MUZIEKEDUCATIE IN VLAANDEREN (BE) EXCLUSIEF OF INCLUSIEF GEÖRIENTEERD?

1. MUZIEKEDUCATIE IN VLAANDEREN (BE)EXCLUSIEF OF INCLUSIEF GEÖRIENTEERD? Pieter MeuwissenAdjunct van de directeur bij Vlamo(Vlaamse Amateurmuziekorganisatie) Gebaseerd op presentatie door Filip Santy (directeur Vlamo), zoals voorgesteld op de WMC-conferentie 2009

2. Inhoud • Muziekeducatie in Vlaanderen: huidige situatie • Evaluatie en ontwikkelingen • Exclusief of inclusief? • Conclusie

3. Muziekeducatie in Vlaanderen • Deeltijds Kunstonderwijs (DKO) • Formele kunstopleiding • Directe subsidiëring door het Ministerie van Onderwijs • Netwerk van Jeugdmuziekateliers • Minder formeel • Private initiatieven • Locale orkesten • Mogelijkheid om een instrument te leren spelen en op te treden met een orkest

4. Deeltijds Kunstonderwijs (DKO) • Voorzien, gesubsidieerd en gecontroleerd door de Vlaamse Gemeenschap-Ministerie van Onderwijs • Parallel met de basisonderwijs (-12) en middelbaar onderwijs (12-18) • Mogelijke voorbereiding op hoger muziekonderwijs (+18)

5. Deeltijds Kunstonderwijs (DKO) Gericht op artistieke opleiding van jongeren en volwassenen en heeft tot doel: • Bij te dragen tot de persoonlijke ontwikkeling • Te leren hoe deze kunstvormen toe te passen, individueel of in groep (orkest, dansgroep, theatergroep) • Jongeren voorbereiden op hoger kunstonderwijs • De kwaliteit van het sociale en culturele leven in Vlaanderen te verbeteren

6. Deeltijds Kunstonderwijs (DKO) • Beschikbaar in 263 gemeenten (op 308) 1250 verschillende locaties • 167 academies: • 101 academies MWD (Muziek, Woord & Dans) • 66 academies voor Beeldende Kunsten • NIEUW: KUNSTACADEMIE (september 2009): (Muziek, Woord, Dans en Beeldende Kunsten) • 88% is stedelijk/gemeentelijk onderwijs

7. Deeltijds Kunstonderwijs (DKO) • Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de dagelijkse werking en de accomodatie (gebouwen, instrumenten, logistiek, supplementaire kosten,…) • De Vlaamse Regering spendeert jaarlijks +/- € 180.000.000 aan het DKO: • 2% van het totale budget van het Vlaamse onderwijs • Meer dan 90% voor lonen (4.076 FTE)

8. Deeltijds Kunstonderwijs (DKO) Bijkomende opleiding (naast dagonderwijs of job) • Voor jongeren en volwassenen • Op vrijwillige basis (gemotiveerde leerlingen) • Individuele coaching door getrainde leerkrachten • Vast curriculum (opgelegd door wet van 31/07/1990) • Kwaliteitscontrole door de overheid • Prijs: 36-179 €/jaar/leerling (08-09), ± 3 u/week

9. Deeltijds Kunstonderwijs (DKO) Focus op • Oefening in muziek lezen, zingen, theorie, schrijven en het bespelen van een instrument • Lange traditie van (klassieke) muziekscholen • Voorbije decennium: introductie van jazz, popmuziek en folk • Populairste instrumenten zijn piano en gitaar

10. Verdeling leerlingen DKO 2007-2008 166.960 studentenConstante groei van 2.3% / jaar

11. Muziek: 77.382 p. ♂ 31.521 ♀ 45.861 Verdeling leerlingen muziekonderwijs

12. Deeltijds Kunstonderwijs (DKO) • Leerlingen moeten een cluster van vakken volgen: combinatie van instrument, theorielessen en ensemblespel/zang (koor) • Drie graden (curriculum van 10 jaar) • Publiek optreden voor een externe jury aan het einde van elke graad (solo en/of ensemble) • Getuigschrift per graad (indicatie v. niveau)

13. Partners van Deeltijds Kunstonderwijs • Basis- en middelbare scholen • Basisschool: 20% leerlingen in DKO • Middelbare school: 10% leerlingen in DKO • Hoger kunstonderwijs (incl. conservatoria) • DKO kan jongeren voorbereiden op professionele carrière • Amateurkunsten(bv Vlamo, Koor&Stem) • Samenwerking DKO - locale orkesten/koren • Locale culturele instellingen • Samenwerking DKO – Culturele Centra en actoren

14. Recente vernieuwingen • Initiatie (locaal ondersteund): muzikale / instrumentale training voor kinderen -8 • Introductie van folk- and ethnisch instrumenten… • Integratie theorie-instrument-ensemble • HaFaBra directie & Koordirectie • Muziekles voor mensen met een beperking

15. Evaluatie • Bamford Rapport (2007) • Kunst- en cultuureducatie in Vlaanderen • Reflectiegroepen (2007-08) • Discussieplatformen (DKO - Culturele Partners) • Rapport: “Verdieping-Verbreding” (2008) • Perspectieven voor vernieuwing in het DKO

16. Bamford Rapport • (Enkele van de) Aanbevelingen • Er moet verschil gemaakt worden tussen kunsteducatie en cultuureducatie • Meer aandacht voor diversiteit en voor kinderen met speciale behoeften

17. Rapport “Verdieping – Verbreding” • Basis voor breed publiek debat op een nieuw decreet basis & middelbaar onderwijs Hoger Onderwijs DKO SociocultureleSector Kunsteducatie(vrijwillig) AmateurkunstenSector

18. Rapport “Verdieping – Verbreding” • Decreet 1990: • Meer aandacht voor amateurkunsten • Niet enkel aandacht voor talent in kader van hoger kunstonderwijs • Nieuwe missie DKO met 2 strategische doelen: • Artistiek onderwijs aanbieden aan de actieve kunstbeoefenaar • Kunst- en cultuureducatie promoten in basis- en middelbare scholen

19. Toekomstige ontwikkelingen? • Nieuw Decreet? • Innovaties in structuur en inhoud van DKO: • Modeltraject: geörienteerd op doorsnee publiek en amateurkunstenbeoefenaar • Getalenteerde leerlingen: individueel traject als voorbereiding op hoger onderwijs • Idee van “muzisch” netwerk: scholen, muziekscholen, culturele actoren… • Te onderzoeken: nood aan competentie bij leerkrachten?

20. Mogelijke nieuwe structuur DKO

21. Exclusief of inclusief geörienteerd? • DKO = blanke middenklasse

22. Exclusief of inclusief geörienteerd? • Participatiedrempels • Imagoprobleem • Inschrijvingskosten • Mobiliteit en afstand • Sociale netwerken • Tijd, leeftijd, familie • Informatie, communicatie, P.R.

23. Uitdagingen voor de toekomst • Complex en tegenstrijdig • DKO is verschillend van kunsteducatie (lange termijn vs. korte termijn) • Vlaams DKO: vele unieke eigenschappen DKO = kwaliteit = hoog niveau amateurorkest Amateurkunsten  DKO  Amateurkunsten