W2. Teoria organizacyjnego tworzenia wiedzy

W2. Teoria organizacyjnego tworzenia wiedzy • Wiedza jako zasób • Styl zarządzania a tworzenie wiedzy • Mechanizmy rozwoju (konwersja) wiedzy • Spirala wiedzy

Zasoby(resources) NIEMATERIALNE (zasoby niewidzialne) - WIEDZA - KULTURA ORGANIZACYJNA - REPUTACJA - MARKA - RELACJE Z OTOCZENIEM - PRAWA WŁ. INTELEKTUALNEJ (patenty,znaki towarowe, tajemnice handlowe) MATERIALNE • - AKTYWA FINANSOWE • - AKTYWA RZECZOWE • - AKTYWA LUDZKIE

Hierarchia zasobów kluczowe kompetencje core competences kompetencje competences zdolności skills Zasoby resources Wartość zasobów Trudność imitacji E.Głuszek, zarządzanie zasobami niematerialnymi przedsiębiorstwa, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, 2004, s.31.

Kompetencje • df.1 - Uprawnienia, formalne prawo zajmowania się określonymi sprawami i podejmowaniem decyzji • df. 2. - Kwalifikacje i umiejętności niezbędne (pożądane) do decydowania • Na kompetencje składają się: intelekt, uzdolnienia i predyspozycje, wykształcenie i wiedza, doświadczenie i praktyczne umiejętności, motywacje i system wartości, formalne prawo do podejmowania decyzji i prowadzenia określonych spraw, postawy i zachowania, stan zdrowia, zdolność i skłonność do aktualizowania i poszerzania wiedzy i umiejętności

duża Konkurencyjnośćzasobówwiedzy mała kompetencje niewykorzystane wykorzystanie kompetencje wyjątkowe chronienie, szersze wykorzystanie kompetencje nieistotne outsourcing kompetencjepodstawowe zachowanie, rozwijanie Macierzkompetencji małyStopień wykorzystania wiedzyduży Źródło: G.Probst i inni, op.cit., s.66.

Wiedza w organizacji • dawniej i niestety w wielu organizacjach dzisiaj • poszufladkowana dyscyplinarnie Koźmiński, s.99. • poszufladkowana funkcjonalnie • w przyszłości • sieciowa • problemowa Wartość dodaną przynoszą procesy i produkty, a nie funkcje

Wiedza jako zasób pierwotny ZASÓB „PIERWOTNY” ZASOBY „WTÓRNE” Ludzie Kultura Kapitał Marka Dostęp do rynku Technologia Strategia Struktura . . Inne cechy firm wymuszone przez konkurencję Przewaga konkurencyjna Wiedza Zarządzanie wiedzą Odtwarzanie, aktualizacja pomnażanie zasobu „pierwotnego” Źródło: A. Koźmiński, op.cit., s.96

Cechy wiedzy jako zasobu Zmienność otoczenia biznesu Przewaga konkurencyjna WIEDZA NIEOKREŚLONOŚĆ: • zastosowań • efektów • „nosicielstwa” • nakładów • ryzyka zastosowania Przymus odnowy Nieokreśloność własności ZBIÓR „ROZMYTY” Źródło: A. Koźmiński, op.cit., s.97.

Tworzenie wiedzy Aktualny stan wiedzy Wiedza sytuacyjna „słabe sygnały” Wiedza techniczna Wiedza ekonomiczna Skojarzona wiedza relacyjna Synteza: nowa wiedza Zastosowania eksperymenty Wiedza społeczna Proces twórczy Proces badawczy Rozpoznanie organizacji i jej otoczenia Aktualizacja stanu wiedzy A.Koźmiński, Zarządzanie w warunkach niepewności, s.99

Nowy styl zarządzania(Hansen i von Oetinger, 2001) T BP, GlaxoSmithKline, Simens, ISPAT

T - poziomo • wzrost efektywności - przenoszenie najlepszych praktyk, • poprawa jakości – nieformalne zasięganie rad u kolegów, • zwiększanie przychodów – wspólne użytkowanie zasobów, kwalifikacji, wiedzy, • identyfikacja niedostrzegalnych szans rozwoju biznesu – konfrontacja i kojarzenie pomysłów, • zachęcanie do ryzykownych posunięć przez perfekcyjnie wspólnie opracowane i skoordynowane programy zastosowań.

T-pionowo • jasno sformułowane kryteria i mierniki oceny oraz bodźce, • ekonomiczna przejrzystość firmy – wyraźne przypisanie kosztów i efektów do jednostek organizacyjnych firmy • sformalizowane interakcje i transakcje ekonomiczne (kontrola i możliwość ich ograniczania) • przypisanie osobom predystynowanym do kontaktów międzyludzkich roli „żywych portali internetowych”

Mechanizmy rozwoju wiedzy (1) • Przekształcanie wiedzy domyślnej w formalną (eksternalizacja - uzewnętrznienie) • Przekazywanie i sumowanie wiedzy domyślnej (socjalizacja - uspołecznienie) • Przekształcanie wiedzy formalnej w wiedzę domyślną (internalizacja - przyswajanie przez jednostki) • Sumowanie wiedzy formalnej - kombinacja

Mechanizmy rozwoju wiedzy (2) INTERNALIZACJA Dostępna Ukryta KOMBINACJA SOCJALIZACJA Ukryta Dostępna EXTERNALIZACJA

Socjalizacja (uspołecznienie)od indywidualnej wiedzy ukrytej do grupowej wiedzy ukrytej • mistrz – uczeń – obserwacja, naśladowanie, ćwiczenie • przykład Hondy • sake, gorące źródła i nowe pomysły czyli „spotkania burzy mózgów” • forum krytycznego dialogu, upowszechniania doświadczeń • zakaz krytyki bez wskazania konstruktywnego pomysłu • przykład Matsushita Electric Industrial czyli podglądanie piekarza (skręcanie ciasta)

Eksternalizacja (uzewnętrznienie)od wiedzy ukrytej do wiedzy formalnej (dostępnej) • wiedza ukryta wyrażona w postaci metafor, analogii, pojęć, hipotez lub modeli • spadanie z roweru po przeczytaniu podręcznika nauki jazdy • przykład Hondy City – auto jako ludzki organizm (wysoki młodzieniec wyłonił się z analogii pomiędzy „maksimum człowieka, minimum maszyny” i wyobrażeniem kuli) – w co ostatecznie przeobrazi się samochód

Eksternalizacjaod wiedzy ukrytej do wiedzy formalnej (dostępnej) • „minikopiarka Canona czyli co ma kopiarka do puszki od piwa?” – pomysł Horoshi Tanaki • „mając ideę produktu, mamy za sobą ponad połowę drogi” – szef Hondy • metafora(przenośnia) – sposób intuicyjnego rozumienia rzeczy za pomocą symboli – sposób wyrażania wiedzy ukrytej, analogia (podobieństwo) – uwidacznia powszechność dwóch różnych rzeczy”

Metafora i analogia w tworzeniu koncepcji produktu Nonaka, Takeuchi, op.cit. , s.90.

Kombinacjaod wiedzy dostępnej do usystematyzowanej w. dostępnej • selekcjonowanie, ujednolicanie i kategoryzowanie informacji powstanie nowej wiedzy (np. edukacja) • kierownicy średniego szczebla operacjonalizują wizje korporacyjnych działań • przykład Kraft General Foods – firma produkująca żywność – program „ sklepik” (nowe systemy i metody sprzedaży na podstawie opinii klientów) – podział klientów i sklepów na kategorie • Canon – wyjście poza branżę fotograficzną

Internalizacjaproces włączania wiedzy dostępnej w obręb ukrytej • uczenie się przez działanie • dokumentacja pomaga zinternalizować to, czego doświadczyli – spisuj to, czego doświadczyłeś • przykład GE – baza danych o skargach i pytaniach klientów (Centrum Odpowiedzi) – odpowiedź na niemal każde pytanie jest natychmiastowa, w przypadku pojawienia się problemu, 12 doświadczonych specjalistów z 4-letnim doświadczeniem – odpowiedź staje się częścią systemu informacyjnego • przykład Matsushity – ograniczanie czasu pracy do 1800 h pracy/rok

Internalizacjaproces włączania wiedzy dostępnej w obręb ukrytej • doświadczenie (wiedza ukryta) staje się częścią kultury organizacyjnej (literatura) • upowszechnienie celu przy pomocy materialnego doświadczenia („sprawdźmy to”)

Spirala wiedzy • socjalizacja(przystosowanie) – upowszechnianie wiedzy ukrytej (tworzenie wiedzy jest ograniczone) • kombinacja fragmentów informacji dotyczących działalności firmy nie poszerza wiedzy • wiedza ukryta i dostępna muszą na siebie oddziaływać • konwersja przez socjalizację – upowszechnianie doświadczeń i postaw członków organizacji • eksternalizacja(uzewnętrznienie)– dialog lub zbiorowa refleksja • kombinacja (łączenie) – wiązanie wiedzy nowej z już istniejącą • uczenie się przez działanie wyzwala internalizację(uwewnętrznienie)

Istota wytworzonej wiedzy Wiedza ukryta Wiedza dostępna Wiedza ukryta Wiedza dostępna

Spirala wiedzy Dialog eksternalizacja socjalizacja Łączenie wiedzy dostępnej Budowanie pola internalizacja kombinacja Uczenie w działaniu

W2. Teoria organizacyjnego tworzenia wiedzy