgðaraðili (QP) ber ábyrgð á gæðum framleiðslueininga
Vernd einstaklinga sem ófærir eru um að veita löglegt samþykki • Almennt: • Ekki ef hægt að fá sömu upplýsingar úr rannsóknum á einstaklingum færum um að veita upplýst samþykki • Alla jafna einungis ef beinn ávinningur fyrir sjúklinginn • Börn: • Ef rannsóknin þess eðlis að hana er einungis hægt að framkvæma í börnum, s.s. bóluefni • Verður að tengjast sjúkdómsástandi barnsins
Eitt álit siðanefnda í hverju landi • Mikil breyting fyrir störf siðanefnda • Samþykki/höfnun < 60 daga • Sérfræðingar til aðstoðar ef ólögráða einstaklingar
Evrópskur gagnagrunnur (EudraCT) • Gagnagrunnur þar sem allar umsóknir um klínískar lyfjarannsóknir á EES svæðinu eru vistaðar • Upplýsingar um viðfangsefni, upphaf og lok rannsóknar • EudraCT númer • Tilgangur m.a. að auka skilvirkni og samræma málsmeðferð yfirvalda á klínískum rannsóknum innan EES
Meintilvik (AEs) • Rannsakandi tilkynnir bakhjarli (sponsor) alvarleg meintilvik strax. • Dauðsfall verður að tilkynna bakhjarli, siðanefnd og Lyfjastofnun • Bakhjarl heldur skrá og tekur saman meintilvik í lokaskýrslu
Alvarlegar aukaverkanir • Ætlaðar óvæntar alvarlegar aukaverkanir (SUSARs = suspected unexpected serious adverse reactions) • Bakhjarl tilkynnir LS og siðanefnd < 15 daga • Ef lífshættuleg aukaverkun < 7 daga • Bakhjarl tilkynnir öllum rannsakendum • Skráning SUSARs í evrópskan gagnagrunn (EudraVigilance)
Klínískar rannsóknir 2004 • 20 umsóknir • 12 aðeins á Íslandi • Engin fasa I rannsókn, 11 fasa II, 5 fasa III og 4 fasa IV • 17 á vegum lyfjafyrirtækis • Engri hafnað, 1 dregin til baka, 2 ekki frágengnar
Ísland 2004 20 á ári Engri hafnað 0% fasa I 40% fasa II 25% fasa III 20% fasa IV 15% akademískar Svíþjóð 2000 500 á ári 6 hafnað 14% fasa I 23% fasa II 36% fasa III 14% fasa IV 12% akademískar Samanburður við Svíþjóð
2005 11 umsóknir borist fyrstu 4 mánuði ársins...