ПРОКУРОРЫН ХЯНАЛТ, ШҮҮХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААН ДАХЬ ЗӨРЧЛҮҮД

1. ПРОКУРОРЫН ХЯНАЛТ, ШҮҮХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААН ДАХЬ ЗӨРЧЛҮҮД Онц байдал-Хүний эрх, хамгаалал эвслийн Өмгөөлөгчдийн багийн гишүүн, өмгөөлөгч Ч.Мөнхцэцэг

2. ПРОКУРОРЫН ХЯНАЛТ ДАХЬ ХУУЛИЙН ЗӨРЧЛҮҮД

3. Прокурорхэрэгбүртгэлт, мөрдөнбайцаалтынажиллагаандхуулийнзаалтхэрхэнхэрэгжижбайгаадхяналттавьж, шүүххуралдаандулсыняллагчаароролцоно.

4. Гэрч, хохирогч, иргэнийнэхэмжлэгч, иргэнийхариуцагч, эсхүлтүүнийхуульёснытөлөөлөгчийнхувиархэрэгторолцожбайгаа, эсхүлоролцохоорбол хэрэг бүртгэгч, мөрдөн байцаагч өөрөө татгалзан гарах үүрэгтэй. • Хэрэгбүртгэлт,мөрдөнбайцаалтынажиллагаагявуулахдаахүчхэрэглэх, айлгансүрдүүлэхболонбусадхуульбусаргахэрэгсэлхэрэглэх, түүнчлэноролцогчийнамьнасандаюултайбайдалбийболгохыгхориглоно гэсэн хуулийн эдгээр заалт зөрчигдөж байхад прокурорын хяналт алга байна.

5. Кейс: • 2008.10.15-нд ХУД-ийн шүүхээр хянан хэлэлцэгдсэн хэрэгт энэ хэргийн хохирогчоор тогтоогдсон УМБГ-ын ахлах мөрдөн байцаагч Б нь мөрдөн байцаалт явуулсан маш том хуулийн зөрчил гарсан. Шүүхэд очоод нэмэлт мөрдөн байцаалтад буцсан. • Үймээний хэрэгт холбогдсон бараг хүн бүр л хэрэг бүртгэлтийн шатанд хүчинд автаж мэдүүлэг өгсөн, хүч хэрэглэсэн, хуурч мэхэлсэн гэж шүүхэд мэдүүлж байсан.

6. Гэмт хэргийн бүрэлдэхүүн байгаа эсэхийг хянах. Гэмт хэргийн бүрэлдэхүүн гэдэгт объект, объектив тал, субъект, субъектив тал хамаарах бөгөөд ЭХ-ийн 179-р зүйлийн 179.1 гэсэн гэмт хэрэгт бол прокурор эдгээр 4 бүрэлдэхүүн байгаа эсэхийг хянан үзэхгүй байна. Наад зах нь ЭХ-ийн 179-р зүйлийн 179.1, 155-р зүйлийн 155.1 гэмт хэргийн субъект нь 16 насанд хүрсэн байх ёстой. Гэтэл 15 настай хүүхдүүдийг субъект гээд яллах дүгнэлт үйлдэж байна.

7. Кейс: • 2008.11.03-нд ЧД-ийн шүүхээр хэрэг нь шийтгэгдсэн О гэгч нь 15 настай бөгөөд хоёр найзын хамтаар 23 цагийн үед МАХН-ын байрны тэнд очсон, чулуу шидсэн байх гэсэн найзынх нь таамгаас үүдэн гэм буруутай нь бүрэн нотлоглохгүй байхад, мөн 179-р зүйлийн субъект биш байхад СБД-ийн прокурор С гэгч яллах үндэстэй гээд ялын шүүмжээ дэмжээд зогсож байсан.

8. Хэрэгсэхгүй болгох үндэслэл байгаа эсэхийг хянах. Гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнгүй, хөнгөн гэмт хэрэг анх удаа үйлдсэн этгээд хохирлоо бүрэн барагдуулж, хохирогчтой эвлэрсэн зэрэг хуульд заасан үндэслэл байвал хэргийг хэрэгсэхгүй болгодог. Гэтэл гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнгүй эсэхийг , мөн хохирлоо нөхөн төлөөд хохирогч гомдолгүй гэсээр байхад ялах үндэстэй гэж үзэн яллах дүгнэлт үйлдэж байна. • Тухайлбал, ЭХ-ийн 155-р зүйлийн 155.1-д заасан гэмт хэрэг нь хөнгөн гэмт хэрэгт хамаарах бөгөөд ганц, хоёр шил виски авсан, уусан гэж энэ зүйл ангиар ял сонсоод байгаа хүмүүсийн хувьд хохирлоо төлөөд, мөн хохирогч нь /татваргүй барааны дэлгүүрийн захирал/ ганц, хоёр виски авсан гээд яллагдаж байгаа хүмүүст бид гомдолгүй гэж мэдээлсээр байхад яллаж байна.

9. Кейс: • 2008.11.04-нд ХУД-ийн шүүхээр хянан шийдвэрлэгдсэн 17, 18 настай 2 залууг нэг шил “гадаад архи” авч уусан гээд ЭХ-ийн 155-р зүйлийн 155.1-д зааснаар 3 сар баривчлах ялын санал оруулж байсан ба эдгээр 2 шүүгдэгч нь дээрх архины төлбөр гээд 35.000 төг төлсөн, хохирогч гомдолгүй, анх удаа хөнгөн гэмт хэрэгт холбогдсон, нэг нь насанд хүрээгүй байсан зэрэг хэрэгсэхгүй болгох боломж байсаар байхад яллах үндэстэй гээд зогсож байсан.

10. Хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтыг бүрэн, бодитой явуулсан эсэхийг хянах. Хэрэгбүртгэгч, мөрдөнбайцаагч, прокурор, шүүхньхэргийнбайдлыгталбүрээсньбүрэнбодитойгоорнотлохынтулдхуульдзаасанбүхаргахэмжээгавчсэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгчийгяллахбацагаатгах, эрүүгийнхариуцлагыгхүндрүүлэхбахөнгөрүүлэхнөхцөлбайдлыгбүрэнтогтоохүүрэгтэй.

11. Кейс: • 2008.11.21-нд ЧД-ийн шүүхээр хянан хэлэлцэгдсэн Г нарт холбогдох хэрэгт цугларсан нотлох баримтууд нь зөвхөн яллах талын нотлох баримтууд байсан бөгөөд шүүгдэгч Г нь өөрийнхөө гэм буруугүйг нотлох бичлэг, зураг зэрэг баримтуудыг өөрөө шүүхэд гаргасан.

12. ШҮҮХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААН ДАХЬ ХУУЛИЙН ЗӨРЧЛҮҮД

13. Эрүүгийнхэргийгхянаншийдвэрлэхэдшүүгчхараатбусбайж, гагцхүүхуульдзахирагдана. • Эрүүгийнхэрэгтхамааралтайбүхий л нотлохбаримтыгшалгасанболовчсэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгчийнгэмбуруутайэсэхэдтүүнчлэнЭрүүгийнхуульболонэнэхуулийгтайлбарлах, хэрэглэхэдэргэлзээгарвалтүүнийгсэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгчидашигтайгааршийдвэрлэнэ.

14. Хэрэгбүртгэгч, мөрдөнбайцаагч, прокурор, шүүхньхэргийнбайдлыгталбүрээсньбүрэнбодитойгоорнотлохынтулдхуульдзаасанбүхаргахэмжээгавчсэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгчийгяллахбацагаатгах, эрүүгийнхариуцлагыгхүндрүүлэхбахөнгөрүүлэхнөхцөлбайдлыгбүрэнтогтоохүүрэгтэй.

15. ЭБШХ-ийн 80-р зүйлд: • 80.1.1. гэмтхэрэггарсанбайдал /гэмтхэргийгхэдийд, хаана, яажүйлдсэнболонбусадбайдал/; •  80.1.2. уггэмтхэргийгхэнүйлдсэн; • 80.1.3. гэмтхэргийнсэдэлт, гэмбуруугийнхэлбэр; • 80.1.4. яллагдагч, шүүгдэгчийнхувийнбайдал, түүндхүлээлгэххариуцлагынхэрхэмжээ, шинжчанартнөлөөлөхнөхцөлүүд; • 80.1.5. гэмтхэргийнулмаасучирсанхохирлыншинжчанар, хэрхэмжээ; • 80.1.6. гэмтхэрэгүйлдэхэднөлөөлсөншалтгааннөхцөл.

16. Яллагдагчөөрийнгэмбуруугхүлээсэнньгагцхүүхэрэгтбайгаабусаднотлохбаримтаарбатлагдваляллахүндэслэлболно.Яллагдагчөөрийнгэмбуруугхүлээсэнньгагцхүүхэрэгтбайгаабусаднотлохбаримтаарбатлагдваляллахүндэслэлболно. • Шүүгдэгчийн хүчинд автаж өгсөн мэдүүлэгт үндэслэж яллаж байна. Кейс: БЗД-ийн шүүхийн 2008.10.22-ны өдрийн шүүх хурлаар шүүгдэгч Б-г өөрийнх нь чулуу шидсэн гэх мэдүүлгийг нь нотолж байж яллах ёстой байтал мөрдөн байцаалтын болон шүүхийн хэлэлцүүлэгт өгсөн мэдүүлэг зөрсөөр байхад нотлох баримт байхгүй 3 жил 8 сарын хорих ял өгсөн.

17. АНХААРАЛ ТАВЬСАНД БАЯРЛАЛАА.