İşbirlikli Öğrenme Kuramı

1. Ercan TAMĞAÇ İsrafil TURAN İşbirlikli Öğrenme Kuramı Özel Öğretim Yöntemleri

2. “İnsanın en büyük buluşu ateş, tekerlek ve motor değildir; atom enerjisi veya maddi dünya ile ilgili herhangi bir şey de değildir. İnsanın en büyük buluşu anlaşarak, ekip halinde uyum içinde çalışabilmesidir.” B. Jenning

3. Grup Nedir? • Ortak bir hedefe ulaşmak yada ortak bir amacı gerçekleştirmek için etkileşimde bulunan ve birbirine bağlı olan, iki yada daha fazla sayıda bireyden meydana gelen topluluktur.

4. Grup Nedir? • Bir Grubu Herhangi Bir Topluluktan Ayıran En Önemli Özellikleri: • Karşılıklı Bağımlılık • Etkileşim • İş Birliği • Paylaşılan Ortak Amaçlar

5. Grup Çalışması Nedir? • Birkaç kişinin, bir çalışmayı belirlenen hedef doğrultusunda amaca ulaşmak için, beraberce yaptıkları tüm etkinliklere Grup Çalışması denir.

6. Grup Çalışmasının Önemi • Grupla çalışma, bireyin kendisini geliştirmesine, çeşitli şekillerde ifade etmesine ve belli rol ve statülere sahip olmasına olanak sağlar.

7. Öğrenme • Ortamları Öğrenme Ortamları • Bireysel • (İndividualistic) • Öğrenme Ortamı • Yarışmacı • (Competitive) • Öğrenme Ortamı • İşbirlikli • (Collaborative) • Öğrenme Ortamı

8. İşbirlikli (Collaborative)Öğrenme nedir? • İşbirlikli öğrenme, basitçe: öğrencilerin küçük gruplar halinde çalışarak ve birbirinin öğrenmesine yardım ederek, öğrenmeyi gerçekleştirme süreci olarak ele alınabilir. • Başka bir değişle: Ortak öğrenme amaçlarını gerçekleştirmek üzere öğrencilerin küçük gruplar halinde (2-6 kişilik) işbirliği içerisinde birlikte çalışması esasına dayalı interaktif bir öğrenme-öğretme metodudur.

9. İşbirlikli (Collaborative)Öğrenme nedir? • İşbirlikli öğrenme, ortak öğrenme amaçlarını gerçekleştirmeyi ve elde edilen verimden tüm üyelerin yarar sağlamasını hedefler.

10. İşbirlikli (Collaborative)Öğrenme nedir? • Sıradan bir grup çalışması değildir. • Her öğrenci eşit katkı sağlamalıdır. Başkalarının başarısına ortak olamaz. • Yarışmacı öğrenmede olduğu gibi, grup içi yarışma söz konusu değildir. • Aksine her öğrenci, diğer öğrenciler başarmadan kendisinin de başaramayacağını bilir. • Ve diğer arkadaşlarının öğrenmesine yardımcı olur.

11. İşbirlikli (Collaborative)Öğrenme nedir? • Küme çalışması değildir. • Küme çalışmalarında olduğu gibi görev dağılımı yoktur. Birlikte çalışma söz konusudur. • Küme çalışmaları belli bir projenin hazırlanmasına yöneliktir. Oysa isbirlikli öğrenme kuramı hemen hemen tüm konularda kullanılabilir.

12. İşbirlikli (Collaborative)Öğrenme nedir? • İsbirlikli öğrenme sihirli değnek değildir. • İşbirlikli öğrenme etkili, kullanışlı ve çağdaş bir öğrenim yöntemi olmasının yanında her yerde, her türlü soruna çözüm bulmayabilir. • Bir öğretim yönteminin getirebileceği kadar çözüm getirebilir. Öğretim ortamında yer alan, öğretim yöntemi dışındaki etkenlerin rolü unutulmamalıdır.

13. İşbirlikli Öğrenmenin Özellikleri • Grup üyeleri, öğrenilecek materyali anlama ve daha fazla çalışma konusunda birbirlerinin teşvik eder, konuları aralarında tartışarak bilgi paylaşımınısağlarlar.

14. İşbirlikli Öğrenmenin Özellikleri • Hiçbir üyenin çaba sarf etmeksizin grup başarısından yararlanmasına izin verilmez. • Öğrenciler, tek başlarına oturup kendi üzerlerine düşeni yapmazlar. Tam tersine herkes birbirine karşı sorumluluk duyar. • Bütün üyelerin öğrenmesi ve diğerlerinin öğrenmesine katkı sağlanması esas olduğu için bireysel performans düzenli bir şekilde kontrol edilir.

15. İşbirlikli Öğrenmenin Özellikleri • Performans puanı ortaktır. • Sonuçta elde edilen verim, grup üyelerinin bireysel performansının toplamından büyüktür. • (bütün üyeler bireysel çalışmaları halinde elde edebilecekleri verimin daha fazlasını böyle bir grup çalışmasında elde edebilirler.)

16. İşbirliği İçin Gereken koşullar Grup Ödülü • İşbirliğini sağlamada ve etkili kılmada esas olan grup ödülünün verilmesidir. • Dikkat edilmesi gereken ödülün grup ürününe verilmesidir.

17. İşbirliği İçin Gereken koşullar Olumlu Bağımlılık • İşbirliğinin en önemli koşuludur. • Bireylerin ortak amaç ve ödül için çabalarını birleştirecekleri bir durum yaratır. • Grup üyelerinin eğer birlikte çalışırlarsa başarabileceklerine inanmasıdır. • Her üyeye birbirini tamamlayacak roller verilerek ortaya çıkarılabilir.

18. İşbirliği İçin Gereken koşullar Bireysel Değerlendirilebilirlik • Grup başarısının bireylerin öğrenmesine bağlı olması durumudur. • Bireysel değerlendirebilirlik, her öğrencinin öğrenme malzemesini öğrenme ve yapılması gerekenleri yapma sorumluluğunu taşıması ile sağlanabilir.

19. İşbirliği İçin Gereken koşullar Sosyal Beceriler • Öğrencilere kişiler arası ilişkilerin nasıl olması gerektiği öğretilmeli ve bütün öğrencilerin bunları kullanmaları özendirilmelidir. • Uygulamalar sırasında sosyal ilişki üzerinde durulması öğrenmenin etkinliğini artıracaktır.

20. İşbirliği İçin Gereken koşullar Eşit Başarı Fırsatı • Öğrencilerin gruplarına kendi edimlerini geliştirerek katkıda bulunmasıdır. • Öğrencilerin başarı durumuna bakılmaksızın eşit derecede gayret etmeleri ve her öğrencinin katkısının değerlendirilmesi demektir.

21. İşbirliği İçin Gereken koşullar Yüz Yüze Etkileşim • Grup üyelerinin birbirini cesaretlendirmesi, desteklemesi ve yardım etmesini ifade eder. • Öğrenmenin daha etkili ve verimli şekilde gerçekleşmesi açısından önemlidir. • Grup üyeleri karşılaştıkları problemleri nasıl çözdüklerini birbirine açıklamalı, edindikleri fikirleri grup arkadaşlarıyla tartışmalı ve bu hususlarda birbirlerini cesaretlendirmeli, desteklemeli ve yardım etmelidirler. • Böylece üyeler, birbirinin başarılarının yükselmesine katkıda bulunmuş olurlar.

22. İşbirlikçi Öğrenmenin Planlanması ve Uygulanması • İşbirlikçi öğrenmenin planlanması • Yaklaşımın seçilmesi • Öğrenci grupları/Başarı bölümleri • Jigsaw • GrupAraştırması • Yapısal yaklaşım • Düşün-Birlikte Çalış-Paylaş • Kafa kafaya vermek • Uygun içeriğin seçilmesi

23. İşbirlikçi Öğrenmenin Planlanması ve Uygulanması • Öğrenci gruplarının oluşturulması • Materyal geliştirme • Öğrencilerin işlemlere ve rollere yönlendirilmesinin planlanması • Zaman ve mekan kullanımının planlanması • Grup çalışmasına uygun düzenler

24. İşbirlikçi Öğrenmenin Planlanması ve Uygulanması • İşbirlikçi öğrenmeye dayalı dersin işlenmesi • Amaçların ve ön hazırlayıcıların sunulması • Sözel bilginin metinde sunulması • Çalışma gruplarının oluşturulması • Grup çalışmasının desteklenmesi ve yönlendirme

25. İşbirlikli Öğrenme Teknikleri Öğrenme-Öğretme Sürecinde Sınıf İçinde Uygulanacak İşbirlikli Öğrenme Tekniklerinden Bazıları • Küçük Grupla Öğrenme Tekniği • Ayrılıp Birleşme Tekniği • Takım Oyun Turnuvaları Tekniği • Grup araştırması Yöntemi

26. İşbirlikli Öğrenme Teknikleri • Küçük Grupla Öğrenme Tekniği • 2-6 kişilik gruplar, öğretmenin belirlediği ana konunun alt konularından birini seçerek araştırırlar. • Grubun her üyesi alt konunun bir bölümünü alır. • Kendi grup arkadaşlarıyla tartışırlar. • Sınıfa sunu yaparlar. • Öğrenciler bu sunuyu değerlendirir

27. İşbirlikli Öğrenme Teknikleri • Ayrılıp Birleşme Tekniği (Jigsaw) • Konular, üye sayısı kadar küçük parçalara ayrılır • Her gruptan bir üye ayrılır ve yeni bir grup oluşur • Yeni grup üyeleri çalışma yapar • Öğrendiklerini eski grup üyelerine aktarır • Gruplara sınav verilir, sonuçlar bireysel olarak değerlendirilir.

28. Ev Takımları (karışık olarak 5 veya 6 kişiden oluşmaktadır) •  •  •  •  •  •  •  •  •  •  •  •  Uzman Takımları (her uzman takımında her bir ev takımından 1 kişi yer almaktadır) İşbirlikli Öğrenme Teknikleri • Ayrılıp Birleşme Tekniği (Jigsaw)

29. İşbirlikli Öğrenme Teknikleri • Takım Oyun Turnuvaları Tekniği • 4-5 kişilik öğrenci takımları oluşturulur. • Her hafta turnuva yapılır ve her takımın görevi turnuvaya katılacak arkadaşını hazırlamaktır. • Öğretmen ön bilgi verdikten sonra konu ile ilgili materyali dağıtır. • Her grup kendisini temsil edecek olanı hazırlar. • Turnuva masaları hazırlanır • Her takımdan bir veya iki öğrenci yarışır ve aldıkları puan takımın puan hesabına yazılır. • Her hafta turnuva masasındaki öğrenci değişir

30. İşbirlikli Öğrenme Teknikleri • Grup Araştırma Yöntemi • Bir konu alt konulara ayrılarak gruplara dağıtılır • Grup üyeleri bu alt konuyu bölümlere ayrılır ve iş bölümü yapılır. • Her bir grup üyesi diğer grup üyelerinin çalışmasına bağımlıdır. • Öğrenciler arası iletişim sağlanır • İletişim ve sosyal becerilerinin gelişmesi için etkinlikler yapılabilir • Öğretmen rehberdir.

31. İşbirlikli Öğrenme Teknikleri • Grup Araştırma Yöntemi • Burada Öğrenciler; • Bir plan geliştirerek bu planı uygularlar • Bilgi toplayarak, bir probleme çözüm getirirler • Araştırmalarından elde ettikleri bilgileri paylaşırlar.

32. Bilgisayar Destekli İşbirlikli Öğrenme (CSCL) • Web 2.0 araçlarının gelişimi ile de bilgisayar destekli işbirlikli öğrenme kavramı (e-işbirliği) son yıllarda kendinden oldukça söz ettirmiştir. • Çevrimiçi işbirlikliöğrenme, öğrencilerin internet yoluyla birbirleriyle etkileşime geçtikleri, küçük gruplar içerisinde iletişim kurarak öğrenme ortamı oluşturdukları alandır.

33. Bilgisayar Destekli İşbirlikli Öğrenme (CSCL) • Çevrimiçi İşbirlikli ve Kubaşık Öğrenme Yapıları • Tartışma Yapıları: Bir forum ya da tartışma alanı üzerinde öğrenenlerin konu üzerine tartışıp öğrenmelerini geliştirdikleri yöntem. • Paylaşım Yapıları:Tartışma yapılarının bir adım ötesinde, öğrencilerin Network üzerinden bilgilerini paylaşabildikleri, birbirlerinin öğrenmelerine katkıda bulundukları yöntem. • İşbirlikli Yapılar: Öğrenenlerin sadece bilgiyi paylaştıkları değil, öğrenmelerini tasarladıkları ve işbirliği yoluyla ürün ortaya koydukları yöntem.

34. BDİÖ’nün Genel Karakteristikleri • Bireyler grup çalışmasına dönüşümü beklemeden, akışı kesmeden ve istedikleri zaman katkıda bulunabilir, • Katkıda bulunmalar, haftanın yedi günü, günün veya gecenin herhangi bir saatinde olabilir, • Grup çalışmalarına herkes katkıda bulunur, • Gruplarda işbirlikli olarak çalışma fırsatı daha çoktur. BDİÖ teknolojileri, yüz-yüze ortamlarda gerçekleştirilmesi zor olan işbirlikli öğrenme ve grup yöntemlerini destekler.

35. ÖRNEK─ 2002 KPSS  İşbirliğine dayalı öğretme sürecinde öğretmen: tek tek öğrencilerin çabası yerine grubun çabasını dikkate almaktadır. Bu durumun öğrenme sürecinde nasıl bir etki yaratması beklenir ? • Öğrenmelerin kısa sürede gerçekleşmesini, • Öğrencilerin kendi sorumluluklarını düşünmeleri, • Grupla çalışmaya katılım ve ilginin azalması, • Grup üyeleri arasında işbirliğinin artması, • Öğrenciler arası etkileşimin azalması,

36. ÖRNEK─ 2004 KPSS   İşbirlikçi öğrenme aşağıdakilerden hangisini sağlar ? • Demokratik ortam ve birlikte çalışma yeteneği sağlar. • Öğrenciler arası yarışmayı arttırır. • Öğrencilerin birbirine karşı olumsuz tutum geliştirmesini sağlar. • Öğrencilerin bireysel çalışmasını sağlar. • Öğrencileri güdüler

37. ÖRNEK─ 2006 KPSS   Aşağıdaki öğrenme – öğretme yaklaşımlarından hangisi karşısında belirtilen becerinin kazandırılması için etkili bir yöntem değildir?

38. Kaynakça • Efe, R. ve Ketani, S. (2008). İşbirlikli Öğrenme - Teori ve Uygulama, İstanbul: Elif Yayınevi • Sönmez, V. (2009). Öğretim İlke ve Yöntemleri,Ankara: Anı Yayıncılık • Şahin, K. (2010). Özel Öğretim Yöntemler, Ankara: Pegem Yayıncılık • Yıldız, V. (1999). İşbirlikli Öğrenme Grupları ve Geleneksel Öğrenme Grupları Arasındaki Farklılıklar,Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,16,17-155,155 • Dr. Meltem GökdağBaltaoğlu, İşbirlikli Öğrenme Sunusu • İşbirlikli Öğrenme Modelinde Kullanılan Yöntem ve Teknikler, 2.Ulusal Kimya Kongresi, 5-8 Temmuz 2011:Erzurum