Evropski socijalni model

1. Evropski socijalni model Izazovi pred ESM

2. Javnaizdvajanja za socijalnuzastitu od 1982. do 2008. Society at a Glance 2011 OECD Social Indicators

3. Izazovi pred ESM • Globalizacija i njen uticaj na socijalne i ekonomske prilike • Demografske promjene: opadanje nataliteta, starenje stanovništva, promjene porodičnog života • Migracije i sve veća kulturna raznolikost u EU • Članstvo siromašnijih država u EU • Decentralizacija, nove uloge različitih nivoa odlučivanja; uloga civilnog društva • Promjene u sistemima socijalne i zdravstvene zaštite

4. Globalizacija i ljudski rad • Dominirajući proizvodni resurs. • Moderna ekonomija se zasniva na znanju i visokoj tehnologiji. • Svjetska banka: • od odlučujućeg značaja za privredni razvoj su: • ljudski resursi (65%), • fiksni fondovi (20%) • prirodni resursi (15%).

5. Specifičnost tržišta rada • Riječ je o živim ljudima i njihovim specifičnim potrebama, zdravlju, osiguranju, kulturi, željama. • Ponuda i potražnja na tržištu rada uslovljena je i neekonomskim faktorima: • Prirodni priraštaj stanovništva i migracije, • Kultura, navike i običaji stanovništva, • Opšte socijalno stanje, • Epidemije, ratovi i druge prirodne ili socijalne katastrofe, • Organizovani radnici – sindikati, • Preovlađujuće društvene vrijednosti.

6. Uticaj globalnih tokova • Globalni ekonomski tokovi uzrokuju: • smanjenje zaštite i prava zaposlenih i nezaposlenih, • slabljenje moći i uticaja sindikata • povlačenje uloge države sa samog tržišta rada - deregulaciju. • Među sto najmoćnijih ekonomskih entiteta na svijetu nalazi 49 džava i 51 multinacionalna kompanija (Kofi Anan)

7. Globalizacija • Sve veća međuzavisnost nacionalnih ekonomija i ukupne svjetske privrede. • Proces intenziviranja međunarodne razmjene, roba, usluga, kapitala, ljudi i ideja, tj znanja pod uticajem tehničko tehnološke revolucije • Tržište se sve manje ograničava na nacionalna tržišta, a sve više funkcioniše na globalnom nivou.

8. Globalna konkurentnost • Povećanje međunarodne trgovine, inostranih direktnih investicija i smanjenje barijera za kretanje roba i usluga preko nacionalnih granica otvara prostor za globalnu konkurenciju. • Ekonomija obima utiče na preduzeća da traže sve veća i veća tržišta, • Države stvaraju uslove za dolazak novih preduzeća kako bi im smanjili troškove poslovanja i privukli ih na svoju teritoriju.

9. Posljedice • U bogatijim državama su ekonomska stabilnost i borba protiv inflacije dobili prioritet u odnosu na zahtjeve za povećanjem standarda i zarada radnika. • Podsticanje investicija, smanjenje troškova države, povećanje uticaja privatnog sektora, smanjivanje poreza i državnih socijalnih rashoda. • Ideje o minimalnoj državi i maksimalnom tržištu postaju sve jače.

10. ESM • Koncept socijalne tržišne privrede - specifično civilizacijsko dostignuće, ali i ekonomska nužnost. • Tržišni mehanizmi alokacije resursa ne mogu potpuno da funkcionišu u određenim oblastima života gdje postoje prihvaćene skale društvenih vrijednosti. • Nepovoljne socijalne posljedice ekonomskih procesa zahtijevaju korekcije. • Čak i dobro funkcionisanje ekonomskih subjekata zahtijeva industrijsku demokratiju. • Socijalna tržišna privreda je danas ustavna kategorija u većem broju razvijenih zemalja. • U preduzeću svi učestvuju u ostvarivanju poslovnog rezultata i svi, na određeni način, treba da učestvuju i u donošenju najvažnijih odluka - industrijska demokratija i učešće zaposlenih u dobiti preduzeća.

11. Odgovori tržišta rada • Efikasnost tržišta rada? • Fleksibilnost: • Podrazumijeva visok nivo obrazovanja i stručnosti radnika • Preduslov za uvođenje i korišćenje tehnoloških inovacija • Kako u društvu, koje je konkurentno na globalnom tržištu, ostvariti društvenu solidarnost?

12. Kako povećati konkurentnost Jačanje unutrašnjeg tržišta; Istraživanje i razvoj, obrazovanje, inovacije i preduzetništvo; Zaposlenost i socijalna kohezija; Zaštita okoline i održivi razvoj. Sapirov report: dalje produbljivanje integracija i reforme nacionalnih socijalnih politika Lisabonska strategija Evropa 2020

13. Neoliberalni odgovor • Primjer: • „Priča o jednakosti i "socijalnoj pravdi" je racionalizacija zavisti onih koji su nesposobni da u slobodnom društvu ostvare svoje aspiracije u konkurenciji sa drugima. • Tako se sprovodi imaginarna osveta na moralnom planu, preoblačeći svojuzavist i mržnju u poštovanu odoru socijalnog egalitarizma.”

14. Globalni izazovi • Konkurentnost društva: • sposobnost da koristi nove faktore ekonomskog razvoja koji su direktno ili indirektno povezani sa socijalnom politikom – kvalitetom obrazovanja u zemlji, mogućnostima i kapacitetima cjeloživotnog obrazovanja itd. • Socijalni kapital • Ekonomija zasnovana na znanju • Težište je na ostvarenju jednakih mogućnosti i u stvaranju bogatstva, a ne samo na njegovoj preraspodjeli.

15. Ključne kompetencije Komuniciranjenamaternjemjeziku; Komuniciranjenastranimjezicima; Matematičkapismenostiosnovnaznanja o nauciitehnologiji; Digitalnekompetencije; Učitikako se uči; Društveneigrađanskekompetencije; Osjećajinicijativeipreduzetništvai Kulturološkasvijestiizražavanje. PreporukaEvropskogparlamentaiSavjeta o ključnimkompetencijama za cjeloživotnoučenje (2006/962/EC), 18. decembar 2006. godine

16. Transformacija ESM • Samotransformacijauzrokovana • Demografskim kretanjima, • Postindustrijalizacijom; • Suočavanje sa globalnim procesima; • Postepenoprodubljivanjeprocesaintegracija - uvođenjeeura, koordinacijasocijalnihpolitikanaevropskom nivou preko OMC; • Proširenje EU.

17. Demografski trendovi • EU 15: • 2002 - Stariji od 60 godina čine 16 % stanovništva • 2010 - biće ih 27 odsto • 2050 - biće ih 35 odsto • Broj stanovnika u EU će rasti do 2022. godine, a potom će padati – do 2050 godine za 13 odsto.

18. Demografske prognoze

19. Demografski tokovi i problemi 2002 - Njemačka 33 % zatvorenika su stranci, koji čine 9 % stanovništva zemlje 2002 – Francuska 26% zatvorenika su stranci, a oni čine 8 % stanovništva 1999: 5,1 % stanovništva EU su imigranti, od čega je 30 % njih iz drugih država članica EU Miješani brakovi – Njemačka: 1960 – tek svaki sedmi brak je bio miješani 1994 – svaki drugi brak je bio miješani brak

20. Migracioni tokovi • Uvoz radnika sa juga Evrope i Turske • Imigracija iz bivših kolonija • Migracije iz sjeverne Afrike i arapskih država • Devedesete godine: • 16 miliona Muslimana – to je 2/3 stranaca u EU • Migranti stvaraju 10 % novorođenih u EU • Erasmus program: preko 20.000 studenata iz EU10 u EU15 godišnje • Poljskivodoinstalateri...

21. Izmijenjena društvena uloga žene • Veće učešće žena na tržištu rada • EU 1970 - 45% • EU 2004 - 63% • Muškarci - opadanje • EU 1970 – 89% • EU 2001 – 78%

22. Zaposlenost žena u EU • Estonija i Letonija – najviše zaposlenih žena – 50 odsto • Malta, Grčka i Italija – najmanje zaposlenih žena – manje od 40 odsto • Turska 26 odsto žena među zaposlenima

24. Sve veće različitosti • Najniža zarada (2006): • Latvija - 129 € • Luksemburg - 1503 € • Ekonomski rast (2006): • EU10 – 5,4% • EU 15 – 2,6% • Rumunija i Bugarska (2006): • GDP percapita 13, odnosno 18 % prosjeka EU 25

25. GDP per capita u EU27

26. Siromašni radnici u EU • Stopa siromaštva među zaposlenima: • u EU 25 - 9 %, • u Češkoj – 3 %, • u Sloveniji, BelgijiiFinskoj – 4 %, • uGrčkojiPortugaliji - 13 % • uSlovačkoj – 15 % • Podaci su iz 2006. godine

27. Odgovori EU • Koncept socijalne kohezije • Luksemburški proces – Evropska strategija zapošljavanja • Lisabonska agenda – Strategija razvoja • Bolonjska deklaracija • Otvoreni metod koordinacije • Sapirov report - dalje reforme ESM

28. Stopa zaposlenosti 2010 (20 do 64)

29. Rano napuštanje škole

30. Nezaposlenost mladih

31. Rad na određeno

32. Rad sa nepunim radnim vremenom

33. Rast zaposlenosti