Eğitim Bilimine Giriş - I

1. Eğitim Bilimine Giriş - I Eğitimin malzemesi: İNSAN Dr. Mustafa Ergün

2. İnsan, eğitime muhtaç ve eğitilebilir bir canlıdır. Dr. M. Ergün

3. Geçmiş dönemlere ait fosillerden günümüze veya günümüzden geçmiş fosillere doğru yol arayarak insanın köklerini bulabilir miyiz?… Organizma olarak günümüz insanlarına benzeyen “hominid”ler var. İnsan, hominoidea (insansılar) üst ailesinin hominidae (büyük insansılar) ailesine dahildir. Hominidlerden HOMO HABILIS (yetenekli insan)’ın günümüzden 2,5 milyon yıl öncesinde oluştuğu tahmin ediliyor. Bu tür, taştan aletler yapabiliyordu. Günümüzden 1,8 milyon yıl önce, daha da gelişmiş bir beyin ve insana daha yakın biyolojik özelliklere sahip olan HOMO ERECTUS (dik duran insan) ortaya çıkmıştır.

4. 225 milyon yıl önce 200 milyon yıl 135 milyon yıl 65 milyon yıl Bugün Dünya böyle değiştiyse, canlıların değişimini siz tasarlayınız…

5. Primatların soy ağacı

6. Homo tricapuslar 1.5 - 1.000.000 yıl arası yaşamışlardır. Homo Sapienslere en yakın türdür. Bu canlılar ağaçtan kendi yaptıkları mızraklarla avlanarak ve meyve toplayarak yaşamlarını sürdürüyorlardı. Homo tricapuslar çok sosyal canlılardı. Ateş yakıyor, ölülerini gömüyor, yaşadıkları mağaralarda resimler çiziyorlardı.

7. Homo Erektus ve onun devamı olan değişik insanlar ("arkaik sapiensler”) milyonlarca yıl Afrika, Asya, Avrupa ve Avustralya kıtalarında çeşitli insansı türler oluşturdular (Pekin Adamı, Java Adamı vb.) Yaygın görüş bugünün insanının yaklaşık 500 bin yıl öncelerden itibaren Afrika'da geliştiği ve yaklaşık 200 bin yıl önce Afrika'dan tüm dünyaya yayıldığı şeklindedir.

8. Yaklaşık 200 ile 500 bin yıl önce Homo erectus yerini Homo sapiens'e ("düşünen adam") bırakarak yeryüzünden silindi. Özellikle, bundan aşağı yukarı 70-40 bin yıl önce Avrupa'da yaşamış olan Neanderthal insanı Buzul Çağı'nın son dönemindeki çok soğuk hava koşullarına uyum sağlamış ve sonradan soyu tükenmiş bir Homo sapiens alttürü olarak kabul edilir. (Cro-Magnon’lar da (Mağara insanları)) Bugünün insanına tam anlamıyla benzeyen ilk tipler, bilindiği kadarıyla günümüzden 30 bin yıl önce Avrupa ve Asya'da ortaya çıkmıştır.

9. Ancak günümüz insanı sadece beden ölçü ve oranları açısından değil; organları, dokularıve hayal kurma, örnek alma, analiz etme gibi birçok özellikleri bakımından da kendine benzeyen diğer canlı türlerinden ayrılır.

10. Çağdaş “Homo sapiens sapiens”in Temel Özellikleri “Homo erektus” (Dik duran insan) • Boyun kemiklerinin dizilişi ve dil büyüklüğü ve şekli sayesinde, insan bir dil geliştirme ve konuşma dahisidir. • Dik duruşu sayesinde eller özgür kalmıştır. Beyin düşünür, el yapar. “İnsan uygarlığı ellerin eseridir.” • Dik duruş sayesinde iki ayak üzerinde yürümek ve koşmak çok rahattır. Modern insan Neanderthal

11. Çağdaş “Homo sapiens sapiens”in Temel Özellikleri “Homo faber” (Alet yapan insan) • Boyun kemiklerinin dizilişi ve dil büyüklüğü ve şekli sayesinde, insan bir dil geliştirme ve konuşma dahisidir. • Dik duruşu sayesinde eller özgür kalmıştır. Beyin düşünür, el yapar. “İnsan uygarlığı ellerin eseridir.” • Dik duruş sayesinde iki ayak üzerinde yürümek ve koşmak çok rahattır. Homo Faber, sürekli çalışan ve âlet yapan insandır. M.Frisch’in de bir romanıdır.

12. Çağdaş “Homo sapiens sapiens”in Temel Özellikleri “Homo ekonomikus” (Ekonomik insan) • İnsan tüketirken ekonomik davranır. İsraf etmez. Yarını ve daha sonrasını da düşünür. • Aşağı yukarı 10000 yıl önce, Neolitik çağda bir “tarım devrimi” yaparak doğada üretici konuma geçmiştir. Hem hayvanları ve bitkileri evcilleştirmiş hem de kendi evcilleşmiştir. • Sanayi devrimi ile birlikte yeni tarım devrimleri yapmaktadır.

13. Her canlı ve her birey, bulunduğu çevreye intibak ediyor, uyum sağlıyor. Hızlı ve doğru uyum sağlayanların yaşama şansı daha yüksek. And dağlarının yükseklerinde yaşayanlar veya gelişmiş kültürler içine intibak etmekte olan ilkel insanlar…

14. İnsan yavrusu dünyaya “boş” gibi ancak çok güçlü bir uyum yeteneği ile gelir Tesadüfen hayvanlarla bir arada yaşamak ve büyümek zorunda kalmış çocuklar, büyük bir başarı ile, duruşta, yürümede, yemede ve seslenmede onları taklit etmiştir. İnsanlar belki de doğanın en taklitçi yaratığıdır. Bütün hayvanlardan daha güçlü ve “kalıcı” bir taklit yeteneği vardır. Hindistan’da bulunan Kamala ve Amala gibi örnekler birçok antropolojik veri ile zenginleşmiş, değişik hayvan adlarıyla anılan birçok vahşi çocuk bulunmuştur. Ama bunlar daha sonra insan topluluklarına uyum yapamamışlardır.

15. Margaret Mead, Polinezya’da ve başka yerlerde farklı kültürlerin çocuk yetiştirme biçimlerini inceledi.

16. Kültürel kalıplar • Arapeşlerde kadınlar ve erkekler son derece barışçıdır ve asla kavga etmezler. • Mundugumorlarda tam tersine, kadınlar ve erkekler son derece kavgacı ve dövüşçüdür. • Çambuli kabilesi ise bunlardan farklıdır. Erkekler süslenmeyi çok severler, kadınlar ise sürekli çalışırlar. • Bu üç kabilenin çocukları da kendileri gibi olur. İnsan birçok şeyi; dili, inancı, yemeği, eğlenmeyi vs. çevresinden öğrenir.

17. Eğitim açısından “sosyal Darwinizm” yanlıştır. Eğer “ilkel” kabilelerin çocukları “uygar” insan topluluklarında yetişirlerse uygar ve modern birer insan olurlar. Tam tersi de doğrudur. İnsanlar arasındaki fark, eğitim farkıdır.

18. Kültürleme de canlıları değiştiriyor. İnsan bitkileri, hayvanları ve bu arada tabi kendisini de “kültürlüyor”. İnsanın davranışları, değerleri, kişiliği önemli ölçüde değişikliğe uğruyor. İnsanın kültürlenmesinde eğitim önemli bir rol oynuyor.

19. Kalıtım ve çevre Eğitimi etkileyen en önemli faktörler arasında zekâ ve yetenek başta gelir. Bu özellikler bazı bireylerde doğuştan çok güçlü olarak getirilir, bazılarında zayıf. Uygun çevreler doğuştan getirilen kalıtsal özellikleri olumlu yönde geliştirirken, uygun olmayan çevreler de bunların normal gelişimlerini bile engeller…

20. Eğitimde iyimserler ve kötümserler (Optimist or Pessimist in Education) Bazıları eğitimin çok güçlü olduğuna; eğitimle her çocuktan her türlü mesleğe uzman yetiştirileceğine, iyi ve kaliteli, kötü ve kalitesiz insanlar yetiştirileceğine inanırlar. Schopenhauer gibi bazıları da eğitimle insanların çok fazla bir özelliğinin değiştirilemeyeceğine inanırlar. “Kurdun yavrusu, sonunda kurd olur” Sadi “Bed asla necabet mi verir üniforma Zerduz palan ursan, eşek yine eşektir...” Ziya Paşa