ENFEKSİYON HASTALIKLARINDA LABORATUVAR TANI

1. ENFEKSİYON HASTALIKLARINDA LABORATUVAR TANI Prof. Dr. Neşe Saltoğlu Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD

2. Enfeksiyon Hastalıklarında Tanı • Anamnez • Fizik Muayene bulguları • Laboratuvar incelemeleri • Non-spesifik tetkikler • Spesifik inceleme yöntemler • Kültür • Seroloji • Moleküler yöntemler

3. Mikrobiyoloji dışı incelemeler • Tam kan sayımı • Nötrofili, toksik granulasyon bakteriyel enfeksiyon bulgusu • (İnfektif endokardit, sepsis gibi) • Lökopeni (relatif lenfositoz) ör: tifo • Lenfositoz Viral enfeksiyonlar • Monositoz Tüberküloz • Eozinofili Parazitler

4. Toksik granulasyon

5. İnfeksiyoz mononukleoz, Sitomegalovirus infeksiyonu, Viral hepatitler (A-E), kızamık, su çiçeği, kabakulak, adenovirus infeksiyonları ve diğer virüs infeksiyonları, boğmaca, bruselloz, tüberküloz, sifiliz , toksoplazmoz Lenfositozla seyreden enfeksiyonlar

6. Atipik lenfositler-İnfeksiyoz Mononukleoz

7. Lenfopeni gözlenen enfeksiyonlar • Ciddi pnömokok veya Klebsiella pnömonisi gibi ağır seyirli bakteri infeksiyonları; • ciddi endotoksemi; • miliyer tüberküloz; • lenfositik koriomenenjit, • Kolarado kene ateşi, deng gibi bazı virus infeksiyonları; • histoplazmoz,; • kalaazar

8. Monositoz gözlenen enfeksiyonlar • Tüberküloz, • diğer granulamatöz infeksiyonlar, • sifiliz, • subakut bakteriyel endokardit • sitomegalovirus • varicella zoster virus infeksiyonları

9. toksik şok sendromu(%50), bronkopulmoner aspergilloz Kızılın geç devresi, bazı kronik infeksiyonlarda akut bakteri infeksiyonlarının iyileşme devrinde; Parazitler Trişinoz, kist hidatik, viseral larva migrans, askariyaz, toksokariyaz, strongyloidaz Eozinofili gözlenen enfeksiyonlar

10. Anemi gözlenen enfeksiyonlar • Kanama veya yıkım sonucu akut anemi : Clostridium perfringens sepsisi, • malaria, • babesiyoz, • bartonelloz, • Mycoplasmapneumoniae pnömonisi, • infeksiyöz mononukleoz • sifiliz • eritrosit öncü hücrelerinin tutulması sonucunda anemi • Parvovirus B19 infeksiyonu

11. Kronik infeksiyonlarda kronik hastalık anemisi belirlenir. • retiküloendotelyal sistemde demir depoları normal veya artmış, • plazma demiri azalmış • total demir bağlama kapasitesi azalmış

12. Trombositopeni beklenen enfeksiyonlar • Azalmış yapım/artmış yıkım • Sepsis/DİK, • sıtma, • tifüs, • toksik şok sendromu, • CMV, HIV, EBV, rubella • Hemorajik hummalar (Kırım Kongo hastalığı , • İnfeksiyon dışı durumlar • Vit B12 veya folat eksikliği, maligniteler • İlaçlar:sitotoksikler, östrojen, tiazid diüretikleri

13. Trombositoz • Akut infeksiyonların iyileşme dönemi, • tüberküloz, • bazı kronik infeksiyonlar, • özellikle yavaş iyileşen pnömoniler

14. Dissemine intravasküler koagülasyon • Ciddi infeksiyonların seyrinde • özellikle gram negatif bakterilerin etken olduğu sepsisler • meningokoksemi, • kayalık dağlar lekeli ateşi • Asplenik hastalarda DİK daha sık gelişir • Trombositopeni, • artmış fibrin yıkım ürünleri, • azalmış fibrinojen ve • azalmış protrombin zamanı saptanır; • kanama ve trombozlar gelişebilir

15. Mikrobiyoloji dışı incelemeler • Lökosit varlığı, diğer hücre özelliklerin araştırılması • İdrar analizi (Lökosit, eritrosit, bilurubin, ürobilinojen gibi) • Gaita incelemesi (Hücre tipi, kan, parazitler) • Diğer steril vücut sıvıları (K. iliği materyali, BOS, asit, plevral mayi gibi) • Boğaz ve balgam yaymalarında hücre tipleri (PNL, lenfosit) • Karaciğer ve böbrek fonksiyonlarını araştırılması • ALT, AST, BUN, Kreatinin, CPK, bilurubin, ALP

16. Artış gösterenler ESR, CRP, Fibrinojen, haptoglobulin, C3, serum amyloid A, prokalsitonin Azalanlar Albumin, prealbumin, transferrin Akut faz reaktanları

17. CRP • CRP, iltihabi reaksiyonlar sırasında kanda düzeyi artan ve karaciğerde üretilen akut faz reaktanı bir protein • 36-50 saatte maksimuma ulaşır, • 20-200 ng/ml değerlerine ulaşmaktadır. • invazif bakteriyel infeksiyonlarda 15-40 kat artabilmektedir; • viral infeksiyonlarda genel olarak 3-5 kat artar, • grip, CMV gibi viral infeksiyonlarda da 10 kattan fazla artış olabilmektedir.

18. Prokalsitonin (PCT), kalsitoninin bir propeptididir. • Normal olarak tiroid bezinin C hücrelerinde üretilir ve sağlıklı kişilerde düzeyi çok düşüktür. • Özellikle yoğun bakım birimlerinde sepsis tanısında ve prognoz tayininde yardımcı • 50 mg/L prokalsitonin olası veya kesin sepsis tanısında %98.5 duyarlılık ve %75 özgüllük

19. Prokalsitonin CRP den daha çabuk yükselir (3 saat içerisinde) • Normal:0.01 ng/ml • Viral infeksiyonlarda veya inflamatuar hastalıklarda 0.5-1 ng/ml • Sistemik bakteri infeksiyonlarında 20-200 ng/ml ye yükselir

20. Prokalsitonin CRP den daha pahalı • İnfeksiyon dışı durumlarda da artabilir • Yanıklar, ciddi travma, • büyük cerrahi işlemler, • uzamış dolaşım yetmezliği … • Ancak Sepsisdeki kadar yüksek değerlere ulaşmaz

21. Mikrobiyolojik araştırmalar • Mikroskopik inceleme • Gram boyama • Giemsa • Karanlık alan • EZN , Kinyoun, (Tüberküloz), • Modifiye EZN (Nocardia), • HE, Trikrom boyama(Amip) • Floresan antikor incelemeler • Auramin rhodamin • DFA, IFAT (Legionella v.b) • Elektron mikroskopi (Viruslar ör: Rotavirus)

22. Wright-Giemsa Plasmodium türleri Trypanosoma Babesia Borrelia Akridin orange Bartonella Hemotoksilen eosin Mikroflarya EZN ya da AuramineRodamin- M. tuberculosis Karanlık alan Leptospira Mikrobiyolojik araştırmalar: Kan örneğiincelemesi

23. Schuffner

25. Babesia microti

26. K. İliği incelemesi • Brusella • Salmonella • Leishmania • M. tuberculosis • M. tuberculosis (ARB )

27. M. tuberculosis

28. Leishmania, www.kanbilim.com/images/dhlatlas/Slide14.JPG

29. BOS incelemesi • Kültür ve Gram boyama • Tüm bakteriler için • Kültür , ARB veya Auramin rhodamin • Tüberküloz • Çini mürekkebi • Kriptokok • Giemsa • Treponema • Toksoplazma gondii

30. Tüberküloz ARB

31. Kriptokok çini mürekkebi BOS örneği

32. Balgam yayması

33. Dışkının Gram boyaması -C.difficile

34. Dışkıda parazit yumurtaları Enterobius vermicularis Ascaris lumbricoides Trichuris trichura Amip trofozoit

35. Diğer steril sıvılar • Gram • Giemsa • ARB • Modifiye ARB • Nocardia Nocardia Nocardia, www.medscape.com/.../art-ajcp1162.02.fig6

36. Mikrobiyolojik tetkikler: Kültür • Besiyeri • Genel besiyerleri (Ör: streptokok) • Zenginleştirilmiş, spesifik besiyerleri (Ör: Brusella) • Katı-sıvı besiyerleri • Aerobik, anaerobik,mikroaerofilik, • Ör: pnömokok %5-10 CO2 li ortam

37. S. pneumoniae

38. textbookofbacteriology.net Streptococcus textbookofbacteriology.net

43. İdentifikasyon • Morfoloji, biotipleme, serotipleme ,faj tipleme, kromatografi • Duyarlılık araştırılması • Disk difüzyon, mikrodilüsyon, MİK: (agar dilüsyon,mikrodilüsyon, E-test) • Hücre kültürü • Virus, Klamidya, Riketsiya

44. Enfeksiyon hastalıklarında serolojiktestler-antikor aranması • Bakteriler • Lam ve Tüp agg testi, • Brusella türleri (lam agg:Rose Bengal, • Tüp aggl: Wright testi), • Salmonella: Grubel Widal testi • Nötralizasyon • Streptococcus pyogenes (ASO, anti-DNAz)

45. EIA yöntemi • Tularemi, • Brusella, • Helicobacter pylori, • Legionella türleri, • Bartonelloz, • Borrelia burgdorferi, • Chlamydia türleri, • Mycoplasma pneumoniae,

46. Weil Felix testi • Riketsiya • Paul Bunnel, monospot test • İ. mononükleoz • IFA (indirekt floresan antikor) • Legionella, Riketsiya, Coxiella, Bartonella • IHA (İndirekt hemaglütinasyon) • Leptospira, Kist hidatik • Immunoblot • Bordetella

47. Treponema pallidum için serolojik tanı testleri • Nonspesifik testler • RPR, VDRL • Spesifik testler • IFA, FTA-ABS IgM ve IgG • Mikrohemaglütinasyon • T. pallidum için mikrohemaglütinasyon

48. Parazitler için serolojik tanı testleri • Entomoeba histolyticum EIA, • Echinococcus granulosa EIA, Immunoblot • T. solium EIA • T. gondii EIA, FA

49. Mantarlar için serolojik tanı testleri • İmmundifüzyon • Aspergillus, C. albicans, Coccidioides immitis, Histoplasma capsulatum • Aglütinasyon • Sporothrix schenkii

50. Antijen aranması • BOS ta antijen • Grup A, B streptokok, E. coli, H. influenza • İdrarda Ag: • Legionella • Pnömokok • BOS, serumda • Kriptokok