Download
1 / 26
260 likes | 501 Vues
Sık Rastlanan Bilişim Sorunları ve Doğru Kayıt Algoritmaları. Dr. Hikmet Fırat SB Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uyku Bozuklukları Merkezi. Sık Rastlanan Bilişim Sorunları. Uyku laboratuarı kurmak ve işletmek; Nasıl bir mekan? Hangi cihaz?
E N D
Sık Rastlanan Bilişim Sorunları ve Doğru Kayıt Algoritmaları Dr. Hikmet Fırat SB Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uyku Bozuklukları Merkezi
Sık Rastlanan Bilişim Sorunları Uyku laboratuarı kurmak ve işletmek; • Nasıl bir mekan? • Hangi cihaz? • Hangi kayıt teknikleri? • Nasıl kayıt arşivi yapılmalı?
Doğru Kayıt Algoritmaları • Full Polisomnografi • Split-night kayıt • EEG Aktivasyonu • MSLT - MWT
Nasıl Bir Mekan? • İzole bir mekan ( 50 dB) • Duvarlarda izolasyon malzemesi (Isı-ses/camyünü-taşyünü-strofor) (alçıpan uygun değil) • Kapı çift olmalı • > 12m2 , tuvalet-banyo • Isı ve ışık izolasyonu • Ahşap yatak (metal yataklar uygun olmayabilir)
Nasıl Bir Mekan?(1) • Infrared özellikli, 0 lux ışıkta çekim yapabilen kamera – digital zoom • Cep telefonları mutlaka kapalı olmalı • Laboratuvar yakınında kayıtların kalitesini etkileyebilecek başka kayıt cihazları olmamalı. • Sarı ışık (florasans uygun değil) / reostalı • Kadın hastalar için (oje / kopça / metal aksesuarlar)
Nasıl Bir Mekan?(2) • Kablolama sistemi (izolasyon şart) / topraklama şart • Jack kutusu – izolasyon ünitesi – bilgisayar arası kablo kısa olmalı (CAT5 – CAT6 eternet kablolama tercih). • Hastaya yapıştırılan kablolar mutlaka tek parça olmalı (uzatma yapmamak gerek). • UPS (regüleli)
Hangi Cihaz Tercih Edilmeli? 1) Laboratuvar • Kablolu • Kablosuz (online görüntü verebilen / kart üzerine kayıt yapan) (Online kayıt görüntüleme önemli) 2) Portable (laboratuvar dışı kullanım) EEG yok ise=Poligraf (1 – 12 kanal)
AC / DC Kayıtlar Poisomnografi cihazlarında 2 çaşit kayıt kanalı bulunur; • 1) AC Kanallar (örneğin EEG, EMG gibi). • 2) DC Kanallar ;yavaş hızlı veri türleri kaydedilir (Ör: Solunum eforu, airflow vs).
Spektral Analiz • EEG okurken cihaz otomatik skorlamada spektral analiz sistemi kullanır. • · Beta – Kırmızı. > 16.0 Hz. • · Sigma – Açık Mavi. 12.0 - 16.0 Hz. • · Alpha – Siyah. 8.0 - 12.0 Hz. • · Theta A – Kahverengi. 5.0 - 8.0 Hz. • · Theta D – Sarı. 2.0 - 5.0 Hz. • · Delta L – Açık Yeşil. 0.5 - 2.0 Hz. < 40 mV. • · Delta M – Koyu Yeşil. 0.5 - 2.0 Hz. 40 to 75 mV. • · Delta H – Koyu Mavi. 0.5 - 2.0 Hz. > 75 mV. • · Artifact – Koyu Kırmızı. < 0.5 Hz, pen-blocking, flat lines, very sharp slopes.
Spektral Analiz (2) • Her sinyalin belli aralıklarda gelmesi gerekir. Bunun için default olarak (standart) belirlenmiş alt – üst limit değerleri vardır. Bu limitler olmaz ise gelen sinyaller hiçbir elemeye tabi olmadan karşımıza çıkar ve bu da görüntüsel anlamda parazitten başka bir şekil olamaz.
Kalibrasyon • AC kanallar: Genellikle 100 Hz üzeri sinyal alınabilen kanallarda kullanılır: Ör; EEG, EMG, EOG, EKG, horlama kanallarında, • DC Kanallar; Genellikle 20 Hz altında sinyal oluşturan sinallerde kullanılır Ör: Pulse oxymetre, vücut poziyonu, karın – göğüs solunum bantları, nazal kanül veya thermistor.
Kanal En Düşük Filtre (Hz) Zaman Sabiti (sn) En Yüksek Filtre (Hz) Sensitivite (V/cm) EEG 0.3 0.4 70 50 EOG 0.3 0.3 35 50 EMG 5 0.03 70 20 EKG 1 0.12 15 1 SOLUNUM 0.15 1 – 2 15 50 Kalibrasyon (1) • Cihazı çalıştıran şehir elektriği ülkemiz için 220 volt / 50 Hertz dir (regüleli UPS) • Nodge filtre (50 Hz uygulanır)
Verilerin Depolanması (Data Storage) • Kaydedilen her verinin değeri vardır • Araştırma/Kontrol/hukuksal • Uyku testinin raporu (print out) digital ortamda “word” veya “pdf dosyası“ şeklinde saklanabilir. • Ham datalar ise günümüzde daha kolay saklanabilmektedir (daha az yer kaplaması açısından)
HAM DATA SAKLANMASI • 1992 biyomedikal mühendisler ortak dil konuşmak için girişimde bulundular = EDF • EDF: European Data Format (*.edf veya *.rec uzantılı dosyalar) • 2003 yılında EDF+ geliştirildi (manuel skorlama, event leri gösterme, evoked potentials, EMG, EKG, uyku evrelemeleri, yarıda kesilmiş kayıtları vs )
HAM DATA SAKLANMASI (1) • EDF formatında kayıt saklarken (export) 2 türlü seçenek vardır 1) Verileri ham data (raw data) olarak algılar, o şekilde kaydeder. 2) Verileri üzerinde oynanmış şekilde (filtrelenmiş, kalibre edilmiş vs) kaydeder. • Günümüzde kullanılan polisomnografilerin hemen hepsinin software ‘inde bu formatta kaydetme seçeneği vardır, ancak default değildir.
HAM DATA SAKLANMASI (2) Ayrıca; • LORETA EEG/ERP files (*.lor) • MATLAB binary files (*.pra). • Raw binary int16 files (*.bin). • Standard ASCII text files (*.txt). Bunlardan da en sık kullanılanı ASCII text dosyası formatıdır.
Video Kayıtları • MPEG-4 formatı • Siyah-beyaz daha az yer kaplar • 15 kare/sn resim yakalama hızı yeterlidir./ 8 bit/mono ses kaydı • Zoom yapabilmeli • Software de edit özelliği olmalı • Saklamak şart değil ama hastayı inandırmak için etkili.
NETWORK • Birden fazla yatak varsa • Kayıt bilgisayarı ayrı / analiz bilgisayarı ayrı • Eternet aracılığı ile bağlı • Sisteme kesinlikle dışarıdan yüklemeler (CD, disket, flash disc vs ile) yapılmamalıdır.
Doğru Kayıt Algoritmaları Full Polisomnografi En az 16 kanal kayıt yapılmalıdır; EEG (O1-A2 – O2-A1 / C3-A2 - C4-A1) EOG EMG (Tibialis + Çene) Trakeal mikrofon Airflow / Nazal kanül Solunum eforu (thorax –abdomen) Body position Oksijen saturasyonu Topraklama kanalı
Split-Night • Full PSG olarak başlanır, • Gerekli kriterler uyarsa, gecenin ikinci yarısı CPAP uygulamasına geçilir (full PSG+CPAP olarak).
EEG Aktivasyonu • Solunum kayıtlarına gerek yoktur • EEG ler daha fazla sayıdadır
MSLT/MWT • Full PSG den farkı: Solunum parametrelerine gerek yoktur. • EEG-EOG-EMG yeterlidir.
PLM • Solunum Kayıtlarına gerek yoktur. • Extremitelere (bacaklar / kollar) ayrı ayrı çift elektrod takmak gerekir • EEG / EMG (Çene) / EOG gerekir (uyku/uyanıklığı ayırd etmek için)
