TÜRKİYE’DE İKİNCİ KUŞAK İLAÇLARLA TÜBERKÜLOZ TEDAVİSİ ARAŞTIRMASI

1. TÜRKİYE’DE İKİNCİ KUŞAK İLAÇLARLA TÜBERKÜLOZ TEDAVİSİ ARAŞTIRMASI (TİKİTTA) • Hamza Bozkurt 1, Suha Özkan 2, Mustafa H. Türkkanı 1, • Ülgen Güllü 1, Seher Musaonbaşıoğlu 1, Şeref Özkara 3 • 1 S.B. Verem Savaşı Dairesi Başkanlığı • 2 Ankara Merkez Verem Savaşı Dispanseri (İl Koordinatörü) • 3 Atatürk Göğüs Hast. ve GCEA Hastanesi

2. Gerekçe • Türkiye’de ÇİD-TB tedavisi yıllardır yapılmaktadır. • İkinci kuşak ilaçlar, 2003 yılından bugüne Bakanlık tarafından talep edilen hastalara ulaştırılmaktadır. • Sağlık Bakanlığında Verem Savaşı Dispanserlerine kayıtlı hastalara ait veri bulunmaktadır. • Bu ilaçlardan kullanan ve bedelleri SGK tarafından karşılanan hastalar bilinmemektedir.

3. Amaç 2007 ve 2008 yıllarında Türkiye’de ikinci kuşak ilaçlarla tedavi başlanan tüm hastaları belirleyerek, bu hastaların özellikleriyle tanı ve tedaviye ilişkin bilgilerini kaydetmek ve analiz ederek ülkemiz için eksikliği duyulan önemli bir bilgiye ulaşmak.

4. Hedefler • Araştırmamızın tüm ülkeyi kapsaması, • Bu hastalara tanı koyarak tedavi başlayan, tedavilerine devamlarını izleyen ve ilaçların teminini sağlayan tüm kaynaklardan bilgi toplanması, • Verilerin istatistiksel değerlendirmelerinin yapılarak paylaşılması, • Deneyim ve sonuçların, tüberküloz hastaları için ulusal veritabanı ağının oluşturulmasında değerlendirilmesi.

5. Durum • ÇİD, YİD, tedavi başarısızlığı hastalarında ikinci/üçüncü kuşak ilaçları içeren tedavi rejimleri uygulanmaktadır. • 4 hastane, bu hastaların tedavisi konusunda yetkilendirilmiştir. Ancak başka kurumlar tarafından da tedavi yapıldığı bilinmektedir. • Bu ilaçlarla tedavi olan hastaların yıllık sayısı tam olarak bilinmemekte, farklı tahminler yapılmaktadır.

6. TÜRKİYE’DE İKİNCİ KUŞAK İLAÇLARLA TÜBERKÜLOZ TEDAVİSİ ARAŞTIRMASI (TİKİTTA) • Araştırmayı yapan, S. B. Verem Savaşı Dairesi Başkanlığı. • Türkiye’nin tamamı araştırma kapsamında. • 2007 ve 2008 yılında tedavi başlanan hastalar incelendi. • ÇİD ve/veya tedavi başarısızlığı nedeniyle 2. kuşak ilaç kullanım bilgileri toplanarak kaydedildi.

7. Materyal / Metod • Araştırma Türü: Tanımlayıcı, kesitsel • Araştırma Evreni: 2007 ve 2008 yıllarında 2. kuşak ilaçlarla tedavi başlanan ÇİD, YİD ve tedavi başarısızlığı hastaları • Araştırmanın Örneklemi : Örneklem seçilmemiştir, evrenin tamamı araştırmaya dahil edilmiştir • Kullanılan Yöntem: • Talep edilecek verileri belirleme, • Standart form geliştirme, deneme, • Resmi yollardan formların doldurulmasını sağlama, • Kayıt, doğrulama ve analiz.

8. TİKİTTA’da Veri Kaynakları

9. Veritabanı • Hastanın Adı, Soyadı • Baba Adı • T.C. Kimlik Numarası • Doğum Yılı • Doğum Yeri • Yaşadığı İl • Sağlık Güvencesi • Tedavi Başlayan Hastane • Tedaviden Sorumlu Doktor • Tedavi Başlama Tarihi • Kayıtlı olduğu VSD • Hastalığın Yeri • Olgu Tanımı • Bakteriyoloji Sonuçları (tarih, lab. adı, yayma, kültür, İDT) • Tedavi başlama nedeni • İlaçlar • Tedavideki son durumu

10. Araştırmanın Kısıtlılıkları • Kurumlardaki kayıtların yeterli ve düzgün olmaması • İstenen bilgilerin doldurulmasındaki hatalar • SGK kayıtlarındaki bilgilerin yetersizliği • VSD personelindeki değişiklikler • Cepten ödemelerle ilaç alımları ?

11. Bulgular 2007 205 162/43 2008 198 147/51 Toplam 403 309/94 Hasta sayısı Erkek/kadın Toplam 28 hasta yabancı ülke doğumlu (%6,9)

12. Bulgular Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Dağılımı 11 hastanın yaş bilgisine ulaşılamamıştır. Yaş ortalaması = 38,2 ± 14,2

13. Bulgular Tedavi Başlayan Sağlık Kurumları 2007 78 75 34 14 4 205 2008 67 79 31 13 8 198 Toplam 145 154 65 27 12 403 Atatürk GHH Süreyyapaşa GHH Yedikule GHH İzmir GHH Diğer TOPLAM

14. Bulgular Tedavi Başlama Nedenleri 2007 131 48 13 2 9 2 2008 125 47 21 0 2 3 Toplam 256 95 34 2 11 5 ÇİD+Başarısızlık ÇİD Başarısızlık YİD Diğer Bilinmeyen

15. Sağlık Güvenceleri Bulgular 2007 71 10 18 70 19 17 2008 71 14 10 54 30 19 Toplam 142 24 28 124 49 36 SGK % 45,4 % 13,3 % 20,7 % 14,8 % 5,8 SSK E. Sandığı, memur Bağkur Yeşil Kart Yok Bilinmeyen OCAK 2009

16. Olgu Tanımı Bulgular 2007 14 16 20 82 64 9 2008 19 19 13 85 60 2 Toplam 33 35 33 167 124 11 Yeni Nüks Ted. terkten dönen Ted. başarısızlığı Kronik Bilinmeyen

17. Bulgular Tutulan Organ 2007 196 1 1 7 2008 192 2 2 2 Toplam 388 3 3 9 Akciğer Akciğer dışı Ac.+akciğer dışı Bilinmeyen

18. Bulgular VSD’de Kayıtlı Olma 2007 159 46 205 2008 167 31 198 Toplam 326 77 403 VSD’de kayıtlı VSD kaydı yok TOPLAM

19. Bulgular İlaçların Temin Şekli VSDB SGK-Eczane 286 (%71) 148 (%37) ? 67 188 98 50

20. Bulgular İlaçların Temin Şekli (Hastanelere göre) VSDB=135 VSDB=74 SGK=41 SGK=86 ?=4 ?=42 100 35 6 26 48 38 Atatürk GHH Süreyyapaşa GHH n=145 n=154 VSDB=23 SGK=0 VSDB=43 SGK=20 ?=4 ?=17 28 15 5 23 0 0 Yedikule GHH İzmir GHH n=65 n=27

21. Bulgular Tedavi Başlarken İlaçlar n 382 383 384 336 30 % 94,8 95,0 95,3 83,4 7,4 PAS Protionamid Sikloserin Amikasin Tiasetazon 87 hastanın rejiminde PZA, 37 hastada EMB var. KİNOLON TERCİHİ Ofloksasin 294 % 73 Moksifloksasin 89 % 22 Siprofloksasin 8 % 2 ??? 12 % 3

22. Bulgular Hastaların Yaşadıkları İller * Toplam Toplam 2007 2008 2007 2008 İstanbul 33 51 84 Sakarya 6 12 18 Adana 9 8 17 Ankara 7 8 15 Kocaeli 9 6 15 İzmir 9 3 12 Bursa 5 6 11 Mersin 5 5 10 Trabzon 3 7 10 Ordu 5 3 8 Gaziantep 6 2 8 Diyarbakır 4 3 7 Tekirdağ 7 0 7 Antalya 2 5 7 Şanlıurfa 3 3 6 Samsun 2 3 5 * 73 hastanın yaşadığı yer bilgisi bulunamamıştır.

23. Yorum, Sonuç -1 • Her yıl yaklaşık 200 hasta ikinci kuşak ilaçlarla tedavi görmektedir. • Hastaların % 7’si yabancı ülke doğumludur. • Hastaların % 74’ünde Süreyyapaşa ve Atatürk GHH tedaviye başlamaktadır. • % 88’inde ÇİD gösterilmiştir. • % 35’i SSK, % 31’i Yeşil Kart güvencelidir.

24. Yorum, Sonuç -2 • 77 hastanın (% 19) VSD kaydı yoktur • Hastanelere göre tedavi için kullanılan ilaçların temininde farklılıklar vardır. • Tedavi başlarken ilaç seçiminde, büyük oranda benzer yaklaşımda bulunulmaktadır. • En fazla İstanbul’da ikamet eden hasta bulunmaktadır. • İlaç temin zamanları ve tedavi sonuçlarının takibi devam etmektedir.

25. Formları dolduran İl Koordinatörleri ve VSD doktorlarına, • Hastanelerde formları dolduran doktorlara, • İlaç satış kayıtlarını paylaşan SGK yetkililerine, • Daire Başkanlığında katkı sağlayanlara, Ve dinlediğiniz için sizlere … Teşekkürler !