1 / 31

BALIK HASTALIKLARI

arleen
Télécharger la présentation

BALIK HASTALIKLARI

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

    1. BALIK HASTALIKLARI Dr.Gülnur KALAYCI Uzman Veteriner Hekim Bornova Veteriner Kontrol ve Arastirma Enstitüsü Viroloji Bölümü

    3. Ülkemizde 1 Nisan 2004 tarih ve 2004/14 sayili teblig ile resmi gazete yayinlanan ihbari mecburi balik hastaliklari; Infectious hematopoietic Necrosis (IHN) Infectious Pancreatic Necrosis (IPN) Viral Haemorrhagic Septicemia (VHS) Spring Viremia of Carp (SVC) Bacterial kidney Disease (BKD) 12 Temmuz 2007 tarih ve 26580sayili resmi gazetede yayinlanan teblig (2007/32) ile IPN ihbari mecburi hastaliklar listesinden çikartilmistir.

    4. 2006/88/EC/EK IV/Kisim 2/ LISTE HASTALIKLAR

    5. BALIK HASTALIKLARI Baliklarin yasadiklari su ortami fiziksel kimyasal cografik biyolojik özelliklerine göre bir çok patojenik (bakteri, mantar, virus, parazit) ve patojenik olmayan mikroorganizmanin barinma ve üremesine uygun besiyeri olusturmaktadir.

    6. BALIK HASTALIKLARI Hastaliklar genellikle optimal yasam kosullarinin mikroorganizmanin lehine degistigi ve konakçi-mikroorganizma – çevre üçlü dengesinin bozuldugu durumlarda görülmektedir. Mikroorganizmanin virulensI miktarikonakçiya giris yolu enfeksiyonlarin siddetinde büyük önem tasir.

    8. BALIK HASTALIKLARI Akuatik ortamin fiziksel, kimyasal ve biyolojik kalitesi, bakim-besleme sartlari, stres faktörleri çevresel nedenleri olusturur. Çevresel nedenler immun sistemin zayiflamasina ve enfeksiyöz ajanlarin vücuda girerek yayilmasina yol açar. Konakçi hassasiyeti, vücuttaki portranteler, parazitler de enfeksiyonlarin olusmasinda ve siddetinde önemli rol oynarlar.

    9. BALIK HASTALIKLARI Mikroorganizma Kaynaklari: Isletmeye kontrol ve karantinaya tabi tutulmadan getirilen enfekte balik ve yumurtalar, Hastalik çikan yerlerden alinan balik ve yumurtalar, Mikroorganizmalarla bulasik yumurtalar, yemler, yem katki maddeleri, malzemeler, Isletmede bulunan asemptomatik, tasiyici, kronik enfekte baliklar, Havuz diplerindeki sedimentler,

    10. BALIK HASTALIKLARI Mikroorganizmalarla bulasik sularin sularin isletmede kullanimi Kontamine yumurta ve spermalar, Farkli yas ve türdeki baliklarin birarada tutulmasi, Mikroorganizmalarla bulasik malzemeler, Isletmede hijyen sartlarina uyulmamasi, Ördek, kaz, su kuslari v.b

    11. BALIK HASTALIKLARI Mikroorganizmalarin Bulasma Yollari: 1-Deri 2-Solungaçlar 3-Direk Temas 4-Gözler 5- Sindirim sistemi Enfekte baliklardan mikroorganizmalar yumurta, sperma, gaita, idrar ve vücut sivilari ile ortama yayilir.

    12. BAKTERIYEL BALIK HASTALIKLARI Baliklarin poiklotermik olmasi ayni ortamda yasayan psikrofilik (0-20°C) ve mezofilik (25-45 °C) balik patojenleri ile enfekte olmasina yol açar. Bu mikroorganizmalar gerek sularda gerekse baliklarda kolaylikla üreme özelligine sahiptir. Derin denizlerde Suda erimis gidalarin azligi, Hidrostatik basincin yüksek olusu, Suda erimis oksijenin degisken olmasi, Planktonlarin az olmasi gibi nedenlerden dolayi mikroorganizma sayisi ve türü daha azdir.

    13. BAKTERIYEL BALIK HASTALIKLARI Yüksek rakimli yerlerdeki göl ve göletlerde mikroorganizma türü ve yogunlugu diger yerlerden azdir. Ilik ve tropikal bölge sularinda yasayan bakteri sayisi ve türü soguk sulardan daha fazladir. Tatli sularda yasayan bakterilerin tuzlu sulara adaptasyonu az olmakla birlikte çift yönlü adaptasyon olusabilir.

    14. BAKTERIYEL BALIK HASTALIKLARI En çok görülen bakteriyel balik hastaliklari; Tatli su baliklarinda;

    15. BAKTERIYEL BALIK HASTALIKLARI Tuzlu Su Baliklarinda;

    16. BAKTERIYEL BALIK HASTALIKLARI Kültürü yapilan alabaliklarda bugüne kadar Karadeniz alasi (Salmo trutta labrax) hariç, Bakteriyel Kidney Disease (BKD) Furunkulosis hastaliklari tespit edilmemistir.

    17. BAKTERIYEL BALIK HASTALIKLARI KLINIK SEMPTOMLAR VIBRIYOZIS Akut Form: Hizli seyir Bazi olgularda vücudun çesitli yerlerinde ve yüzgeçlerde hemoraji kirmizi renk Kronik Form: Pektoral-pelvik yüzgeçlerde hemoraji operkulum, vücudun yan ve alt kisimlarinda, agiz içi-çevresi, anüs çevresinde kizariklik

    18. BAKTERIYEL BALIK HASTALIKLARI Ekzoftalmus, Vücudun çesitli bölgelerinde apse-ülser olusumu Otopsi de: Iç organlarda yaygin hemoraji, Asites (kanli), dalak, karaciger, böbrekte siskinlik, hemoraji, kaslarda nekrotik odaklar

    19. BAKTERIYEL BALIK HASTALIKLARI MOTIL AEROMONAS ENFEKSIYONLARI Genel semptomlar(durgunluk, hareketsizlik, istahsizlik, zayiflama, renkte koyulasma) Vücudun çesitli yerlerinde kanama, kizariklik, Yüzgeçlerde ve kuyrukta ülser, yara, nekroz Bazi olgularda asites, ekzoftalmus, anüste siskinlik, kas dokusunda bozukluk

    20. BAKTERIYEL BALIK HASTALIKLARI Otopsi : Iç organlarda,peritonda hiperemi, petesi ve hemoraji, asites, dalak ve böbrekte büyüme ve nekrotik odaklar

    21. BAKTERIYEL BALIK HASTALIKLARI KOLUMNARIS HASTALIGI Yüksek virulensli suslar: 24-48 saatte %100 ölüm Orta virulensli suslar: 24-48 saatte %100 ölüm Intermedier virulensli suslar: 48-96 saatte %100 ölüm Zayif virulensli suslar: 96 saatten sonra %100 ölüm Perakut form:Ani ölüm mortalite gençlerde %70-80 Akut ve subakut form: Solungaçlarin dorso-lateralinde, yüzgeçlerde, bas-agiz çevresinde yangisal, kirmizi hale ile çevrili yuvarlak-gri leke olusumu ile karekterize odaklar

    22. BAKTERIYEL BALIK HASTALIKLARI Solungaç ve yüzgeç lezyonlari distan içe dogru gelisir. Solungaç lezyonlari solunum güçlügüne yol açarak ölüme neden olabilir. Tropik bölgelerde agiz içinde bakteri üremesine bagli büyük kistler olusabilir. Otopsi; Septisemik olgularda iç organlarda hemoraji Tuzlu su kolumnarisinde etkenin patojenitesi daha düsüktür.

    23. BAKTERIYEL BALIK HASTALIKLARI PSIKROFILOZIS(BAKTERIYEL SOGUK SU HASTALIGI) Saglikli görünümlü baliklarin sperma, ovaryumun da da bulunabilir. Vertikal bulasmada görülür. Sirt yüzgecinden baslayip, caudal yüzgece dogru ilerleyen küçük gri-beyaz leke seklindeki lezyonlar tipiktir.

    24. BAKTERIYEL BALIK HASTALIKLARI Septisemik formda lezyonlar tam görülmeyebilir. Bu olgularda renkte koyulasma spinal deformite dönme hareketi ölüm görülebilir. Otopsi: Solungaçlarda hemorajik odaklar iç organlarda küçük nekrotik odaklar ekzoftalmus

    25. BAKTERIYEL BALIK HASTALIKLARI Yüzeyde toplanma, hareketlerde yavaslama,istahsizlik, solunum güçlügü, solungaçlarin üzerinde çok fazla mükoid salgi bulunmasi, hiperemi, lamellerin nekrozu operkulumun kapanmamasi, Otopsi: Iç organlarda genellikle makroskopik bulgu görülmez. Karaciger dejenerasyonlari sekillenebilir.

    26. BAKTERIYEL BALIK HASTALIKLARI YERSINIOSIS Renkte koyulasma, agzin iç ve dis kisminda, operkulumda, vücudun dis yüzeyinde, yüzgeçlerin tabaninda hemoraji, asites, ekzoftalmus Otopsi: Iç organlarda ve peritonda kanamalar, iç organlarda hemorajik septisemi, böbreklerde nekroz

    27. BAKTERIYEL BALIK HASTALIKLARI PASTÖRELLOSIS Renkte koyulasma, deride kanamalar, iç organlarda nekrotik odaklar ve granüller, Otopsi: Böbrek, dalak nadiren de diger organlarda küçük granülamatöz nekrotik odaklar, hemoraji ve bu organlarda büyüme Enfeksiyon genellikle sporadik, nadiren enzootik Su isisi 25 °C de veya tuzluluk oraninin azaldigi durumlarda ortaya çikar.

    28. BAKTERIYEL BALIK HASTALIKLARI PSEUDOMONAS ENFEKSIYONLARI Baliklarin bagirsaklarinda, vücut yüzeyinde solungaçlarda ve yumurtalarin üzerinde normalde bulunabilir ve genellikle spontan enfeksiyonlara yol açarlar. Vücudun ventral bölgesinde, agizda, operkulumda, anus çevresinde ve iç organlarda hemorajiler.

    29. BAKTERIYEL BALIK HASTALIKLARI STREPTOKOKKOZIS Renkte koyulasma ekzoftalmus korneal opasite operkulum ve yüzgeç tabaninda hemoraji vücut yüzeyinde ülserler Otopsi: dalak, karaciger, böbrekte büyüme, fokal nekrotik odaklar, perikarditis, asites

    30. BAKTERIYEL BALIK HASTALIKLARI BAKTERIYEL BÖBREK HASTALIGI Hastalik kronik seyir gösterdiginden klinik belirtiler geç ortaya çikar. Vertikal bulasma da görülür. Nonsalmonidler tasiyicidir. Renkte koyulasma, solungaçlarda anemi, ekzoftalmus, asites, deride ülser yüzgeç tabanlarinda ve anüs çevresinde hemoraji

    31. BAKTERIYEL BALIK HASTALIKLARI Otopsi Böbreklerde daha az olarak ta dalak karacigerde 1-5 mm çapinda nodüler multifokal gri-beyaz purulent içerikli apse odaklari Karin duvari ve iç organlarda hemoraji

    32. BAKTERIYEL BALIK HASTALIKLARI TANI YÖNTEMLERI Mikroskopi: Iç organ örneklerinden, vücut sivilarindan, bazi durumlarda olusan lezyonlardan hazirlanan preparatlar gram/Giemsa/ Ziehl Nielsen boyama ile muayene edilir. Kültür: Iç organ örneklerinden, vücut sivilarindan, bazi durumlarda olusan lezyonlardan kati besi yerleri (TSA, Brain Heart Infusion Agar v.b) , sivi besiyerlerine (TSB) ve selektif besiyerlerine (TCBS, KDM v.b) ekim yapilir. Deniz baliklari için tuz katilmis besi yerleri kullanilir.

    33. BAKTERIYEL BALIK HASTALIKLARI Identifikasyon: Üreyen koloniler önce morfolojik olarak degerlendirilir. Gram, giemsa boyama yapilarak muayene edilir.Daha sonra saf tek kolonilerden biyokimyasal testler, serolojik testler yapilarak ve otomatik VITEK II ve yari otomatik API sistemleri kullanilarak identifikasyon yapilir.

    34. PARAZITER BALIK HASTALIKLARI Tatli ve tuzlu su baliklarinda en çok görülen parazitler; Isopoda sp., Trichodina sp., Dactylogyrus sp., Gyrodactylus sp. Lernanthrophus sp., Caligus sp., Ichtyobodo necatrix, Microcotyle sp., Apyosoma sp, Amyloodininum sp, Oodinium sp., Ceratomyxa sp., Myxosporean protozoonlar, Eimeria sp., Cryptocaryon irritans ve Ichtyopthyrius multifilis

    35. PARAZITER BALIK HASTALIKLARI ISOPODA SP: Bati Ege olmak üzere Ege Denizi'nde ag kafeslerde yetistirilen levreklerde önemli bir parazitik sorundur. Hasta baliklar denizden çikarildiklarinda yanak ve solungaç bosluklarinda yada operculuma yakin deride muhtelif isopod larvalari görülebilir. Yaralanmis dokular Aeromonas, Flexibacter ve Vibrio gibi sekonder bakteriyel patojenlerle siklikla istila olurlar ve bu durum mortaliteye neden olur. Sicaklik artisi ile birlikte paraziter invazyonda da artis görülür. Olgun isopodlar yil boyunca çipura ve levreklerin daha çok agiz boslugu ve solungaçlarinda görülür.

    36. PARAZITER BALIK HASTALIKLARI TRICHODINA SP Tatli su ve deniz baliklarinda çok sik karsilasilan bir ciliata türüdür. Epitel dokuya zarar verirler, bazende solungaç dokusunda hiperplazi olustururlar. Genellikle baliklarin solungaç, deri ve yüzgeçlerinde bulunurlar ve epitel hücreleriyle beslenirler. Bazen kurbaga larvalari parazitleri tasirlar ve baliklara bulastirirlar. Enfekte baliklarda semptom olusturmazlar, kronik bir prognoz görülür. Hasta baliklar istahsizdir. Mortalite düsüktür.

    37. PARAZITER BALIK HASTALIKLARI DACTYLOGYRUS SP Ovipardirlar. Solungaç dokuya yerlesirler. En yaygin cinsi Dactylogyrus’tur. En yaygin türü de Dactylogyrus vastator’dur.

    38. PARAZITER BALIK HASTALIKLARI GYRODACTYLUS SP Hem deniz hem de tatli su baliklarinda yaygin olarak bulunurlar. Vivipardirlar, deri ve solungaçlarda bulunurlar. En yaygin cinsi Gyrodactylus’tur, En yaygin türleri G. elagans ve G. salaris’tir.

    39. PARAZITER BALIK HASTALIKLARI LERNANTHROPUS SPP. (Copepoda – Lernanthropidae) Konakçinin gidasina ortaktir ve konakçisina tutunurken epitel dokuda dejenerasyonlara neden olur. Epitel doku ve bazen bag dokuda nekroz, mukus salgisinda artisa neden olur. 3. ayaklariyla solungaç flamentlerine tutunurken kapillar damarlarda daralmaya, çatlak ve yarilmalara neden olur.

    40. PARAZITER BALIK HASTALIKLARI CALiGUS SPP Deniz biti olarakta bilinir. Ülkemiz sularinda da yaygindirlar. Çok düsük tuzlulukta bile yasarlar ama yumurta üretimleri düser. Baliklarin bas bölgesi veya etrafinda deri dokuda erozyona neden olup nekroze alanlar olustururlar.

    41. PARAZITER BALIK HASTALIKLARI ICHTYOBODO NECATRIX Tatli su ve deniz baliklari arasinda yaygin olarak görülen, baliklarin en küçük ektoparazitlerindendir. Hastalik etkeni kamçililardan Ichthyobodo necator =Costia necatrix olarak da bilinir. Yüksek mortaliteye sahip olan etken, 2-29°C’ de yasamini sürdürür. Genç bireylerde ve yavrularda tehlikelidir. Bazen yumurtalari bile etkiledigi görülmektedir. Baliklarin deri ve solungaçlarinda bulunurlar.

    42. PARAZITER BALIK HASTALIKLARI Hastaligin dis belirtileri, sazan ve alabalik gibi büyük baliklarda göze çarpar. Baliklarin vücutlari üzerinde, artan mukus üretimine bagli olarak, grimsi-boz bir zarla örtülü yumusak tül seklinde pas tabakasi olusur. Siddetli düzeyde etkilenmis olan bölgeler hemorajiye bagli olarak kirmizimsi renktedir. 3-4 ayliktan daha genç baliklar, genellikle patolojik degisiklikler görülmeksizin ölüme sürüklenirler.

    43. PARAZITER BALIK HASTALIKLARI MICROCOTYLE SPP Çipuralarda anoreksi, letarji, su yüzeyinde yüzme ve zaman zaman siçramalar görülür. Epitel doku, kan ve mukusla beslenen parazit, solungaçlarin anemik görünmesine neden olmaktadir. Parazit solungaçlarda mukus salgisinda artisa, solungaç lamellerinin birlesmesine, doku nekrozuna ve hemorajiye neden olmaktadir.

    44. PARAZITER BALIK HASTALIKLARI Ölmek üzere olan çipura baliklari oldukça zayiflar ve solunum güçlügü çeker. Microcotyle türleriyle enfeste baliklarda ölüm nedeni anemidir. Balik basina 100-780 adet parazit % 75’lere varan mortaliteye neden olmaktadir.

    45. PARAZITER BALIK HASTALIKLARI APIOSOMA Apiosoma (Glossatella ), havuz yetistiriciliginde yaygin olarak görülen bir ciliatadir. Deri, solungaç ve yüzgeçlerde bulunur. Apiosoma çok sayida olursa hastaliklara yol açar, solungaçlar siserek solunum güçlesir. Parazitik solungaç hastaligini yapar.

    46. PARAZITER BALIK HASTALIKLARI AMYLOODININUM SPP Hastaligin deniz ve tatlisu baliklarindaki etkenleri farklidir. Sicak deniz baliklari yetistiriciliginde siklikla karsilasilir. Ambliodiniosis etkeni Amyloodinium ocellatum türü bir dinoflegellattir. Trofozoitleri baliklara saldirirlar ve epitel dokuda beslenerek günler sonra trofozoitler baligi terk ederler. Tomont haline gelen parazit hizla çogalarak , hareketli, hastalik olusturan dinosporlari olusturur.

    47. PARAZITER BALIK HASTALIKLARI OODINIUM Oodiniosis etkeni Oodinium ocellatum sahip oldugu protoplazmik uzanti baliklarin deri ve solungaçlari üzerinde bir agacin kökü gibi tutunarak , epitelial hücreleri etkiler ve d okularda parçalanmalara neden olur. Mercan baligi hastaligi olarak bilinir.

    48. PARAZITER BALIK HASTALIKLARI MYXOZOALAR Myxozoalar konakçida intra ve ekstrasellüler olarak bulunabilirler. Bunlardan ekstrasellüler (coelozic) olanlar bosluklu organlarin lümenlerine yerlesirken, Intrasellüler (histiozoic) olanlari dokulara yerlesir ve kistik lezyonlar seklinde bir patojenite gösterirler. Myxozoalar homojen yapida ve dayanikli sporlara sahiptir. Myxozoalardan daha çok tek konakli, daha az olarak taiki konaklidirlar. Hem tatli su hem de deniz baliklarinda enfeksiyon olustururlar.

    49. PARAZITER BALIK HASTALIKLARI Sporlar, dogal yolla veya lezyonlar açildiktan sonra vücuttan atilirlar. Uygun bir konakçi bulana kadar da su ile tasinirlar. Balik tarafindan alinan spor, sindirim kanalinda açilarak spiral flamentleri ile tutunur ve içerdigi sporaplazma serbest kalir. Myxozoa türlerinin herbiri bir veya daha çok balik cinsinde belli organ veya dokulara yerleserek enfeksiyon olustururlar. Tatli su baliklarinda en çok solungaç ve safra kesesinde, deniz baliklarinda ise safra ve idrar keselerine yerlesip hasara neden olurlar.

    50. PARAZITER BALIK HASTALIKLARI MYXOSOMA Hemen hemen tüm salmonidler duyarlidir. Kronik bir prognoz gösteren hastalik, ayni zamanda dönme hastaligi olarak ta bilinir. Balik yetistiriciliginde dönme hastaligi , alabalik yavrulari için çok tehlikelidir. Hastaliga dogal sulardaki salmon baliklarinda ve dere alalarinda da rastlanir.

    51. PARAZITER BALIK HASTALIKLARI Baligin kafatasina ve vertebrasina yerlesen etken balikta yüzme bozukluguna , tipik olarak kendi etrafinda dönme hareketine neden olur. Hastalik etkeni Myxosoma cerebralis’in tanisinda sporlarin büyük önemi vardir. Sporlar içerisinde sporplasm vardir ve 2 ya da 3 parçali görünürler. Trofozoitler kikirdak dokuya yerlesirler.

    52. PARAZITER BALIK HASTALIKLARI Hasta alabaliklarin dönerek yüzdügü ve baligin arka tarafinin siyah renkli oldugu görülür. Hastaligi geçirmis bazi alabaliklarda solungaç kapaginda bozukluklar görülür. Çenede anormallik, omurgada egrilikler ve gözlerin arkasi ile kafatasinda çukurluklara rastlanir.

    53. PARAZITER BALIK HASTALIKLARI COCCIDIOSIS Hem deniz hem de tatli su baliklarinda görülebilir. Hastalikta eksternal bir semptoma rastlanmayabilir. Bagirsaklarda , gonatlarda, karaciger, dalakta ve yüzme kesesinde inflamasyon ve lezyonlar gelisebilir. Deri, açik gri renkte ve bulanik görülür. Solungaç flamentlerinde hemoraji ve yangi sekillenir. Baliklarda solunum güçlügü belirir. Solungaç epitellerinde beyaz, yuvarlak, küçük kabarciklar olusur ve bunlar dügümcükler seklinde görülürler.

    54. PARAZITER BALIK HASTALIKLARI ANISAKIOSIS Anisakidae ailesindeki çesitli cinslerin ara larval formlarinin insanlarda olusturdugu bir hastaliktir. Bu nematodlar deniz memelilerini enfekte eder. Anisakidae ailesinde; Anisakis simplex (herring worm) -Pseudoterranova (Phocanema) decipiens (cod or seal worm) -Contracaecum spp. -Hysterothylasium spp. gibi soy ve türler önem tasir.

    55. PARAZITER BALIK HASTALIKLARI Insanlara da bulasir. Larvalar insanlarda mide veya bagirsak duvarinda yerleserek apselere neden olur. En etkili tedavi yöntemi endoskopi ile midede yerlesmis parazitlerin uzaklastirilmasidir.

    56. PARAZITER BALIK HASTALIKLARI PARAZITER HASTALIKLARIN TANISI Solungaç, yüzgeç, deri, kas doku, kan ve iç organlardan hazirlanan frotiler nativ muayene ve giemsa boyama ile mikroskopik muayene yapilarak teshis edilir.

    57. VIRAL BALIK HASTALIKLARI Teshis, izleme/Epidemiyolojik Tarama Sonuçlari

    58. VIRAL BALIK HASTALIKLARI Viral teshis sonrasi yapilan izlemeler/epidemiyolojik taramalar sonucu; Viral Hastaliklarin isletmelere, genellikle enfekte isletmelerden balik, balik ürünleri ve yemin hareketi ile tasindigi, Ayni su kaynagini kullanan isletmeler arasinda ise su vasitasi ile bulastigi sonucuna varilmistir.

    59. VIRAL BALIK HASTALIKLARI 2006 yilinda hastalik tespit edilen 4 isletmeye ait örnekler, AB Referans Laboratuvari tarafindan teyit edilmis ve Sp serotipi olarak tiplendirilmistir. 2007 yilinda IPN hastaligi tespit edilen 24 isletmeye ait örnekler 2009 yilinda IPN hastaligi tespit edilen 10 isletmeye ait örnekler AB Referans Laboratuvari tarafindan teyit edilmistir. VHS hastaligi; 2007 yilinda hastalik tespit edilen 1 isletmeye ait örnekler, AB Referans Laboratuvari tarafindan teyit edilmis ve Genotip 1 olarak belirlenmistir 2009 yilinda dogal kalkanlardan izole edilen 3 adet izolat AB Referans Laboratuvari tarafindan teyit edilmistir.

    60. VIRAL BALIK HASTALIKLARI 2006-2008 yillarinda kayitli sazan yetistiriciligi yapan isletmelerde (Ankara, Eskisehir, Düzce, Afyonkarahisar, Sakarya, Manisa, Samsun, Edirne) Spring Viremia of Carp (SVC) hastaligi yönünden tarama yapilmis ve hastaliga rastlanmamistir.

    61. VIRAL BALIK HASTALIKLARI VIRAL HEMORAJIK SEPTISEMI (VHS) Özellikle gökkusagi alabaligi, kahverengi alabalik, turna baligi ve kalkanlarda önemli mortalitelere neden olan infeksiyöz bir viral hastaliktir. 45 balik türünde virus izole edilmistir. Enfeksiyon levreklerde de bildirilmistir VHS virusunun 4 genotipi vardir Genç baliklar enfeksiyona daha duyarlidir, tüm boylarinda enfeksiyon görülebilir.

    62. VIRAL BALIK HASTALIKLARI Hastaligin etkeni Rhabdoviridae familyasinda Novirhabdovirus genusunda yer alan viral hemorajik septisemi virusudur (VHSV, synonym: Egtvet virus) Eter, kloroform, gliserol, formalin, sodyum hipoklorit, iodoforlar, ultraviole isinlar veya 56-60ºC’ de isitma ile inaktive olur.

    63. VIRAL BALIK HASTALIKLARI Akut evrede;agir mortalite, letarji, renkte kararma, ekzoftalmus, anemi,gözlerde, deride, solungaçlarda ve yüzgeç kaidelerinde hemorajiler vardir. Internal olarak periokuler dokuda, iskelet kaslarinda ve viscerada nokta tarzinda kanamalar vardir. Karaciger hiperemik, böbrekler kirmizi ve incedir. Kronik evrede;kümulatif mortalite, letarji, renkte koyulasma, ekzoftalmus ve siddetli olarak anemi görülür fakat yaygin hemorajik degildir. Abdomen karaciger, dalak ve böbregin ödemine bagli olarak sistir. Karaciger soluk ve petesilidir. Latent evrede ölüm düsüktür ve balik normal görünümlüdür fakat hiperaktiftir. Virus tasiyicilarinda herhangi bir klinik belirti görülmez.

    64. VIRAL BALIK HASTALIKLARI VHS salginlarinda su sicakligi önemli bir çevresel faktördür. Genel olarak enfeksiyon 3-12 ºC’ arasinda görülmektedir.15 ºC’ nin üzerinde ölümler nadirdir. VHS virusu tüm yas gruplarina kolaylikla bulasir Hayatta kalan baliklar ömür boyu tasiyici hale gelirler ve seksüel sivilar ve idrar ile virusu saçarlar Yumurtalarda yüzeysel kontaminant olarak yumurtlamadan 3-4 gün sonra da izole edilmistir. Vertikal bulasma tartismalidir.

    65. VIRAL BALIK HASTALIKLARI

    66. VIRAL BALIK HASTALIKLARI Viral haemorrhagic septicaemia infection in turbot, note bleeding from the gills (www.frs-scotland.gov.uk/ FRS.Web/Uploads/Image...)

    67. VIRAL BALIK HASTALIKLARI INFEKSIYÖZ PANKREATIK NEKROZIS (IPN) Özellikle genç salmonid baliklarda yüksek mortalite ile seyreden, önemli ekonomik kayiplara neden olan bulasici viral bir hastaliktir. Virusun orijini salmonid baliklar olmakla birlikte salmonid olmayan birçok balik türünden, yumusakçalar ve kabuklulardan da izole edilmistir. 3 ana serotipi vardir (Sp, Ab, VR299)

    68. VIRAL BALIK HASTALIKLARI IPNV Birnaviridae familyasinda Aquabirnavirus genusunda yer almaktadir. U.V isigina oldukça dirençlidir (IHNV için gerekli U.V den 100 kat fazlasi gerekmektedir). IPNV’ u iodin ve klorin tarafindan hizla inaktive olur. Asidik pH ya az derecede dirençli,alkali pH da (12,2) dayaniksizdir. Tirbison seklinde yüzme Su çikisina toplanma Abdominal distensiyon Bas bölgeside küçük sislikler Renkte koyulasma (vücudun arka 1/3 lük bölümünde daha fazla)

    69. VIRAL BALIK HASTALIKLARI Ekzoftalmus Uzamis halde diski (pseudofeces) Mide ve barsaklar besinden yoksun, renksiz- sari sütümsü jelatinimsi bir eksudat ile doludur Bazen internal organlarda kanamalar görülebilir. IPNV’ nun inkubasyon araligi 4- 26?C dir. Balik viruslari yüksek sicaklik derecelerinde inhibe olurken IPNV’ u en toleransli virustur.

    70. VIRAL BALIK HASTALIKLARI Klinik olarak hasta baliklar Fecesleri yolu ile virusu yüksek seviyede saçan asemptomatik baliklar Balik ile beslenen kus ve memeliler Omurgasiz akuatik canlilar virusu saçarlar. IPNV’ u enfekte anaç baliklardan vertikal olarak bulasabilmektedir.

    71. VIRAL BALIK HASTALIKLARI

    72. VIRAL BALIK HASTALIKLARI INFEKSIYÖZ HEMOTOPOETIK NEKROZIS (IHN) IHN bir rhabdovirusun neden oldugu, gökkusagi alabaligi, salmonid türleri ve özellikle pasifik salmonlarda görülen akut, sistemik viral bir hastaliktir. Sicaklik, asit ve etere karsi dayaniksizdir Replikasyon sicaklik araligi 4-20?C arasinda degismekle birlikte optimum 15?C dir.

    73. VIRAL BALIK HASTALIKLARI Genç baliklar genellikle ekzoftalmik ve koyu renklidir. Anüs te diski uzamasi vardir. Abdomen siskindir. Solungaçlar genellikle solgun ve yüzgeç kaideleri hemorajiktir. Petiseler bazen vücudun lateralinde ve agizdada görülebilir. Hastaligi atlatanlarda vertebral deformiteler gözlenebilir.

    74. VIRAL BALIK HASTALIKLARI Iç organlar anemiktir. Sindirim kanalinda yem yoktur onun yerine sarimsi mukus benzeri sivi vardir. Vücut boslugu serum renginde asidik sivi içerir. Bazen visceral yaglar, mezenterler, peritoneum, hava kesesi ve perikardiumda petesiler görülür. Sindirim sistemindeki granular hücrelerin nekrozu IHN için patognomoniktir çünkü bu degisiklikler diger viral hastaliklarda görülmez.

    75. VIRAL BALIK HASTALIKLARI Virus primer olarak horizantal yol ile bulasir. Vertikal bulasma da bildirilmistir; Su ve solungaç yolu Asemptomatik tasiyici baliklar Balik yiyen kuslar Kontamine ve dezenfekte edilmemis çiftlik aletleri Enfekte transport sulari Enfekte yumurtalar Kan emen parazitler iledir.

    76. VIRAL BALIK HASTALIKLARI IHNV un kaynagi kültür veya doga baliklarindan klinik o larak enfekte ve gizli tasiyicilardir. Virus feçes, idrar, seksüel sivilar ve eksternal mukus yolu ile yayilir. Salginlardan sonra hayatta kalan baliklar hayatlari boyunca tasiyici kalirlar ve seksüel olgunluga gelip yumurtlamaya basladiklarinda tekrar virusu saçarlar.

    77. VIRAL BALIK HASTALIKLARI SAZANLARIN BAHAR VIREMISI SVC hastaligi tipik olarak sazangillerde ve özellikle Cyprinus carpio (common carp, sazan baligi) da genellikle bahar aylarinda salginlara neden olan akut hemorajik ve bulasici bir viral hastaliktir. Gençlerde olugu kadar eriskin baliklarda da enfeksiyon görülmektedir. SVC virusu Rhabdoviridae familyasinda yer almaktadir

    78. VIRAL BALIK HASTALIKLARI Eksternal belirtiler: Abdominal distensiyon Solungaç ve deride petesiler Gözlerde hemorajiler Ödematöz, yangili ve protrüze olmus anüsten kalin ve uzun diski Ekzoftalmus Deri pigmentasyonunda degisiklik Solungaçlarda solgunluk Balik sudan çikarildiginda anüsten kanli asidik sivinin damladigi görülebilir.

    79. VIRAL BALIK HASTALIKLARI Internal Belirtiler: Ödem, asites ve hemoraji vardir. Hava kesesinde multipli fokal hemorajiler Dalak genislemistir. Iskelet kaslari, peritoneum, bagirsaklar, böbrekler, karaciger ve kalpte petesiler vardir.Kataral enteritiste olabilir. Havuz girisinde baliklarin yogunlasmasi SVC salgininin ilk belirtilerinden birisidir. Letarji, denge kaybi ve amaçsizca yüzme diger davranissal belirtilerdir

    80. VIRAL BALIK HASTALIKLARI Hava kesesi histopatojik olarak spesifik bir hedeftir. Tek katli olan epitelyal lamina çok katli ve düzensiz bir hale gelir SVCV salginlar sirasinda tipik hasta baliklardan ve salgindan hemen sonra birkaç hafta içinde hayatta kalan baliklardan kolayca izole edilebilir. Virusun bulasmasi çogunlukla horizantal yolladir. Vertikal bulasma ile ilgili görüslerde vardir. SVCV su yolu ile bulasir. Virus diski ve idrar ile saçilir. Virusun bulasmasinda balik yiyen kuslar,kan emen parazitler, kene (Piscicola geometria) ve sazan biti (Argulus foliaceus) mekanik vektörlerdir.

    81. VIRAL BALIK HASTALIKLARI

    82. VIRAL BALIK HASTALIKLARI

    83. VIRAL BALIK HASTALIKLARI VIRAL NERVÖZ NEKROZIS (VNN) Larva, yavru balik ve ergin deniz baliklarinda görülen viral bir enfeksiyondur. Levreklerde daha çok görülmekle birlikte 30 civarinda türde görülmektedir. Çipuralar tasiyidir. Vertikal bulasma görülür. Etken nodaviridae familyasinin Betanodavirus genusunda yer almaktadir. Mortalite %100e ulasabilir. Nörolojik anormallikler,Dikine veya dönerek yüzme, Merkezi sinir sistemi ve retinanin nukleer katmaninda vakuolizasyon tarzinda bozukluklar

    84. VIRAL BALIK HASTALIKLARI EPIZOOTIK HEMATOPOETIK NEKROZIS Özellikle alabaliklarda görülen önemli viral bir enfeksiyondur. Etken Ranavirustur. Tüm yaslarda görülebilir. Inkübasyon süresi 3- 32 gündür. Hastaligi atlatanlar yasam boyu persiste kalir. Horizantal yolla yayilir, vertikal bulasmaya ait henüz bir veri bulunmamaktadir. Özellikle karaciger, dalak,böbrekler ve gonadlar etkilenir.

    85. VIRAL BALIK HASTALIKLARI Viroloji Bölümünde teshis, izleme ve epidemiyolojik tarama çalismalari Manual of Diagnostic Tests for Aquatic Animals 2009 , 91/67/EEC, 2001/183/EC ve 93/53/EC e uygun olarak yürütülmektedir. Teshis çalismalarinda hücre kültüründe virus izolasyonunu takiben IFAT , ELISA ve PCR ile identifikasyon yapilmaktadir.

    86. VIRAL BALIK HASTALIKLARI

    87. VIRAL HASTALIK IZLEME PROGRAMI Hastalik çikisi olan isletmelerin kontrol edilebilmesi için 2 yillik izleme programi uygulanir. Hastalik kontrolü için bir isletmeden örnekleme yapilirken her havuzdan populasyon büyüklügüne göre alinmasi gereken örnek sayisi degismektedir. Isletme içerisinde ayni su kaynagini kullanan farkli balik türleri içeren havuzlar bulunuyor ise bu havuzlardan da örnekleme yapilmasi gerekmektedir.

    88. % 95 güven seviyesinde %2 ‘lik enfeksiyon varliginda enfeksiyonun saptanabilmesi için populasyon büyüklügüne bagli olarak alinmasi gereken örnek sayilari

    89. Örneklerin gönderilmesi Anaç baliklardan ovaryum sivisi veya çok sayida baliktan organ materyali alinip gönderilecegi durumlarda laboratuvardan transport vasati temin edilir (%10 calf serum, %2-8 antibiyotik-antimikotik ve EMEM) Maksimum 10 baliktan alinan organ parçalari veya ovaryum sivisi vasat içerisine toplanir Soguk zincirin kirilmamasina özen gösterilerek en geç 48 saat içerisinde laboratuvara ulasicak sekilde gönderilir (transport vasatin 4 – 8 ?C’de muhafaza edilmesi gerekmektedir) Hastalik süpheli balik materyali gönderileceginde absorban kapasitesi olan kagit ile silindikten sonra plastik bir çantaya yerlestirilip kalin duvarli strafor kutular içinde buz veya buz aküleri ile desteklenmek sureti ile soguk zincirin bozulmasi engellenerek en geç 48 saat içerisinde laboratuvar ulasacak sekilde transportu saglanmalidir. Örnekler hastaligin baslangicinda gönderilmelidir!!!

    90. Baliklarin büyüklüklerine göre alinacak organ materyalleri; 4 cm’den küçük baliklarda bagirsak açikligindan arkada kalan kisim çikarilir ve diger kisimlarin tümü kullanilir. 4-6 cm boyundaki baliklarda böbregide içeren tüm iç organlar alinir. 6 cm’ den büyük baliklarda dalak, anterior böbrek ve ek olarak kalp veya beyinden alinir. Doku materyali ve transport vasati arasindaki son oran 1:10 olarak ayarlanmalidir.

    91. KORUMA- KONTROL-SAGALTIM 1-Isletmede baliklarin bakimlarindan sorumlu kisilerin deneyimli ve egitimli olmasi 2-Kuluçkahane ve havuzlardaki baliklar her gün kontrol edilmeli , hasta, süpheli ve ölü balik görülürse derhal örnek alinarak teshis için laboratuvara gönderilmeli, günlük muayene sonuçlari kayit altina alinmali 3-Su aktarmali havuzlar kullanilmamali, 4-Suyun fiziksel, kimyasal ve biyolojik parametreleri periyodik olarak kontrol edilmeli ve optimumda tutulmali, 5-Bir havuza ait malzemeler diger havuzlarda kullanilmamali,tüm araç, gereç ve malzemeler düzenli olarak uygun dezenfektanlarla dezenfekte edilmeli,

    92. KORUMA- KONTROL-SAGALTIM 6-Havuzlardaki baliklarin mutlaka ayni yas ve türde olmasi, 7- Havuzlardaki balik sayisinin optimal limitlerde tutulmasi (4-5 kg/metreküp) 8- Isletmede mutlaka karantina havuzu bulunmali, 9- Hastalik çikisi olan yerlerden kesinlikle balik ve yumurta alinmamali, 10- Isletmeye hiçbir sekilde kontrol ve karantina islemi uygulanmadan balik ve yumurta sokulmamali, 11-Yumurtalar dezenfekte edilmeli (100 ppm iodofor ile 10’ –sodyum tiyosülfat ile nötralizasyon) 12- Sulara çevreden toksik ve kimyasal madde bulasmamali, 13-Iyi ve dengeli besleme programi uygulanmali, kaliteli yem alinmali, yemler uygun sartlarda depolanmali, 14-Baliklar tüm stres faktörlerinden uzak tutulmali,

    93. KORUMA- KONTROL-SAGALTIM 15-Ani su, yem, sicaklik ve yer degisikligi yapilmamali, 16-Genis spektrumlu dezenfektanlar (bakteri, mantar, parazit ve viruslara etkili) kullanilmali, 17-Bakteriyel hastaliklarda teshis ve antibiyogram sonucuna göre antibiyotik kullanilmali, 18- Paraziter hastaliklarda teshis sonucuna göre önerilen ilaçlar kullanilmali, 19-Ruhsatli, asi, ilaç ve dezenfektanlar prospektüslerine uygun olarak kullanilmali, 20- Isletmedeki balik ve yumurtalarin periyodik saglik kontrolleri yaptirilmali

    94. FIZIKSEL DEZENFEKSIYON METOTLARI

    95. KIMYASAL DEZENFEKSIYON METOTLARI

    96. KIMYASAL DEZENFEKSIYON METOTLARI

    97. KIMYASAL DEZENFEKSIYON METOTLARI

    101. SU HAYVANLARI HASTALIKLARI/ PROBLEMLER Sahadan Laboratuvara örnek akisinin yetersiz olusu, Gönderilen balik örneklerinin, balik materyali gönderme sartlarina uymamasi, Balik Hastaliklari Izleme Çalismalari için istenen balik örneklerinin, Laboratuvar tarafindan belirlenen sayida ve belirtilen zamanda gönderilmemesi, Çift kabuklu yumusakça ve balik hastaliklari izleme çalismalari için isletmelerin örnek vermek istememeleri,

    102. SU HAYVANLARI HASTALIKLARI/ PROBLEMLER Izleme Çalismalarinda, örnekler ile birlikte gönderilmesi gereken ve epidemiyolojik veri toplama amaçli olan anemnez bilgi formlarinin doldurulmamasi ya da yetersiz bilgi içermesi, Sahada balik hastaliklarinin tedavisine yönelik rastgele, uygun olmayan doz ve sürede veya kaçak antibiyotik kullanimi, Büyük balik çiftlikleri dahil Veteriner Hekim istihdaminin az olmasi,

    103. SU HAYVANLARI HASTALIKLARI/ ÖNERILER Tüm isletmelerin kayit altina alinmasi ve bu konuda veri tabani olusturulmasi, Isletmelerin yumurta-sperm-larva-balik-yem giris ve çikislarina iliskin düzenli kayit tutmalarinin saglanmasi, Il/Ilçe Müdürlükleri tarafindan çift kabuklu yumusakça üretim bölgelerinin, hastalik ve/veya ölüm olgularinin görülüp görülmedigi konusunda periyodik saglik kontrollerine tabi tutulmasi, Il/Ilçe Müdürlüklerinde Hastalik izleme ve takip çalismalarindan sorumlu personelin ismen belirlenmesi ve Laboratuvara bildirilmesi,

    104. SU HAYVANLARI HASTALIKLARI/ ÖNERILER… Hastaliklara ilgili epidemiyolojik verilerin saglikli degerlendirilebilmesi için ölümle seyreden süpheli tüm vakalarda Laboratuvara örnek gönderilmesi, Su hayvanlarinin hastaliklarina ilgili bir yönetmeligin ivedilikle hazirlanmasi ve yayinlanmasi, Bölge/isletme bazinda hastaliklardan arilik ve sertifikalandirma sürecinin baslatilmasi, Hastaliklarin yayginlik durumunun belirlenmesi için ülke genelinde epidemiyolojik çalismalar yapilmasi, Viral balik hastaliklari konusunda bölge/isletme bazinda damizlik ve/veya damizlik/yetistirme isletmelerinden baslamak üzere bir hastalik tarama programinin planlanmasi,

    105. SU HAYVANLARI HASTALIKLARI/ ÖNERILER… Sahada kaçak asi ve antibiyotik kullanimini önleyecek tedbirler alinmasi, Balik Hastaliklari konusunda ülke genelinde hizmetiçi egitim seminerlerinin yayginlastirilmasi, Teshis Laboratuvarlarindaki uzman personel sayisinin arttirilmasi ve Bölge Enstitülerinin özellikle viral teshis çalismalarina baslamasi,

More Related