Parochie waarheen ? Reflecties in het licht van Vaticanum II Henk Witte

1. Tilburg School of Catholic Theology_______________________________________________________________________________ Parochiewaarheen? Reflecties in het licht van Vaticanum II Henk Witte

3. Maatschappelijkeveranderingen

4. MaatschappelijkeveranderingenEffecten op de kerk

5. En de parochie? De vragen: • verminderingledental en participatie • wegkwijnenchristelijkewoordenschat Het beleid: • vitalisering • herstructurering Bisdom Haarlem: 162 parochies → 55 (65 kerkendicht) Bisdom Berlijn: 105 parochies → 30 (van 13.000 gelovigen) Eenontwikkeling: • aanboddienstenbuitenkerkelijkverband

6. Wat is eenparochie? Wetboek van kerkelijkrecht canon 515 § 1: “een bepaalde gemeenschap van christengelovigen, in een particuliere Kerk duurzaam opgericht, waarover de herderlijke zorg, onder het gezag van de diocesane Bisschop, aan een pastoor als haar eigen herder is toevertrouwd”

7. Wat is eenparochie? Structureel de kleinsteeenheid waarin de Kerk, theologischgezien, werkelijk Kerk is * bisdom en universele Kerk alsmeeromvattendestructuren * dekenaat, bisschoppenconferentie en small Christian communities alshulpstructuren Functioneel * verkondigen * vieren * dienen (gemeenschap en individu)

8. De parochiealsstelsel • Historischgegeven • Naastanderestelsels - categoriaalpastoraat (nadruk op dienst) - spirituelegemeenschappen (nadruk op lidmaatschap) - events

9. Vaticanum II over de parochie Expliciet: • paroecia: 23 keer – paroecialis: 10 keer • niet in Dogmatischeconstitutie over de Kerk Benadering: • vanuitambtsdragers (bisschop, pastoor) over structuren (bisdom, parochie)

10. Vaticanum II over de parochie Nieuweaccenten: • de plaats en zending van lekengelovigen • wederkerigebetrokkenheid van priesters en leken • Volk Gods ter plaatse Vernieuwingteruggedraaid? Kernvraag: • Hoe toegang tot Vaticanum II alsgeheel?

11. WatmaaktVaticanum II tot ééngeheel? • Het conciliealsvoorwerk, Wetboek van canoniekrecht, Catechismus van de Katholieke Kerk en Missaalalsvoltooiing • Strijdtussenconservatieveminderheid en progressievemeerderheid • De stijl van Vaticanum II in vergelijking met eerdereconcilies (John O’Malley s.j.; ChristophTheobalds.j.)

12. De stijl van eerdereconcilies • Eerdereconcilies: eenjuridischestijl - oordelen en veroordelen - koersen op geloofsgehoorzaamheid en correct gedrag - dreigen, toezicht, straf - hiërarchischerelaties of argumenterendestijl - beroep op het hoofd - een punt willenmaken

13. De stijl van Vaticanum II • Epideiktisch (vgl. lofrede) - spreektwaarderinguit - probeertteovertuigen en instemmingteverwerven - afstand tot de anderverkleinen - beroep op innerlijk, herkenning, navolging • Woordenschat - horizontalerelaties (samenwerking, participatie, collegialiteit, gemeenschappelijkpriesterschap) - open voortoekomst (ontwikkeling, vooruitgang, pelgrimeren) - bescheiden (dienaar, priesterlijkedienst)

14. De stijl van Vaticanum II • Joannes XXIII in openingsrede: - pastoraalkarakter van het leergezag - oecumenisch • De documenten: - latenzienwat de concilievaders in dezegeleerdhebben

15. En de parochie? • Eenchristelijkeleefstijl: - remedietegen de geloofwaardigheidscrisis? • Stijlals ‘embleem van eenmanierom de wereldtebewonen’ • Origineelalscombinatieregelgeleidgedrag en creativiteit - als het maargeenkunstjewordt • Eenchristelijkeleefstijl - oriëntatie op Jezus - overeenkomst van inhoud en vorm - uitnodigendvormveld

16. Dignitatishumanae11: God roept de mensen tot zijndienst in geest en waarheid en zijworden door dezeroeping in gewetengebonden, maarnietgedwongen. (…) Dit is in hoge mate duidelijkgeworden in ChristusJezus, in wie God zichzelf en zijnwegenvolmaaktheeftgeopenbaard. Christusimmers, onzeHeer en Meester, was zachtmoedig en nederig van hart; met geduldheefthijzijnleerlingen tot zichgetrokken en uitgenodigd. (…) HijwildegeenpolitiekeMessiaszijn die heerst door geweld, maarverkoosveeleerzichtenoemen de Mensenzoon die gekomen is ‘omtedienen en zijnleventegeven alslosprijsvoorvelen’.