Dopalacze

1. Dopalacze Nowe trendy wzażywaniu substancji psychoaktywnych oraz ich wpływ na zachowanie młodzieży Agnieszka Słoniewska

2. Co to są dopalacze? • ang. smarts, legal highs, herbal highs, boosters • Potoczne określenie grupy różnych substancji lub ich mieszanek o rzekomym lub faktycznym działaniu psychoaktywnym, nieznajdujących się na liście substancji kontrolowanych przepisami ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii;

3. Środki zastępcze • Substancja "pochodzenia naturalnego lub syntetycznego" używana jako "środek odurzający lub substancja psychotropowa". • Jej "wytwarzanie i wprowadzanie do obrotu nie jest regulowane na podstawie przepisów odrębnych".

4. Zasady sprzedaży • Sprzedaż odbywa się za pośrednictwem: • Internetu • Sklepów tzw. „smart shop” (nazwa pochodzi od tzw. „smart drugs” czyli rzekomych substancji usprawniających funkcje poznawcze) • Osiedlowych dealerów • W Europie sklepy z dopalaczami działają od kilku lat • Pierwszy sklep w Polsce otwarto pod koniec sierpnia 2008 roku w Łodzi • Na rynek polski dopalacze weszły dwa lata wcześniej się za pośrednictwem Internetu

5. OZNAKOWANIE OPAKOWAŃ PRZEZ PRODUCENTÓW • Przykładowy skład: witamina C, mieszanka aminokwasów, witamina B (complex), wapń, magnez, pieprz Cayenne, imbir lekarski, zielona herbata, ginkgo biloba, ekstrakty ziołowe, mieszanka piperazyn; • Witaminy i zioła zmniejszają w świadomości nabywcy strach przed niekorzystnym wpływem dopalaczy na zdrowie, • Informacja o konieczności kontaktu z lekarzem w przypadku spożycia;

6. BRAK RZETELNYCH INFORMACJI O SKŁADZIE • „SKŁAD: Amino Acid Complex,Gelatin(Capsule Shell),Zingiber Officinale,Caffeine, Ketones” • Podstawą działania psychoaktywnego są zapewne wymienione ketony, ale jakie? • Ze względu na szybko zmieniające się prawo, zakazujące jednych substancji, szybko znajdują się zamienniki, których niestety nikt w tak szybkim czasie nie jest w stanie przebadać, więc niewiadomo jak działają na organizmy

7. OZNAKOWANIE OPAKOWAŃ PRZEZ PRODUCENTÓW Etykiety zawierają „instrukcję obsługi” wraz z opisem pożądanych efektów: • „Jedna tabletka dla osoby ważącej poniżej 75 kilogramów oraz dwie tabletki dla osoby powyżej 75 kilogramów wagi”; • „Weź jedną kapsułkę, poczekaj dwie godziny przed następną dawką, pij duże ilości wody lub ulubionych soków”; • Łączenie tych środków z alkoholem lub innymi używkami takimi jak kawa czy napoje energetyzujące może być śmiertelnie niebezpieczne!

8. Charakterystyka dopalaczy • Specyfiki o działaniu stymulującym, relaksującym, halucynogennym oraz psychodelicznym; • Są to substytuty istniejących narkotyków, jednak zarówno ich skład, jak i działanie jest dotąd nieznane • Jedne mają znacznie słabsze działanie od swoich substytutów, inne natomiast są o wiele silniejsze i bardziej toksyczne, co powoduje liczne przypadki ciężkich zatruć;

9. Objawy po zażyciu dopalaczy • Słaba koncentracja uwagi • Nudności • Wymioty • Senność • Apatia • Zawroty głowy, silne bóle głowy • Euforia • Gwałtowny przypływ energii • Kłopoty z oddychaniem • Duże wahania ciśnienia krwi • Zaburzenia równowagi • Przekrwione i wysuszone śluzówki • Brak reakcji źrenic na światło • Drżenie rąk

10. Rodzaje Dopalacze, ze względu na uzyskiwane efekty można podzielić na: • Energetyzujące • Euforyczne • Psychodeliczne • Afrodyzjaki • Mieszanki roślinne, ziołowe

11. DOPALACZE O DZIAŁANIU ENERGETYZUJĄCYM

12. DOPALACZE O DZIAŁANIU EUFORYCZNYM

13. Dopalacze o działaniu psychodelicznymi halucynogennym

14. DOPALACZE- AFRODYZJAKI, ZWIĘKSZAJĄCE POPĘD SEKSUALNY

15. Dopalacze syntetyczne Pochodne piperazyny -działanie podobne do stanów po zażyciu narkotyków ekstasy i amfetaminy: • Psychodeliczne i euforyczne. • Pobudzenie ruchowe. • Błogostan. • Uczucie mrowienia.

16. Zagrożenia, efekty uboczne • Podwyższenie ciśnienia. • Przyspieszenie akcji serca. • Rozszerzenie źrenic. • Silne bóle głowy. • Bezsenność, niepokój. • Skurcze mięśni, nudności. • Wymioty. • Psychoza. • Zapaść. • Problemy z trzymaniem moczu. • Upośledzenie funkcji nerek.

17. Pochodne piperazyny- BZP • BZP (N-benzylopiperazyna): • stymulant OUN, działanie podobne do amfetaminy, ale 10-krotnie słabsze; • w Polsce od marca 2009 r. substancja została objęta kontrolą prawną; Działanie niepożądane: bóle brzucha, nudności, wymioty, bóle głowy, kołatanie serca, brak apetytu, stany lękowe, bezsenność, dziwne myśli, zmiany nastroju, dezorientacja, rozdrażnienie, drgawki.

18. Pochodne piperazyny- tfmpp • TFMPP (3-trifluorometylofenylopiperazyna): mechanizm działania według niektórych źródeł jest zbliżony do MDMA (ekstasy), a według innych przypomina raczej LSD zmieszane z meta amfetaminą, choć o dużo słabszym działaniu przy bardzo niskich dawkach. Działanie niepożądane: Migreny, bóle głowy, utrata apetytu, bezsenność, wymioty nasilające się przy wysokich dawkach.

19. PIERWSZE WYNIKI ANALIZ DOPALACZY • Rzecznik GIS Jan Bondar: do tej pory przebadano część z 10 tys. próbek pobranych z dopalaczy. Badania prowadziły trzy ośrodki: • Narodowy Instytut Leków w Warszawie (2,5 tys. próbek), • Instytut Ekspertyz Sądowych w Krakowie (235 próbek) • Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu (202 próbki). • Tylko w kilku próbkach badanych w Warszawie i Krakowie nie wykryto żadnych substancji psychoaktywnych. • W ponad 300 przypadkach wykryto substancje zakazane, które są wpisane na listę niedozwolonych w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii; obrót nimi jest karany.

20. PIERWSZE WYNIKI ANALIZ DOPALACZY • W dopalaczach znaleziono BZP (benzylopiperazyna), nefedron oraz JWH-018 (syntetyczny kannabinoid). • W innych przypadkach wykryto silnie działające substancje psychoaktywne, które nie są jeszcze zakazane, pochodne amfetaminy i alkaloidy kannabinoidów. • Nie są one jeszcze dobrze poznane, a niektóre z nich to zupełnie nowe substancje.

21. PIERWSZE WYNIKI ANALIZ DOPALACZY • W kilkudziesięciu próbkach pobranych z dopalaczy stwierdzono obecność leków, środków miejscowo znieczulających, nasennych oraz innych o podobnym działaniu, m.in. lidokainy i benzokainy. • Leki te były najczęściej dodawane do produktów wziewnych, mających imitować działanie kokainy. • W składzie próbek dopalaczy reklamowanych jako naturalne, roślinne środki zastępujące marihuanę, nie wykryto roślin o działaniu psychoaktywnym. Dopalacze tego typu były nasączane lub spryskiwane środkami chemicznymi.

22. Dopalacze naturalne

23. Dopalacze naturalne • Mieszanki ziołowe • Szałwia wieszcza (Salvia divinorum): • Fly agaric: susz kapelusza muchomora czerwonego lub plamistego

24. Mieszanki ziołowe • Występują w postaci suszu roślinnego, często aromatyzowanego. • Działanie, podobnie jak w przypadku konopi, lekko psychodelicznie; w zależności od typu mieszanki, indywidualnych cech organizmu użytkownika oraz jego nastroju, może działać bardziej euforycznie i stymulująco lub uspokajająco i relaksująco.

25. Mieszanki ziołowe • Zawierają również syntetyczne związki kannabinoidowe takie jak: JWH-018 czy CP-47,497 które od THC - związku aktywnego występującego w konopiach indyjskich, różni się przede wszystkim mocą działania. • Np. JWH-018 ma pięć razy silniejsze działanie w porównaniu z konopiami indyjskimi. • Skutki przedawkowania mogą być groźne dla zdrowia, a i ustawiczne przyjmowanie surowca, którego działanie nie zostało jeszcze dobrze zbadane na ludziach, może przysporzyć problemów zdrowotnych.

26. Mieszanki ziołowe • Palenie mieszanek ziołowych = jednoczesne wprowadzanie do organizmu kilku różnych substancji oraz bliżej nieokreśloną liczbę produktów /niecałkowitego/ spalania. • Niektóre z nich mają działanie euforyczne, niektóre stymulujące, uspokajające, przeciwbólowe, a jeszcze inne psychodeliczne. • Jednoczesne oddziaływanie na organizm substancji o różnym /czasem przeciwstawnym/ działaniu może być dodatkowo niebezpieczne i nieprzewidywalne w skutkach.

27. Mieszanki ziołowe Działanie niepożądane: • Bóle głowy; • Bóle w okolicy klatki piersiowej; • Bezpośrednio po paleniu chwilowe problemy z oddychaniem ; • Płytki oddech; • Znużenie, brak chęci do działania, problemy z koncentracją; • Stany lękowe nasilające się przy wysokich dawkach;

28. FLY AGARIC Postać fizyczna: Susz kapelusza grzyba (muchomor czerwony lub plamisty) w postaci kawałka o różnym rozdrobnieniu, przy większych fragmentach widoczne są blaszki barwy białej lub kremowej, a po drugiej stronie susz przyjmuje zabarwienie od żółtopomarańczowego do jaskrawoczerwonego. Stan odurzenia osiągany jest przez żucie świeżych lub wysuszonych owocników lub picie wywaru z Amanta muscaria.

29. FLY AGARIC Działanie: • Stan odurzenia, początkowo przypominający stan upojenia alkoholowego, nastrój poprawia się, a dobremu samopoczuciu towarzyszy gadatliwość. • Halucynacje wzrokowe i słuchowe. • Może powodować uspokojenie i przygnębienie. • Czasem pojawia się przebudzenie psychosomatyczne, które przechodzi w napady szału (nadmierne rozdrażnienie i wściekłość). • Może wystąpić nadmierna wrażliwość wszystkich zmysłów (zwłaszcza w odbiorze dźwięków, światła, oraz rozmiarów przedmiotów)

30. FLY AGARIC  Działanie niepożądane: • osłabienie, zmęczenie, • zaburzenia równowagi, zawroty głowy, • zaburzenia żołądkowo-jelitowe w postaci nudności, wymiotów, biegunki, • przyspieszenie tętna, • podwyższenie temperatury ciała nawet do 40°C, • zaczerwienienie skóry, • suchość w jamie ustnej, • zanik pamięci dotyczący zdarzeń przed i w czasie zaburzeń świadomości, • zniesienie reakcji źrenic na światło.

31. SZAŁWIA WIESZCZA (salvia divinorum) • Roślina występująca w stanie naturalnym w Sierra Mazateca w Meksyku. Jej głównym składnikiem aktywnym jest salvinorin A. Postać fizyczna: Susz rośliny, liście, ekstrakt

32. Szałwia wieszcza Ma działanie silnie halucynogenne, któremu towarzyszy brak kontroli nad zachowaniem ipoważne trudności w poruszaniu się. • Mogą wystąpić ataki szału, łącznie z koszmarnymi halucynacjami i urojeniami. • Niektórzy „użytkownicy” donoszą o stanach podobnych do psychozy. • Nie jest wykluczone, że, podobnie jak niektóre inne halucynogeny (LSD, psylocybina), szałwia może indukować choroby psychiczne. .

33. Co zrobić, kiedy podejrzewamy dziecko o to, że miało kontakt z dopalaczami? • Dziecko wróciło z imprezy, od znajomych i ma objawy podobne do zatrucia lub inne, mogące wskazywać na spożycie dopalaczy; • Przede wszystkim zadbaj o bezpieczeństwo i zdrowie dziecka; • Znajdujemy w rzeczach dziecka opakowanie po dopalaczach; • Dowiadujemy się, że dziecko miało kontakt z dopalaczami;

34. Jak reagować? • Nie działaj pod wpływem emocji, nie rozpoczynaj rozmowy, gdy dziecko jest odurzone. • Przygotuj się do rozmowy, zadbaj oto, by każde z was miało czas na tę rozmowę. • Wysłuchaj co ma dopowiedzenia na swoją obronę, ale nie daj się zwieść łatwym tłumaczeniom. • Nie ufaj zapewnieniom, że znaleziony w jego pokoju narkotyk lub dopalacz należy do kolegi. • Nie daj się przekonać, że teraz taka moda i wszyscy je biorą. • Nie uważaj za mniejsze zło, jeżeli mówi, że to „tylko trawka”.

35. Jak reagować? • Nie obwiniaj się, kiedy mówi, że bierze z powodu kłopotów rodzinnych. • Jeżeli zbadasz, że był to incydent – daj mu szansę, nie traktuj jak narkomana. • Porozmawiaj o konsekwencjach i zagrożeniach z powodu narkotyków, a także na temat presji i manipulacji ze strony grupy biorącej narkotyki. • Powiedz, że złamało zasady, zawiodło twoje zaufanie i jak źle się z tym czujesz. • Ustalcie nowe reguły i stosuj zasadę „ograniczonego zaufania” dopóki nie upewnisz się, że wszystko jest w porządku.

36. Jak reagować? • Jeżeli stwierdzisz, że dziecko ma już problem z powodu narkotyków, skorzystaj z pomocy specjalistów. • Zdobądź adresy poradni lub specjalistów w zakresie uzależnień, którzy pomogą tobie i dziecku poradzić sobie z problemem. • Wspólnie z terapeutą i dzieckiem ustalcie reguły postępowania i konsekwentnie ich przestrzegaj. • Jeżeli dziecko podejmie terapię, będzie potrzebowało od was dużo cierpliwości, zrozumienia i wsparcia.

37. Jak reagować? • Nie chroń dziecka przed konsekwencjami jego zachowań. • Jeżeli się nie uczyło, może nawet nie zdać. To konieczny element dochodzenia do zdrowia. • Nie usprawiedliwiaj nieobecności, nie tłumacz dziecka przed nauczycielami, znajomymi i rodziną. Nie wstydź się i nie ukrywaj za wszelką cenę tego problemu – to przecież może się zdarzyć w każdej rodzinie.

38. Profilaktyka to przede wszystkim… • Okazywanie miłości i zainteresowania życiem dziecka • Najważniejsza osoba • Zdrowie i szczęście dziecka • Przyjaciele • Zainteresowania • Sposoby spędzania czasu wolnego • Dobre porozumiewanie się z dzieckiem • Rozmowa, pytanie o zdanie dziecka • Uważne słuchanie, • Trudne tematy – o narkotykach, alkoholu, dojrzewaniu

39. Profilaktyka to przede wszystkim… • Zdrowa dyscyplina • Jasne granice • Zdecydowany sprzeciw wobec narkotyków i innych środków psychoaktywnych • Oczekiwania i zasady dotyczące godzin powrotu do domu, kontaktów z kolegami • Kontrola tego, na co wydawane jest kieszonkowe • Wsparcie dziecka • Docenianie wysiłków dziecka • Pochwała za sukcesy i odpowiedzialność • Zapewnienie o gotowości do niesienia pomocy

40. Czego młodzież potrzebuje od swoich rodziców? • Poczucia więzi i przynależności do rodziny. Chcą czuć, że są kochane, rozumiane i mogą liczyć na wsparcie rodziców. Potrzebują naszego szacunku, przyjaznej atmosfery w domu – poczucia bezpieczeństwa. • Poczucia własnej wartości. Chcą, aby doceniać ich wysiłki w osiąganiu sukcesów oraz chcą mieć pewność, że nie zostaną przez nas skrytykowane i odrzucone, gdy coś się nie uda. • Wiarygodności. Chcą mieć pewność, że zachowujemy się tak jak mówimy, Ale także, że potrafimy przyznać się do własnych słabości, niewiedzy i błędów.

41. Czego młodzież potrzebuje od swoich rodziców? • Sprawiedliwego traktowania. Przekonania, że rodzice w niejasnej sytuacji zareagują w oparciu o wnikliwe rozpatrzenie sprawy. • Stanowczości w ważnych sprawach. Potrzebują jasno określonych reguł i konsekwencji w ich przestrzeganiu. • Poszanowania intymności i dyskrecji. Chcą mieć pewność, że granice ich prywatności są przez nas respektowane.

42. Dopalacze- Profilaktyka • Zakazy i delegalizacja części środków nie rozwiążą problemu, na ich miejsce mogą pojawić się nowe substancje (zdelegalizowano już niektóre składniki dopalaczy, ale bardzo szybko na ich miejsce pojawiły się nowe); • Nawet jeśli wszystkie sklepy zostaną zamknięte, pozostanie Internet; • Najważniejsze jest uświadamianie potencjalnych użytkowników dopalaczy o ich szkodliwości;

43. JAK ROZMAWIAĆ Z DZIECKIEM O DOPALACZACH? • Są to substancje bardzo niebezpieczne- nie znamy ich składu. • Dopalacze zawierają substancje nie sprawdzone pod kątem ich wpływu na organizm ludzki- mogą być bardzo niebezpieczne. • Lista działań niepożądanych jest bardzo długa. • Osoba sięgająca po te środki godzi się na bycie „królikiem doświadczalnym”. • Może się okazać, że w składzie specyfiku znajdą się substancje na które dziecko jest uczulone.

44. JAK ROZMAWIAĆ Z DZIECKIEM O DOPALACZACH? • • Ponieważ nie jest znane dokładne działanie dopalaczy, często ze względu na brak „zamierzonego efektu” osoby zażywające specyfiki, przedawkowują je, co jest niebezpieczne dla życia i zdrowia • Zażywanie substancji psychoaktywnych w celu zwiększenia wydajności umysłowej jest bardzo niebezpieczne i może dawać odwrotny efekt • Powodują zmiany w zachowaniu • Mogą wywoływać zachowania przestępcze i konflikty z prawem (niektóre zawody wymagają niekaralności). • Uzależniają – zniewalają.

45. Więcej informacji o dopalaczach • www.dopalaczeinfo.pl • www.kbpn.gov.pl • www.narkomania.org.pl • www.centrumprofilaktyki.org.pl • www.narkotyki.pl/nietypowe-uzaleznienia/dopalacze • www.dopalacze.x-res.eu

46. Gdzie szukać pomocy? • Pedagog/psycholog szkolny s. 112 • Centrum Interwencji Kryzysowej - Poradnia KARAN • ul. Skoczylasa 8, • tel. (071) 349-15-56 • www.karan.pl • Młodzieżowy Ośrodek Profilaktyki i Wczesnej Terapii MONAR • ul. Roosevelta 18a • tel. (071) 788-93-09

47. Gdzie szukać pomocy? • Centrum Psychoprofilaktyki i Psychoedukacji • Wrocław, al. Kasprowicza 58/60 • tel. (0-71) 326-22-72 całodobowy • Przyjmuje pacjentów bez ograniczeń wiekowych, • Poradnia dla osób uzależnionych, • Psychoterapia indywidualna i grupowa dla osób uzależnionych i ich rodzin, • Konsultacje lekarskie i prawne, • Testy na obecność narkotyków, • Skierowania do oddziałów detoksykacyjnych i ośrodków rehabilitacyjnych,

48. Gdzie szukać pomocy? • Centrum Redukcji Szkód Poradnia Uzależnień RETURN • Kościuszki 67 (wejście od Gwarnej) • tel. 0 71 311 24 06     • Dla pacjentów bez ograniczeń wiekowych. • Porady i psychoterapia dla osób uzależnionych i ich rodzin. • Świetlica DROP-IN z gabinetem zabiegowym. • Program pracowników ulicznych i wymiany sprzętu jednorazowego. • Skierowania na detoks i do ośrodków.

49. Gdzie szukać pomocy? • Poradnia Terapii Uzależnień od Narkotyków • ul. Wyb. J.C. Korzeniowskiego 18 • tel. (0-71) 329 14 60 • Dla pacjentów od 13 r.ż., • Poradnia, psychoterapia indywidualna i grupowa dla osób uzależnionych od narkotyków i ich rodzin, • Konsultacje lekarskie i prawne, Wywiady, interwencje socjalne • Centrum Psychoprofilaktyki i Psychoedukacji • pl. Pereca 2/1 • tel. (071) 364-33-24, 364-56-48, 364-50-23 • www.cpp.medon.pl