Palliatieve Zorg in het Ziekenhuis: algemene introductie

1. Palliatieve Zorg in het Ziekenhuis:algemene introductie Prof. dr. Simon Van Belle Ugent – UZ Gent

2. Overzicht • Paar definities • Beetje geschiedenis • Structuur in het ziekenhuis • Cijfers en bedenkingen

3. Definities • Palliatieve zorgen • Supportieve zorgen • Terminale zorgen • Euthanasie

4. Palliatieve zorgen • WHO definitie: • Palliative care is an approach that improves the quality of life of patients and their families facing the problem associated with life-threatening illness, through the prevention and relief of suffering by means of early identification and impeccable assessment and treatment of pain and other problems, physical, psychosocial and spiritual.

5. Palliatieve zorgen • WHO definitie: • verlicht van pijn en andere vervelende symptomen • legt de nadruk op het leven (“affirms life”) • beschouwt de dood als een normaal proces • zal de dood noch bespoedigen noch uitstellen • integreert de psychologische en spirituele aspecten • biedt ondersteuning om zolang mogelijk actief te leven tot aan de dood • biedt ondersteuning aan de familie om met de ziekte te kunnen omgaan en helpt in het rouwproces

6. Palliatieve zorgen • WHO definitie: • gebruikt hiervoor een team benadering • zal waken over de levenskwaliteit en hiervoor al of niet het verloop van de ziekte beïnvloeden • wordt geïntroduceerd vroeg in het verloop van de ziekte , tesamen met andere behandelingen waaronder chemotherapie of bestraling • zal daarom ook gebruik maken van de nodige onderzoeken om het verloop en de behandeling van vervelende symptomen te begrijpen en te verhelpen

7. Kernwoorden uit de definitie: • Vroeg in verloop ziekte • Complementair aan andere behandelingen • Teamwerk • Integrale benadering • Patiënt en familie

8. Andere definities: • Terminalcancer.net: • Palliative care is an approach that aims to help a patient diagnosed with a terminal illness. This help comes in the form of pain relief, holistic measures, care and attention to a patient’s symptoms and more. The overall goal is to improve quality of life. The goal of palliative care is not to cure, treat or otherwise delay the disease.

9. Supportieve zorgen : • Supportive care: • Dictionary of Medicine: • treatment given to prevent, control, or relieve complications and side effects and to improve the patient's comfort and quality of life. • NCI: • Care given to improve the quality of life of patients who have a serious or life-threatening disease. The goal of supportive care is to prevent or treat as early as possible the symptoms of the disease, side effects caused by treatment of the disease, and psychological, social, and spiritual problems related to the disease or its treatment. Also called palliative care, comfort care, and symptom management.

10. Terminale zorgen • Terminal care (Webster dictionary): • Medical and nursing care of patients in the terminal stage of an illness • This is a branch of medicine and nursing that deals with the treatment of patients who are suffering from fatal, incurable illnesses. Terminal care deals heavily with issues such as pain management and addressing the emotional and psychological needs or the patient and his or her family

11. Wat is het verschil? • LEIF website: • Palliatieve zorg omvat dus alle zorg die men kan aanbieden wanneer geen genezing meer mogelijk is • Is dus niet gelijk aan terminale zorg • Bevat dus ook de supportive zorg

12. Is ereenverschil Nu >< vroeger: Curatievebehandeling Palliatievezorg Term zorg oudmodel Etiologischetherapie Term zorg Supportieveand palliatievezorg huidigmodel =

13. Beetje geschiedenis • 1985: eerstePalliatieveEenheid in Brussel(ZrLeontine) met thuisverzorgingsequipe • erkendin 1990 • 1985-90: • Snelletoename van het aantal PZ eenheden en thuisequipesvooral in de grotesteden • Oprichting van “mobieleziekenhuisequipes” • 1991: KB financiëring“experimenten” in PZ (Busquin)

14. Geschiedenis van de PZ • 1993: oprichtingfederalewerkgroep PZ • Voorbereiding van de PZ in België • 1997: installatie van de regionalenetwerken(1995 voorVlaanderen) • 25 regionalenetwerken • één per 300.000 inwoners • coördineertallelokaleprojecten • met vertegenwoordigers van zowelautoriteitenalszorggevers

15. Geschiedenis van de PZ • 1997: installatie van een PZ functie in zorgtehuizen en revalidatietehuizen • 1997: officiëleoprichting van de PZ eenheden in eenziekenhuis • 1998: structurering van de thuisequipes: • voorzien van middelenvoordeze teams • 28 teams (minstens1 per regionaalnetwerk)

16. Hoe loopt het verder? • 1999: installatievan de “mobiele support-teams” in elk ziekenhuis (verplicht) • 1999: terugbetaling PZ : • initieel483 € /maand (nu > 600 €) extra voorpalliatievepatiënt, thuisverzorgd, max 2 maand • maar dangeensupplementenvoormedischekosten (arts, verpleegkundige, …)

17. Wetgeving rond PZ: 3 belangijke wetten in 2002 • Wet rond de patiëntenrechten • Wet recht van de patiënt op palliatievezorgenbij het eindeleven • het recht op goede (kwaliteitsvolle) PZ bij het einde van het leven • Het recht op correcteinformatierondzijnmedischesituatie en de mogelijkheidomtekiezenvoor PZ • Euthanasiewetgeving

18. Palliatieve zorgen in het ziekenhuis • PZ eenheden: • In de meesteziekenhuizen (nietalle !!!) • 6-12 bedden (kamers) • Totaalaantalbedden: 375 in Belgiëerkend • Typisch: • 1,5 vpk per bed (nl: 0.67) + 1 hoofdvpk • “dedicated”psycholoog, sociaalwerker, spiritulewerkers • ondersteuning door vrijwilligers

19. Palliatieve zorgen in het ziekenhuis • PZ eenheden: • geenbeperking tot opnamesuiteigenziekenhuis : open voorexterneverwijzers(65/35 %) • geenbeperkingbepaald type ziekte • levensverwachting: < 1 maand • Patiënt en familievriendelijk: • geenbeperkingbezoekuren • apart van klassiekeziekenhuishospitalisatieeenheden • eigenlijkuitwegvooronvoldoendethuisopvang

20. Palliatieve Zorgen in het Ziekenhuis:het PST • Verplicht in elk ziekenhuis! (72 % ingevuld) • Samenstelling: • Voorziekenhuis minder dan 500 bedden: • 0,5 FTE arts; 0,5 FTE vpk, 0,5 FTE psycholoog • Mag in anderemobieleequipesgeïntegreerdworden (bijv. geriatrischeequipe) • > 500 bedden: proportionelebezetting

21. Palliatieve Zorgen in het Ziekenhuis:het PST • Taken (buiten PZ eenheid): • behandeling en ondersteuning PZ patiënten • tussenkomst gebeurt op “aanvraag” • advies aan andere zorgverleners • implementatie van de PZ cultuur in het ziekenhuis • verantwoordelijk voor opleiding /training rond PZ • verzekeren ook de continuïteit naar de thuisequipes

22. Waar past diteigenlijk in? • Waarhebben we niet over gehad? Hospitaal+ Verzorgingstehuizen Intramuraal Dagkliniek Extramuraal Thuis

23. Hoeveel kost dit allemaal? • Schatting(verspreid over verschillendebudgetten): • gekendekosten: • PZ eenheden: 3.500.000 € • PST: 6.000.000 € • Thuisequipes: 2.000.000 € • Tehuizen: 7.000.000 € • Netwerkene.a. 5.000.000 € • Totaal= 23.500.000 € • Niet inbegrepen: PZ forfaits … • TOTALE KOST: 35.000.000 €

24. Is dit duur? • Naar schatting 15.000 PZ patiënten: 2350 € per patiënt • Kost 3 maand “futiele therapie”: 10.000 € (minimum)- 20.000 € of 3500-7000 € per maand!

25. Besluit: • Palliatieve zorgen: • Best vroeg inbouwen: • Goed voor de patiënt • Goed voor de maatschappij