TÜRK ULUSAL SİTE LİSANSI ( Turkish National Site License - TRNSL)

1. TÜRK ULUSAL SİTE LİSANSI (Turkish National Site License - TRNSL) Pamela Kontowicz Elektronik Kaynaklar Sorumlusu Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi

2. Giriş 1. TRNSL, - nedir? - ne işe yarar? - niçin önemlidir? 2. Tanımlanmış başlıca noktalar - Değişik sözleşmelerden örnek maddeler 3. TRNSL’nin etkisi / geçerliliği

3. TRNSL nedir? 1. TRNSL = Turkish National Site License = Türk Ulusal Site Lisansı 2.ANKOS için bir lisans modeli sunar. - ANKOS’unher sözleşmede bulmak istediği maddeleri içerir. - Satıcıların site lisanslarıyla karşılaştırmak için kullanılır.

4. Karşılaştırma süreci • 1. adım : TRNSL maddeleri satıcının lisans anlaşmasıyla karşılaştırılır.

5. Karşılaştırma süreci • 2. adım : İnceleme sonucunda satıcılar için bir soru listesi hazırlanır.

6. Karşılaştırma süreci • 3. adım : Veritabanı sorumlusu, soru listesini satıcıya gönderir. Eğer daha önceden gönderilmemişse, TRNSL’nin bir kopyasını da gönderir. • 4. adım : Satıcı soruları yanıtlar. • 5. adım : Anlaşma iki taraf için de kabul edilebilir olana kadar görüşmeler sürdürülür.

7. Niçin dikkat etmelisiniz? • Satıcılarla iletişim kuracak olan sizsiniz; onlardan size anlaşma ile ilgili sorular gelebilir. • ANKOS üyeleriyle iletişim kuracak olan da sizsiniz; üyelerin de anlaşma ile ilgili soruları olabilir. • Deneyiminizle diğer veritabanı sorumlularına da yardımcı olabilirsiniz. • Önemli maddeleri, terimleri iyi anlayarak kütüphanenizi sorunlardan uzak tutabilirsiniz.

8. TRNSL’nin incelenmesi ve örnek maddeler

9. Bölüm I - Tanımlar • Anlaşmada kullanılan terimler tanımlanır. • Her lisansta bir tanımlar bölümü bulunmayabilir. Bazen terimler, ilk geçtikleri yerde tanımlanabilirler. • Önemli husus : Yetkili kullanıcıların tanımlanmasıdır.

10. Örnek maddeler • Örnek 1: • Örnek 2 :

11. Bölüm II – Bir lisansın yürürlüğe girmesi ve ücretler • Önemli hususlar :Anlaşmanın süresi, ödemeyle ilgili bölüm ve yeni üyeler için katılma koşullarıdır. • Anlaşma süresi belirlenmelidir. • Otomatik olarak (kendiliğinden) yenilenmemelidir. • Anlaşmanın süresi bir yıldan fazla ise, ilave yıllar için olası fiyat artışının azami oranı belirtilmelidir. • Son ödeme tarihi ne zamandır? Ödeme süresinin 90 gün olması istenmelidir. • Yeni üyeler istedikleri zaman konsorsiyuma katılabilirler mi? Bazen EVET, bazen HAYIR.

12. Örnek maddeler • Anlaşmanın süresi (otomatik yenileme) • Anlaşmanın süresi (otomatik bitiş)

13. Örnek maddeler • Ücretlerin ödenmesi • Yeni üyeler

14. Bölüm III – Kullanım hakları • Veritabanı ile neyi yapabileceğinizin, neyi yapamayacağınızın belirtilmesi çok önemlidir. • Kural ihlali, veritabanına erişiminizin bitirilmesiyle sonuçlanabilir. • Önemli husus : Kütüphanelerarası ödünç vermeye, ders paketlerine ve elektronik rezervlere izin verilmiş olup olmadığıdır.

15. Örnek maddeler • Kütüphanelerarası ödünç verme • Kütüphanelerarası ödünç verme

16. Örnek maddeler • Kütüphanelerarası ödünç verme (izin verilmez)

17. Örnek maddeler • Ders paketleri ve elektronik rezervler (izin verilmiştir) • Ders paketleri ve elektronik rezervler (izin alınmalıdır)

18. Bölüm IV – Kullanım yasakları • Veritabanıyla yapamayacağınız şeyleri içerir. • Bunlar yapıldığı takdirde, veritabanına erişim hakkınızı kaybedersiniz. • Genelde lisanslar, robot programlar aracılığıyla tüm sayıların veya bir yayının tümünün indirilmesine ve elektronik ortamda ödünç verilmesine (dağıtılmasına) izin vermemektedir.

19. Bölüm V – Yayıncının verdiği güvenceler, sorumluluk sınırlamaları, tazminatlar vb. • Bu maddeler çok dikkatle incelenmelidir. Metinlerde, ANKOS’un ya da herhangi bir üyenin yayıncıya dava açmasını engelleyici nitelikte hukuksal bir dil kullanılır. • Eğer büyük ve koyu harflerle yazılmış bir bölüm görürseniz, bu genellikle güvence ve sorumluluk sınırlamaları ile ilgilidir. • Bunlar normalde sorun yaratacak maddeler değildirler; ancak oldukça ayrıntılıdırlar.

20. Bölüm VI - Yayıncının üstlendiği işler • Bunlar, yayıncının yapmayı kabul ettiği şeylerdir. • Veritabanını “her zaman erişilebilir” kılmak için uygun ve gerekli çabayı harcamak. • Veritabanının bakım çalışmaları ile ilgili olarak önceden bilgi vermek. • Veritabanı ile ilgili önemli değişiklikler yapılacaksa, önceden bildirmek. • Önemli husus : Yayıncı, kullanım istatistiklerini sağlamayı kabul eder mi?

21. Örnek madde • Kullanım istatistikleri

22. Bölüm VII – Konsorsiyumun üstlendiği işler • Bunlar ANKOS’un yapmayı kabul ettiği şeylerdir. • Kullanımdaki sınırlamalar kullanıcılara bildirilmelidir. • Önemli husus : Kuraldışı kullanım söz konusu olduğunda, konsorsiyum ve üyeler bu kullanıma neden olmadığı, göz yummadığı ve yardım etmediği sürece lisans ihlali olmayacağı konusunda bir madde olması istenmelidir.

23. Örnek madde • Konsorsiyum ihlalden sorumlu değildir.

24. Bölüm VIII – Her iki tarafın yükümlülükleri • Böyle bir bölümün bulunması çok hoş olur.

25. Bölüm IX – Lisans süresi ve bitişi • Önemli bir bölümdür. • Önemli hususlar : • Her iki taraf da anlaşmayı bitirme hakkına sahip olmalıdır. • Anlaşmanın bitiminden sonra, abone olunmuş materyalin arşivine erişim var mı? Bunu her zaman sormalısınız.

26. Örnek maddeler • Lisans bitiş maddesi

27. Örnek maddeler • Abonelik bitiminden sonra arşive erişilebilirlik : EVET • Abonelik bitiminden sonra arşive erişilebilirlik : HAYIR

28. Bölüm X - Genel • “Standart metin” maddelerini içerir. • Önemli hususlar : • Anlaşmada değişiklikler nasıl yapılır? • Değişikliklerin haber verilme süresi . • Olası bir uyuşmazlıkta yargı yeri neresidir?

29. Örnek maddeler • Anlaşmada değişiklikler • Haber verme süresi • Yargı yeri

30. Bunca uğraşa değer mi? • Elbette. TRNSL sayesinde ANKOS, kimi satıcılardan daha uygun, avantajlı koşullar elde etmeyi başarmıştır. • Anlaşma maddeleri ne kadar standart olursa, anlaşılmaları ve uyulmaları o kadar kolay olur.