SPİROMETRE

1. SPİROMETRE Dr. Mehmet KÖSE Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Ünitesi

2. ÇIKAR ÇATIŞMAM YOKTUR

3. Spirometre nedir?

4. Spirometre nedir? • Spirometre, maksimal ekspirasyon sonunda kişinin akciğerlerinden atabildiği hava volümünü ölçerek akciğer fonksiyonlarını değerlendiren bir yöntemdir.

5. Hangi amaçla spirometre yapılır?

6. Hangi amaçla spirometre yapılır? • Akciğer fonksiyonlardaki değişikliklerin derecesinin belirlenmesi, • Akciğer fonksiyonlarındaki değişikliklerin türünün belirlenmesi (obstrüktif, restriktif, miks), • Obstrüksiyonun cinsi (bronkodilatör yanıtı, intratorasik, ekstratorasik),

7. Hangi amaçla spirometre yapılır? • Hastalığın durumu, izlemi, tedaviye cevabı, prognozu • Operasyon öncesi değerlendirme • Epidemiyolojik çalışmalar • Maluliyet derecelendirmesi

8. Kimlere spirometre yapılmaz?

9. Kimlere spirometre yapılmaz? • Test performansını etkileyecek akut hastalıklar • Nedeni bilinmeyen hemoptizi • Pnömotoraks • Yakın zamanda abdominal, torakal cerrahi • veya göz cerrahisi geçirme, • Yakın zamanda miyokard infaktüs veya • anstabil anjina geçirilmesi • Torasik anevrizmalar

10. Spirometrede neler ölçülür?

11. Spirometrede neler ölçülür? • Zorlu vital kapasite (FVC) • Birinci saniyedeki zorlu ekspirasyon hacmi (FEV1) • FEV1 ‘in FVC’ye oranı (FEV1 /FVC) • Maksimum orta ekspiratuar akım hızı (FEF 25-75)

12. Spirometrede neler ölçülemez?

13. Spirometrede neler ölçülemez? • Spirometre ile rezidüel volüm (RV-FRC) ölçülemeyeceği için total akciğer kapasitesi (TLC) de ölçülemez !

14. Akciğer volümleri terminolojisi İnspiratuar yedek volüm İnspiratuar kapasite Total akciğer kapasitesi Tidal volüm Ekspiratuar yedek volüm Vital kapasite Rezidüel volüm

15. Zorlu vital kapasite (FVC) (L) Hızlı ama güç kullanılmadan yapılan maksimal inspirasyonu takiben olabildiğince güçlü ve hızlı bir ekshalasyon ile çıkarılan en yüksek hacimdeki hava Spirometrinin temel manevrası Bütün diğer ölçümler FVC manevrası üzerinden yapılır! tekrarlanabilir olmalı: Aradaki fark %5 4-6 saniye Çocuklarda <4sn Spirometrik ölçümler

16. Zorlu ekspiratuar volüm (FEVT) (L) FVC manevrasının başlamasından itibaren belirli bir zaman aralığında ekspire edilen hava hacmi En sık kullanılan FVC’nin ilk 1 saniyesindeki zorlu ekspiratuar volüm (FEV1) Obstrüksiyonun şiddetini belirlemede kullanılan en önemli test FEV1 Spirometrik ölçümler

17. Normal pulmoner mekanikler

18. Spirometre uygulaması • Hastanın, boyu, vücut ağırlığı, yaşı ve cinsiyeti kaydedilir • Buruna mandal takılır • Uygun ağız parçası dudaklar arasına alınır ve sıkıca kapatılır • 3-4 kez normal tidal solunum yapılır • Derin ve kuvvetli nefes alınır • Beklemeden hızlı kuvvetli şekilde nefes verilir

19. Spirometre uygulaması • En az 6 sn nefes verilir • Tekrar derin nefes alarak test sonlandırılır • Doğru şekilde ardarda yapılmış en az 3 test içinden en yüksek değerlere sahip olan seçilir.

21. Normal akım volüm eğrisi • Dikey eksen, akım • Yatay eksen, volüm • Yukarıdaki eğri intratorasik alanı • Aşağıdaki alan ekstratorasik alanı gösterir

22. Akım-volüm eğrisi Akım PEF 4 FEF%25 FEF%50 Efor-bağımsız bölüm: Elactic recoil / küçük havayolu direnci Ekspirasyon 2 FEF%75 FEF%50/FIF%50=1 (veya hafif <1) Volüm TLC RV FVC İnspirasyon FİF%50 PİF

24. Akım Volüm Eğrilerinin Yorumlanması

25. Spirometrik testlerdeki yanlış uygulamalar • Öncelikle spirometrik testlerdeki akım-volüm eğrisi değerlendirilmelidir.

26. Yetersiz efor • Öksürük, • Nefes alma, • Konuşma, • Ekspiryumu erken sonlandırma,artefaktlara neden olmaktadır.

27. Öksürük

28. Zorlu ekspiryum esnasında soluk alma

29. Yetersiz efor

30. SEKRESYON

31. Akım-Volüm Eğrisindeki Patolojik bulgular

32. İntratorasik obstruksiyon varlığında (astım, kistik fibrozis vs) üstteki eğri konkav şekil alır.

34. Extratratorasik obstruksiyon varlığında (vokal kord paralizisi) alttaki eğride düzleşme izlenir.

35. Değişken intratorasik obstruksiyon (trakeomalazi) üst eğri düzleşir

36. Fiks obstruksiyon: intratorasik ve ekstratorasik obstruksiyon ( trakeal stenoz, vasküler halka). Hem üst hemde alt eğri düzleşir.

37. Restriktif hastalıklarda eğri alanı azalır ve daralır.

38. NORMAL RESTRİKTİF

40. Sayısal Değerlerin Yorumu

41. Normal Değerler • FVC > %80 • FEV1 > %80 • FEV1/FVC > %80 • FEF 25-75 > %70

42. VC RV Miks Obstrüktif Restriktif Sağlıklı

44. Obstrüksiyon şiddeti (% FEV1) • 100%-80%: Hafif • 80%-60%: Orta • 60%-40%: Ağır • <40%: Çok Ağır

45. Restriksiyon şiddeti (%FVC) • 60%-80%: Hafif • 40%-60%: Orta • <40%: Ağır

46. Değerlendirilmez ! FVC, FEV1 > %80 FEV1/FVC < %80 OBST. FEF 25-75 > %70 Küçük hava yolu obst. Normal Ekspiryum Eğrisinin Değerlendirmesi Uygun kalitede mi? > %80 REST.?

47. REVERSİBİLİTE: Tanım • Hava yolu obstrüksiyonu bulunan olgularda, farmakolojik bir ajan verilerek obstrüksiyondaki değişimin incelenmesidir. • Obstrüksiyondaki geri döndürülebilirlik veya bronkodilatör yanıt olarak da tanımlanabilir. • Varlığı astımı tanısı lehine, ancak olmaması tanıyı ekarte ettirmez..

48. Testler, hastalar klinik olarak stabil ve hava yolu enfeksiyonları yok iken uygulanmalıdır. • Hastalar test öncesi şunları kullanmamalıdırlar: • İnhale kısa etkili bronkodilatörler, 6 saat öncesinde • Uzun etkili bronkodilatörler, 12 saat öncesinde • Yavaş salınımlı teofilin, 24 saat öncesinde

49. Bronkodilatör verilmeden önce FEV1 ölçülmelidir. (en az iki kez, %5’den az farkla) • Bronkodilatör, ya hava haznesi aracılığıyla ölçülü doz inhalatör ile, ya da nebülizatör ile hastanın ilacı inhale ettiğinden emin olunarak verilmelidir. • Bronkodilatör doz, doz/yanıt eğrisinde en yüksek düzeyde olacak şekilde seçilmelidir.

50. Olası doz protokol’leri: • 200-400 µgβ2-agonist, veya • 80-160 µg antikolinerjik, veya • Her ikisinin kombinasyonu • Tekrar FEV1 ölçümü: • Kısa etkili β2-agonist verildiyse 10-15 dk sonra, • Kombinasyon şeklinde verildiyse 30-45 dk sonra yapılmalıdır.