Arctisch gebied

1. Arctisch gebied

2. Temperatuurof Poolcikel? hier: Geografisch gebied of gebied waar het in juli gemiddeld niet warmer wordt dan 10°C

4. Pooldag en poolnacht • Voor leven belangrijk: • 1. het dag – nacht ritme • 2. de seizoenen van het jaar. • pooldag(een periode waarin de zon niet onder de horizon zakt) • poolnacht(een periode waarin de zon juist niet op komt).

5. 3.3 Landschap arctisch gebied • Köppensysteem: (geologische en ecologische klimaatzones) • ijslandschappen (zowel land- als zee-ijs) • toendra met permafrost • boreaal bos • andere onderverdeling • 1. gebieden waar gesteente aan het oppervlak komt; • 2. gebieden waar vooral sedimenten door rivieren zijn neergelegd.

6. 1. Gebieden waar gesteente aan het oppervlak komt. • Voorbeelden: Spitsbergen, Groenland, de kusten van IJsland en New Foundland, Noorwegen, Canada en Alaska. • Direct door ijs gevormd : fjorden. • pas 15.000 jaar terug ijsvrij ondergrond veert nog altijd op. • weinig verwering  wanden van de fjorden steil • bij ijskappen is het gesteente kaalgeschuurd • de vegetatie  ondiepe bodem kunnen vormen • geen chemische verwering door planten temperatuur te laag. • vooral mechanische verwering: vriezen en ontdooien van water •  gesteenten vriezen kapot ‘trollenbrood

7. Getuigen in het landschap • In vroegere gletsjerdalen • horizontale ruggen langs de wanden te zien • = zijmorenes • de opeenvolging van randen geeft geschiedenis weer van de terugtrekking van de gletsjer

8. geologische fenomenen bij gletsjer • : • TM = eind morene; • RM = morene gevormd toen bij het terugtrekken van het ijs, het ijs even naar voren schoof; • IM = zijmorene; • GM = grondmorene, keileem; • E = esker = voormalige afvoer van smeltwater onder ijskap; • K = kettle = kuil in het landschap door het smelten van los ijsblok; • DR = drumlin = door het ijs uitgesmeerde oudere moraine of esker.

9. Ontginning arctisch gebied • Onder het ijs in Groenland oude gesteenten tevoorschijn, met interessante grondstoffen (goud, diamant, edele metalen). • Klimaatverandering= gunstig om deze grondstoffen te delven • Canada een van de grootste producenten ter wereld voor diamant • Ook grote voorraden van ijzer, nikkel, koper, zink, goud, lood, molybdeen en uranium • Aziatisch Rusland :rijk aan gas, olie, zink, lood en diamant • ijsvrij Noordpool in zomer race om olie- en gasvoorraden in oceaanbodem van Noordelijke IJszee begonnen. • Boren : ruim 4 kilometer diep onder zee-ijs.

10. 2. Gebieden met sedimentbedekking • gebieden waar hard gesteente bedekt met dikke pakketten sediment van rivieren (Siberië, noorden van Canada en Alaska) • uitgestrekte toendra’s. • Op veel plaatsen stagneert het oppervlaktewater, ondergrond =permafrost. • in zomer moerassig en vol meertjes. • veen gevormd.

11. Rivieren in het arctische gebied • kunnen gevoed worden • door smeltend ijs en sneeuw, • door bronnen of • door het oppervlakkig afstromen van regenwater. • Ook per dag schommelingen • smeltwaterrivieren niet te passeren obstakels op bepaalde uren Door permafrost ontstaat drijfzand (waterverzadigd zand) langs de rivieren.

12. in. Schommelingen rivierpeil

13. opvallend kenmerk van arctisch gebied • geen bomen • Alleen in beschutte gebieden, tegen zuidelijke helling van bergen kleine boompjes. • = voorproefje van de gevolgen van klein verschil in jaarlijkse temperatuur  wordt onderzoek naar gedaan berkjes

14. 3.4 Leven in het arctisch gebied • Andere omstandigheden rondom Noordpoolgebied heel andere manier van leven. • korte zomer  activiteit • Mens  Alles wat gebouwd moet worden • Beton moet gestort voordat in september de vorst invalt. • natuurmaximaal gebruik van de korte zomer Niet alleen sneeuwscooters nu ook fietsen

15. verandering • steeds meer mensen die vanuit andere gebieden voor hun werk in de arctische gebieden komen wonen. • westerse levensstijl. • toerisme welkome aanvulling aan teruglopende inkomsten visvangst en jacht. • lange donkere winter (poolnacht) weinig vreugde. • Videotheken  Dvd’s in de winter gratis • De avonden na pay-dayvaak ruig aan toe in de paar barretjes en cafés. • Het zelfmoordpercentage is hoog.