BOŚ S.A. – możliwości finansowania działań inwestycyjnych w zakresie oszczędności energetycznej

2. BOŚ S.A. – możliwości finansowania działań inwestycyjnych w zakresie oszczędności energetycznej Gdańsk, październik 2008r.

3. MISJA BANKU Bank Ochrony Środowiska S.A. • Bankiem przyjaznym Klientom i naturalnemu środowisku, wpisującym się w procesy regionalnego rozwoju kraju. • Bankiem realizującym społeczną misję biznesu, kierującym się zasadami odpowiedzialności wobec swoich klientów, wobec społeczności w których funkcjonuje, jak też wobec swoich współpracowników.

4. DOŚWIADCZENIE W FINANSOWANIUOCHRONY ŚRODOWISKA W latach 1991 – 2007 BOŚ S.A. udzielił ponad 41,5 tys. kredytów proekologicznych,w łącznej kwocie 7,8 mld zł. Przy udziale kredytów BOŚ S.A. powstało prawie 27 tys. inwestycji proekologicznycho wartości około 26,6 mld zł.

5. DOŚWIADCZENIA W ZAKRESIEOCHRONY ATMOSFERY Kredyty na ochronę atmosfery to ponad 4 mld zł udzielonych kredytów proekologicznych BOŚ S.A. w tym ponad 700 mln zł na inwestycje związane z wykorzystaniem energii odnawialnej

6. UZYSKANE EFEKTY EKOLOGICZNE • Efekty ekologiczne w dziedzinie ochrony powietrza z zadań kredytowanych przez BOŚ S.A. zrealizowanych w latach 1991-2007 : • redukcja emisji zanieczyszczeń pyłowych • 136 tys. ton/rok • redukcja emisji zanieczyszczeń gazowych (SO2, NOx) • 486 tys. ton/rok • produkcja energii ze źródeł odnawialnych 414 GWh/rok

7. FINANSOWANIE DZIAŁAŃ W ZAKRESIE EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ

8. PARTNERZY BOŚ S.A. • Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW, WFOŚiGW) • Bank Gospodarstwa Krajowego • Zagraniczne instytucje finansowe • Producenci i dystrybutorzy urządzeń i wyrobów służących ochronie środowiska

9. FORMY KREDYTOWANIA EKOLOGII • Kredyty preferencyjne Udzielane w ramach współpracy z donatorami środków • Kredyty ze środków Banku z dopłatami do odsetek • Kredyty ze środków donatorów • Kredyty w ramach wspólnego finansowania • Kredyty komercyjne Gdy nie ma możliwości skorzystania z kredytu preferencyjnego

10. LINIE KREDYTOWE ze środków WFOŚiGW Podmioty uprawnione do ubiegania się o kredyt: - Osoby fizyczne, w tym prowadzące działalność gospodarczą, - Spółdzielnie mieszkaniowe - Wspólnoty mieszkaniowe - Spółki prawa handlowego – LK-2

11. LINIA LK 1 Budowa i modernizacja małych i przydomowych oczyszczalni ścieków oraz systemów odprowadzających ścieki Zakres rzeczowy Budowa i modernizacja oczyszczalni ścieków o przepustowości do 50 m3/d Budowa kanalizacji sanitarnej Podłączenie budynków do kanalizacji sanitarnej

12. LINIA LK 2 Modernizacja systemów grzewczych Zakres rzeczowy 1. Modernizacja lub wymiana na bardziej efektywne ekologicznie i energetycznie systemów grzewczych w tym na niekonwencjonalne oraz układów technologicznych, przeznaczonych do ogrzewania pomieszczeń, podgrzewania wody oraz wytwarzania ciepła technologicznego dla istniejących obiektów o mocy do 300 kW 2. Instalacja w nowo budowanych obiektach odnawialnych źródeł energii w postaci pomp ciepła i kolektorów słonecznych o mocy do 30 kW

13. LINIA LK 2 cd Modernizacja systemów grzewczych Warunki kredytowania • maksymalna kwota – do 300 000 zł /do 80% kosztów zadania • maksymalny okres kredytowania – do 6 lat • Oprocentowanie – 3,5% w skali roku, stałe • maksymalny okres karencji – 12 miesięcy

14. LINIA LK 3 Usuwanie i unieszkodliwianie azbestu oraz wyrobów zawierających azbest Zakres rzeczowy Wymiana elementów budowlanych zawierających azbest, usuwanie materiałów azbestowych z budynków np. płyt elewacyjnych, materiałów izolacyjnych. Demontaż, transport i unieszkodliwianie

15. LINIA LK 3 cd Usuwanie i unieszkodliwianie azbestu oraz wyrobów zawierających azbest Warunki kredytowania • maksymalna kwota – do 40 000 zł /do 80% kosztów zadania • maksymalny okres kredytowania – do 6 lat • Oprocentowanie – 3,5% w skali roku, stałe • maksymalny okres karencji – 12 miesięcy

16. Kredyty konsorcjalne z WFOŚiGW i NFOŚiGW Kredyty udzielane ze środków łączonych Banku i Funduszy. Warunki udzielenia kredytu są negocjowane indywidualnie dla każdej transakcji

17. KREDYTY DLA WSI I MIAST DO 20 TYS. MIESZKAŃCÓW ZE ŚRODKÓW EFRWP AGROTURYSTYKA • Uruchomienie lub rozwój przedsięwzięć z zakresu agroturystyki w zakresie bazy noclegowej, gastronomicznej, rekreacyjno-sportowej i kulturowej oraz zakup niezbędnego, pierwszego wyposażenia inwestycyjnego budowanych obiektów • Kwota kredytu: plafon A: 50.000 zł lecz nie więcej niż 100% wartości kosztorysowej zadania brutto plafon B: 300.000 zł lecz nie więcej niż 80% wartości kosztorysowej zadania brutto • Okres kredytowania: do 5 lat, w tym karencja do 1 roku • Oprocentowanie: plafon A: 0,80 s.r.w. lecz nie mniej niż 4% w skali roku plafon B: 1,39 s.r.w. lecz nie mniej niż 4% w skali roku

18. FUNDUSZ TERMOMODERNIZACJI • Ustawa z dnia 18 grudnia 1998r. o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych(Dz. U. Nr 162/98 poz. 1121) • Zagwarantowanie inwestorom wykonującym zadania termomodernizacyjne zdefiniowane w ustawie, przy wykorzystaniu środków kredytowych, otrzymanie 25%-procentowej premii wypłacane z Funduszu Termomodernizacji • Zarządzanie Funduszem Termomodernizacji – BGK • Udzielanie kredytów – banki komercyjne związane z BGK stosowną umową

19. KWALIFIKOWANIE INWESTYCJI DO KREDYTÓW Z PREMIĄ TERMOMODERNIZACYJNĄ Kredytem mogą zostać sfinansowane przedsięwzięcia polegające na: • wykonaniu przyłączy technicznych do scentralizowanego źródła ciepła w związku z likwidacją lokalnego źródła ciepła, prowadzące do zmniejszenia kosztów ciepła dostarczanego do budynków o co najmniej 20% w stosunku rocznym • zamianie źródeł energii z konwencjonalnych na niekonwencjonalne • ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie rocznych strat energii pierwotnej w lokalnym źródle ciepła i lokalnej sieci ciepłowniczej o co najmniej 25% LOKALNE ŹRÓDŁO CIEPŁA: - kotłownia lub węzeł cieplny, z których nośnik ciepła jest dostarczany bezpośrednio do instalacji ogrzewania i ciepłej wody w budynku, - ciepłownia osiedlowa lub grupowy wymiennik ciepła wraz z siecią ciepłowniczą o mocy nominalnej do 11,6 MW, dostarczająca ciepło do budynków

20. UPRAWNIENI DO UBIEGANIA SIĘ O KREDYT • Kredyt na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego udzielany jest: • Właścicielom i zarządcom budynku, lokalnej sieci ciepłowniczej lub lokalnego źródła ciepła, realizującym przedsięwzięcie termomodernizacyjne, z wyłączeniem jednostek budżetowych i zakładów budżetowych • Jednostkom samorządu terytorialnego realizującym przedsięwzięcia w budynku, służącym do wykonywania zadań publicznych, stanowiącym ich własność

21. KREDYTY TERMOMODERNIZACYJNE – WARUNKI • maksymalna kwota kredytu – do 80% kosztów zadania • okres spłaty kredytu – do 10 lat • miesięczne spłaty kredytu wraz z odsetkami – nie większe niż obliczona 1/12 kwoty rocznych oszczędności kosztów energii (spłaty wyższe – na wniosek Kredytobiorcy) • oprocentowanie komercyjne – ustalane indywidualnie przez każdy z banków uczestniczących w systemie wspierania przedsięwzięć termomodernizacyjnych Oprocentowanie w BOŚ S.A. • Klienci indywidualni: WIBOR 1M + 1,6 do 2,2, p.p. • Wspólnoty mieszkaniowe: WIBOR 1M + 0,8 do 0,9 p.p. • Przedsiębiorstwa: WIBOR 1M + 0,3 do 1,95 p.p. • Segment finansów publicznych: WIBOR 1M + 0,14 do 1,5 p.p. w zależności od okresu kredytowania i ratingu

22. Weryfikacja audytu Decyzja pozytywna Realizacja zadania Zakończenie PROCEDURA – USTAWA TERMOMODERNIZACYJNA INWESTOR BANK KREDYTUJĄCY BGK Umowa kredytowa /warunkowa/ Audyt energetyczny Wniosek o premię Wniosek o kredyt Audyt energetyczny Wniosek o premię Realizacja kredytu Zaświadczenie o zakończeniu zadania i nabyciu prawa do premii Wypłata premii

23. WNIOSEK O KREDYT • Kredytobiorca występuje do Banku z wnioskiem o udzielenie kredytu na druku udostępnionym przez Bank. • Do wniosku Kredytobiorca dołącza wymagane przez Bank dokumenty i informacje potwierdzające stan prawny, sytuację ekonomiczno-finansową i majątkową Kredytobiorcy, dokumenty dotyczące proponowanego zabezpieczenia spłaty kredytu oraz dokumenty dotyczące inwestycji będącej przedmiotem kredytowania. • Wykaz dokumentów wymaganych przez Bank Kredytobiorca otrzymuje wraz z drukiem wniosku o udzielenie kredytu. • Jeżeli złożony wniosek o udzielenie kredytu jest niekompletny, Bank wzywa Kredytobiorcę do uzupełnienia braków w uzgodnionym terminie. • Bank może ponadto zwrócić się do Kredytobiorcy o przedłożenie innych dokumentów, niezbędnych do rozpatrzenia wniosku o udzielenie kredytu i oceny sytuacji finansowej Kredytobiorcy.

24. AUDYT ENERGETYCZNY, WNIOSEK O PREMIĘ • Kredytobiorca dołącza do wniosku o kredyt 1 egzemplarz audytu energetycznego • Zawartość merytoryczna audytu musi być zgodna z algorytmem określonym w aktach wykonawczych do ustawy termomodernizacyjnej • Postać audytu musi uniemożliwiać usunięcie lub wymianę jego zawartości • Wariant, określony w audycie jako optymalny, precyzuje przyjęty do realizacji zakres wykonywanych prac i jest podstawą do rozliczenia zadania • Wniosek o premię zawiera podstawowe informacje o wnioskodawcy, wykonawcy audytu, celu i charakterystyce przedsięwzięcia

25. UMOWA KREDYTOWA • Uruchomienie środków kredytu następuje po: • podpisaniu umowy kredytowej, • przekazaniu przez BGK zawiadomienia o przyznaniu premii termomodernizacyjnej, • przedłożeniu przez projektanta potwierdzenia o sporządzeniu projektu budowlanego przedsięwzięcia zgodnie z audytem energetycznym, • pobraniu prowizji przygotowawczej, • ustanowieniu przewidzianych w umowie zabezpieczeń, • złożeniu oświadczenia o poddaniu się egzekucji. • W przypadku negatywnej weryfikacji audytu energetycznego umowa kredytu ulega rozwiązaniu • Zmiany umowy kredytu dotyczące zakresu przedsięwzięcia, kwoty kredytu, terminów jego spłaty wymagają zgody BGK w trybie jak w przypadku ubiegania się o premię termomodernizacyjną

26. ROZLICZENIE ZADANIA Rozliczenie zadania musi być udokumentowane: • Potwierdzeniem zakończenia zadania w terminie określonym w umowie kredytu: • w przypadku inwestycji realizowanych przez osoby fizyczne termin zakończenia zadania potwierdzony musi być oświadczeniem o zakończeniu inwestycji, • w pozostałych przypadkach do oświadczenia o zakończeniu inwestycji dołączony musi być protokół odbioru robót i przekazania do użytkowania inwestycji, • Potwierdzeniem inspektora nadzoru inwestorskiego lub projektanta sprawującego nadzór autorski, posiadającego uprawnienia budowlane, zrealizowania przedsięwzięcia temomodernizacyjnego zgodnie z projektem budowlanym (wg obowiązującego wzoru), • Potwierdzeniem projektanta sporządzenia projektu budowlanego przedsięwzięcia termomodernizacyjnego zgodnie z audytem energetycznym (wg obowiązującego wzoru).

27. WYPŁATA PREMII TERMOMODERNIZACYJNEJ • Bank kredytujący: • Zawiadamia BGK o spełnieniu warunków do wypłaty premii. • BGK: • Przekazuje premię termomodernizacyjną bankowi kredytującemu, w terminie 7 dni roboczych od otrzymania pisemnego rozliczenia zadania Bank kredytujący zalicza przekazaną premię termomodernizacyjną na spłatę kapitału kredytu wykorzystanego przez Kredytobiorcę i może ustalić z nim dalszy sposób spłaty rat kredytu poprzez skrócenie okresu kredytowania lub pomniejszenie rat kapitałowych z zachowaniem dotychczasowego okresu spłaty. Niespełnienie przez Kredytobiorcę warunków związanych z rozliczeniem inwestycji powoduje utratę prawa do premii termomodernizacyjnej. W przypadku niespełnienia warunków niezbędnych do przekazania przez BGK premii termomodernizacyjnej, Kredytobiorca zobowiązany jest do całkowitej spłaty kredytu, zgodnie z harmonogramem spłat, stanowiącym załącznik do umowy kredytu.

28. KREDYTY Z LINII ZAGRANICZNYCH Bank Rozwoju Rady Europy (CEB) • Kredyty dla segmentu finansów publicznych • Przedmiot kredytowania: m.in. inwestycje z zakresu ochrony środowiska • Całkowity koszt inwestycji: max 20 mln EUR lub jej równowartość w PLN • Kwota kredytu: max 5 mln EUR lub jej równowartość w PLN (max. 50% wartości inwestycji) • Okres kredytowania: min. 4 lata, max. 15 lat • Karencja w spłacie kapitału: do 5 lat • Oprocentowanie: zmienne, zgodne z uchwałą Zarządu Banku, oparte o WIBOR 3M / EURIBOR 3M + marża 0,16 p.p. – 1,8 p.p.

29. KREDYTY Z LINII ZAGRANICZNYCH Europejski Bank Inwestycyjny (EIB) • Kredyty dla wszystkich podmiotów realizujących inwestycje z obszaru ochrony środowiska • Całkowity koszt inwestycji: od 40 tys. EUR do 25 mln EUR, w ramach Municipal Finace Facility – 5 mln EUR (lub jej równowartości w PLN) • Kwota kredytu: min 20 tys. EUR max 12,5 mln EUR (lub jej równowartość w PLN), max. 50% kosztu inwestycji • Okres kredytowania: min. 4 lata, max. 12 lat • Karencja w spłacie kapitału: do 2 lat • Oprocentowanie: zmienne, zgodne z uchwałą Zarządu Banku,oparte o WIBOR 3M / EURIBOR 3M + marża 0,16 p.p. – 1,8 p.p.

30. KREDYTY Z LINII ZAGRANICZNYCH Kreditanstalt für Wiederaufbau (KfW5) • Inwestycje małych i średnich przedsiębiorstw • Przedmiot kredytowania: termomodernizacja budynków, OZE • Kwota kredytu: max 250 tys. EUR lub jej równowartość (max. 85% wartości inwestycji) • Okres kredytowania: min. 5 lata, max. do 10.03.2017r. • Karencja w spłacie kapitału: do 2 lat • Oprocentowanie: zmienne, zgodne z uchwałą Zarządu Banku, oparte o WIBOR 3M/EURIBOR 3M + marża 0,7 p.p. – 1,8 p.p.

31. KREDYTY NA ZAKUP I MONTAŻ URZĄDZEŃ SŁUŻĄCYCH OCHRONIE ŚRODOWISKA Warunki udzielania kredytów: • maksymalna kwota kredytu – do 100% kosztów zakupu i montażu • okres kredytowania – do 5 lat • oprocentowanie zmienne – ustalane uchwałą Zarządu Banku, oparte o WIBOR W przypadku zawarcia umowy pomiędzy Bankiem a sprzedawcą bądź producentem urządzeń lub wyrobów albo wykonawcą montażu oprocentowanie kredytu nabiera preferencyjnego charakteru

32. PROJEKTY WSPÓŁFINANSOWANE W RAMACH PROGRAMÓW UE • Kredyty pomostowe – do czasu wpływu środków z dotacji • Kredyty na uzupełnienie środków przeznaczonych na inwestycje realizowane ze wsparciem UE

33. PROCEDURY UDZIELENIA KREDYTU • Kredyty udzielane są przez oddziały Banku • Wszelkich informacji o warunkach kredytu i proponowanym montażu finansowym udziela Ekolog Oddziału • Podstawą oceny możliwości udzielenia kredytu jest posiadanie zdolności kredytowej i możliwości zabezpieczenia kredytu

34. BOŚ S.A. W FINANSOWANIU PROJEKTÓW PROEKOLOGICZNYCH ZE ŚRODKAMI UE Szczególne możliwości BOŚ S.A. • Organizowanie montażu finansowego zadania i doradztwo ekologiczne świadczone przez zatrudnionych w Banku inżynierów ochrony środowiska • Możliwość zaangażowania w finansowanie zadania środków donatorów z którymi Bank współpracuje w zakresie „miękkiego” finansowania projektów infrastrukturalnych

35. ZAPRASZAMY • http:/www.bosbank.pl • Maria Arendarczyk Departament Projektów Ekologicznych Główny Ekolog Oddziału w Gdańsku tel. 0/58 305-34-17, kom. 515-111-065 maria.arendarczyk@bosbank.pl - 22 Oddziały - 80 Oddziałów Operacyjnych - 7 Punktów Obsługi Klienta