HISTORIA PISMA

1. HISTORIA PISMA Pismo klinowe - 4000 r. p.n.e.piktogramy - 2500 r. p.n.e.alfabet fenicki - 1100 r. p.n.e.alfabet grecki - 700 r. p.n.e.alfabet łaciński - 400 r. p.n.e.

2. Malowidła naskalne z jaskini Lascaux we Francji są przykładem zapisu rzeczywistości, jaka otaczała ówczesnego człowieka. To zapis dokonany obrazem malarskim.

3. KIPU pismo Inków- forma trójwymiarowego zapisu stosowana przez Indian prekolumbijskiej Ameryki Południowej. Nazywane "pismem węzełkowym", ze względu na swoją formę: zbiór wykonanych z bawełny lub włosia lamy i alpaki kolorowych sznurków z supełkami. Służyło do zapamiętywania liczb (najprawdopodobniej w systemie dziesiętnym), a zapewne także i innych informacji. Kipu mogło przechowywać także dane nienumeryczne, takie jak nazwy geograficzne, imię twórcy lub właściciela oraz przedmiot obliczeń, co czyniłoby z niego pierwotny rodzaj pisma.Posługiwali się nim członkowie klasy panującej oraz specjalni rachmistrze (w języku keczua khipukamayuq) z imperium Inków oraz - jak wynika z nowych odkryć - także wcześniejsze kultury Indian Ameryki Południowej z obszaru Andów. Istniało kilka odmian kipu, które umożliwiały administratorom imperium m.in. ewidencję ludności, obliczanie podatków, zapisywanie stanów magazynowych, składanie sprawozdań, przechowywanie danych historycznych, kalendarzowych, itp. Jedno kipu mogło liczyć od kilku do nawet 2 000 sznurów.

4. Około 3500 lat p.n.e powstawały na bliskim wschodzie gliniane tokeny z odciśniętymi prostymi kształtami i nacięciami. To najprawdopodobniej pierwsze formy zapisu. Abstrakcyjne formy nie są już obrazkami – piktogramami, ale ideogramami, które dały początek pierwszemu pismu klinowemu.

5. Pismo klinowe – najstarsza, na Bliskim Wschodzie, odmiana pisma, stworzona najprawdopodobniej przez Sumerów ok. 3500 lat przed naszą erą. Pierwotnie było złożone z przedstawień rysunkowych, które wyobrażały przedmioty albo jeden charakterystyczny ich element, a przy bardziej abstrakcyjnych pojęciach – kompozycje symboliczne. Na początku system był całkowicie ideograficzny (obrazkowy). Każdy znak miał znaczenie podstawowe, do którego dochodziły znaczenia poboczne. Nazwa pochodzi od kształtu znaków odciskanych na glinianych tabliczkach za pomocą kawałka trzciny. Jego powstanie, w IV tysiącleciu p.n.e., związane było z administracyjnymi i gospodarczymi potrzebami rozwijającej się coraz bardziej cywilizacji. Do największego rozkwitu doszło w XIV-XIII w. p.n.e. z uwagi na wagę języka akadyjskiego na Bliskim Wschodzie, w którym było zapisywane. Pismo klinowe używane było aż do okresu panowania na Bliskim Wschodzie hellenistycznej dynastii Seleucydów w II w. p.n.e. PISMO KLINOWE

6. Materiały piśmiennicze - PERGAMIN Pergamin – materiał pisarski wyrabiany ze skór zwierzęcych. Pergamin wyparł rozpowszechniony wcześniej papirus stosowany w starożytności i był głównym materiałem pisarskim w Europie i na Bliskim Wschodzie przez cały okres redniowiecza, po czym został skutecznie wyparty przez papier. Używano go również jako materiału okryciowego do opraw książek. Pergamin wyrabiano ze skór wielu różnych, ale najczęściej młodych zwierząt. Głównie wykorzystywano skóry cielęce oraz owcze i kozie. Pergamin jest jakościowo lepszy od papirusu. Jego największe zalety to, w odróżnieniu od papirusu, możliwość pokrywania pismem obu powierzchni oraz wytrzymałość, która umożliwiła zastąpienie zwoju współczesną postacią książki czyli kodeksem. Dopiero pergamin umożliwił stosowanie daleko bardziej zaawansowanych zdobień, a w szczególności rozbudowanych iluminacji i . Ważną zaletą pergaminu była również możliwość jego produkcji w dowolnym kraju z miejscowych surowców.

7. Materiały piśmiennicze - PAPIER Papier– Papier (według chińskich kronik) został wynaleziony w Chinach przez kancelistę na dworze cesarza He Di z dynastii Han, eunucha Cai Lun, około 105 r. n.e. Kancelista eksperymentował z korą drzew, jedwabiem, a nawet sieciami rybackimi, aż trafił na właściwą metodę (papier czerpany) z użyciem szmat jedwabnych i lnianych. Cesarz He Di w uznaniu doniosłości wynalazku podniósł go do godności ministra rolnictwa. Po bitwie nad rzeką Tałas w 751 r. Arabowie wzięli do niewoli chińskich papierników, dzięki którym papier upowszechnił się na ziemiach arabskich. Arabowie do produkcji papieru używali skrobi, która dobrze spełniała swoje zadanie w gorącym i suchym klimacie, ale nie nadawała się do bardziej umiarkowanych regionów. Najstarszą i najbardziej znaną jest, założona w 1268 roku, papiernia w Fabriano.

8. PISMO – PIKTOGRAFICZNE- EGIPCJANIE Pismo obrazkowe- inaczej piktograficzne znane jest jako najstarszy system piśmienniczy - pojawiło się ponad 2 połowie IV tys. p. n. e.. Za pomocą schematycznych rysunków symbolizujących osoby, zwierzęta, przedmioty oraz czynności przedstawiano elementy rzeczywistości, którą próbowano oswoić. Prostota rysunków w zrozumiały sposób oddawała znaczenia sytuacji (np. polowań), jednak nie była w stanie oddać wszystkiego, co chciano przekazać. Pismo piktograficzne doczekało się wielu odmian.  W piśmie hieroglificznym występują 3 rodzaje znaków Kierunek pisania Hieroglify były zapisywane albo w kolumnach od góry do dołu albo w rzędach od prawej do lewej bądź też odwrotnie. Każdy znak posiada swoje lustrzane odbicie używane do zapisu w odwrotną stronę. Przy czytaniu musimy "spotykać" się z przedstawionymi hieroglifami, tj. czytać od strony, w którą "patrzą" postacie przedstawione przez znaki. Zapis liczb Starożytni Egipcjanie używali systemu dziesiętnego niepozycyjnego, zwanego obecnie egipskim systemem liczbowym. Istniały specjalne znaki dla 1, 10, 100, 1000 i 10000. W ograniczonym zakresie wykonywano i zapisywano ułamki.

9. PISMO – PIKTOGRAFICZNE- hieroglify

10. PISMO – PIKTOGRAFICZNE -hieroglify Znaki fonetyczne Pismo starożytnego Egiptu używało powszechnie znaków fonetycznych do zapisu języka egipskiego Są to znaki oznaczające 1, 2 lub nawet 3 spółgłoski.

11. PISMO – PIKTOGRAFICZNE -hieroglify Znaki determinatywne Używane były do uściślenia o jaką klasę wyrazów chodzi. Np. wszystkie imiona bóstw były poprzedzane znakiem siedzącej figurki boga (podobnie jak to ma miejsce w piśmie klinowym).

12. PISMO – PIKTOGRAFICZNE-MAJOWIE Majowie pisali używając znaków wyrażającymi nie tylko dźwięki, ale przede wszystkim pojęcia (jak rysunki w rebusach). Z chwilą gdy poszło w niepamięć znaczenie tych obrazków, pismo Majów stało się szyfrem prawie niemożliwym do odczytania, tym bardziej, że po wielu wiekach znaki, ulegając licznym przemianom, przestały być podobne do przedmiotów, które pierwotnie wyobrażały. Ewoluowało ono powoli od zapisu hieroglificznego, poprzez zapis sylabiczny w kierunku zapisu głoskowego. Majowie mieli bogate pismo hieroglificzne, którego znaki przedstawiały między innymi: przedmioty, zwierzęta, bogów. Prostsze znaki służyły do wyrażania przysłówków i przyimków. Ustawiając je odpowiednio, pisarze zapisywali krótkie zdania. Zapisywali oni ruchy gwiazd, ważne daty, imiona bogów, przepowiednie kapłanów. W ich tekstach można przeczytać o sojuszach, wojnach, małżeństwach między rodami królewskimi, datach śmierci i narodzin. Święte pismo Majów stało się elementem ozdobnym. Litery wykuwano na płytach kamiennych, ołtarzach, schodach itp. Pismem ozdabiano też biżuterię, muszle, kości, wyroby garncarskie, drewniane sufity czy też ściany. W 2006 roku archeologowie ogłosili, że próbka pisma odkryta w San Bartolo (północno-wschodnia Gwatemala) jest wyraźnym dowodem na to, że Majowie pisali ponad 2300 lat temu. To kilkaset lat wcześniej niż dotychczas sądzono i 600 lat przed okresem klasycznym cywilizacji, gdy dający się odczytać system pisma wszedł w powszechne użycie.

13. PISMO – IDEOGRAFICZNE-MAJOWIE

14. PISMO – IDEOGRAFICZNE-MAJOWIE

15. PISMO - FONETYCZNE- ALFABET Pismo fenickieFenicjanie, 2000 lat p.n.e. Fenicjanie, handlowy lud przejął i zreformował w XIII wieku p.n.e. północno-semickie pismo alfabetyczne i rozpowszechnił je następnie w rejonie Morza Śródziemnego, gdzie między innymi zetknęli się z nimi Grecy. Pismo to posiadało 22 litery oznaczające spółgłoski. Brak było liter odpowiadających samogłoskom. Litery miały kształty geometryczne i były kreślone za pomocą znaków liniowych. Pisano od strony prawej ku lewej, a poszczególne wyrazy oddzielano pionową kreską. W piśmie tym nie było znaków przestankowych. Znaki pisano ręcznie za pomocą pióra i specjalnego atramentu. Pismo fenickie stało się podstawą alfabetu greckiego.

16. PISMO - FONETYCZNE- ALFABET Starożytna Grecja Grecy przyjęty od Fenicjan alfabet dostosowali do swych potrzeb: dodano nowe litery – samogłoski, zmieniono oznaczenia i kształt liter oraz kierunek pisma. Pisano wyłącznie dużymi literami. W V wieku p.Chr. Grecy posiadali już alfabet składający się z dwudziestu czterech liter (17 spółgłosek i 7 samogłosek). Początkowo pisano tak, jak Fenicjanie (od prawej do lewej strony), później zmodyfikowano ten sposób pisząc raz od prawej, raz od lewej, aż w końcu pisano w sposób przyjęty aż do dziś - od lewej do prawej.

17. PISMO - FONETYCZNE- ALFABET Starożytny Rzym Rzymianie przejęli pismo od Greków za pośrednictwem Etrusków w VII w. p.n.e. Dokonali jego modyfikacji do swych wyobrażeń i celów: zmienili kształt liter i oznaczenia dźwięków. Wczesny alfabet składał się z 21 liter, w I w. dodano do niego Z i Y. Do najstarszych zabytków tego pisma należą inskrypcje, najsłynniejszą jest tzw. Stela Romulusa.

18. PISMO - FONETYCZNE- ALFABET Średniowiecze – czasy współczesne Alfabet łaciński rozprzestrzenił się razem z armią rzymską w niemal całej Europie. Po upadku Cesarstwa Rzymskiego to mnisi podtrzymywali w Europie umiejętność czytania i pisania. Do Polski pismo przybyło wraz z chrześcijaństwem z Czech. Oparte jest na alfabecie łacińskim składa się obecnie z 32 liter. Pierwszymi ośrodkami oświaty były klasztory. Tam powstają pierwsze na ziemiach polskich dokumenty i księgi – kodeksy w języku łacińskim. Z łaciny wywodzi się alfabet polski. Dodano jednak 11 liter: ą, ć, ę, j, ł, ó, ś, u, w, ż, ź. Dokonały tego wpływy chrześcijańskie i organizacja kościoła. Stopniowo w tekstach łacińskich zaczynają się pojawiać pojedyncze słowa polskie.

19. PISMO - FONETYCZNE- ALFABET

20. ALFABET MOSE’A Kod Morse'a – stworzony w 1840 przez Samuela Morse'a i Alfreda Vaila sposób reprezentacji alfabetu, cyfr i znaków specjalnych za pomocą dźwięków, błysków światła, impulsów elektrycznych lub znaków popularnie zwanych kreską i kropką. Wszystkie znaki reprezentowane są przez kilkuelementowe serie sygnałów – krótkich (kropek) i długich (kresek). Kreska powinna trwać co najmniej tyle czasu, co trzy kropki. Odstęp pomiędzy elementami znaku powinien trwać jedną kropkę. Odstęp pomiędzy poszczególnymi znakami – jedną kreskę. Odstęp pomiędzy grupami znaków – trzy kreski.

21. ALFABET BRAILLE’A Alfabet Braille'a – alfabet umożliwiający zapisywanie i odczytywanie tekstów osobom niewidomym. Stworzony przez Louisa Braille'a, który w wyniku wypadku oślepł w dzieciństwie. Oparty jest na wojskowym systemie umożliwiającym odczytywanie rozkazów bez użycia światła. Podstawą, z której wyprowadza się cały system Braille'a jest sześciopunkt nazywany znakiem tworzącym. System składa się ze znaków będących kombinacją sześciu wypukłych punktów ułożonych w dwóch kolumnach po trzy punkty w każdej. Lewa kolumna zawiera umownie oznaczone punkty: 1,2,3, zaś prawą stanowią punkty: 4,5,6. Wzajemna kombinacja i rozmieszczenie punktów daje możliwość zapisu sześćdziesięciu trzech znaków. W brajlu można zapisać wszystko – istnieje kilka uzupełniających systemów zapisu brajlowskiego – notacje: matematyczna, chemiczna, fizyczna i muzyczna.