YUMURTA TAVUKLARININ BESLENMESI

1. YUMURTA TAVUKLARININ BESLENMESI

2. Yumurta Tavugu Yasam �izelgesi 0g 6h 20h civciv Pili� Verim Devresi Yumurtlama Noktasi

3. AMA� Y�ksek verimli ve istenen kalitede yumurta veren �niform yapida s�r� elde etmektir!!!!!! Civcivler su� i�mesini� yem� yemesini� �ok �abuk� �grenirler. Yumurtadan �iktiktan sonra 72 saat yemsiz ve susuz yasayabilirler Ancak bu gelismeyi etkileyeceginden 24-48 saat sonra yem ve su verilmelidir. Civcivlere temiz ve bol su vermelidir. Su sicakligi 18 C ve taze olmalidir. ilk hafta civciv basina 2 cm. suluk kenari hesap edilmelidir. 8. ci haftadan sonra ise bu 4 cm ye �ikarilmalidir. Civcivlere ilk g�nden itibaren temiz, taze, ihtiya� duyulan her t�rl� besin maddesini ihtiva eden yemler verilmelidir. 0-8 haftalar arasi civciv b�y�tme, 9-13 haftalar arasi pili� b�y�tme, 13. haftadan itibaren kilavuz yumurta g�r�lene kadar pili� gelistirme yemi verilmelidir. Bir yemden diger yeme ge�erken �nce yemler karistirilarak verilmeli ve yem yemeye alismalari saglanmalidir. 8. haftadan itibaren hayvanlara yemlikle veya ayri bir kapta ince mozayik kirigi verilmelidir. B�ylece hem kalsiyum ihtiyaci hemde taslik i�in grit ihtiyaci karsilanmis olur. Civcivler su� i�mesini� yem� yemesini� �ok �abuk� �grenirler. Yumurtadan �iktiktan sonra 72 saat yemsiz ve susuz yasayabilirler Ancak bu gelismeyi etkileyeceginden 24-48 saat sonra yem ve su verilmelidir. Civcivlere temiz ve bol su vermelidir. Su sicakligi 18 C ve taze olmalidir. ilk hafta civciv basina 2 cm. suluk kenari hesap edilmelidir. 8. ci haftadan sonra ise bu 4 cm ye �ikarilmalidir. Civcivlere ilk g�nden itibaren temiz, taze, ihtiya� duyulan her t�rl� besin maddesini ihtiva eden yemler verilmelidir.

4. B�y�tme periyodu boyunca hedef canli agirliga ulasmak Iyi bir iskelet sistemi ve �atisina sahip v�cut kond�syonu bakimindan yagsiz bir b�y�me saglamak Cinsel olgunluk yasini planlanan hedefe g�re ayarlamak S�r� canli agirlik ortalamasinin ? %20 sinirlari i�erisinde olmasini saglamak Iyi bir t�ylenme saglamak Hastaliklara karsi diren�li s�r� elde etmek HEDEF

5. KURAL Pili�lerin cinsel olgunluga istenen yas ve hedef canli agirlikta erismelerini saglamak Bu kurala uyulmazsa; Verim azalir Yumurtalar k���k olur Prolapsus g�r�l�r B�y�me d�neminde yapilan hatalar yumurtlama d�neminde d�zeltilemez Verim azalir Yumurtalar k���k olur (D�s�k canli agirlikta cinsel olgunluga erisilmesinden kaynaklanir Prolapsus g�r�l�r Asiri yaglanma nedeniyle yumurta kanali disari firlar ve hayvan �l�rVerim azalir Yumurtalar k���k olur (D�s�k canli agirlikta cinsel olgunluga erisilmesinden kaynaklanir Prolapsus g�r�l�r Asiri yaglanma nedeniyle yumurta kanali disari firlar ve hayvan �l�r

6. �NLEM Hedef canli agirlik i�in uygun bir besleme Uygun bir isiklandirma programi Pili� b�y�tme devresinde isik s�resi asla uzamamali (15. Haftaya kadar) Yumurtlama devresinde isik s�resi asla kisalmamali (18. Haftadan sonra)

7. Isiklandirma Programi �reme organlarinin gelisimi Yem t�ketim miktarini etkiler Dolayisiyla tavuklarin yumurtaya giris yasini, yumurta verimi ve iriligini etkiler

8. Kahverengi Yumurtacilarda Isiklandirma

9. CIVCIV VE PILI� B�Y�TME KONSEPTI

10. Civciv yasindan itibaren eldeki hibrite iliskin hedef canli agirliklar yasla birlikte yakindan takip edilmeli ve besleme programi buna g�re d�zenlenmelidir. V�cut agirligi kadar v�cut kompozisyonu da �nemlidir.Yumurtlama devresinin baslangicinda v�cut kompozisyonunun m�mk�n oldugunca yagsiz olmasi gerekir. Cinsel olgunluk yasi genetik ve seleksiyon �alismalari sonucunda her yil 1 g�n kisalmaktadir. Klavuz yumurtalar 16-18 haftalarda g�r�lmektedir.Cinsel olgunluk yasi genetik ve seleksiyon �alismalari sonucunda her yil 1 g�n kisalmaktadir. Klavuz yumurtalar 16-18 haftalarda g�r�lmektedir.

11. Pili� B�y�tmede Dikkat Edilmesi Gereken Fakt�rler Genetik: Cinsel olgunluga ulasan tavuklarin v�cut agirliklari irklarin genetik yapisina bagli olarak degisir. Kulu�kadan �ikis Mevsimi: G�n isiginin azaldigi d�nemde yetistirilen pili�ler ge� olgunlasirlar. Pili�lerin erken olgunlasmasi ilk yumurtalarin k���k olmasina neden olur. Isiklandirma Programi Stres: Gaga kesimi

12. Y�netim Uygulamalari: Yem formulasyonlari ve yemleme sekli kafeste ve yerde yetistirmeye g�re degisir Beslenme Dengesizlikleri: Y�ksek iyot, d�s�k lizin ve protein yumurtaya baslangi� tarihini geciktirmektedir. Yemleme y�ntemleri: Pili�lerin ideal canli agirliga ulasmasi i�in b�y�me d�neminde yemleme kontrol� yapilmalidir

13. YUMURTA TAVUKLARININ YUMURTLAMA �NCESI BESLENME D�NEMLERI 1-Civciv B�y�tme (0-12. Hafta) 2- Pili� B�y�tme (13-16. Haftalar) 3- Yarka (16-17. Haftalar) 4- Yarka Prelayer (17h-%5 Randiman) 1-Baslangi� (Civciv):(0-12. Hafta):Bir g�nl�k yastan hedef canli agirliga ulasincaya kadar 2- Pili� (13-16. Haftalar): Hedef canli agirliktan cinsel olgunluktaki hedef v�cut b�y�kl�g�ne kadar s�rer 3- Yarka (16-17 Haftalar)Cinsel olgunluktaki hedef v�cut b�y�kl�g�nde 1. Yumurtanin g�r�ld�g� yasa kadar devam eder 4- Yarka Prelayer (17h-%5 Randiman) 1-Baslangi� (Civciv):(0-12. Hafta):Bir g�nl�k yastan hedef canli agirliga ulasincaya kadar 2- Pili� (13-16. Haftalar): Hedef canli agirliktan cinsel olgunluktaki hedef v�cut b�y�kl�g�ne kadar s�rer 3- Yarka (16-17 Haftalar)Cinsel olgunluktaki hedef v�cut b�y�kl�g�nde 1. Yumurtanin g�r�ld�g� yasa kadar devam eder 4- Yarka Prelayer (17h-%5 Randiman)

14. CIVCIV B�Y�TME D�NEMI (0-12. Haftalar) Ilk G�n: %5 sekerli su ve hemen yem ME: 2800-2900 Kkal/kg HP: %18-19 HY:% 7.5 !!!!!! Ca: % 1.0 Linoleik asit: % 1.0 Ham madde kalitesi: MAKSIMUM Bugday (Arabinoksilan); Arpa(�-glukan) Yem Formu: Crumble (Irmik)

15. Leghorn Civcivlerinde, Baslangi� Peryodunda Rasyonun Enerji D�zeyi Ile Yem T�ketimi Arasindaki Iliski (0 � 6 hafta)* *Normal �evre sartlarinda, dengeli bir rasyonun uygulanmasi halinde ve ergenlik agirligi 1.8 Kg olan Leghorn soylarinda.

16. Leghorn Civcivlerde Ara B�y�me Peryodunda Rasyonun Enerji D�zeyi Ile Yem T�ketimi Arasindaki Iliski (6 � 12 hafta)* *Normal �evre sartlarinda, dengeli bir rasyonun uygulanmasi halinde ve ergenlik agirligi 1.8 Kg olan Leghorn soylarinda.

17. Verilen bu degerlerden, �rnegin, kg rasyonda 110 kcal degerinde bir enerji kisintisi hayvan basina yem t�ketimini g�nde %3.5-4 d�zeyinde artiracaktir. Bu durum karsisinda, eger y�ksek enerjili rasyon, kendisinden �nce gelen d�s�k enerjili rasyondan %3 d�zeyinde daha fazla pahali degilse, %3 d�zeyinde daha fazla enerji kapsayan bu rasyonu tercih etmek, bir d�zine yumurtaya d�sen yem masrafi bakimindan daha karli olacaktir.

18. 8 � 22 haftalik d�nemde kullanilan rasyon, sadece normal b�y�me, gelisme ve t�ylenmeye yetecek kadar enerji ihtiva etmelidir. ��nk� v�cuda alinan fazla enerji yaga �evrilir. Bu bilhassa olgunluk devresine yaklasan hayvanlar i�in �nemlidir. Bu devrede hayvanlarin �ok yaglanmalarina meydan verilirse, hayati �nemi olan organlarin etrafi adipoz doku tabakalari ile kaplanir ki, bu da optimum yumurta verimini engeller.

19. Leghorn Pili�lerinin Gelisme Peryodunda Rasyonun Enerji D�zeyi Ile Yem T�ketimi Arasindaki Iliski (12 � 22 hafta)*

20. Civcivlerde Linoleik Asit Eksikligi B�y�me hizinda azalma, Testis�in k���lmesi ve sekonder, seks karakterlerinde gerileme, Su t�ketiminde artis, Karacigerin b�y�mesi, Fungal enfeksiyonlara mukavemetsizlik.

21. PILI� B�Y�TME D�NEMI(13-16. Haftalar) ME: 2750 Kkal/kg HP: %15-16 Ca: %1 Max!!!!! (GUT- ISLAK ALTLIK) Yem Formu: Gran�l Linoleik asit: % 1-1.2 Yaglanma �nlenmeli !!!!!

22. B�y�tme D�neminde Yemleme B�y�tme d�nemi yemleme programlarinin amaci, verim d�neminde yumurta yumurtlama potansiyelinin maksimum olacagi bir kalitede pili� �retmektir. Pili�lerin canli agirligi ve �niformitesi, bu konuda esas rehber olmalidir. S�r�n�n %80�i ortalama canli agirligin %10�u i�inde olmalidir. Iki haftada bir CA kontrol edilmeli, istenen �niformite saglanamamissa gerekli �nlemler alinmalidir.

23. YARKA (16-17. Haftalar) ME: 2700 Kkal/kg HP: %16-16,5 Ca: %2.3 Toplam P: %0.60 Yararlanilabilir P: %0.35 Yem Formu: Crumble (Irmik) veya Pelet Linoleik asit % 1

24. YARKA PRELAYER (17h-%5 Randiman) (Koltuk Degnegi) ME: 2700 Kkal/kg HP: %16-16,5 Ca: %2.8 Toplam P: %0.60 Yararlanilabilir P: %0.38 Misir Az veya Yok Yem Formu: Crumble (Irmik) veya Pelet Linoleik asit % 1 max Yumurta �ncesi yemi b�y�me d�nemihatali ve zayif uygulamalarin giderilmesi i�in kullanilan bir koltuk degnegidir.Yumurta �ncesi yemi b�y�me d�nemihatali ve zayif uygulamalarin giderilmesi i�in kullanilan bir koltuk degnegidir.

25. Canli agirlik 1300g� dan 1900g� a �ikar. Yumurta b�y�kl�g� 22. haftada 40g iken 42. haftada 56g �zerine �ikar. 22 haftalik yasta �retim baslar ? 28-30. haftada pike ulasir ?15. aydan sonra asamali olarak % 65�e d�ser ?Aydinlik period ? ? Yem t�ketimi ? hipofiz bezinin uyarilmasi ? ? yumurtlama Yumurta �retimi

26. YUMURTA TAVUKLARININ YUMURTLAMA DEVRESI BESLENME D�NEMLERI I. D�nem (20-42. Hafta) II. D�nem (42-72. Hafta) ya da I. D�nem (%5 randiman 28. Hafta) II. D�nem (29-45. Hafta) III. D�nem (46-65. Hafta) IV. D�nem (65. Haftadan sonra) 60. Haftada t�y d�k�m�

27. 1. D�NEM YUMURTAYEMI ( 20-42 hafta) ME: 2700 Kkal/kg HP: %17-18 Ca: %3,5 Toplam P: %0.60 Yararlanilabilir P: %0.38 PTK ve pamuk yagi yok Balik unu dikkat Keten ve Kolza tohumu k�spelerine dikkat Misir olursa iyi olur (linoleik asit) Yem Formu: Crumble (Irmik) veya Pelet Linoleik asit % 1.1-2.5

28. 2. D�NEM YUMURTA YEMI (42-72 Haftalar) ME: 2700 Kkal/kg HP: %16-16,5 Ca: %3,5-4.2 Toplam P: %0.60 Yararlanilabilir P: %0.38 Balik unu dikkat PTK ve pamuk yagi yok Keten ve Kolza tohumu k�spelerine dikkat Misir olursa iyi olur (linoleik asit) Yem Formu: Crumble (Irmik) veya Pelet Linoleik asit % 1.1-2.5

29. Linoleik Asit Eksikliginde Yumurta b�y�kl�g�nde �nemli derecede d�sme, Eksikligin ileri derecede olmasi halinde, yumurta veriminde d�sme, Yumurtada d�ll�l�k nispetinin azalmasi, Yumurta ve karkas lipid kompozisyonunda �nemli degismeler.

30. = Linemarin Anoksi Linemarin Siyanik asit + Hb = Erusik asit yem t�ketimi = Gossipol Vit A, Ca, Fe, lizin kullanimi

31. Yumurta tavuklari besin maddelerini ne ama�la kullanir? 1. Yasama Payi 2. B�y�me 3. T�y yapimi 4. Yumurta �retimi

32. Besin Maddesi Gereksinimleri 1- Enerji Gereksinimi 2- Protein Gereksinimi 3- Vitamin & Mineral Gereksinimi

33. Kanatli rasyonlari metabolik enerji temeline dayanarak d�zenlenir. Kanatlilar enerji gereksinimlerini karsilayacak kadar yem yerler, bu y�zden kullanilabilir enerji d�zeyi i�erisinde t�m besin maddeleri yeterli miktarda yer almalidir. Y�ksek enerjili tahillar temel enerji kaynagidirlar. 1-Enerji Gereksinimi

34. Verim ve Yasama Payi I�in Enerji Ihtiya�lari Hayvan ister b�y�me peryodunda, ister verim devresinde olsun, v�cuduna aldigi total enerjinin olduk�a b�y�k bir kismini, yasamasi, yani hayatinin muhafazasi i�in sarfeder. Yasama payi, bazal metabolizma ve normal aktiviteyi kapsar. 40 gr agirliginda bir civcivin g�nl�k yasama payi enerji ihtiyaci 8 kcal kadardir. Yasama payi i�in bu enerji �ncelikle saglanmadan hayvan hi�bir enerjiyi b�y�me i�in degerlendiremez.

35. Rasyonun enerji kapsami, hayvanin hayati fonksiyonlarinin devamini saglayacak bir d�zeyin altina d�serse, v�cuttaki proteinli dokular kullanilmaya baslanir ve hayvan agirlik kaybeder. Bu kayip hayvanin, hayati fonksiyonlarini bozacak bir seviyeye ulastiginda hayvan �l�r.

36. Enerji � a�ligi sartlarinda v�cut enerji kaynaklari asagidaki siraya g�re kullanilir �nce v�cutta depo edilen k���k miktardaki glikojen harcanir, Bundan sonra, yag rezervlerinin �ogu sarfedilir, Nihayet, kan sekerini normal d�zeyde tutmak ve diger hayati fonksiyonlar i�in proteinli dokular kullanilir.

37. Yag Katkisi: Yaglar, rasyonun enerji d�zeyini artirmak amaciyla % 3-8 oraninda diyete eklenebilir Yag Katkisi ? ? Kisin yumurta verimi Yag Katkisi ? ? 1 d�zine yumurta verimi i�in gereksinim duyulan yem miktari

38. 2- Protein gereksinimi Gereksinim duyulan protein d�zeyi rasyonun enerji d�zeyi ile orantili olmalidir. Kanatlilar 14 es.a.a. gereksinim duyarlar ? Sicaklik ? ? yem t�ketimi ? ? protein gerek. ? Sicaklik ? ? yem t�ketimi ? ? protein gerek. Bazi aminoasitler digerlerinin metabolizmasi sonucu karsilanabilir. Sistin? Metiyonin, Tirozin ? Fenilalanin Glisin ? Serin

39. Esansiyel Amino asitler: L�ysin, izol�ysin, lizin, metiyonin, triptofan ve arjinin Metiyonin yumurta �retimi i�in sinirlayici bir amino asittir. T�yler s�lf�r aminoasitlerince zengindir (metiyonin gerekir)

40. Bitkisel proteinlerin �ogu indirgeyen karbonhidratlar ihtiva ederler. Bunlar, proteinlerin serbest amino gruplariyla kolayca reaksiyona girerler. Lisin, reaksiyona giren amino asitlerin basinda gelir. Arginin, histidin ve triptofan da keza bu reaksiyonlardan etkilenen amino asitleridir. Bu tip karbonhidrat � amino asit reaksiyonlarina �Browning yahut Maillard� reaksiyonlari denir. Browning reaksiyonlari, sindirim enzimlerine bile dayanikli baglarin meydana gelmesine yol a�abilir. Eger reaksiyonlar adamakilli ileri bir safhaya ulasirsa, amino asitler, proteinlerin hidrolizinde bile serbest hale ge�meyecek sekilde bagli bir durum g�sterebilirler. Isi ile muamele karbonhidrat protein interaksiyonlarini hizlandirir. Isi, (Proteindeki serbest amino gruplari ile aspartik ve glutamik asidin serbest karboksil gruplari arasinda oldugu gibi) bir protein molek�l�nde mevcut gruplar arasinda �esitli reaksiyonlara sebep olabilir. Eger bu tip reaksiyonlar meydana gelirse, tabiatiyla, sindirim derecesi ve dolayisiyla o amino asidinden yararlanma dereceleri d�ser.

41. Amino asit dengesizlikleri Amino asit antogonizmalari. Civcivlerde lisin/arginin orani 1 : 1�den fazla olmamalidir Bazi amino asitler, y�ksek d�zeylerde dogrudan dogruya toksiktirler. Y�ksek d�zeylerde metiyonin, b�y�meyi geriletebilir Amino asit dengesizlikleri �ok d�s�k proteinli rasyonlarla kolayca g�sterilebilmektedir. �rnegin, b�y�me i�in ikinci derecede sinirli amino asidinin rasyona �ok fazla ilave edilmesi, b�y�mede deprasyona sebep olmakta, rasyona birinci derecede sinirli amino asit ilave edilerek bu durum ortadan kaldirilabilmektedir. Dengesizlik suretiyle b�y�mede meydana gelen geriligin nedenleri tam manasiyla anlasilmamakla beraber, yem t�ketiminin kontrol mekanizmasini etkiledigi �ne s�r�lmektedir. Bir�ok durumlarda, dengesiz rasyonun etkileri hayvanlari soguk bir �evreye koyarak, ins�lin enjeksiyonu yaparak veya zorla yem yedirmek suretiyle giderilebilmektedir. 2. Amino asit antogonizmalari, basit, dengesizlikten biraz farklidir. �rnegin, dengesizlik y�z�nden meydana gelen karakteristik b�y�me depresyonu rasyona birinci derecede sinirli amino asidi ilavesiyle giderilebilirken, antogonizm�de tek bir amino asidinin sebep oldugu b�y�me depresyonu belki o amino asidine yapi bakimindan benzeyen diger bir amino asidi tarafindan giderilebilmektedir. �rnegin, ilave valin ve izol�sin olmadan rasyona sokulan asiri d�zeyde l�sin �nemli b�y�me depresyonuna sebep olmaktadir. Ayni sekilde izol�sin ve valin b�y�me depresyonuna yol a�makta, losin ilavesiyle bu amino asitlerin zararli etkileri hafifletilebilmektedir. Kanatlilarda lisin ve arginin amino asitleri, arasindaki antagonizm bilhassa �nemlidir. Y�ksek d�zeyde lisin, civcivlerin arginin ihtiyacini belirli sekilde y�kseltmektedir. Civcivlerde lisin/arginin orani 1 : 1�den �ok fazla olamaz. Civcivler i�in protein kaynagi olarak kazein ihtiva eden rasyonlarda lisin/arginin orani 2 : 1 civarindadir. Bundan dolayi, lisince d�s�k rasyonlara g�re, kazein ihtiva eden rasyonlarda, maksimum b�y�me i�in arginin ihtiyaci �ok y�ksektir. Rasyonda fazla arginin olmasi halinde ise (eger lisin miktari �ok d�s�k degilse) lisin ihtiyaci bundan pek etkilenmemektedir. Bir baska ifade ile asiri argininin etkisi asiri lisine g�re daha az belirli olmaktadir. Asiri d�zeyde lisin plazma ve doku sivilarinda ak�m�le olmaktadir. Bunun nedeni olarak lisinin, olduk�a yavas bir sekilde metabolizmaya ugradigi g�sterilmektedir. Arginin ise bu kadar ak�m�le olmamakta ve civcivler tarafindan kolayca par�alanabilmektedir. Argininin lisin metabolizmasindaki etkisinin nispeten zayif olusu buna neden olarak g�sterilmektedir. 3. Bazi amino asitler, y�ksek d�zeylerde dogrudan dogruya toksiktirler. Bu tip zehirlenme, bazi amino asitleri tarafindan tamamen olmasa bile, kismen giderilebilmektedir. Y�ksek d�zeylerde metiyonin, b�y�meyi geriletebilir. Tirosin, fenilalanin ve triptofan da keza toksik olabilirler. Fakat toksik etkilerin ortaya �ikabilmesi i�in bu amino asitlerin rasyondaki d�zeylerinin % 2-4 d�zeyinde olmasi gerekir. Rasyonun niasin ve folik asitce noksan olmasi halinde glisin amino asidi de toksik olabilmektedir. Fakat glisin metabolizmasi i�in yeterli yardimci fakt�r�n bulunmasi halinde civcivler b�y�k miktarda glisini tolere edebilmektedir. Individuel amino asit fazlaliginda meydana gelen bu zararli etkilerle, arastirmalarda �zel rasyon form�lasyonlari sirasinda karsilasilmaktadir. Pratik sartlarda daha ziyade basit amino asit eksiklerine rastlanmaktadir. Amino asit dengesizlikleri �ok d�s�k proteinli rasyonlarla kolayca g�sterilebilmektedir. �rnegin, b�y�me i�in ikinci derecede sinirli amino asidinin rasyona �ok fazla ilave edilmesi, b�y�mede deprasyona sebep olmakta, rasyona birinci derecede sinirli amino asit ilave edilerek bu durum ortadan kaldirilabilmektedir. Dengesizlik suretiyle b�y�mede meydana gelen geriligin nedenleri tam manasiyla anlasilmamakla beraber, yem t�ketiminin kontrol mekanizmasini etkiledigi �ne s�r�lmektedir. Bir�ok durumlarda, dengesiz rasyonun etkileri hayvanlari soguk bir �evreye koyarak, ins�lin enjeksiyonu yaparak veya zorla yem yedirmek suretiyle giderilebilmektedir. 2. Amino asit antogonizmalari, basit, dengesizlikten biraz farklidir. �rnegin, dengesizlik y�z�nden meydana gelen karakteristik b�y�me depresyonu rasyona birinci derecede sinirli amino asidi ilavesiyle giderilebilirken, antogonizm�de tek bir amino asidinin sebep oldugu b�y�me depresyonu belki o amino asidine yapi bakimindan benzeyen diger bir amino asidi tarafindan giderilebilmektedir. �rnegin, ilave valin ve izol�sin olmadan rasyona sokulan asiri d�zeyde l�sin �nemli b�y�me depresyonuna sebep olmaktadir. Ayni sekilde izol�sin ve valin b�y�me depresyonuna yol a�makta, losin ilavesiyle bu amino asitlerin zararli etkileri hafifletilebilmektedir. Kanatlilarda lisin ve arginin amino asitleri, arasindaki antagonizm bilhassa �nemlidir. Y�ksek d�zeyde lisin, civcivlerin arginin ihtiyacini belirli sekilde y�kseltmektedir. Civcivlerde lisin/arginin orani 1 : 1�den �ok fazla olamaz. Civcivler i�in protein kaynagi olarak kazein ihtiva eden rasyonlarda lisin/arginin orani 2 : 1 civarindadir. Bundan dolayi, lisince d�s�k rasyonlara g�re, kazein ihtiva eden rasyonlarda, maksimum b�y�me i�in arginin ihtiyaci �ok y�ksektir. Rasyonda fazla arginin olmasi halinde ise (eger lisin miktari �ok d�s�k degilse) lisin ihtiyaci bundan pek etkilenmemektedir. Bir baska ifade ile asiri argininin etkisi asiri lisine g�re daha az belirli olmaktadir. Asiri d�zeyde lisin plazma ve doku sivilarinda ak�m�le olmaktadir. Bunun nedeni olarak lisinin, olduk�a yavas bir sekilde metabolizmaya ugradigi g�sterilmektedir. Arginin ise bu kadar ak�m�le olmamakta ve civcivler tarafindan kolayca par�alanabilmektedir. Argininin lisin metabolizmasindaki etkisinin nispeten zayif olusu buna neden olarak g�sterilmektedir. 3. Bazi amino asitler, y�ksek d�zeylerde dogrudan dogruya toksiktirler. Bu tip zehirlenme, bazi amino asitleri tarafindan tamamen olmasa bile, kismen giderilebilmektedir. Y�ksek d�zeylerde metiyonin, b�y�meyi geriletebilir. Tirosin, fenilalanin ve triptofan da keza toksik olabilirler. Fakat toksik etkilerin ortaya �ikabilmesi i�in bu amino asitlerin rasyondaki d�zeylerinin % 2-4 d�zeyinde olmasi gerekir. Rasyonun niasin ve folik asitce noksan olmasi halinde glisin amino asidi de toksik olabilmektedir. Fakat glisin metabolizmasi i�in yeterli yardimci fakt�r�n bulunmasi halinde civcivler b�y�k miktarda glisini tolere edebilmektedir. Individuel amino asit fazlaliginda meydana gelen bu zararli etkilerle, arastirmalarda �zel rasyon form�lasyonlari sirasinda karsilasilmaktadir. Pratik sartlarda daha ziyade basit amino asit eksiklerine rastlanmaktadir.

42. A-Kalsiyum: Yumurta tavuklarinin kalsiyum gereksiniminin y�ksek olmasinin nedeni yumurta kabugunun CaCO3� tan olusmasidir. Ca Rasyon ? ? yumurta verimi & kabuk kalitesi Kanatlilar ilk yumurta yumurtlanmadan yaklasik 10-14 g�n �nce medullar kemiklerinde Ca depolamaya baslarlar. Broyler rasyonlarinda tavsiye edilen Ca:P orani 1:1.2 dir (oran 1:1 ve 1:1.5 olabilir).Yumurtacilar i�in 1:4 ( Ca, kemik ve yum kab.) ? Diyet Ca ? ?Mg, Mn & Zn Kullanilabilirligi 3-Mineral gereksinimi:

43.   Ca GEREKSINIMI 2/3 Ince mozaik 1/3 Midye-istiridye tasi par�aciklari Ca gereksinmesinin 2/3� �n�n yeme ince mozaik tasi seklinde karistirilarak, geri kalan 1/3��n�n ise saat 16-17 arasinda midye-istiridye par�aciklari seklinde verilmesinin kabuk kalitesini artirdigi saptanmistir Partik�l b�y�kl�g� 2-5 mm olmaliCa gereksinmesinin 2/3� �n�n yeme ince mozaik tasi seklinde karistirilarak, geri kalan 1/3��n�n ise saat 16-17 arasinda midye-istiridye par�aciklari seklinde verilmesinin kabuk kalitesini artirdigi saptanmistir Partik�l b�y�kl�g� 2-5 mm olmali

44. Vitamin D� nin 1-25-dihidroksikolekalsiferol aktif formu Ca baglayici proteinin sentezini uyarir Kemiklerden Ca mobilizasyonunu saglar D Vitamini Vitamin D, Ca ve P minerallerinin metabolizmasinda rol oynadigindan kabuk kalitesi ile yakindan iliskili bir vitamindir D vitamini gereksinimi: 400 UI�dirParathormon Yemdeki D3 vitamini d�zeyinin 2000 ppm�e �ikarilmasinin kirik yumurta sayisini azalttigi saptanmistir Vitamin D, Ca ve P minerallerinin metabolizmasinda rol oynadigindan kabuk kalitesi ile yakindan iliskili bir vitamindir D vitamini gereksinimi: 400 UI�dirParathormon Yemdeki D3 vitamini d�zeyinin 2000 ppm�e �ikarilmasinin kirik yumurta sayisini azalttigi saptanmistir

45. Vit D eksikliginde Ca emiliminde aksama

46. Vit D varliginda Ca� un d�zenli emilimi

47. B-Fosfor: Kanatli rasyonlarinda kullanilan protein katkilari (mezbaha artiklari, balik unu, s�t yan �r�nleri) genellikle yeterli d�zeyde fosfor i�erir Bitkisel kaynakli protein konsantrelerine P katkisi yapilmalidir. Hayvansal fosforun t�m� & bitkisel fosforun 40%�i (fitat formu)(bugday kepegi & pirin� kepegi) kullanilabilir.

48. C- Iyot: Rasyon Iyot D�zeyi ? guatr Kanatli rasyonlarinda iyotlu tuz kullanilmalidir

49. D- Tuz (NaCl): Eklenecek miktar yem maddelerine baglidir. Yasli tavuklar, gen�lere g�re tuzu daha iyi tolere edebilirler ancak su t�ketimleri artar.

50. E- Manganez: Mn yumurta �retimi ve �reme i�in gereklidir. Mangan karbonate, oksit, s�lfat gibi ticari mineral karisimlari kullanilabilir.

51. F- Iyot: Iyot, rasyona 0.5 mg d�zeyinde katilmalidir. Ancak rasyonda %5-10 d�zeyinde balik unu kullanildiginda iyot katkisina gerek yoktur. ? Ca & P rasyon ? ? iyot gereksinimi G- Magnezyum: Kanatli rasyonlarinda Mg katkisina gerek yoktur. ? Mg rasyon ? sulu diski (laksatif)

52. Suyun �nemi Su genellikle unutulan bir besin maddesidir Temiz, serin olmali ve s�rekli hayvanlarin �n�nde bulundurulmalidir Bakteri �orbasi olmamalidir! Suyla birlikte vitaminler ve elektrolitlerin verilmesi yararlidir.

53. Kanatlilar yem t�ketimlerinin yaklasik iki kati kadar su t�ketirler Su t�ketimi �evre sicakligina bagli olarak artar ya da azalir Bazi tedaviler i�me suyu ile yapilabilir

54. Yemin Formu A- Ince (toz) yem B- Kirinti (gran�l) yem 3x5 mm C- Pelet Yem 3x10 Preslemeden sonra p�sk�rtmeyle %1-2 oraninda yag katilabilir

55. Yem t�ketimini etkileyen fakt�rler 1-Rasyonun enerji d�zeyi: ? enerji d�zeyi ? ? yem t�ketimi ? enerji d�zeyi ? ? yem t�ketimi 2-�evre sicakligi (16-24C): ? Sicaklik ? ? yem t�ketimi ? Sicaklik ? ? yem t�ketimi

56. 3-Saglik 4-Genetik 5-Yemin formu 6-Rasyonun besin maddesi dengesi 7-Stres 8-V�cut b�y�kl�g� 9-B�y�me orani & yumurta verimi 10-T�ylenme

57. Yumurta Tavuklarinin Yem T�ketimlerine G�re Besin Madde Gereksinimleri

58. Yem T�ketimi, Yemin Enerjisi ve �evre Sicakligi Arasindaki Iliski

59. Sicaklik � Yem t�ketimi 4-10 0C 1 0C %0.6 32-38 0C 1 0C %6.2

60. �evre Sicakliginin Etkisi: Yazin ? 90g yem (19% protein ? 17g protein / tavuk / g�n) Kisin ? 110g yem (15.5% protein ? 17g protein / tavuk / g�n)

61. Sicaklik Stresine Karsi Alinabilecek �nlemler Yemin enerji d�zeyini makul bir seviyeye (2850kkal/kg) yag ilave ederek �ikartmali( Karbonhidrat ile saglanan enerji yag ile saglanmaya �alisilmali, b�ylece termojenik etki azaltilabilir. V�cut yaglarinin metabolizmasindan gelen su miktari artacagindan v�cut serinler Sicakta dogal olarak yem t�ketimi azalacagi i�in besin maddeleri yogunlugu artirilmali Ham protein degerini d�s�r�p (max. %17) lizin ve metiyonin degerleri g�nl�k olarak sirasiyla 720 mg ve 360 mg d�zeylerinde alinacak sekilde ayarlanmali Mineral- Vitamin premiksi artirilmali. Iri taneli kalsiyum kaynagi verilmeli. Tavuklar g�nde ortalama 3.5g Ca ve 400mg kullanilabilir P alabilmeli

62. Kabuk kalitesinde bozulma olursa NaHCO3 kullanilmali. Na ve Cl d�zeyleri makul seviyelerde tutulmali Sicaklik stresinde 1 ton yeme 150g C vitamini katilmali Yemleme sayisi artirilmali ve gece yemlemesi yapilmali (Aksam 6 � Sabah 7) I�me suyunu sogutarak vermeli ve Na degerini analiz etmeli Kirinti formda veya iri taneli ince yem verilmeli 3-5 g�nl�k ani sicak hava dalgalarinda yem kompozisyonunda bir degisiklige gitmemeli

63. Yem T�ketiminde Pratik D�zeltmeler Yem T�ketimi ME ?100kkal/kg yem ?5g 210C +1g Sicaklik 210C - 2.5g

64. Yum Verimi (%70) ? %10 ? 4g Canli Agirlik ?50g ? 1.3g Yum. Agirligi (58g) ? 2g ? 1g Aktivite yerde kafeste beslenenler beslenenler

65. A-DIS KALITE a-Yumurta B�y�kl�g� (Yumurta Agirligi): Yumurta B�y�kl�g�n� Etkileyen Fakt�rler: 1-Rasyonun protein d�zeyi: ? 14-20% CP rasyon ? dengeli AAs ? Agir yumurta ? Yumurta tavugu rasyonlarinda protein d�zeyine karar verirken; ek proteinin rasyona getirecegi maaliyet ile iri yumurta olusumunun getirecegi kazan� karsilastirilarak degerlendirilmelidir. BESLENME VE YUMURTA KALITESI

66. 2-Enerji t�ketimi 3-Mineral & vitamin d�zeyi: ? ? Ca & ? vit.D ? ? yumurta agirligi 4-Linoleik asit d�zeyi: ? Linoleik asit ? Karacigerde lipoprotein olusumu ? ovaryumdan ovuma ge�is ? yumurta agirligi ? 5-Irk 6- Tavugun iskelet �atisinin b�y�kl�g�

67. �ok sicak havalar ? kabuk kalitesi d�ser Yumurtlama periyodunun sonu ?Ca metabolizmasindaki bozulmadan dolayi kabuk kalitesi d�ser Sulfanomidler ?Ince kabuklu yumurta Insektisitler & tahillardaki fungusitler ?bozuk sekilli yumurta Rasyondaki balik yaginin acilasmasi ? P�r�zl� yumurta kabugu Hastaliklar ? Kabuk kalitesi d�ser b- Yumurta Kabuk Kalitesi

68. Yumurta kabugu olusum mekanizmasi

69. Sicakligin kabuk kalitesi �zerine etkisi Sicak hava ? ? solunum hizi ? ? CO2 kaybi ? ? kan bikarbonat d�zeyi ?? kabuk olusumu

70. CO2 + H2O H2CO3 H2CO3 HCO3- + H+ HCO3 + Ca++ CaCO3 + H+

71. Yumurtanin besin maddesi kapsami rasyonun besin maddesi d�zeyinden etkilenir. Rasyonda uygun iyot d�zeyi ? ? Yumurtann iyot i�erigi B2 Vit. Eksikligi ?yumurta akinda sarimsi yesil renk B- I� KALITE

72. Yumurta Sarisi Yumurta sarisinin rengi rasyondaki karotenoid pigmentlerin (xanthophylls) varligina baglidir Taze & iyi kurutulmus yesillikler & yem katkilari %30 d�zeyinde sari misir ya da % 5 d�zeyinde iyi kaliteli yonca unu ya da 22mg ksantofil/kg ? Koyu sari renkli yumurta sarisi Pigment d�zeyi y�ksek bitkiler ?Istenmeyen renkte yumurta sarisi Y�ksek miktarda PTK ?kahverengi benekli yumurta sarisi & pembe renkli albumin Kirmizi biber ? portakal-kirmizi renkli yumurta sarisi

73. Yumurtada Balik Kokusu Kolin + Bagirsak M.O. Balik Unu Trimetilamin Kolza K�spesi (sinapin) Kahverengi Trimetilamin Yumurtacilar oksidaz sentezleyemezler Bu bilesik kolinden bagirsaktaki mikroorganizmalar tarafindan da sentezlenebilmektedir. Trimetilamin d�zeyi 1-5 mikrogr/g yumurta oldugunda balik kokusu olusur. Kolzadaki glukosinolatlar karacigerde sentezlenen trimetil amin oksidazi inhibe eder.Bu bilesik kolinden bagirsaktaki mikroorganizmalar tarafindan da sentezlenebilmektedir. Trimetilamin d�zeyi 1-5 mikrogr/g yumurta oldugunda balik kokusu olusur. Kolzadaki glukosinolatlar karacigerde sentezlenen trimetil amin oksidazi inhibe eder.

74. Kolza Balik Unu Kahverengi Y. ( - ) ( - ) BeyazY. % 5 % 2-3  

75. Kolesterol Etkilenmez Omega � 3 Etkilenir - Balik yagi - Keten tohumu - Kanola yagi Yumurtanin Kolesterol ve Omega-3 Yag Asitleri D�zeyi