DÖRT HALİFE DEVRİ (632-661)

1. DÖRT HALİFE DEVRİ(632-661)   • HALİFE: Hz. Muhammed’invefatından sonra onun yerine geçen,Devlet başkanlarına verilen unvan. • Hz.Muhammed’in vefatından sonra,Hz.Ebubekir’lebaşlayıp Hz.Ömer , Hz.Osman ve Hz.Ali ile devam eden döneme. • İslam Tarihinde Dört Halife Devri(Hulefa-i Raşidin)denir. • Bu dönemde halifeler seçimle iş başına geldikleri için bu döneme Cumhuriyet Devri’de denir

2. 1. Hz. Ebubekir Devri (632/634) • İç Olaylar: • a-Hz. Muhammed’in vefatından sonra zekat vermeyen ve dinden dönenlerle mücadele edilerek düzen sağlanmıştır. • b-Yalancı peygamberler ortadan kaldırılmıştır. • c-Kur’an-ı Kerim ayetleri toplanarak bir kitap haline getirilmiştir. • Kuran-ı Kerim’in kitap haline getirilme nedenleri: • Yalancı peygamberlerin ortaya çıkması • Hafızların savaşlarda şehit olmaları • Ayetlerle hadislerin birbirine karışmasının önlenmek istenmesi • Kuran ayetleri arasına rivayetlerin girmesinin önlenmek istenmesi • Kuran’ın yazılı olduğu malzemenin (deri, taş, ağaç gibi) korunmasındaki zorluklar

3. 1. Hz. Ebubekir Devri (632/634) Dış Olaylar: • a-YermükSavaşı ( 634 ): • Müslümanların Suriye ve Filistin’e doğru hareket ettiğini öğrenen, Bizans İmparatoru Herakleios, topladığı ordu ile Suriye’ye doğru hareket etmiş, Yermük Irmağı kenarındaki savaşı, Müslümanlar kazanmışlardır • Önemi:Müslümanların Bizans’a karşı ilk büyük zaferidir. • Suriye kapıları, Müslümanlara açıldı.

4. 2. HZ. ÖMER DÖNEMİ (634-644) • Hz. Ebubekir ölmeden önce Hz. Ömer'in halife olmasını istemişti. Ölümünden sonrada Hz. Ömer ikinci halife seçildi • Dış Olaylar: • a-Suriye’nin Fethi: • Hz. Ömer zamanında 636’da kazanılan “Ecnadeyn Savaşı” ile Suriye Bizans’tan alınmıştır. • Bizans İmparatoru Herakleios “Elveda Suriye, düşmanlar için ne güzel ülkesin” diyerek Suriye’yi terk etti. • Hz. Ömer zamanında gerçekleşen fetihlerle Bizans İmparatorluğu büyük toprak kayıplarına uğradı.Hıristiyanların hakim olduğu topraklarda İslamiyet yayıldı.Hıristiyanlar,Müslümanlar ve Musevilerce kutsal sayılan “Kudüs” Müslümanların eline geçti 637

5. 2. HZ. ÖMER DÖNEMİ (634-644) • b-İran’ın Fethi: • 1- Köprü Savaşı (634): İran(Sasaniler) ile Müslümanlar arasında yapılan ilk savaştır. Hz. Ebubekir devrinde yapılmış ve Müslümanlar kaybetmiştir. • 2- Kadisiye Savaşı (636): Savaşı Müslümanlar kazanmış ve Irak’ı ele geçirmişlerdir. 3- Celula Savaşı (637): Müslümanlar İran’ı (Sasaniler) ikinci defa yenilgiye uğratarak başkentleri Medain kentini ele geçirmişlerdir. • 4- Nihavend Savaşı (642): İran’a(Sasaniler) karşı kazanılan 3 savaştır. Bu savaşla Sasani devleti yıkılmış ve İran Müslümanların eline geçmiştir. Müslümanların varlığına son verdikleri ilk imparatorluk Sasanileroldu. • Sasanilerinyıkılmasıyla, Türkler ve Müslümanlar sınır komşusu oldular. • İslam ordularının karşısına Ceyhun ırmağının doğusunda Türgişler,Kafkasya’da Hazarlar çıktılar.

6. 2. HZ. ÖMER DÖNEMİ (634-644) • c-Mısır’ın Fethi: • Mısır’ ın ekonomik durumunun zenginliği ve Bizans’tan gelebilecek tehlikelere açık olması nedeniyle, bölgenin fethi gerekiyordu. Amr bin As komutasındaki ordu, Mısır’ a yönelerek, Babylon ( Babilon ) ( 641) ve İskenderiye kentini ( 642 ) ele geçirdi. Kahire yakınlarında ordu kent olarak “ Fustat “ kenti kuruldu.

8. 2. HZ. ÖMER DÖNEMİ (634-644) • Devlet Örgütlenmesi :     Devletin geniş bir coğrafi bölgeye yayılması, yönetim - siyasi - ekonomik - askeri alanlarda örgütlenilmeyi zorunlu hale getirmiştir. • 1-Ülke toprakları yönetim birimlerine ayrılarak valilik sistemi kuruldu. • 2-Adli sistem kurularak mahkemeler oluşturuldu ve illere kadılar tayin edildi • 3- İlk kez Düzenli ordular ve Ordugahlar kuruldu. • 4- İlk kez “ Beytü’l-Mal ( Devlet Hazinesi) oluşturuldu. • 5-Vergiler sistemli hale getirildi. • 6-Askeri ikta sisteminin temelleri atılarak fethedilen toprakların verimli kullanımı yolu açıldı. • 7-Askeri posta teşkilatı kuruldu. • 8-Hicret başlangıç alınarak, Hicri takvim uygulamaya konuldu. Hz. Ömer, vergisinin azaltılmasını isteyen bir İranlı tarafından, yaralanarak. 644’ te öldü.

9. 3. HZ. OSMAN DÖNEMİ (644-656) • 1.  İran’ın fethi tamamlanmış.2.  Kafkasya’da Fetihler: 652 ‘de Kafkasları aşıp, Hazar Hanlığına sefer düzenlenmiş, Kafkas dağları iki taraf arasında sınır olmuştur.3.  İlk Deniz Savaşları ve Akdeniz Fetihleri :• Suriye valisi Muaviye tarafından ilk İslam donanması oluşturuldu.Kıbrıs’a sefer düzenlenmiş ve Kıbrıs vergiye bağlanmıştır ( 649 ). • 655’te, Bizans’la ilk deniz savaşı yapılmış,(Zatüssavari) Bizans yenilgiye uğratılmıştır.4.   Kur’an’ ın Çoğaltılması: Şive farklılıklarından dolayı Kur’ an ayetlerinin farklı okunması üzerine bir kurul oluşturularak, Kur’ an çoğaltıldı. Bir örneği Medine’ de bırakılarak, Mekke, Şam, Kufe, Basra, Mısır’ a gönderilmiş, böylece Kuran’ın günümüze kadar orijinalinin bozulmadan gelmesini sağlamıştır.

10. 3. HZ. OSMAN DÖNEMİ (644-656) • Değerlendirme: • Hz. Osman döneminde İran, Kafkasya, Afrika ‘da fetihler sürmüş, • İlk donanma oluşturularak, Akdeniz’de stratejik önemi büyük olan Kıbrıs alınmış, • Kur’ an çoğaltılarak orijinalliğinin bozulması engellenmiştir. • Yönetimdeki zayıflığı, kendi soyunu kayırması ve etkili görevlere getirmesi huzursuzluklara ve İslamiyet’te ilk ayrılıkların oluşmaya başlamasına yol açmıştır

11. HZ. ALİ DÖNEMİ  ( 656 – 661 ) • Hz. Osman' ın öldürülmesiyle, karışıklıklar başladı. • Hz. Ali, ısrarlar üzerine halifeliği kabul etti. • Ancak Emevi soyundan gelenler, Hz. Osman ‘ın öldürülmesinde, onun da rolü olduğu gerekçesiyle, Hz. Ali'nin halifeliğini tanımadılar. 1.  CemelVak'ası ( Deve Olayı ) ( 656 ) :•   Hz. Ali’nin halifeliğini tanımayan, Hz. Muhammed'in eşi Hz. Ayşe ve onun yanında yer alan Talha ve Zübeyr, mücadele etmek ve kuvvet toplamak için Irak'a gittiler. Hz. Ali barışçı girişimlerinden sonuç alamadı. • İki taraf, Kufe yakınlarında savaştılar. Savaş Hz. Ali tarafından kazanıldı • Savaş'ın en şiddetli bölgesi Hz. Ayşe’nin bindiği " Asker " adlı devenin etrafıydı. Bunun için bu olaya " Deve Olayı " denilmiştir. • Hz. Ali bu olaydan sonra Medine'ye dönmemiş, Irak'ın merkezi olan Kufe'ye yerleşmiştir

12. HZ. ALİ DÖNEMİ  ( 656 – 661 ) • 2.  Sıffin Savaşı ve Hakem Olayı  ( 657 ) :•   Emevi soyundan olan Şam valisi Muaviye, Hz. Ali'nin halifeliğini tanımamaktaydı. Mısır valisi Amr-ibn-ül As 'ın da desteğini alarak, Hz. Ali ile Sıffin ovasında karşı karşıya geldi.•   Savaş Hz. Ali'nin lehinde gelişirken, Muaviye askerleri mızraklarının ucuna Kur'an ayetlerini taktılar. Bu durumda Hz.Ali taraftarları savaşa devam etmediler. Halifelik anlaşmazlığının, Kur'an hükümleri esas alınarak, iki tarafın seçeceği hakem kurulu tarafından çözülmesi kararlaştırıldı. Ancak,hakem olayı halifelik sorunu daha karmaşık hale getirmiştir.

13. HZ. ALİ DÖNEMİ  ( 656 – 661 ) • •   Bu Olay İslam dünyasının bölünmesine yol açtı. Hz. 1-Hz.Alitaraftarlarına Şii, • 2-Muaviye’den yana olanlara Emevi, • 3-Her iki tarafı da tanımayanlara Hariciler denildi.  Hz. Ali 'nin Öldürülmesi ( 661 )  :•   Hariciler, İslam dünyasındaki karışıklıklara neden olduklarını düşündükleri, Hz. Ali, Muaviye ve AmrİbnÜl As ' ı  öldürmeye karar verdiler. • Hz. Ali, zehirli bir kılıçla yaralanarak öldürüldü.Bu olay İslam tarihinde dört halife devrinin sona ermesine neden olmuştur