Bilgisayar Ağları

1. Bilgisayar Ağları • İnternet Nedir? • İnternet Tarihçesi • İnternet Adreslerindeki Kısaltmaların Anlamları • Topolojiler

2. Bilgisayar Ağları İnternetnedir?İnternet, birçokbilgisayarsistemininbirbirinebağlıolduğu, dünyaçapındayaygınolanvesüreklibüyüyenbiriletişimağıdır. İnternet, insanların her geçengüngittikçeartan "üretilenbilgiyisaklama/paylaşmaveonakolaycaulaşma" isteklerisonrasındaortayaçıkmışbirteknolojidir.

3. Bilgisayar Ağları • İnternet'ebakışaçımızabağlıolarakfarklıtanımlamalardagetirebiliriz : • İnternet, • 1997 sonuitibarıyla 100,000,000'u aşkıninsanınkendiarasındaetkileştiği, bilgideğiş-tokuşuyapabildiğivekendiyazısızkurallarıolanbüyükbirtopluluktur. Bu, İnternetinsosyalyönüdür. • Pekçokyararlıbilgininbirtuşabasmakkadaryakınolduğu dev birkütüphanedir. • 1997 sonuitibarıyla, 20,000,000'u aşkınbilgisayarınbağlıolduğuçokbüyükbirbilgisayarveiletişimağıdır. • Kişilerindeğişikkonulardafikirleriniserbestçesöyleyebilecekleriortamlarbarındıranbirdemokrasiplatformudur. • Evdenalış-veriş, bankacılıkhizmetleri, radyo-televizyonyayınları, günlükgazeteservislerivbgibiuygulamalarıileaslındaİnternetaynızamandabirhayatkolaylaştırıcıdır.

4. Bilgisayar Ağları Sonuçolarak, İnternet, önümüzdekiyıllardaüretilecekbilgilerindolaşımsistemidir. Ticariboyutunundaortayaçıkmasıylayaşamladahaçokiçiçegeçmeyebaşlamıştır. İnternetfarklıbirortam, farklıbiruzay. Kendi, yazılıolmayankurallarıolan; kenditoplumuolanbambaşkabiruzay. Klasikyaşamabiçimlerini, değeryargılarınıdeğiştiren; hayatımızayenikavramlar, yeniuğraşlargetirenbirşey. Hayatımızıetkiliyor. Hem  de çokfazlabirbiçimde.

5. Bilgisayar Ağları İnternet'inetkilerinigörmekveonuhissetmeksanırımçokdahakolay. Hayatımızda normal şartlardayaptıklarımızıgözönünegetirelimveİnternet'inbunlarınasıldeğiştirdiğini; bunlaranasılyenianlamlaryüklediğinigözlemleyelim. Belkibazılarımıziçindahaaz (yadahiç), bazılarımıziçindahaçok (yadaaşırıçok) etkilenmelerolacaktır. Ancakgerçekolan, önümüzdekiyıllardaİnternetolgusu her yönüylebizimleolacakvehayatımızdaonunlailintilipekçokşeyyapıyorolacağız Ağüzerindenalışverişler, uçak/trenrezervasyonları, günlükgazetelereerişim, bilimseldergileriokumakgibi.

6. Bilgisayar Ağları İnternetTarihçesi İnternetinköklerini 1962 yılında J.C.R. Licklider'inAmerika'nın en büyüküniversitelerindenbiriolanMassachusetts Institute of Tecnology'de (MIT) tartışmayaaçtığı "GalaktikAğ" kavramındabulabiliriz. Licklider, bukavramlaküreselolarakbağlanmışbirsistemdeisteyenherkesinherhangibiryerdenveriveprogramlaraerişebilmesiniifadeetmişti. Licklider 1962 EkimayındaAmerikanAskeriAraştırmaprojesiolanİleriSavunmaAraştırmaProjesi'nin (DARPA - Defense Advensed Research Project Agency) bilgisayararaştırmabölümününbaşınageçti. MIT'dearaştırmacıolarakçalışanLawrance Roberts ile Thomas Merrill, bilgisayarların ilk kezbirbirleriile 'konuşmasını' 1965yılındagerçekleştirdi.

7. Bilgisayar Ağları 1966 yılısonunda Roberts DARPA'daçalışmayabaşladıve "ARPANET" isimliprojesiönerisiniyaptı. ARPANET çerçevesinde ilk bağlantı 1969 yılındadörtmerkezleyapıldıveanabilgisayarlararasıbağlantılarileİnternetin ilk şekliortayaçıktı. ARPANET'İ oluşturan ilk dörtmerkezUniversity of California at Los Angeles (UCLA), Stanford Research Institute (SRI), University of Utahve son olarakUniversity of California at Santa Barbara (UCSB) idi. (Gromov, 1998).

8. Bilgisayar Ağları 1 Ocak 1983tarihindeİletişimKontrolProtokolu (Transmission Control Protokol/ İnternetprotokol - TCP/IP) adıyla ARPANET içindekullanılmayabaşladı. TCP/IP bugünvarolanİnternetağınınanahalkasıolarakyerinialdı.

9. Bilgisayar Ağları Türkiyeİnternet'e ne zamandanberibağlıdır? TürkiyeInternet'e Nisan 1993'ten beribağlıdır. İlkbağlantıODTÜ’den gerçekleştirilmiştir. 64kbit/san hızındaolanbu hat, çokuzunbirsüre, tümülkenintekçıkışıolmuşveİnternettümTürkiye'de (öncelikleakademikortamlarda) yaygınlaştırılmayaçalışılmıştır. Daha sonraEge Üniversitesi’ndenolanbağlantı , 1994 başlarında, 64kbit/san. hızıilegerçekleştirilmiştir. Ardındansırayla,Bilkent Üniversitesi(1995 Eylül), Boğaziçi Üniversitesi(1995 Kasım) veİTÜ (1996 Şubat) bağlantılarıgerçekleşmiştir.

10. Bilgisayar Ağları İnternet‘eçeşitlişekillerde, başlangıcından 1994 yılısonunakadar 110 ülke, 10,000 bilgisayarağı, 3,000,000 danfazlabilgisayarve 25 milyonuaşkınkullanıcıbağlanmıştır. Bu sayı, Web Sayfasıkavramınınkullanımagirdiği 1995 yılıiçindebüyükbirpatlamagöstermişve 60 milyon’aulaşmıştır. Bu sayının 1996 yılıiçinde de, her ay yüzde 10 artmasıbeklenmekteydi. Veşu an Türkiye' de 5 Milyon, Dünyadatoplam 300 Milyonİnternetkullanıcısıolduğusanılıyor. Görüldüğüüzereİnternetbüyükbirhızladünyanın her köşesine din,dil, ırkveülkeayrımıyapmadanerişmektedir. Şu an yeniyüzyılın en büyükiletişimvereklamaraçlarınınbaşındagelmektedir.

11. Bilgisayar Ağları İnternetüzerindeistediğimizbilgilerenasılulaşıyoruz? İnternet'ebağlı her network şuveyabuşekildekendisinebağlantısağlayanbirservissunucusunaveyakurumabağlıdır. Bu yapıçerçevesinde, "bilgiyiisteyen" (istemci) ve "bilgiyigönderen" (sunucu) ikiananoktadanbahsedebiliriz. İstemci (bilgiyiisteyen) bilgisayar, buisteğiniprotokollerdebelirtilenbazıkurallardahilindeistediğibilgininolduğubilgisayara (Sunucu) bildirir. Bu ikibilgisayararasındabilginingeçtiği/yönlendirildiğibaşkabilgisayarlardavardır.

12. Bilgisayar Ağları

13. Bilgisayar Ağları İnternetadreslerindegörülenkısaltmalar ne anlamagelir? İnternet'ebağlıkuruluşlardeğişikgruplaraayrılabilirvebirkuruluşun domain adresi, o kuruluşhangigrubadahilseilgilikısaltmayıbazıistisnalardışındamutlakaiçerir. Ayrıca, ülkelerin 2 harflitanıtımkodlarıda (AmerikaBirleşikDevletleriveKanadaçıkışlıadreslerinçoğuvegenişbirkitleyeservissunanbazıbirimlerdışında) adresinsonunaeklenir. İnternetadresi, eğerözelamaçlıbirservise (ftp, gopher, www gibi) aitse, genellikle, bu durum, adresinbaşındakullanılanbirkısaltmaylaverilir.

14. Bilgisayar Ağları Aşağıdakiliste, adreslerdekullanılanbazıkısaltmalarıve ne anlamageldiklerinigöstermektedir: Gov:Hükümetkuruluşları Edu:Eğitimkurumları (üniversitelergibi)  Org :Ticariolmayan, karamacıgütmeyenkuruluşlar Com : Ticarikuruluşlar Mil:Askerikuruluşlar Net:ServisSunucuları (İnternetServisSağlayıcılarıgibi) Ac:Akademikkuruluşlar (bazıülkelerdeeduyerinekullanılmaktadır)  int:uluslararasıorganizasyonlar, kuruluşlar ftp: FTP ArşivSitesi (önek) www: World Wide Web Sitesi (bazenweb de kullanılır) -önek-

15. Bilgisayar Ağları Bazıülkekısaltmaları :  tr:Türkiye, se:İsveç, jp:Japonya, fi:Finlandiya, uk:Ingiltere, gr:Yunanistan,it:İtalya, hr:Hırvatistan, ch:İsviçre, yu:YeniYugoslavya, ca:Kanada, br:Brezilya, ru:Rusya, bg:Bulgaristanid:Endonezya, nl:Hollanda, de:Almanya, fr:Fransa, il:İsrail, no:Norveç,

16. Bilgisayar Ağları Genelolarakbusınıflamayauyulsada, bazı domain adlarındadahafarklısözcükgruplarıdaolabilir ( rl.ac.uk (uk=Ingiltere),www2.itu.edu.trgibi). Özellikle .com domainlerindekisıkışmadandolayı, yeni global domain adlarıoluşturmaçalışmaları 1997 ortalarındatamamlanmıştır. Yenikullanımaaçılanalanadlarışunlardır : Arts:Sanatvekültürileilgilisiteler Firm:TicariFirmalar Info :Bilgiservisisunansiteler nom: Kişiseldomainleriçinkullanılanadresler Rec:Eğlencesiteleri stor:Alışverişmerkezleri, ticariürünsatılanyerler web: www ileilgiliservissunansiteler

17. Bilgisayar Ağları 15 dk mola...

18. Bilgisayar Ağları Topoloji Topoloji, işletimsisteminioluşturanbileşenlerinarabağlaşımını, sisteminişlevinivecoğrafikonumaçısındaniletişimsistemininşeklinibelirler. Coğrafikonumagöre iletişimsistemleriyerelalanağları(LAN) vegenişalanağları(WAN) olarakikiyeayrılır. Yerelalanağlarındayoğunolarakortakyol, yıldızveyahalkatoplojilerikullanılırken, genişalanağlarındaağaçveörgütopolojilerikullanılır.

19. Bilgisayar Ağları OrtakYol, HalkaveYıldızTopolojileri Ortakyol(bus) topolojisindeağdakitümbilgisayargibidüğümleraynıbirortakiletimortamıüzerindenhaberleşirler. Verivedenetimişaretleriaynıandatümdüğümlerebirdengönderilir. Her düğümünbiradresivardır. Düğümleryolüzerindeki her mesajıokurlarveyalnızcakendileriniadresleyeniişlerler. Ortakyolayenidüğümeklemekolayolur; ancak her yenieklenen, düğümbaşınadüşenyolkapasitesiniazaltır.

20. Bilgisayar Ağları Halka(ring) topolojisinde her düğümkomşuikidüğümebağlıdır; iletimyoluhalkabiçimindedir. Yolunelegeçirilmesiiçin en yaygınkullanılanyöntemjetonuhalkaüzerindedolaştırmaktır. Yolukiminkullanacağınıyoldadolaşanbirjetonbelirler; jetonuelegeçirendüğüm, onuyoldanalıpyolaverisinikoyar. Göndereceğiverisibittiktensonra jetonuelegeçirenekadarbeklemelidir. Halkatopolojisininolumluyanıyoğuniletişimanında bile başarımınıfazladüşürmemesidir.

21. Bilgisayar Ağları Yıldıztopolojidedüğümlerintamamımerkezinoktadakibircihazabağlıdır. Ağüzerindekitümtrafik, bumerkezinoktadangeçer. Günümüzdekiağuygulamalarındayoğunolarakyıldıztopolojikullanılmaktadır. Günümüzdekiağuygulamalarında bile, mantıksalolarakortakyolvehalkabiçimdeolsadahifizikselbağlantılarıyıldızşeklindeolabilmektedir. Yıldıztopolojide de ağayenidüğümkolaycaeklenebilir. Ancak her düğümeayrıayrıkabloçekilmesigerekliliğimaliyetiarttıranbirunsurdur. Merkezdekidüğümbozulduğundatümiletişimkopar.

22. Bilgisayar Ağları Ağaç, ÖrgüTopolojileri Ağaçveörgütopolojileri WAN uygulamalarındakullanılır. Ağaçtopolojisihiyerarşiktopolojiolarakdaanılır; butopolojideveriyönetimveişlemesorumluluğufarklıfarklıolansistemlersorumlulukdüzeyinegöresıralanarakbirağaçyapısındabağlanırlar. Ağacınkökündesorumluluğu en yüksekolansistemlervardır; aşağılaradoğrusistemlerinsorumluluklarıazalır. Ağaçtopolojisidahaçokbüyükçefirmalarınomurga WAN yapısınıkurmakiçinkullanılır.

23. Bilgisayar Ağları Örgütopolojisindesistemlerinbirbirinebağlanmasıiçinçoğunluklabirorganizasyonveyageometrik birdesengözükmez. Yenibirsistem, genellikle, kendisine en yakınmesafedeolanbiryerdenbağlanarakeklenir. İnternetveçoğugenelamaçlı WAN örgütopolojisiyapısındadır

24. Bilgisayar Ağları

25. Bilgisayar Ağları StandardınÖnemi İletişimveyaağcihazlarıüreticilerinebakıldığında, biryarışgörülür; dahaiyiürün, dahaekonomikçözümvehepbiradımöndeolmaisteği… Birsistem, bircihazveyabiryazılımseçilirken, yalnızcaonunfiyatınadeğil, o ürününiçermesigerekenstandartları ne kadardesteklediğinevebunların ne kadaruygulanabildiğine de bakılmalıdır. Üreticidenbağımsızveileridekigenişlemelereaçıkolmasıiçin, ağcihazlarınınbilinenvekabuledilmişstandartlarauygunolmasıveyadiğerbirdeyişlestandartlarıdestekliyorolmasıgerekir. StandartBelirleyenKurumlar Standartlaşma her alanda en önemlikonudur; üstelikbilgisayariletişimisözkonusuolduğunda, çokdahaönemkazanır. Çünküfarklıüreticilertarafındangeliştirilmişolansistemlerinkarşılıklıçalışmasısözkonusudur.

26. Bilgisayar Ağları StandartBelirleyenBazıKurumlar; ANSI-American National Standarts InstituteBirçokendüstridalındastandartbelirlemeküzereoluşturulmuşbirenstitü. Hemen her daliçinstandartbelirleyenkomitelerdenoluşturulmuştur. Bu kurumunyaygınolarakkullanılanstandartlarındanbiri X3T9.5’tir. IEEE-Institute of Electical and Electronics EngineersANSI veISO’yabağlıstandartlarıyayınlayan, basanprofesyonelbirenstitü; ElektrikveElektronikMühendisleriEnstitüsü. IEEE 802.x LAN standartlarıbuenstitünün en iyibilinenstandartlarındanbiridir. ITU-International Telecommunications UnionVerihaberleşmesikonusundastandartbelirlemeküzereCCITT’ninyenidenyapılanmasıileoluşturuldu. Çokbilinen V ve X serisitanımlamalarıdır.(V.24, V.42bis, X.25 gibistandartlar)

27. Bilgisayar Ağları IETF-Internet Engineering Task Forceİnternetuygulamasındastandartbelirleyen, önerenbirkomite; kırktanfazlaçalışmagrubundanoluşmuştur. ISO-International Standarts OrganizationGenelolaraksayısalsistemlerinhaberleşmesivebilgialışverişiüzerineörnekstandartyapılarıbelirleyenuluslararasıorganizasyon. ISO’nunAçıkSistemlerArabağlaşım(Open System Interconnection, OSI) başvurumodelitümağmimarileriiçinörnekbirtanımlamadır. EIA-Electronics Industries AssociationVerivebilgisayarhaberleşmesiileilgili, dahaçokfizikselarayüz standard kapsamındaolankablo, konnektörvesonlandırmaüzerinetanımlamalaryapmaktadır. En çokbilinen standard, kablolama alt yapısıiçin EIA-568, RS-232, RS-422/423 ve RS-449 standartlarıdır. ETSI-The European Telecommunication StandartsInstitueAvrupaülkelerindekullanılmaküzeretelekomünikasyonstandartlarıgeliştirenenstitüdür. HiperLAN, kablosuz LAN içingeliştirdiğibirstandarttır.

28. Bilgisayar Ağları Dersimiz bitmistir. Afiyet olsun.