سرطان خون

1. دانلود شده از pptfa.com سرطان خون م- برازنده

2. فهرست مطالب سرطان خون (لوسمی) چیست؟ علائم هشدار دهنده سرطان خون (لوسمی) سبب شناسی: سرطان زايی لوسمی الگوهای غربالگری لوسمی الگوهای درمان لوسمی دانلود شده از pptfa.com

3. سرطان خون (لوسمی) چیست؟ خون از مايع لزجی به نام پلاسما و ياخته های شناور آنکه توسط مغز استخوان توليد می شود تشکيل شده است. مغز استخوان ماده ای نرم و اسفنجی شکل است که داخلاستخوانها يافت می شود. اين ماده حاوی ياخته ‌هايی است که ياخته‌ های مادر يا سلولپايه (Stem cell) ناميده می شود و وظيفه آنها توليد ياخته‌ های خونی است. سه نوع ياخته‌ خونی وجود دارد : 1- گويچه ‌های سفيد خون (گلبولهای سفيد) که مسئول دفاعبدن در مقابل عوامل خارجی هستند 2- گويچه‌های قرمز خون (گلبولهای قرمز خون) که اکسيژن رابه بافتها حمل کرده و فرآورده های زائد را از اندامها و بافتها جمع آوری می کنند 3-پلاکتها که وظيفه انعقاد خون و جلوگيری از خونريزی رابر عهده دارند

4. سرطان خون (لوسمی) نوعی بيماریپيشرونده و بدخيم اعضای خون ساز بدن است که با تکثير و تکامل ناقص گويچه‌های سفيدخون و پيش سازهای آن در خون و مغز استخوان ايجاد می شود. لوسمی يا لوکمی leukemia ريشه در زبان لاتين به معنای “خون سفيد” دارد و فرآيند تکثير، خونسازی و ايمنی طبيعی بدن را مختل می ‌کند. اجتماع اين ياخته های سرطانی در خارج از مغز استخوان، موجب تشکيل توده هايی دراندامهای حياتی بدن نظير مغز و يا بزرگ شدن غده های لنفاوی، طحال، کبد و ناهنجاریعملکرد اندامهای حياتی بدن می شوند. لوسمی شايع ترين سرطان اطفال در جهان است. ‎لوسمی براساس طيف، شدت و سرعت پيشرفت روند بيماری بهدو دسته حاد (acute) و مزمن (chronic) تعريف می شود.

5. ۱- لوسمی حاد، رشد سريع همراه با تعداد زيادی گويچه‌های سفيد نارس است و مدت فاصله زمانی بين شروع بيماری و گسترش دامنه آن بسيار کوتاهاست • ۲- لوسمی مزمن، رشد آهسته همراه با تعداد بيشتری ياختههای سرطانی بالغ تر است و مدت زمان طولانی تا بروز علائم بالينی آندارد. • لوسمی نيز با توجه به نوع ياخته موجود در بافت مغزاستخوان که دچار تراريختی و سرطان شده است تعريف می شود و اشکال مختلفی از اين نوعسرطان وجود دارد که هر کدام نشانه ها و عوارض خاص خود را دارند. لوسمی بر اساس نوعگويچه سفيد خون که دچار تراريختگی و سرطان شده به دو دسته تقسيم میشود: • لنفوئيدی (lymphocytic) يا • لنفوبلاستی ( lymphoblastic) • ii)ميلوئيدی ( myelogenous )

6. با توجه به طبقه بندی فوق، شايع ترين اشکال لوسمی براساس سرعت پيشرفت روند بيماری و نوع گويچه سفيد خون که دچار تراريختگی و سرطان شدهبه چهار گروه تقسيم می شود که عبارتند از: ۱- لوسمی لنفوئيدی يا لنفو بلاستی حاد: لوسمی لنفوبلاستی حاد بيماريی است که در آن تعداد بسيار زيادی از گويچه های سفيد خون که مسئولدفاع بدن در مقابل عوامل خارجی هستند و “لنفوسيت” ناميده می شوند و هنوز به طورکامل تکامل نيافته اند دچار اختلال شده و بطور فزاينده ای در خون محيطی (blood peripheral) و مغز استخوان يافت می شوند. علاوه بر اين، تجمع اين ياخته ها دربافتهای لنفاوی باعث بزرگ شدن اين اندامها می شود. ازدياد لنفوسيتها نير منجر بهکاهش تعداد ساير ياخته‌های خونی مانند گويچه‌های قرمز و پلاکت ها شده و اين عدمتعادل ياخته‌های خونی منجر به کم خونی، خونريزی و عدم انعقاد خون می شود. مدت فاصلهزمانی بين شروع بيماری و گسترش دامنه آن بسيار سريع و کوتاه است. لوسمی لنفوبلاستیحاد، شايع ترين نوع لوسمی در اطفال است که اغلب در کودکان بين سنين ۲ تا ۶ سالتظاهر می کند. گروه سنی ديگری که در مقابل اين بيماری بيش از بقيه آسيب پذير هستند،افراد بالای 7۵ سال را تشکيل می دهند.

7. ۲-لوسمی ميلوئيدیحاد: تراريختگی ياخته های “ميلوئيد” گويچه های سفيد خون است که فرآيند تکثير و خونسازی و ايمنی طبيعی بدن را مختل می‌کند. اين نوع سرطان دارای چندين زيرگونه و ميانگين سن ابتلا به آن ۶۴ سال است. ايننوع لوسمی در مقايسه با لوسمی لنفوسيتی حاد کمتر در کودکان ديده می شود اما کودکانمبتلا به سندرم دان (Down Syndrome) در سه سال ابتدايی زندگی استعداد بيشتری برایابتلا به آن دارند.

8. ۳- لوسمی لنفوئيدی مزمن: شايع ترين نوع لوسمی بزرگسالاناست. طيف رشد و پيشرفت اين نوع لوسمی بسيار کند و آهسته است و اغلب در افراد سالمندتظاهر می کند. ميانگين سن بروز لوسمی لنفوئيدی مزمن ۶۰ سال است و ابتلا به آن درسنين پايين تر از ۳۰ سال بسيار غير طبيعی و در کودکان بسيار نادر است. اين نوعلوسمی در مردان بالای ۵۰ سال شايع تر است و اغلب به طور تصادفی و هنگام معاينات وآزمايش معمولی خون که افراد برای تشخيص بيماری های ديگر انجام می دهند، تشخيص دادهمی ‌شود.

9. ۴- لوسمی ميلوئيدی مزمن: اين نوع لوسمی يک بيماریاکتسابی ناشی از يک نوع ناهنجاری در کروموزوم ۲۲ ياخته ‌های مغز استخوان است. لوسمیميلوئيدی مزمن در مردان بين سنين ۴۰ تا ۶۰ سال شايع تر است و افرادی که تحت تشعشعاتيونيزه و يا تماس با بنزين و مشتقات آن قرار داشته اند، بيشتر در معرض خطر ابتلا بهآن هستند.

10. علائم هشدار دهنده سرطان خون (لوسمی) 1-احساس ناخوشی عمومی 2-تظاهر لکه‌های دانه اناری زيرجلدی پوست (petechiae) 3-لخته يا منعقد نشدن خون در پی ايجاد زخم يا بريدگی 4-ضعف و خستگی مفرط 5-عفونتهای مکرر و عود آنها 6-دردهای استخوان و مفاصل 7-تنگی نفس در اثر فعاليت 8-تب و لرز و نشانه های شبه سرماخوردگی 9-رنگ‌ پريدگی پيشرونده 10-تورم و بزرگی حجم غده های لنفادی، طحال و کبد 11-احساس سيری و بی‌اشتهائی 12-کم خونی 13-خواب‌آلودگی 14-خونريزی مکرر بينی 15-تورم و خونريزی لثه ‌ها 16-ضعف و لاغری ممتد

11. علاوه بر نشانه های فوق ممکن است عوارضی در بيمار ظاهرشود که به اجتماع ياخته ها و سرايت سرطان به اندامهای ديگر بدن مربوط باشد. در چنينمواردی بيمار از سردرد، حالت تهوع و استفراغ، کاهش سطح هوشياری، تشنج، ديد مضاعف،فلج اعصاب مغز، عدم‌‏ حفظ تعادل، تورم در ناحيه گردن و صورت شکايت میکند. سبب شناسی: سرطان زايی لوسمی بيماری لوسمی يک فرآيند پويا است که توسط متغيرهایناشناخته و مستقل متعددی موجب تغييرات مولکولی ياخته شده و منجر به تداخل در سيستمتکثير ياخته های مغز استخوان می‌شود. عامل مستعد و پيشتاز در تظاهر لوسمی مانند هرسرطان ديگری به هم خوردن نظم تقسيم ياخته ‌ای است. تحقيقات آماری و بالينی روندبدخيمی بيماری لوسمی را به اين عوامل ارتباط می دهند:

12. 1-جنس- لوسمی در مردان بيشتر تظاهر می کند 2-سابقه قبلی ابتلا به برخی از بيماری های خونی و ياسابقه قبلی به سرطان 3-عوامل ژنتيکی و استعداد ميزبان: عوامل ژنتيکی از جملهنقايصی در کروموزوم‌ها و انتقال ژن معيوب 4-تشعشع- افرادی که در معرض تابش اشعه های يونيزه و ياهسته ای و سرطانزا قرار گرفته اند 5-اعتياد به دخانيات 6-آلاينده های موجود در هوای محيط زيست و محل کار- (مواد يونيزه ، مواد صنعتی و شيميايی سمی مانند بنزين ومشتقات آن) 7-نارسايی مکانيسم ايمنی طبيعی بدن 8-سن- در ميان بزرگسالان، استعداد ابتلابه لوسمی باافزايش سن ارتباط مستقيم دارد. افراد بالای ۵۵ سال بايد بيشتر مراقب علائم هشداردهنده اين بيماری باشند.

13. الگوهای غربالگری لوسمی با توجه به وضيعت عمومی سلامت فرد، بررسی های تشخيصلوسمی ممکن است شامل: ۱- آزمايش خون: در شرايط طبيعی گويچه ‌های سفيد بالغ درخون محيطی (peripheral) يافت می‌شوند ولی زمانی که گويچه‌های سفيد نارس که بايد درمغز استخوان باشند به مقدار زيادی وارد خون محيطی می ‌شوند عمدتا می تواند نشانهسرطان‌های خون (لوسمی) باشد. آزمايش خون و ‏ شمارش‌‏‎ و بررسی ياخته های شناور خوناولين گام‎ جهت ‎تشخيص‌‎ لوسمی‌ است.‏‎

14. ۲- نمونه برداری يا بيوپسی (biopsy) مغز استخوان: بررسیميکروسکوپی از نمونه بافت سرطان بسيار مهم است زيرا مطمئن ترين روش برای تشخيصلوسمی و نوع آن به حساب می آيد. نمونه برداری از مايع مغز نخاع و نمونه برداری ازغدد لنفاوی نيز از روش های تشخيصی سرطان خون است . ۳- سازگاری بافتی(Tissue matching) : ياخته ها دارایانواع پروتئين های مختلف بر روی سطح خود هستند که از اين پروتئين ها در آزمايش هایويژه خون برای تشخيص سازگاری بافتی استفاده می شود. موفقيت در پيوند مغز استخوان بهتشابه و سازگاری مغز استخوان فرد دهنده با مغز استخوان فرد گيرنده بستگی دارد که ازطريق اين آزمايش سنجيده می شود.

15. ۴- بررسی کروموزومی (cytogenic analysis): از ديگراقدامات تشخيص ژنتيکی در افتراق انواع لوسمی است. ۵- عکسبرداری از قفسه سينه با تابش اشعه X – تشخيص طيفپراکندگی ياخته های مهاجم و غده های لنفاوی متورم در ناحيه قفسه سينه است. ۶- سی تی اسکن (Computerised tomography scan)- در اينروش دستگاه سی تی اسکن با گرفتن تعدادی عکس توسط اشعه ايکس، تصويری سه بعدی از بدنرا نشان می دهد و از اين طريق پراکندگی سرطان به بخش های ديگر بدن مشخص می شود. ۷-پرتونگاری با استفاده از تشديد ميدان مغناطيسی(MRI Scan) اين آزمايش مشابه سی تی اسکن است با اين تفاوت که به جای تابش اشعه X ازمغناطيس جهت عکسبرداری از اعضای بدن استفاده می شود. در اين آزمايش بيمار به مدت ۳۰دقيقه به طور ساکن درون اتاقک اين دستگاه می ماند و تصاوير مقطعی از بدن او تهيه میشود.

16. ۸- سونوگرافی (Ultrasound) در اين شيوه از امواج صوتیجهت بررسی ساختار اندامها استفاده می شود. ۹- معاينات بالينی: بررسی وضعيت غدد لنفاوی، طحال، کبدو ديگر اعضای بدن است.

17. الگوهای درمان لوسمی • فرآيند درمان لوسمی برای هر شخص معين با شرايط بيماریوی مرتبط است و الگوهای درمان لوسمی بستگی به نوع لوسمی، وضعيت بيماری در شروعدرمان، سن، سلامت عمومی و چگونگی واکنش بيمار به نوع درمان دارد. علاوه بر الگوهایرايج برای درمان انواع سرطان همچون شيمی درمانی و اشعه درمانی، از جمله می توان بهروش های درمانی زير اشاره کرد: • درمان بيولوژيکی يا ايمونولوژيک – • که مشتمل بربازسازی، تحريک،‌ هدايت و تقويت سيستم طبيعی دفاعی بدن بيمار است و با استفاده ازآنتی‌ بادی و هدايت سيستم دفاعی خود بيمار جهت مبارزه با سرطان صورت میگيرد. • جراحی – • راهيابی ياخته های مهاجم لوسمی به سايراندامهای بدن اغلب موجب تورم و بزرگی حجم غده های لنفادی و طحال و کبد می شود. الگوی درمانی محل ضايعه طحال، برداشتن آن از طريق جراحی “اسپلينکتومی” (splenectomy) است. -پيوند مغز استخوان و پيوند سلول های پايه( Stem cell ) – جايگزينی مغز استخوان فرد بيمار با مغز استخوان سالم است تا بيمار بتواندمقادير بالای داروهای شيمی درمانی و يا پرتودرمانی را دريافت کند. شايع ترين اشکالپيوند مغز استخوان عبارتند از:

18. 1-پيوند “اتولوگ” (autologous) طی اين نوع پيوند بيماربافت پيوندی ( مغز استخوان ) خود را دريافت می کند. در اين روش مغز استخوان بيماررا خارج و آن را در معرض داروهای ضد سرطان قرار می دهند تا ياخته های بدخيم کشتهشوند. سپس محصول بدست آمده را منجمد و نگهداری می کنند. 2-پيوند “سينژنئيک” Syngeneic – بيمار بافت پيوندی ( مغزاستخوان ) را از عضو ديگر دو قلوی مشابه خود دريافت می کند. در اين روش ابتدابوسيله مقادير زيادی از داروهای ضد سرطان همراه يا بدون پرتو درمانی،‌ تمام مغزاستخوان موجود در بدن بيمار را از بين می برند.سپس از عضو ديگر دو قلوی مشابه کهشباهت بافتی زيادی با بدن بيمار دارد، مغز استخوان سالمی را تهيه می کنند . 3-پيوند “آلوژنئيک” allogeneic : بيمار بافت پيوندی رااز فردی غير از خود يا دو قلوی مشابه خود (مثل برادر، خواهر، و يا هر يک از والدينو يا فردی که هيچگونه نسبتی با بيمار ندارد) دريافت می کند. اين فرد بايد سازگاریبافتی نزديک با بدن بيمار داشته باشد .

19. پس از تهيه بافت پيوندی از روش های فوق، به بيمارمقادير بالای داروهای شيمی درمانی همراه يا بدون پرتو درمانی می دهند تا باقيماندهمغز استخوان وی تخريب شود. در مرحله آخر مغز استخوان سالم را گرم کرده و بوسيله يکسوزن و از طريق سياهرگ به بيمار تزريق می کنند تا جانشين مغز استخوان تخريب شدهشود. پس از ورود بافت پيوندی به جريان خون، ياخته های پيوند زده شده به مغز استخوانهدايت شده و به توليد گويچه ‌های سفيد خون، گويچه‌ های قرمز خون و پلاکتهای جديد میپردازند. ابتلاء به عفونت و خونريزی، تهوع، استفراغ، خستگی، بی اشتهايی، زخمهایدهانی، ريزش مو و واکنشهای پوستی از جمله عوارض جانبی پيوند مغز استخوان و پيوندسلول های پايه (Stem cell) است. امروزه با کاربردهای جديد الگوهای درمان پيوند مغزاستخوان و درمان بيولوژيکی يا ايمونولوژيک و داروهای جديد ضد سرطان و پيشرفت هایعلم ژنتيک و ساختار های ژن های انسانی اميدهای تازه ای برای غلبه بر اين بيماریبوجود آمده است. دانلود شده از pptfa.com