Externe verslaggeving

Externe verslaggeving Leseenheid 4

Balans: passiefzijde • Passiefzijde • Eigen vermogen • Gestort en opgevraagd kapitaal • Agio • Herwaarderingsreserve • Andere wettelijke reserves • Statutaire reserves • Overige reserves • Niet-verdeelde winsten • Vreemd vermogen • Voorzieningen • Langlopende schulden • Kortlopende schulden

Vreemd vermogen: definitie Definitie van vreemd vermogen volgens Stramien alinea 49 sub b: “Vreemd vermogen betreft bestaande verplichtingen van de onderneming die voortkomen uit gebeurtenissen in het verleden, waarvan de afwikkeling naar verwachting resulteert in een uitstroom van middelen die economische voordelen in zich bergen.”

Vreemd vermogen: verwerking Verwerkingscriteria, volgens Stramien alinea 83: “Een post die aan de definitie van een element voldoet, moet worden verwerkt indien: • het waarschijnlijk is dat enig aan die post verbonden toekomstig economisch voordeel naar of uit de onderneming zal vloeien, en • de post een kostprijs of waarde heeft waarvan de omvang met betrouwbaarheid kan worden vastgesteld.”

Vreemd vermogen: waardering • Kortlopende schulden: • geamortiseerde kostprijs • Langlopende schulden: • Schulden dienen bij eerste verwerking te worden gewaardeerd tegen de reële waarde (RJ 254.201) • Schulden dienen na eerste verwerking te worden gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs (RJ 254.202). Indien er geen sprake is van agio of disagio of transactiekosten is de geamortiseerde kostprijs gelijk aan de nominale waarde van de schuld.

Voorzieningen: definitie Titel 9 Boek 2 BW, art. 374 lid 1: “Op de balans worden voorzieningen opgenomen tegen naar hun aard duidelijk omschreven verplichtingen die op de balansdatum als waarschijnlijk of als vaststaand worden beschouwd, maar waarvan niet bekend is in welke omvang of wanneer zij zullen ontstaan. Tevens kunnen voorzieningen worden opgenomen tegen uitgaven die in een volgend boekjaar zullen worden gedaan, voor zover het doen van die uitgaven zijn oorsprong mede vindt voor het einde van het boekjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal boekjaren.”

Voorzieningen: verwerking • Op balansdatum bestaande verplichting: • In rechte afdwingbaar (legal), door wet of overeenkomst, of • Feitelijk (constructive), door gewekte gerechtvaardigde verwachting van nakoming verantwoordelijkheden, door: • In het verleden gevolgde gedragslijn • Gepubliceerde beleidsregels • Voldoende specifieke, actuele uitspraak • Opmerkingen: • Onderdeel vreemd vermogen waarvan omvang of moment afwikkeling onzeker: • Uitstroom van middelen is waarschijnlijk • Omvang is betrouwbaar te schatten • Geen voorziening meer voor risico’s ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen • Kostenegalisatievoorziening?

Voorzieningen: verwerking Voorbeelden van voorzieningen: • Latente belastingverplichtingen • Pensioenen • Garantieverplichtingen • Aansprakelijkheid • Claims e.d. • Groot onderhoud • Reorganisatie • Milieu • Verlieslatende (onerous) contracten • Arbeidsongeschiktheidskosten • Voorziening assurantie eigen risico niet meer toegestaan

Voorzieningen: waardering • Nominale waarde of contante waarde • IASB: Contante waarde verplicht indien verschil materieel • Statische methode: • Beste schatting van de situatie per balansdatum

Voorzieningen: toelichting • Onderscheid naar aard voorziening • Onderscheid lang- of kortlopend • Waarderingsgrondslag • Mutatieoverzicht

Overzicht verplichtingen Bron: A. de Bos en R.G.A. Vergoossen, fma-kroniek 1991, p. 142

Niet in de balans opgenomen verplichtingen • PM-verplichtingen • Verplichtingen voortvloeiend uit langlopende overeenkomsten: • Gebruiksrechten tegen periodieke betaling • Andere langlopende verbintenissen • Verplichtingen die naar aard of omvang van bijzondere betekenis zijn (bijvoorbeeld in het kader van investeringen) • Voorwaardelijke verplichtingen • Claims • Ontwikkelingskredieten • Garanties, borgtochten

Eigen vermogen • Eigen vermogen = Activa – Vreemd vermogen • Categorieën: • Gestort en opgevraagd kapitaal • Agio • Herwaarderingsreserve • Andere wettelijke reserves • Statutaire reserves • Overige reserves • Niet-verdeelde winsten • Presentatie samenstelling Eigen vermogen in enkelvoudige balans (of in geconsolideerde; eventueel verschil in omvang toelichten) • Verloopoverzicht per categorie in toelichting

Gestort en opgevraagd kapitaal Maatschappelijk kapitaal -/- Nog niet uitgegeven aandelen _____________________________ Geplaatst kapitaal -/- Nog niet opgevraagd _____________________________ Opgevraagd kapitaal (op balans) -/- Nog niet gestort _____________________________ Gestort kapitaal • Ingekochte eigen aandelen • niet activeren maar afboeken op de Overige reserves • ter waarde van de verkrijgingsprijs • verloopoverzicht

Wettelijke reserves • Doel: kapitaalbescherming • Soorten: • Herwaarderingsreserve (art. 390) • Omdat nog uitsluitend een herwaarderingsreserve voor ongerealiseerde herwaarderingen is toegestaan, is anders dan voorheen de gehele herwaarderingsreserve een wettelijke reserve • Reserve vanwege geactiveerde kosten van emissie van aandelen of van onderzoek en ontwikkeling (art. 365.2) • Reserve ingehouden winst deelnemingen (art. 389.6) • Reserve valuta-omrekeningsverschillen (art. 389.8)

Overige reserves • Vrije/algemene/overige reserves • Mutaties: • Ingehouden winst (vorig jaar) • Vrijval gerealiseerde herwaardering • Vorming/vrijval andere wettelijke reserves • Dividenduitkeringen (Na balansdatum vastgesteld dividend niet als verplichting opnemen tot besluit AVA) • Rechtstreekse vermogensmutaties • Rechtstreekse vermogensmutaties: • Kapitaalstorting/-onttrekking • Herwaardering • Omrekeningsverschillen buitenlandse deelnemingen • Betaalde goodwill (?!) • Bijzondere posten: • Current operating income • All inclusive income (IASB) • Cumulatief effect stelselwijziging • Emissiekosten

Belastingen in de jaarrekening Soorten belastingen • Alleen balanspost (onderneming is tussenpersoon) • Loonbelasting en Omzetbelasting • Zakelijke last • Diverse waaronder Onroerendezaakbelasting, Overdrachtsbelasting, Assurantiebelasting, Invoerrechten, Accijnzen. • Belasting naar de winst • Inkomstenbelasting en Vennootschapsbelasting • Winstverdeling of winstbepaling?

Belastingen als onderdeel van winstbepaling • Toerekening van belasting naar de winst nodig • Verschillen tussen bedrijfseconomische en fiscale winst • Maatschappelijk aanvaardbare normen versus goed koopmansgebruik • Verschil tussen bedrijfseconomisch en fiscaal winstbegrip → over- of onderdruk • Verschil in toerekening aan jaren → actieve of passieve belastinglatenties • Integrale allocatie in plaats van partiële • Nominale waarde (RJ laat ook contante waarde toe) • Bij wijziging belastingtarief: waardering latentie aanpassen (liability method niet deferral method)

Verschil WinstBE en WinstF Verschil tussen bedrijfseconomisch en fiscaal winstbegrip (permanent verschil): 1. Baten wel in WinstBE maar niet in WinstF 2. Baten niet in WinstBE maar wel in WinstF 3. Lasten wel in WinstBE maar niet in WinstF 4. Lasten niet in WinstBE maar wel in WinstF • Ad 1. en 4.: WinstBE > WinstF → onderdruk • Ad 2. en 3.: WinstBE < WinstF → overdruk • Effectieve belastingdruk = BelastinglastBE/WinstBE vóór belasting

Voorbeeld permanent verschil WinstBE vóór belasting = € 1.000 • inclusief € 200 níet fiscaal, BE wél erkende baten • exclusief € 200 wél fiscaal,BE níet erkende baten Belastingtarief = 20% Ad 1.: Winst vóór belasting = 1.000 Belastinglast (20% * €800)= 160 Winst na belasting = 840 Ad 2.: Winst vóór belasting = 1.000 Belastinglast (20% * €1200)= 240 Winst na belasting = 760

Verschil WinstBE en WinstF • Verschil in toerekening aan jaren (tijdelijk verschil) 1. Baten eerder in WinstBE dan in WinstF 2. Baten later in WinstBE dan in WinstF 3. Lasten eerder in WinstBE dan in WinstF 4. Lasten later in WinstBE dan in WinstF • Ad 1. en 4.: initieel WinstBE > WinstF ↔ initieel VermogenBE > VermogenF → passieve belastinglatentie • Ad 2. en 3.: initieel WinstBE < WinstF ↔ initieel VermogenBE < VermogenF → actieve belastinglatentie

Voorbeeld tijdelijk verschil • Machine: aanschafprijs € 2.000; restwaarde € 500 • Gebruiksduur: 3 jaar • Afschrijvingsmethode: • Bedrijfseconomisch: lineair 3 x € 500 • Fiscaal: degressief (vast % boekwaarde: 1 – (€ 500/€ 2.000)1/3 = 37%) € 740+€ 466,2+€ 293,8 • Winst vóór afschrijving en belasting: € 1.000 jaarlijks • Belastingtarief: 20% jaar 1 jaar 2 jaar 3 totaal Bedrijfseconomisch: Winst vóór belastingen 500 500 500 1.500 Belastinglast 100100100300 Winst na belastingen 400 400 400 1.200 Fiscaal: Winst vóór belastingen 260 533,8 706,2 1.500 Belastinglast 52106,76141,24300 Winst na belastingen 208 427,04 564,96 1.200 Wijziging belastinglatentie: 48(CR) 6,76(D) 41,24(D) 0

Diverse opmerkingen • Fiscale herinvesteringsreserve • Verliescompensatie: • Eerst maximaal 1 jaar carry back (tijdelijke maatregel 3 jaar terug, totaal 9 jaar) • Vervolgens 9 jaar carry forward • Actuele waarde en belastinglatentie? • Latentie verplicht (RJ 272.304) • Opnemen actieve latentie? • Slechts voor zover realisatie latente vordering waarschijnlijk is • Jaarlijks te toetsen • Saldering? • Bepaling belastingpositie per fiscale eenheid (behoudens afdwingbaar) • Actieve vordering en latente verplichting afzonderlijk presenteren

Externe verslaggeving