Czynniki decydujące o możliwości rozwoju ekologicznej produkcji rolniczej w regionie

1. Czynniki decydujące o możliwości rozwoju ekologicznej produkcji rolniczej w regionie Maria Siąkała ŚODR Oddział Bielsko-Biała

2. Produkcja ekologiczna jest ogólnym systemem zarządzania gospodarstwem i produkcji żywności, łączącym: • najkorzystniejsze dla środowiska praktyki, • wysoki stopień różnorodności biologicznej, • ochronę zasobów naturalnych, • stosowanie wysokich standardów dotyczących dobrostanu zwierząt, • i metodę produkcji odpowiadającą wymaganiom niektórych konsumentów preferujących wyroby wytwarzane przy użyciu substancji naturalnych i naturalnych procesów

3. Obowiązujące ramy prawne rolnictwa ekologicznego • Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 2092/91 • Rozporządzenie Komisji (WE) nr 889/2008 z dnia 5 września 2008 ustanawiające szczegółowe zasady wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 • projekt Ustawa z dnia.... o rolnictwie ekologicznym

4. Obowiązujące ramy prawne rolnictwa ekologicznego mają: • zagwarantować uczciwą konkurencję i właściwe funkcjonowanie rynku wewnętrznego produktów ekologicznych • utrzymać zaufanie konsumentów do produktów oznaczonych jako ekologiczne • stworzyć warunki, w których sektor rolnictwa ekologicznego będzie mógł się rozwijać zgodnie z tendencjami rynkowymi i tendencjami w tej dziedzinie produkcji

5. Ogólne zasady rolnictwa ekologicznego (Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 art.5) • utrzymanie i poprawa naturalnej żyzności gleby, stabilności i różnorodności biologicznej oraz odżywianie roślin głównie poprzez ekosystem gleby • ograniczenie do minimum stosowania zasobów nieodnawialnych oraz środków zewnętrznych • utrzymanie zdrowia roślin poprzez stosowanie środków zapobiegawczych, takich jak dobór odpowiednich gatunków i odmian odpornych na szkodniki i choroby, odpowiedni płodozmian, metody mechaniczne i fizyczne oraz ochronę naturalnych wrogów szkodników

6. Ogólne zasady rolnictwa ekologicznego (Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 art..5) • utrzymanie zdrowia zwierząt poprzez wspomaganie naturalnej obrony immunologicznej zwierząt, dobór odpowiednich ras oraz praktyki hodowlanej • przestrzeganie wysokiego poziomu dobrostanu zwierząt z uwzględnieniem specyficznych potrzeb danych gatunków

7. Ogólne zasady rolnictwa ekologicznego (Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 art..5) • wytwarzanie produktów ekologicznych pochodzenia zwierzęcego od zwierząt chowanych w gospodarstwie ekologicznym przez całe życie od momentu urodzenia lub wylęgu • dobór ras z uwzględnieniem zdolności zwierząt do przystosowania się do warunków lokalnych, ich żywotności oraz odporności na choroby

8. Ogólne zasady rolnictwa ekologicznego (Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 art..5) • żywienie zwierząt paszą złożoną ze składników rolniczych uzyskanych w produkcji ekologicznej oraz z naturalnych substancji nierolniczych

9. Ogólne zasady rolnictwa ekologicznego (Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 art..5) • stosowanie praktyk hodowlanych, które wzmacniają układ odpornościowy i naturalny system obrony przed chorobami, w tym zwłaszcza zapewnienie regularnego ruchu oraz - w miarę możliwości - dostępu do terenów na wolnym powietrzu i pastwisk

10. Ogólne zasady rolnictwa ekologicznego (Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 art..5) • GMO i produkty wytworzone z GMO lub przy ich użyciu nie są wykorzystywane w produkcji ekologicznej jako żywność, pasza, substancje pomocnicze w przetwórstwie, środki ochrony roślin, nawozy, nasiona, mikroorganizmy i zwierzęta

11. Szczegółowe zasady produkcji ekologicznej Rozporządzenie Komisji (WE) nr 889/2008 • Szczegółowe zasady produkcji roślinnej, zwierzęcej, przetwórstwa, pakowania, transportu i przechowywania produktów • Znakowanie produktów ekologicznych • Kontrola produkcji i przetwórstwa ekologicznego • Przepisy przejściowe i końcowe

12. Rozwój rolnictwa ekologicznego w Unii Europejskiej w latach 1985-2005 Source: FiBL, SOEL, Univ. of Wales

13. Obecna sytuacja na świecie • Światowy obrót produktami organicznymi wynosi 30 miliardów euro 2006 (Organic Monitor) • Ponad 60 krajów ma ustawodawstwo krajowe • Ponad 60 mln haziemi posiada certyfikat umożliwiający zbiór produktów ekologicznych ze stanu naturalnego

14. Szersza perspektywa- świat • Rynek żywności ekologicznej w ciągu ostatnich lat rósł w tempie 18% rocznie (do 40 mld dolarów) • Ostatnie szacunki to wzrost na poziomie 10% w skali roku. • Rynek żywności ekologicznejw 2010 roku nie przekroczy 50 mld dolarów

15. Europejski rynek produktów ekologicznych

16. Ramy organizacyjne rolnictwa ekologicznego w kraju- (projekt) ustawa o rolnictwie ekologicznym • Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi • Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych • Jednostki certyfikujące • Inspekcja Weterynaryjna • Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa • Inne jednostki organizacyjne, które prowadzić będą m.in.. Wykaz środków ochrony roślin, nawozów,

17. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi - upoważnia akredytowane jednostki certyfikujące do przeprowadzania kontroli oraz wydawania i cofania certyfikatów • Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych sprawuje nadzór nad jednostkami certyfikującymi • Polskie Centrum Akredytacji udziela akredytacji jednostkom certyfikującym ( norma PN-EN 45011)

18. Środki do produkcji nasiona ŚOR nawozy • Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach • kwalifikuje nawozy i środki poprawiające właściwości gleby, do stosowania w rolnictwie ekologicznym, oraz prowadzi ich wykaz • www.iung.pulawy.pl • Instytut Ochrony Roślin w Poznaniu • kwalifikuje i prowadzi wykaz środków ochrony roślin do stosowania w rolnictwie ekologicznym • www.ior.poznan.pl • Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa • prowadzi wykaz dostawców nasion i materiału rozmn. dla rolnictwa ekologicznego, wydaje pozwolenie na materiał siewny nie spełniającywymogów www.piorin.gov.pl

19. Jednostki certyfikujące przeprowadzające kontrole oraz wydające i cofające certyfikaty zgodności w 2008 roku PNG Ekogwarancja COBICO AgroBioTest Bioekspert AgroEko TUV PCBC Biocert

22. 2004 Zmiana struktury upraw 2005

24. PLAN DZIAŁAŃ dla ŻYWNOŚCI EKOLOGICZNEJ i ROLNICTWA w POLSCE na lata 2007-2013 Ma na celu osiągnięcie szybkiego wzrostu liczby gospodarstw ekologicznych w kraju, do około 3% ogólnej liczby gospodarstw rolnych.

25. W Polsce w ramach 3-letniej kampanii rozpoczętej w listopadzie 2006 roku na promocję żywności ekologicznej przeznaczono 12 milionów zł (projekt obsługuje agencja Testardo Red Cell)

26. Czynniki przemawiające za produkcją ekologiczną w regionie Czyste środowisko Nie skażona gleba Rozdrobniona struktura gospodarstw

27. Czynniki przemawiające za produkcją ekologiczną w kraju i regionie • Żywność ekologiczna będzie w najbliższym czasie najbardziej opłacalnym kierunkiem eksportu płodów rolnych do krajów „starej” Unii • Produkty ekologiczne są żywnością wysokiej jakości • Na rynku przesyconym żywnością, tylko jakością będzie można zdobyć klienta

28. Perspektywy rozwoju rynku żywności ekologicznej w kraju • Spodziewane jest zmniejszenie tempa wzrostu rynku żywności ekologicznej (350 mln zł), ale nie zahamowanie • Ciągle rośnie zainteresowanie dużych sieci handlowych żywnością ekologiczną • Obecnie w kraju można robić zakupy w 500 sklepach z żywnością ekologiczną, prognozy wskazują, że ich liczba może wzrosnąć o 10 do 15% w tym roku

29. Czynniki sprzyjające zainteresowaniu rolników ekologiczną produkcją • Regulacje prawne • Zapewnione dotacje do kosztów kontroli i upraw w okresie przestawiania na produkcję ekologiczną i na okres posiadania certyfikatu rolnictwa ekologicznego • Brak konkurencji na rynku lokalnym, regionalnym, krajowym • Rosnące zainteresowanie sieci handlowych i konsumentów

30. Utrudnienia w szybkim tempie rozwoju rolnictwa ekologicznego • Biurokracja, szczególnie kłopotliwa dla małych gospodarstw (zgłoszenia, zezwolenia, deklaracje) • Opóźniona procedura legislacyjna • Trudności w zaopatrzeniu się w środki produkcji dopuszczone w rolnictwie ekologicznym • Dopłaty do upraw ekologicznych tylko przez AR i MR i wynikające stąd zobowiązania • Brak fachowej literatury, szkoleń specjalistycznych • Brak konsolidacji producentów rolnych

31. Dziękuję za uwagę

35. Polska 2006 • 3494 producentów z certyfikatem zgodności • 5700 producentów w okresie przestawiania • 9194 producentów • 163 przetwórców • 2 importerów

36. Polska 2004 • 3760 producentów • 55 przetwórców • 7183 producentów • 99 przetwórców Polska 2005

37. Rolnictwo ekologiczne w Polsce • Rok 1989 EKOLAND – Stowarzyszenie Producentów Żywności Metodami Ekologicznymi • Powstaje Zakład Ekologicznych Metod Produkcji Żywności SGGW Warszawa • Rok 1999 – Pierwsze dotacje do kosztów kontroli i upraw ekologicznych • Rok 2001 – I Ustawa o rolnictwie ekologicznym • Rok 2004 – „Nowa” Ustawa o rolnictwie ekologicznym - Rozp. Rady( EWG)nr 2092/91)