370 likes | 1.27k Vues
Üst Solunum Yolu İnfeksiyonları. Yrd. Doç. Dr. Aynur Engin Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi, İnfeksiyon Hst. ve Kln. Mikrobiyoloji A.B.D, Sivas. Üst Solunum Yolu İnfeksiyonları. Akut tonsillofarenjit Akut otitis media Akut sinüzit Soğuk algınlığı Akut larenjit Otitis eksterna
E N D
Üst Solunum Yolu İnfeksiyonları Yrd. Doç. Dr. Aynur Engin Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi, İnfeksiyon Hst. ve Kln. Mikrobiyoloji A.B.D, Sivas
Üst Solunum Yolu İnfeksiyonları • Akut tonsillofarenjit • Akut otitis media • Akut sinüzit • Soğuk algınlığı • Akut larenjit • Otitis eksterna • Mastoidit • Akut epiglottit
Bakteri S. pyogenes C. diphteriae N. gonorrhoeae Viruslar Epstein-Barr virus Adenovirus Influenza A, B Coxsackie A virus Parainfluenzae virus Akut Tonsillofarenjit
Etken Sıklığı • < 3 yaş • % 100 viral • 5-15 yaş • % 15-30 AGBHS (A grubu ß hemolitik streptokok) • Erişkin • % 10 AGBHS
STREPTOKOKSİK TONSİLLOFARENJİT • AGBHS’lar sıklıkla hava yolu ve yakın temasla bulaşır • Toplu yaşam yerlerinde (kışla, okul, kreş) bulaşma yaygındır. • En sık 5-15 yaş grubunda görülür • Sosyoekonomik düzeyi düşük toplumlarda sık • Sıklıkla kış ve ilkbahar aylarında görülür • İnkübasyon süresi 2-4 gün
Boğaz ağrısı Ön servikal LAP 38C üzerinde ateş Yutma güçlüğü Baş ağrısı, halsizlik Kas ağrısı Bulantı, kusma Tonsiller hiperemi / eksudasyon Yumuşak damakta peteşi Öksürük olmaması Burun akıntısı olmaması Ses kısıklığı olmaması Klinik Bulgular
VİRAL TONSİLLOFARENJİT • Tonsillofarenjitle beraber ses kısıklığı, rinit, konjunktivit ve öksürük olması viral etyolojiyi düşündürür • Adenovirüs infeksiyonlarında farenjite konjunktivit eşlik eder • Ağız içinde vezikül, ülseratif lezyonlar herpangina, HSV ve enteroviral infeksiyonlarda sık
AGBHS EBV Adenovirus Primer HIV infeksiyonu Candida albicans Francisella tularensis Tonsilde Eksudasyon
AGBHS Epstein-Barr virus Adenovirus Human herpesvirus tip 6 Tularemi HIV infeksiyonu Lenfadenopati
Boğaz kültürü Altın standart Hızlı antijen testi Negatif ise boğaz kültürü yapılmalıdır ASO (Antistreptolizin O) 1 yıla kadar pozitif kalabilir Beyaz küre sayımı Periferik yayma LaboratuvarTanı
Boğaz Kültürü • Aranan patojenler • A grubu beta hemolitik streptokok (%5 koyun kanlı agar besiyeri) Nadiren ise; • C. diphteriae (Loeffler besiyeri) • N. gonorrhoeae • AGBHS için antibiyograma gerek yoktur • Penisiline direnç yok
STREPTOKOKSİK TONSİLLOFARENJİT: KOMPLİKASYONLAR • Süpüratif komplikasyonlar: • Peritonsiller apse, Retrofarengial apse • Sinuzit, otit, mastoidit • Kavernöz sinüs trombozu • Streptokokal toksik şok sendromu • Servikal lenfadenit • Septik artrit, osteomiyelit • Tekrarlayan tonsillofarenjit • Nonsüpüratif komplikasyonlar; • Akut romatizmal ateş ve akut glomerülonefrit
STREPTOKOKSİK TONSİLLOFARENJİT: KOMPLİKASYONLAR • Akut romatizmal ateş (ARA) sadece tonsillit sonrasında gelişir, streptokokal deri infeksiyonu sonrasında görülmez
Tedavide Amaç • Komplikasyonların önlenmesi • Süpüratif • Nonsüpüratif • Semptomatik iyileşme • Bakteriyel eradikasyon • Bulaştırıcılığın önlenmesi • Gereksiz yere antibiyotik kullanımının önlenmesi
AGBHS tonsillofarenjitinde tedavi • Bir çok antibiyotik ile AGBHS farenksten eradike edilebilir • ARA’yı önlediği gösterilen tek antibiyotik penisilin • AGBHS’de penisilin direnci yok • Tedaviye ilk 9 gün içinde başlanması ARA gelişimini önler
Oral penisilin V Aminopenisilinler Makrolidler Sefalosporinler Tedavi süresi 10 gün Benzatin penisilin G Tek doz AGBHS tonsillofarenjitinde tedavi
Benzatin Penisilin G • Hasta oral tedaviyi tolere edemeyecekse • Oral tedaviye uyum sağlayamazsa • Tekrarlayan AGBHS farenjit atakları • Romatizmal kalp hastalığı olanlarda tercih edilir
Kullanılmaması gereken ab’ler • Tetrasiklin • Sülfonamid • Kotrimoksazol • Kloramfenikol • Aminoglikozid streptokok tonsillofarenjitinin tedavisinde kullanılmamalıdır
STREPTOKOKSİK TONSİLLOFARENJİT • Yeterli süre tedavisi görmüş, asemptomatik bireylerden tedavi sonrası kontrol boğaz kültürü alınmasına gerek yok • Anamnezinde ARA olan hastalarda tedavi sonrası kontrol boğaz kültürü yapılmalıdır
AGBHS Taşıyıcıları Tedavi Edilmeli mi? • Hastalık belirtisi göstermediği halde boğaz kültüründe AGBHS üreyen kişi taşıyıcı kabul edilir • Taşıyıcıların kanlarında ASO titresi artmaz • Taşıyıcıların boğazlarındaki streptokoklar avirulandır ve hastalık bulaştırma riski yoktur • Kreş ve okul gibi yerlerde sağlam çocuklarda taşıyıcılık aramak gereksizdir • Taşıyıcı çocukların tedavisi gereksizdir
STREPTOKOKSİK TONSİLLOFARENJİT TEDAVİ BAŞARISIZLIĞI • Yetersiz tedavi (doz ve süre !) • Yanlış AGBHS infeksiyonu tanısı • Tedavi uyumsuzluğu ve uygunsuz antibiyotik • Bakteriyel direnç (Eritromisin % 5) • Yakın temasla yeniden infeksiyonun alınması • AGBHS taşıyıcılığı, taşıyıcıda viral koinfeksiyon
Akut otitis media • Akut otitis media: Akut orta kulak infeksiyonu • Tedaviye yanıtsız akut otitis media: 48-72 saatlik tedaviye rağmen akut orta kulak infeksiyonunun klinik ve otoskopik bulgularının sürmesi • Rekürren otitis media: 6 ayda 3 AOM atağı ya da 1 yılda 4 AOM atağı
AOM’da etken bakteriler • S. pneumoniae %30 • H. İnfluenzae %20 • M. Catarrhalis %15 • S. pyogenes %3 • S. aureus %2 • Üreme yok %10-30 • Kronik otitis media’da:P. aeruginosa, S. aureus, anaerob bakteriler
Belirtiler Kulak ağrısı Kulak akıntısı İşitme kaybı Ateş Halsizlik İrritabilite Tinnitus,vertigo Otoskopik bulgular Kulak zarında eritem İnflamasyon Bombeleşme Effüzyon İşitme kaybı Klinik ve FM
AOM komplikasyonlar • kronik otit • mastoidit • beyin absesi • subdural ampiyem • menenjit • labirentit • fasyal sinir paralizisi
AOM tanı • Fizik muayene • Otoskopik muayene • Orta kulak sıvısından iğne aspirasyonu • Gram boyama • Kültür • Timpanometri
AOM tedavi • Amoksisilin • Betalaktamaz inhibitörlü aminopenisilinler • Amoksisilin klavulonik asid, ampisilin sulbaktam • 2. kuşak oral sefalosporinler • Sefaklor, sefuroksim aksetil, lorakarbef • Makrolidler • Eritromisin, azitromisin, klaritromisin • Analjezik, dekonjestan, mukolitik Tedavi süresi 10-14 gün
Akut Rinosinüzit • Paranazal sinüsler: • Frontal • Etmoid • Maksiller • Sfenoid • Nazal kavite ile ilişkilidirler • Solunan havanın nemlendirilmesi, filtrasyonu, ısı regülasyonu burun ve paranazal sinüslerin önemli bir fonksiyonudur
Akut Rinosinüzit • Sinüzit; paranazal sinüs mükoz membranlarının inflamatuar patolojisidir • Akut ya da kronik olabilir
Akut sinüzit Str. pneumoniae %41 H. influenzae %35 M. catarrhalis %8 Diğerleri %16 Strep. pyogenes S. aureus Rhinovirüs Parainfluenza Veilonella, peptokoklar Kronik sinüzit Anaerob bakteriler: Bactroides Fusobacterium S. aureus Strep. pyogenes Str. pneumoniae Gram (-) bakteriler Mantarlar Etyoloji
SİNÜZİT: PREDİSPOZE FAKTÖRLER • Anatomik bozukluk: Septum deviasyonu, • Mukosilier bozukluk: Kistik fibrozis, hareketsiz silia sendromu • Sistemik hastalık, immün yetm.: DM, AIDS, KBY • Allerji: Nazal polipozis, astma • Neoplaziler • Çevresel faktörler: Sigara, hava kirliliği, travma ...
Akut Rinosinüzit: Klinik • En önemli belirti baş ağrısı ve postnazal akıntıdır • Yüzde konjesyon / dolgunluk • Ateş,halsizlik, baş ağrısı (öne eğilmekle artan) • Burun tıkanıklığı • Burun akıntısı • Rinoskopide pürülan sekresyon görülür • Sinüs valleks noktalarına basmakla hassasiyet
Akut Rinosinüzit Rinitte • 5 günden sonra semptomlarda artış • Semptomların > 10 gün sürmesi • Viral semptomların azlığı, nazal akıntının pürülans kazanması Akut rinosinüziti düşündürmelidir
Sinüs grafisi Diffüz opasifikasyon 4 mm mukozal kalınlaşma Hava-sıvı seviyesi Sinüs aspirasyonu Nadiren yapılır Nazal endoskopi Tomografi Direkt grafiye göre daha duyarlı Cerrahi öncesi yapılmalı Tanı
Tedavi • Ampirik Tedavi • Özgül mikrobiyolojik tanı güç • Öncelikli patojenler • S. pneumoniae • H. influenzae
Erişkin hastalarda toplumdan kazanılmış akut sinüzitte tedavi • Amoksisilin-klavulonat • Sefuroksim aksetil • Yeni kinolonlar • Levofloksasin • Moksifloksasin • Makrolidler,kotrimoksazol,tetrasiklin • Tedavi süresi 10-14 gün
Destek Tedavisi • Dekonjestan • Kısa süreli 3-5 gün • Antihistaminik • Allerji varsa verilmeli • Serum fizyolojik • Lokal steroid