Osnovi ekonomije

1. Osnovi ekonomije F T H Prof.dr Ilija Rosić, Doc.dr Petar Veselinović, Nikola Makojević, asistent M

2. Osnovna obeležja društvene proizvodnje:proizvodnja, raspodela, razmena i potrošnja • Proizvodnja predstavlja egzistencijalni temelj svakog društva, na kome se bazira čitava ljudska istorija, što znači da bi prekid proizvodnje doveo u pitanje opstanak društva • Rezultat proizvodnje jeste određena količina materijalnih dobara koja se raspodeljuje na pojedince u društvu

3. Osnovni kriterijumi raspodele: • Raspodela prema obliku svojine, • Raspodela prema funkciji i društvenom položaju i pojedinaca i grupa i • Raspodela prema utrošenom radu

4. Razmena predstavlja zamenu jednih proizvoda za druge • Razmena se može vršiti: trampom(neposredno) i prodajom(posredno) • Svi oblici razmene sastoje se iz dva akta: akta prodaje i akta kupovine • U razmeni se uspostavljaju odnosi: • Odnosi razmene između proizvodnih jedinica povodom fizičkih resursa, • Odnosi razmene između proizvodnih jedinica i potrošačkih jedinica povodom sredstva za potrošnju i • Odnosi razmene između proizvodnih jedinica i neposrednih proizvođača

5. Raspodela Proizvodnja Potrošnja Razmena

6. Potrošnja je proces trošenja proizvodnih materijalnih dobara i usluga radi zadovoljenja ljudskih ili proizvodnih potreba • Analiza potrošnje i proizvodnje dovodi do teorije potrošačkog suvereniteta • Neproizvodna potrošnja ima za rezultat samo trošenje, ali ne i proizvodnju materijalnih dobara i ona može biti: lična i javna • Proizvodna potrošnja podrazumeva korišćenje jednih upotrebnih vrednosti za proizvodnju novih upotrebnih vrednosti

7. Jedinstvo i komplementarnost proizvodnih faktora • Da bi otpočeo proces proizvodnje potreban je spoj radne snage, predmeta rada i sredstava za rad • Stanovništvo, prirodni izvori i osnovni proizvodni fondovi čine jednistvo tako da je proizvodni rezultat uvek uslovljen njihovim zajedničkim delovanjem

8. Jedinstvo i komplementarnost faktora proizvodnje ističe značaj njihovih međusobnih odnosa. Da bi privredni razvoj tekao uspešno, mora postojati odgovarajuća srazmera između pojedinih faktora. Njihovi međusobni odnosi utiču ne samo na brzinu i efikasnost društvene reprodukcije, nego vrlo često i na metode koje se primenjuju u ekonomskom razvoju.

9. Podvlačeći značaj srazmernost ovih faktora, neki ekonomisti na Zapadu upoređuju njihovu kombinaciju sa hemijskim procesima, čiji elementi moraju čvrsto stajati u odgovarajućoj proporciji da bi bio ostvaren hemijski sastav. Višak jednog od elemenata čini da čitav taj višak ostaje neiskorišćen, odnosno da se svi elementi ne mogu u punoj meri koristiti.

10. Kada se govori o jednistvu i komplementarnosti proizvodnih faktora mora se imati na umu i stepen limitiranosti pojedinih faktora

11. Neposredni faktori privrednog rasta • U neposredne faktore privrednog rasta spadaju: • Obim zaposlene radne snage i • Nivo njene produktivnosti • Ako društveni proizvod obeležimo sa Y,prosečan broj radnika u toj godini sa L i produktivnost rada sa p, odnosno sa p=Y/L onda semogu pratiti promene na sledeći način:

12. Y=Lp Yo = Lopo Y1=L1p1 Y1 / Y0 = L1p1 / L0p0

13. ry = rl + rp + rlrp ry = rl + rp

14. Posredni faktori privrednog rasta • U posredne faktore privrednog rasta spadaju: • Proizvodni fondovi i • Kapitalni koeficijenat • Društveni proizvod u jednoj godini može se predstaviti kao funkciju dve nezavisno promenljive: Y = f (K,k) odnosno Y = K / k

15. Kontakt: • Prof.dr Ilija Rosić – ekfakkg@eunet.yu • Doc .dr Petar Veselinović-pveselinovic@kg.ac .yu • Nikola Makojević – nmakojevic@kg.ac.yu