Tiroid Fonksiyon Testleri Hipotiroidi-Hipertiroidi

1. Tiroid Fonksiyon TestleriHipotiroidi-Hipertiroidi Dr Emre BOZKIRLI Mart/2011

2. Görülme sikligi Tüm sistemlerle olan iliskisi Tedaviye dramatik yanit Yazili ve görsel basinda popülarite Sizlerin talebi

6. Tiroid Hormon Sentezi I’un bazal membrandan tiroid hücresi içine aktif transportu (yakalama) Iyotun oksidasyonu ve tiroglobulindeki tirozil uçlarina baglanmasi(organifikasyon) Iyodotirozin moleküllerinin tiroglobulin içinde çiftler halinde baglanmasi(eslesme) Tiroglobulinin proteolizi ve hormonlarin dolasima salinmasi

7. Salgilanan hormonun: %98.5’i T4 %1.5’i T3 T3 ve T4 kanda tasiyici proteinlere baglanir. T4 %99.97 ‘si bagli (TBG %60-75 ; TTR %15-30, ALB %10) T3 %99.7’si bagli (primer olarak TBG)

10. Tiroid Fonksiyon Testleri TSH Serbest T4 Serbest T3 Total T3 Total T4

11. Ileri tetkikler Anti Tiroid Peroksidaz Ab(Anti TPO) = Anti Mikrozomal Ab Anti Tiroglobulin Ab Tiroid Reseptör Ab (TRAB) Tiroglobulin

12. Tiroid Fonksiyon Testi Bozukluklari

13. HIPOTIROIDI

14. Tiroid hormonlarinin eksikligine (tiroid bezinde sentezlenmeme ve/ veya hipofiz-hipotalamustan salgilatici TSH ve TRH’nin eksikligi zemininde) bagli olarak ortaya çikan klinik durumdur.

16. Anamnez-Fizik Muayene Aile öyküsü Operasyon öyküsü (tiroid, CNS) Hipertiroidi,RAI tedavisi öyküsü Gebelik Ilaç kullanimi (lityum, a interferon, amiadaron) Iyot maruziyeti, iyot eksikligi

17. Hipotiroidide Diger Laboratuvar Bulgulari Anemi Hiponatremi Hiperkolesterolemi** (hipotiroid hastalarda statin baslanmadan önce ötiroid olmali!!) SGOT, SGPT, LDH ve CPK’ da artis

18. Ileri tetkikler Serbest T3, Serbest T4 Tiroid oto antikorlari (Anti TPO, Anti Tg) Tiroid USG Ön hipofiz paneli (FSH,LH,Prolaktin,ACTH) Kortizol

19. Anti TPO Atipik tirositlerin yüzeyinde eksprese olan TPO’ya karsi gelisir. Prevalans: Iyot yeterli alanlarda %11, iyot fakir alanlarda %6 Ileri yas :%15-20 K>E Graves %70-80, Hashimoto %100, postpartum tiroidit %40

20. Anti TPO pozitifligi yillik %2’si hipotiroidiye ilerler (erken marker?) Vanderpump MP, Tunbridge WM, French JM, Appleton D, Bates D, Clark F, Grimley Evans J, Hasan DM, Rodgers H, Tunbridge F, al e 1995 Incidence of thyroid disorders in the community: a twenty-year follow-up of the Whickham Survey. Clin Endocrinol 43:55-68 Amiodaron, IFN-a, IL-2,lityum ile tiroidit? Johnston AM, Eagles JM 1999 Lithium-associated clinical hypothyroidism. Prevalence and risk factors. Br J Psychiatry 175:336-339      Bell TM, Bansal AS, Shorthouse C, et al 1999 Low titre autoantibodies predict autoimmune disease during inteferon alpha treatment of chronic hepatitis C. J Gastroenterol Hepatol 14:419-422 Gebelerde =düsük, preeklampsi, preterm eylem , postpartum tiroidit ve depresyon Stagnaro-Green A, Roman SH, Cobin RH, el-Harazy E, Alvarez-Marfany M, Davies TF 1990 Detection of at-risk pregnancy by means of highly sensitive assays for thyroid autoantibodies. JAMA 264:1422-1425 Tedavi monitorizasyonunda kullanilmaz!!!

21. Anti TG Normal populasyonun %3’ü Otoimmun tiroiditin tanisalligini antiTPO ile birlikte bakildiginda arttirir. DTC’lerin > %20’sinde (papiller>foliküler) Lenf nodu met. Ile korele Tiroidektomi sonrasi ilk 6 ay geçici yükselme sonrasi 3. yilda kaybolur. Yeniden saptanmasi/yükselmesi= rekürrens (ayni metodla bakilmali)

22. Primer ve guatröz hipotiroidiler bütün hipotiroidilerin % 95’idir. ** En sik hipotiroidi nedeni kronik otoimmün tiroidittir (Hashimoto tiroiditi). Ötiroid ve subklinik vakalarin (Anti-TPO +) yaklasik % 2’si her yil hipotiroidiye girer.

23. Artmis TSH, Normal Serbest T3-T4 Subklinik hipotiroidi Otoimmun hipotiroidi Aralikli T4 tedavisi Amiodaron

25. TEMD Önerileri Tiroid Otoantikorlari Tiroid USG Guvatr varligi-yoklugu

26. Artmis TSH, Düsük Serbest T3-T4 Kronik otoimmun tiroidit Radyoaktif iyot tedavisi Tiroidektomi Radyoterapi Iyot eksikligi-Iyot metabolizmasi defektleri Tiroid disgenezi

27. Düsük veya Normal TSH Düsük Serbest T3-T4 Kronik hastalik Kisa zaman önce antitiroid tedavi Pituiter hastalik (Sekonder Hipotiroidi) Konjenital TSH veya TRH eksikligi

28. Hasta-Ötiroid Sendromu Tiroid disi sistemik hastaligi olanlarda bezde problem olmaksizin tiroid fonksiyonlarinda görülen anormalliklerdir.

29. Mekanizma Hipotalamo-hipofiz-tiroidal aksdaki bozukluklar Hormonlarin serum proteinlerine baglanmasindaki bozukluklar Dokulara alinimindaki bozukluklar Tiroid hormon metabolizmasindaki bozukluklar

30. TFT T3 düsük T4 normal-düsük TSH normal-düsük (Tedavi: Primer hastaligin tedavisi)

31. TRH Testi Artmis yanit; Primer hipotiroidi Gecikmis yanit; Hipotalamik lezyon Hiç yanit olmamasi; Hipofizer lezyon Ön hipofiz paneli,Kortizol

32. Hipotiroidi Tedavisinde Temel Noktalar Tercih T4 (Levotiroksin)’ un sodyum tuzudur (tefor, levotiron, euthyrox) ® Yasli ve KAH olanlarda 12.5-25 ?g/günle baslanir, haftada bir arttirilir (ortalama doz 1.3 ?g T4 x ideal vücut agirligi) ** Doz TSH ya göre ayarlanmali !!! Sekonder (santral) hipotiroidide doz TSH’ya göre degil, klinik durum ve sT4’e göre ayarlanir. Kortizol eksikligi varsa dikkatli olmalidir 6-8 haftadan önce kontrol tetkik istenmemeli

33. Gebelikte Hipotiroidi Tarama (2007 Endo Society Kilavuzu) Tedavi (TSH < 2.5 tutulacak) Takip (4-6 haftada bir)

35. HIPERTIROIDI

36. Tirotoksikoz dokularin dolasimda asiri miktarda bulunan tiroid hormonlarina maruz kalmasi sonucu ortaya çikan patolojik bir sendromdur. Hipertiroidi-Tirotoksikoz ayrimi

38. Anamnez - Fizik Muayene Aile öyküsü Gebelik Ilaç kullanimi IYOT MARUZIYETI

39. Ileri tetkikler Serbest T3, Serbest T4 Anti TG, Anti TPO, TRAB KCFT, Tam Kan Sayimi Tiroid Usg Tiroid Sintigrafisi -Uptake testi

40. Hipertiroidide Diger Laboratuvar Bulgulari Alkalen fosfataz ? Kalsiyum ? Paratiroid hormon ? 1-25 dihidroksi vit D ? Glukoz tolerans bozuklugu Serbest yag asitleri ? SGOT,SGPT ?

41. Tiroid Sintigrafisi

42. Tirotoksikoz Tiroid hiperfonksiyonu ile birlikte olanlar (hipertiroidizm) Asiri TSH yapimi TSHoma Parsiyel tiroid hormon rezistansi Graves hastaligi (** otoimmün, oftalmopati) Trofoblastik tümör Toksik adenom Toksik multinodüler guatr Jod-basedov

43. Tirotoksikoz Tiroid hiperfonksiyonu ile birlikte olmayanlar Tirotoksikozis factitia Hamburger toksikozis Subakut tiroidit** (hipertiroidi ile karisir; agri-sedim) Geçici tirotoksikoz ile birlikte bulunan kronik tiroidit Agrisiz tiroidit Postpartum tiroidit Sessiz tiroidit Ektopik tiroid dokusu Struma ovarii Metastatik tiroid kanseri

45. TEDAVI Antitiroid ilaçlar; PTU Metimazol Beta bloker, Steroid, Safra asidi baglayan reçineler, lugol RAI tedavisi Cerrahi Tiroid arter embolizasyonu

46. 1-Metimazol Karbimazolun metabolitidir 5 mg tablet- thyromazol® (10-40 mg/gün; 1-2 dozda) 2-Propylthiouracil (propycil)® 50 mg tb (200-600 mg/gün; 3-4 dozda) 3. Semptomatik tedavi (dideral) ®; 40 mg tb propranolol (60-160 mg/gün;3-4 dozda)

47. Antitiroid ilaçlarin yan etkileri 1-Minör -döküntü -artralji -ates -anoreksiya -bulanti -tad bozuklugu -koku bozuklugu 2-Majör -agranülositoz -trombositopeni -akut hepatik nekroz -kolestatik hepatit -lupus-like sendromu -vaskülit

48. Hipertiroidi tedavisinde az kullanilan alternatifyöntemler Plazmaferez Ertörer, ME, I. Kozanoglu, O. Bakiner, NB Tütüncü ve N Güvener Demirag “Plazmaferez Graves hastaligi için güvenli ve etkili bir operasyon öncesi hazirlik yöntemidir” 30. Ulusal Endokrin Kongresi, P038, Antalya, 2007

49. Tiroid Arter Embolizasyonu Bakiner O, E. Bozkirli, ME. Ertörer, NB Tütüncü, “Tedavisi zor bir Graves vakasinda tiroid arter Embolizasyonu” Ulusal Tiroid kongresi, poster, Istanbul, 2010

50. Gebelikte Hipertiroidi

51. Gebeligin ilk trimestrinde B-HCG’nin tirotropin benzeri etkisi ile düsük TSH,normal/yüksek FT3 düzeyleri görülebilir. Hiperemezis gravidarum, çogul gebelikler ve IVF sonrasi sik

52. Genellikle kendini sinirlar, nadiren tedavi gerektirir 12. haftadan sonra giderek azalir ancak 20. gebelik haftasina kadar sürebilir.

53. Gestasyonel tirotoksikoz-Graves ayirimi Otoimmünite göstergeleri Guvatr TSH reseptör ab (TRAB) varligi GRAVES Hst. lehine

54. Tedavi Seçkin ilaç PTU (300mg’a kadar güvenilir) Amaç: sT4’ün üst sinirda, TT4’ün 1.5 kat düzeyde tutulmasi Gerekli vakalarda 2.trimesterde cerrahi