PROJEKT WYPŁACALNOŚĆ II

1. URZĄD KOMISJI NADZORU UBEZPIECZEŃ I FUNDUSZY EMERYTALNYCH PROJEKT WYPŁACALNOŚĆ II Iwona Woźniak DEPARTAMENT SYSTEMÓW INFORMACYJNYCH I STANDARDÓW NADZORU Warszawa, 27kwietnia 2006

2. Plan prezentacji • ProjektWypłacalność II – główne cele i założenia • Strony zaangażowane w projekt Wypłacalność II • Główne elementy nowego systemu wypłacalności (filar I) • Główne elementy nowego systemu wypłacalności (filar II i III) • Ilościowe badania wpływu (QIS)

3. Projekt Wypłacalność II – główne cele i założenia • Poprawa konkurencyjności europejskich ubezpieczycieli i stworzenie gospodarczo efektywnego rynku ubezpieczeniowego. • Popieranie jednolitego europejskiego rynku usług finansowych. • Wyposażenie nadzorów w odpowiednie narzędzia do kompleksowej oceny sytuacji zakładów ubezpieczeń pod względem wypłacalności ( the “overall solvency” ). • Zachęcanie i motywowanie zakładów ubezpieczeń do szacowania i odpowiedniego zarządzania czynnikami ryzyka. Właściwa kontrola ryzyka. • Rozróżnienie między kapitałem “docelowym” a kapitałem minimalnym • Wycena aktywów i pasywów zgodna podejściem rynkowym. • Kompatybilność z podejściem i regułami przyjętymi w systemie bankowym. • Efektywny nadzór nad grupami ubezpieczeniowymi i konglomeratami finansowymi. • Struktura III filarów (podobnie, jak w NUK (Basel II) w bankowości) • Harmonizacja metod i standardów nadzorczych w całej Unii Europejskiej.

4. Trzy filary

5. Strony zaangażowane w projekt Wypłacalność II • Parlament Europejski i Rada • Komisja Europejska • EIOPC • CEIOPS • Inne strony uczestniczące w społecznych konsultacjach, np.: • Europejskie Stowarzyszenie Ubezpieczycieli (CEA), • Krajowe stowarzyszenia ubezpieczeczycieli (ABI, GDV), • Międzynarodowe i krajowe stowarzyszenia aktuariuszy(IAA, GROUPE CONSULTATIF), • Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (IASB) • Chief Risk Officers Forum, • Ubezpieczyciele i reasekuratorzy: SwissRE, Munich Re, LLOYD’s, • Konsultanci: Ernst&Young, KPMG, Watson Wayatt, Tillinghast

6. Komitet Europejskich Nadzorów Ubezpieczeniowych i Pracowniczych Funduszy Emerytalnych (CEIOPS) • CEIOPS ustanowiono na podstawie Decyzji Komisji Europejskiej 2004/6/EC z dnia 5 listopada 2003. • W skład CEIOPS wchodzą przedstawiciele kierownictw organów nadzoru ubezpieczeń i pracowniczych funduszy emerytalnych krajów członków Unii Europejskiej i krajów członkowskichEuropejskiego Obszaru Gospodarczego(Norwegii, Islandii i Lichtensteinu) oraz krajów kandydujących: Bułgarii i Rumunii. Stałym obserwatorem uczestniczącym w pracach CEIOPS jest Komisja Europejska. • CEIOPS działa naPoziomie 3 procedury Lamfalussy’ego dla sektora ubezpieczeń i pracowniczych funduszy emerytalnych. • Proponowanie rozwiązań, które znajdą się w przygotowanej przez Komisję Europejską dyrektywie ramoweji regulacjach dot. ubezpieczeń i funduszy emerytalnych („Poziom 2”), • Stworzenie standardów nadzoru, rekomendacji i wskazówekw celu poprawy efektywności wzastosowaniu regulacji „Poziomu 2” i ułatwienie współpracy między nadzorami krajowymi („Poziom 3”), • Uczestniczenie w pracach różnych europejskich instytucji w sprawach dotyczących ubezpieczeń i funduszy emerytalnych, w szczególności w pracach Komitetu Ekonomicznego i Finansowego (EFC) i Komitetu Usług Finansowych (FSC).

7. CEIOPS – Grupy Robocze • 5 Grup eksperckich CEIOPS: • Wypłacalność II • Filar I - (Przewodniczy: Paul Sharma, Wielka Brytania) • Filar II - (Przewodniczy : Petra Faber-Graw, Niemcy) • Filar III/ Rachunkowość - (Przewodniczy : Fausto Parente, Włochy) • Grupa międzysektorowa - (Przewodniczy : Noël Guibert, Francja) • Pośrednictwo Ubezpieczeniowe (Przewodniczy : Victor Rod, Luksemburg) • Komitety Stałe: • Komitet Stabilności Fiansowej (Przewodniczy : Klaas Knot, Holandia) • Komitet Nadzoru Grup Ubezpieczeniowych (Przewodniczy : Patrick Brady, Irlandia) • Komitet Pracowniczych Funduszy Emerytalnych (Przewodniczy : Mihály Erdos, Węgry)

8. CEIOPS – trzy fale zapytań Komisji Europejskiej • Pierwsza Fala (odpowiedź CEIOPS do Komisji Europejskiej – czerwiec 2005) • 1. Kontrola wewnętrzna; 2. Praktyka nadzorcza (ogólnie); 3. Praktyka nadzorcza (metody ilościowe); 4. Przejrzystość działań Organu Nadzoru; 5. Zasady zarządzania lokatamii 6. ALM - Zarządzanie aktywami i zobowiązaniami. • Druga Fala (odpowiedź CEIOPS do Komisji Europejskiej – październik 2005) • 7. Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe w ubezpieczeniach na życie; 8. Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe w ubezpieczeniach majątkowych; 9. Miary bezpieczeństwa; 10. Wymagany kapitał zabezpieczający wypłacalność: standardowa formuła; 11. Wymagany kapitał zabezpieczający wypłacalność: wewnętrzne modele ryzyka i ich weryfikacja; 12. Reasekuracja (i inne metody ograniczania ryzyka); 13. Badania ilościowe wpływu nowych regulacji na zakłady ubezpieczeń oraz zagadnienia związane z danymi; 14. Uprawnienia organów nadzoru; 15. Poziomy kontroli wypłacalności; 16. Kryteria „fit and proper”; 17. Badania Peer reviews (wzajemne wywiady/oceny) i 18. Zagadnienia związane z nadzorem nad grupami kapitałowymi • Trzecia fala (odpowiedź CEIOPS do Komisji Europejskiej – prawdopodobnie koniec kwietnia 2006) • 19. Dopuszczalne instrumenty kapitałowe na pokrycie wymagań kapitałowych; 20. Współpraca pomiędzy organami nadzoru; 21. Sprawozdawczość na potrzeby organu nadzoru oraz zakres informacji ujawnianych publicznie; 22. Procykliczność i 23. Małe przedsiębiorstwa.

9. CEIOPS – trzy fale zapytań Komisji Europejskiej Odpowiedzi CEIOPS na fale zapytań Komisji Europejskiej są dostępne na: www.ceiops.org Pierwsza fala zapytań: http://www.ceiops.org/media/files/consultations/consultationpapers/CP4/CP4(0503)answers.pdf Druga fala zapytań: http://www.ceiops.org/media/files/consultations/consultationpapers/DOC07_05.pdf Trzecia fala zapytań (projekt odpowiedzi): http://www.ceiops.org/media/files/consultations/consultationpapers/CP9/cp_0506_CP9DA3wave.pdf

10. Główne elementy nowego systemu wypłacalności (filar I) • Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe – dla celów wypłacalności, przyjęcie zasady rynkowej wyceny zobowiązań ubezpieczeniowych. • Aktywawyceniane według wartości rynkowej. Nie jest jeszcze jasneczy zasady dotyczące inwestowania będą dotyczyły Filaru I (limity procentowe) czy będąprzeniesione częściowo do Filaru II -ocena procesu zarządzania ryzykiem. • Wymogi wypłacalności: • Wymagany kapitał zabezpieczający wypłacalność (SCR) – poziom kapitału, który ma umożliwić zakładowi ubezpieczeń przyjęcie na siebie nieoczekiwanej dużej szkody w określonym horyzoncie czasu i zapewnić terminową wypłatę odszkodowań i świadczeń dla osób uprawnionych. • Minimalny wymagany kapitał (MCR) – poziom kapitału poniżej któregoprowadzenie dalszej działalności przez zakład ubezpieczeń stanowi zagrożenie dla ubezpieczonych. Spadek wartości kapitałów zakładu ubezpieczeń poniżej poziomu MCR wywoływać ma natychmiastową reakcję organu nadzoru. • Dopuszczalne instrumenty kapitałowe na pokrycie wymagań kapitałowych. • Trzy poziomy kapitału w zależnościod jakości i dostępności.

11. Główne elementy (...) - propozycje dotyczące rezerwtechniczno-ubezpieczeniowych • Wycena rezerw techniczno-ubezpieczeniowych - według najlepszego oszacowania (oczekiwana wartość przyszłych przepływów pieniężnych zobowiązań) z uwzględnieniem dodatkowo marginesu bezpieczeństwa. • Dla ubezpieczeń majątkowychkalkulacja wg najlepszego oszacowania dla rezerw szkodowych powinna uwzględniaćdyskontowanie. • Margines bezpieczeństwa równy wyższej z wartości: • Różnicy między kwantylem rzędu 75% rezerw i wartością najlepszego oszacowania, • Połowy odchylenia standardowego możliwych wyników. • Alternatywne rozwiązanie – rynkowa wartość marginesu (MVM) • Podstawą obliczeń koncepcja kosztu kapitału (Cost of Capital).

12. Główne elementy (...) - wyznaczanie wymagań wypłacalności • Krok 1: Określenie instrumentów kapitałowych dopuszczalnych na pokrycie wymagań kapitałowych. • Określenie rynkowej wartości aktywów i pasywów • Krok 2: Identyfikacja czynników ryzyka, na które narażony jest zakład ubezpieczeń : • Ryzyko ubezpieczeniowe(underwriting risk) • Ryzyko rynkowe (market risk) • Ryzyko kredytowe(credit risk) • Ryzyko operacyjne(operational risk) • Krok 3: Oszacowanie ryzyka działalności zakładu ubezpieczeń • Formuła standardowa • Model wewnętrzny

13. Główne elementy (...) – poziomy interwencji Standardowa Formuła SCR Modele wewnętrzne Poziomy interwencji nadzoru Środki własne MCR

14. Główne elementy nowego systemu wypłacalności (filar II i III) • Działania nadzoru w zależności od poziomu kapitału (tzw. supervisory leadder) • Ocena modeli wewnętrznych i ich akceptacja przez nadzór. • Korekty wymaganego i dostępnego kapitału – możliwość nakładania przez nadzór dodatkowych wymagań kapitałowych lub żądanie przedsięwzięcia innych środkóww celu redukcji ryzyka. • Wiodący nadzór versus miejscowy nadzór. • Harmonizacja standardów sprawozdawczych / implementacja IAS. • Wzajemne przeglądy mające na celu ujednolicenie standardów nadzorczych, metod ilościowych i jakościowych oraz metodologii. • Efektywna współpraca i wymiana informacji między nadzorami.

15. Wypłacalność II – główne problemy do rozwiązania • Standardowa formuła wymaganego kapitału zabezpieczającego wypłacalność (SCR) i minimalnego wymaganego kapitału (MCR) • Zagadnienia specyficzne dla grup ubezpieczeniowych: • „siła” wiodącego nadzoru • efekty dywersyfikacji i zarażenia w grupach kapitałowych • zatwierdzanie modeli wewnętrznych grup zakładów

16. Plan prac w projekcie Wypłacalność II • Kwiecień 2006 - CEIOPS musi przesłać Komisji odpowiedź na trzecią falę zapytań, • Maj- Lipiec 2006 – QIS 2 • 2006 – prace nad szczegółowymi zagadnieniami Wypłacalności II • Luty 2007 – projekt Dyrektywy Ramowej • Lipiec 2007 – przekazanie projektu Dyrektywy Ramowej do Parlamentu Europejskiego i Rady (projekt przetłumaczony na języki UE). • 2008 – przyjęcie Dyrektywy Ramowej • 2010 – wejście w życie systemuWypłacalność II

17. Ilościowe badania wpływu (QIS) • Cel – oszacowanie konsekwencji ekonomicznych wdrożenia projektu Wypłacalność II, przygotowania zakładów ubezpieczeń do jego wdrożenia, • Wstępne badanie rozpoznawcze • Kwiecień - Maj 2005 • Metodologia określania wpływu określonych czynników (zestawy testów stresu) na wartość aktywów i pasywów zakładu, • QIS1 – Pierwsze badanie ilościowe • Październik-Grudzień 2005 • Test rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w zakładach ubezpieczeń na życie i zakładach ubezpieczeń majątkowych. • QIS2 – Drugie badanie ilościowe • Maj-Lipiec 2006 • Test formuły standardowej projektowanych wymogów wypłacalności SCR i MCR

18. Założenia QIS1 • Przedmiot badania - rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe w zakładach ubezpieczeń na życie i zakładach ubezpieczeń majątkowych wg stanu na 31.12.2004. • Cel badania - ustalenie poziomu ufności, z jakim tworzone są rezerwy techniczno – ubezpieczeniowe oraz analiza wpływu innych założonych poziomów ufności na wysokość rezerw. • Dla każdego segmentu działalności rezerwy techniczno – ubezpieczeniowe miałybyć wyznaczone w każdy z następujących sposobów: • wartość według obecnie stosowanych metod (wartość bieżąca); • wartość najlepszego oszacowania (best estimate); • wartość 75 percentylarozkładu wysokości rezerw; • wartość 90 precentylarozkładu wysokości rezerw.

19. Wyniki QIS1 • W całej Europie uczestniczyło 312 zakładów (w tym 150 na życie, 190 majątkowych, 4 reasekuratorów) z 19 państw; w Polsce wzięło udział 13 zakładów (4 na życie i 9 majątkowych); • Ze względu na zastosowanie innowacyjnych podejść oraz ograniczenia czasowe badania, wyniki nie mogą być uznane za w pełni wiarygodne; • Główne problemy – brak czasu, zasobów, doświadczenia oraz odpowiednich danych; • Ubezpieczenia na życie - wartość rezerw wg najlepszego oszacowania oraz percentyli dla ubezpieczeń nie związanych z funduszami inwestycjnymi była dla większości zakładów niższa niż wartość bieżąca rezerw. Niska wartość marginesu bezpieczeństwa; • Ubezpieczenia majątkowe – najlepsze oszacowanie wysokości rezerw oraz percentyle 75 i 90 generalnie niższe niż bieżąca wartość, choć w niektórych krajach, gdzie nie zastosowano dyskontowania wyniki były odwrotne. Niska wartość marginesu bezpieczeństwa; • Najlepsze oszacowanie wartości rezerw zostało obliczone przez większość zakładów, percentyle – przez około 2/3 firm, pozostałe wymagane informacje zostały podane jedynie przez mniejszy odsetek zakładów.

20. Dziękuję za uwagę! Departament Systemów Informacyjnych i Standardów Nadzoru UKNUiFE