Komt een man bij de dokter..

1. Komt een man bij de dokter.. Een presentatie over agressie en de hulpverlener. PAOG februari 2008

2. Leren agressie hanteren • Herkennen van eigen automatismen (reactiepatronen) en onderliggende ervaringen, overtuigingen, emoties, fysieke aspecten. • Leren duiden van gedrag van de ander.

3. Leren agressie hanteren • Regie behouden door: • Afstand nemen en positie kiezen • Indien nodig eigen gedrag veranderen • Oefenen, reflecteren, integreren

4. Maar hoe doe je dat dan? Een stukje training in praktijk

5. Komt een man bij de dokter… Herkent u deze situatie? Wat roept dit gedrag bij u op als deze persoon bij u in de spreekkamer zou komen?

6. Situaties Tijdens de presentatie hebben wij 5 filmpjes vertoont van verschillende agressieve/grensoverschrijdende gedragingen. Deze zijn via deze site niet beschikbaar.

7. Maar hoe ga je er mee om? Productieve en contraproductieve reacties

8. Contraproductieve stijlen; de “dramadriehoek” Bij een confrontatie hebben we de neiging om automatisch een bepaalde “rol” aan te nemen en van daaruit te reageren.

9. Contraproductieve stijlen; de “dramadriehoek” • Bent u begaan met het lot van de ander? • Vindt u dat u dienstbaar moet zijn aan de ander? • Voelt zich (deels) verantwoordelijk voor de ander? Dan bent u in verhoogde mate vatbaar voor de “dramadriehoek” (gebaseerd op Karpman, transactionele analyse)

10. Contraproductieve stijlen; de “dramadriehoek” Redder Aanklager Slachtoffer

11. Contraproductieve reacties • Redder Vindt zichzelf oké en de ander als minder. De ander heeft z’n hulp nodig, de redder biedt die aan, vaak ongevraagd, vanuit superieure positie. De redder miskent de mogelijkheden van de ander om zelf te denken en op eigen initiatief te handelen.

12. Contraproductieve reacties • Aanklager Is iemand die andere mensen naar beneden haalt, kleineert. Hijzelf is oké, maar beschouwt de anderen als minder. De aanklager miskent de waarde en waardigheid van de ander.

13. Contraproductieve reacties • Slachtoffer Voelt zich minderwaardig, soms zoekt hij een aanklager die hem naar beneden haalt en bevestigt in het beeld dat de wereld niet deugt. Soms zoekt hij een redder die hem bevestigt dat hij het echt niet alleen kan. Miskent zichzelf en de eigen kracht en/of mogelijkheden.

14. Contraproductieve stijlen; de “dramadriehoek” Redder Aanklager Slachtoffer

15. Productieve reacties; de “krachtendriehoek” Assertief communiceren Zorgzaam zijn Kwetsbaar opstellen

16. Productieve reacties • Assertief communiceren In tegenstelling tot de aanklager wil iemand die assertief communiceert, het ook goed voor de ander doen. De ander wordt nu gelijkwaardig en respectvol bejegend. Men geeft wel duidelijk en tijdig eigen grenzen aan. Spreekt de ander aan op diens gedrag zonder oordelend te worden. Kritiek wordt feedback.

17. Productieve reacties • Zorgzaam zijn Ook de kracht van de ander om zichzelf te helpen erkennen. Samen met de ander kijken naar wat diegene nodig heeft en de ander een eigen keuze en initiatief laten. Zorgen wordt luisteren, motiveren, stimuleren en steunen.

18. Productieve reacties • Kwetsbaar opstellen Kwetsbaar opstellen betekent uitgaan van eigen kracht. Jezelf zien als mens die fouten kan maken. Erkennen dat je fouten/vergissingen kunt maken en dat dat menselijk is. Je eigen aandeel onder ogen zien. De kracht van kwetsbaarheid gebruiken om de kloof tussen jezelf en de ander kleiner te maken.

19. Productieve reacties; de “krachtendriehoek” Assertief communiceren Kwetsbaar opstellen Zorgzaam zijn

20. Assertief communiceren B E H E E R S I N G Aanklager Redder Kwetsbaar opstellen Zorgzaam zijn Slachtoffer ONDERSTEUNING

21. Hoe was uw reactie? Kijk nog eens naar het filmpje en probeer na te gaan welke uw eerst reactie was. Vervolgens worden de 5 filmpjes uit het begin weer vertoont en worden de eigen reacties aan de hand van drama- en krachtendriehoek besproken.

22. Trainingen en coachingvoor instellingen en bedrijven Onze trainingen en groepscoaching, richt zich op de volgende onderwerpen: Stress- en burnoutpreventie Omgaan met psychosociale, psychische psychiatrische problematiek (trainingen voor SW en reïntegratiebedrijven) Omgaan met agressie, grensoverschrijdend of ongewenst gedrag Diverse maatwerktrainingen die zich richten op zowel het omgaan met als preventief handelen en weerbaarheid.

23. Trainingen en coachingvoor instellingen en bedrijven • Teamontwikkeling • Teamcoaching/Teambuildingsdagen • Intervisietraining • Coaching van leidinggevenden • Trainingen rond specifieke vraagstelling voor beroepsgroepen • Reïntegratieconsulenten/adviseurs • Bedrijfsartsen • Huisartsen • Casemanagers binnen SW-bedrijven

24. Trainingen omgang met agressie Doel Tijdig signaleren en herkennen van agressie om het vervolgens adequaat te hanteren, zodat escalaties voorkomen kunnen worden. InhoudIn de cursus ‘Omgaan met agressie’ omvat afhankelijk van de vraagstelling de volgende thema’s: 1.Wat is agressie en grensoverschrijdend gedrag. 2.Soorten agressie en andere vormen van grensoverschrijdend gedrag. 3.De relatie tot psychische problematiek, verstandelijke beperkingen en lichamelijke handicaps. 5.Signalen van agressie en grensoverschrijdend gedrag. 6.(Eigen) stijlen van conflicthantering. 7.Grenzen en territorium. 8.Communicatiestrategieën. 9.Onderhandelen.

25. Trainingen omgang met agressie 1. Het eerste thema is zicht krijgen op je eigen aandeel en mogelijkheden bij het voorkomen van of omgaan met agressie/grensoverschrijdend gedrag. Zaken die hierbij een rol spelen zijn: mentale weerbaarheid, vermogen om te reflecteren. Zicht op eigen waarden en overtuigingen. Zicht krijgen op de eigen conflicthanteringstijl 2. Het tweede thema is zicht krijgen op en bewust worden van de eigen interactie met bewoner/cliënt/klant. Zaken die hierbij opgepakt worden zijn: non-verbale communicatie, hoe benader je een situatie, afspraakhantering, het bewust hanteren van afstand en nabijheid, assertieve opstelling, wijze van inzetten van conflicthanteringstijl.

26. Trainingen omgang met agressie 3. Het derde thema is het leren analyseren van gedrag. Hierbij kunt u denken aan: tijdig signaleren, alternatieven kunnen vinden zodat preventief werken meer mogelijk wordt. Fasen in de ontwikkeling van een incident/escalatie leren herkennen en de juiste interventie daarbij kunnen kiezen.

27. Deze presentatie werd mede mogelijk gemaakt dankzij de bijdragen van: • Voorbereiding en presentatie: Peter Moors (senior trainer MCBRAIN en PsyQ Business Zuidoost Nederland) • Camerawerk en advies: Leo Luycks (supervisor Mondriaan Zorggroep) • Trainingsacteur: Christian Oberndorff (GGZ-verpleegkundig specialist i.o.)

28. Wie is PsyQ Business • Specialistische programma’s gericht op het voorkomen en behandelen van arbeidsrelevante psychische klachten. • De professionals beschikken over de kennis en ervaring om alle vormen van psychische klachten met de best mogelijke kwaliteit te behandelen.

29. Werkwijze PsyQ Business ·Snel, actief en oplossingsgericht; ·Een persoonlijke en servicegerichte aanpak; ·Positief en niet stigmatiserend; ·Altijd een behandeling op maat; ·Geen onnodige doorverwijzigingen; ·Behandeling van de best mogelijke kwaliteit; ·Werkwijze op basis van bewezen methoden; ·Korte en (kosten)efficiënte behandelmethodes

30. Literatuur Omgaan met agressie G. Schuur, (Houten, 1997) Binken en bangeriken: methodische beïnvloeding van agressief gedrag bij jeugdigen. Th. Kersten, J.B. Hertroys (Haarlem, 1985) Agogisch leerboek voor verpleegkundigen A. Manneke (1990) Anders omgaan met straffen, KPC-groep, Van Gennip e.a. (’s hertogenbosch , 2006) Wie kiest er nou voor agressie? H. Oostrik, J. Ruigrok (Houten, 1999) Verboden toegang C.B. Bakker, e.a. Antwerpen 1974 (niet meer verkrijgbaar) Het ABC van psychische problemen op het werk C. Prevo, M. van Burik (Zaltbommel, 2002)