Madde Bağımlılığı

1. Madde Bağımlılığı 1

2. Bağımlılık yapan maddeler • Alkol • Esrar • Ecstasy • Eroin • Kafein • Kokain • Marihuana • Sigara • Uçucular 2

3. Bağımlılık süreci “Belki kullanabilirim” “Korku ve merak” “Bir kereden bir şey olmaz” “Bıraktım, bir daha başlamam” “Bir daha asla!” “Artık bırakacağım” “Ben bağımlı olmam” “Bırakmak zorundayım!” “İstersem bırakırım” “Bu meret bırakılmaz ki!” 3

4. Maddenin Bir Çok Kere Kullanılmasına Bağlı olan Madde Kötüye Kullanımında • İşe gitmeme, • Çocuklarını ihmal etme, • Temel sorumluluklarını yerine getirememe • İş makinesi/ otomobil kullanmada tehlikelere maruz kalma. • Yasal sorunlar • Sosyal ve kişiler arası problemler 4

5. Kaygılı, depresif, halsiz,huzursuzluk. • Parmak kaslarında, yüzde, göz kapaklarında, dudaklarında ve dilde kasılmalar . • Nabızda,kan basıncında, ateşte yükselme, • Birkaç yıl boyunca yoğun biçimde içen kişilerde kandaki alkol oranı aniden düşerse nispeten az sayıda da olsa deliryum tremens (DTs) görülebilir. • –Yılanlar, hamamböcekleri, örümcekler vb.- duvarda ya da kişinin üzerinde sürünebilir veya bütün odayı doldurabilir. 5

6. Bu halüsinasyonlarda, uyumu bozulan korkuya kapılan kişi bu yaratıkları üzerinden atmak için vücudunu tırmalayabilir/odada bir köşeye büzülebilir. • Yaşanan bu deliryum ve fizyolojik kriz maddeye bağımlı olmaktan kaynaklanan alkol yoksunluğu sonucundan oluşur. • Madde bağımlısı olan kişilerin içme örüntüsü bu durumun kontrol dışı olduğunu gösterir. • Günlük olarak içme ihtiyacı hissetme, günün belirli zamanlarında içmeyi kısıtlama, veya tamamen kesmek için sürekli çaba harcamalarına rağmen başaramazlar. 6

7. Bir sarhoşluk nöbeti sırasında kendilerini kaybedebilirler. Alkole olan şiddetli ihtiyaçları o denli artabilir ki içilecek türden olmayan alkollü maddeleri bile -örn: saç toniği-içebilirler. • Aile/ arkadaşlar iletartışmalar, • Şiddet içeren davranışlar, iş kaybı, tecavüzler,saldırılar, • Tutuklanma, • Trafik kazaları, • Sosyal ve iş hayatına ilişkin sıkıntılar. 7

8. Bazı maddeler birlikte alındıkları taktirde karşılıklı etki yaratmaları nedeniyle, ciddi sağlık problemlerine yol açabilip güçlü bir reaksiyon üretebilir. • Alkol ve barbüratlar karıştırıldığında, kasten veya kaza ile intihar anlamına gelir. • Problem yaratacak düzeyde madde alımı antisosyal kişilik bozukluğu, mani, diğer madde kullanımı, şizofreni ve panik bozukluk gibi hastalıklarla eş zamanlı görülür (Robins ve ark. 1988; akt, Abnormal Psychology, 1997) 8

9. Sağlık servislerini kullanma oranı içmeyen kişilerden 4 kat daha fazla; tıbbı giderleri, diğer kişilerden 2 kat daha yüksektir (The Harvard Medical School Mental Health Letter, 1987; akt, Abnormal Psychology, 1997). • Maddeyi kötüye kullanan kişiler arasındaki intihar oranı, genel nüfustan daha yüksektir. 9

10. Alkolün Kısa Süreleri Etkileri • Alkol, yutulduktan ve mideye ulaştıktan sonra enzimler yoluyla metobolize edilmeye başlar. Çoğu ince bağırsaklara geçer ve buradan kana karışır. Daha sonra öncelikle saatte 100 derecelik (%50 alkol) bir ons (28,3 ml) viskiyi metabolize edebilen karaciğer tarafından yakılır. Bir miktardan fazla olan kısmını ise kan dolaşımında kalır. Alkolün emilimi çok çabuk ancak dışarıya atılımı daima çok yavaştır. Alkolün etkileri, kandaki alkol yoğunluğunun miktarına göre değişir. Kandaki alkol yoğunluğu ise, belli bir zaman dilimi içerisinde içilen alkol miktarına alkolü midede tutacak ve emilimini geciktirecek yemeğin olup olmamasına kişinin beden ağırlığına karaciğerinin etkililiğine bağlıdır. 2 ons alkol, yeni yemek yemiş 80 kilo ağırlığındaki bir adam ve midesi boş olan 50 kilo ağırlığındaki bir kadın üzerinde farklı etkiler gösterecektir. 10

11. Alkolün ilk etkisi uyarıcıdır (stimulan). Kişi kendini daha sosyal ve iyi hisseder ve kandaki alkol düzeyi artıkça bu duygu da artar;fakat kandaki alkol düzeyi en üst seviye ulaştıktan ve düşmeye başladıktan sonra alkol bastırıcı (depresan) etki yapar ve kişinin olumsuz duygu durumunda artış olabilir.Fazla miktarda alkol karmaşık düşünce süreçlerine yol açar; motor koordinasyon, denge, konuşma ve görme bozulur. • Bazı kişiler çökkün ve içine kapanık olurlar, alkol ağrıyı azaltabilir ve yüksek dozlarda yatışma (sedasyon) ve uykuya yol açar. 11

12. Alkol etkilerini beyindeki sinir sistemleriyle etkileşim içinde ortaya çıkarır. Gerilim azaltma yeteneğinden sorumlu olabilen GABA alıcılarını (reseptör) uyarır. (GABA başlıca yasaklayıcı sinir iletilerinden biridir; Valium gibi benzodiazepinler GABA alıcıları üzerinde alkolünkine benzer bir etkiye sahiptir). • Alkol, seratonin ve dopamin düzeylerini de artırır ve bu etkiler onun güçlü bir pekiştirici olarak hizmet etme kapasitesinin kaynağını oluşturabilir son olarak alkol glutamat alıcılarını da yasaklar ki (inhibition) bu da konuşurken heceleri karıştırma ve bellek kaybı ve alkol zehirlenmesinin bilişsel sonuçlarının nedeni olabilir (U.S. Public Health Service; USPHS, 1994; akt, Abnormal Psychology, 1997). 12

13. Psikolojik gerilemenin yanı sıra ağır biyolojik hasar . • Bedenin hemen hemen bütün doku ve organları, • Beslenme bozukluğu olabilir. Alkol kalori verdiği için, -80 derecelik 1,12 litre alkol, kişinin günlük kalori ihtiyacının yarısını karşılar- kişi genellikle yediği yemek miktarını azaltır. Ancak alkolün sağlamış olduğu kalori, sağlık için gerekli besinleri içermediği için boştur. Alkol ayrıca yiyeceklerin hazmını ve vitaminlerin emilimini güçleştirerek beslenme bozukluğuna doğrudan katkıda bulunur. • Daha yaşlı kronik alkoliklerde B- kompleks vitaminlerinin yetersizliği hem yakın zamandaki hem de geçmişteki olaylarla ilgili ağır bellek kaybı anlamına gelen amnestik sendroma neden olabilir. 13

14. Uzun süre alkol kullanımı artı protein alımındaki azalma, karaciğerde siroz oluşmasına neden olur. Siroz hastalığı, karaciğer hücrelerinde yağ ve protein birikimine bağlı olarak karaciğerin işlevinin bozulması ve bazı hücrelerinin ölmesine yol açan iltihaplanma sürecinin tetiklendiği bir hastalıktır. • Yaralı dokular geliştiğinde kan akışı engellenir. 14

15. Diğer sık rastlanan fizyolojik değişmeler; endokrin salgıları, pankreasta hasar, kalp yetmezliği, yüksek tansiyon ve yüzde; özellikle burunda şişmelere ve kızarmaya yol açan lokal damar kanamalarıdır. • Alkolün uzun süreli kullanımının özellikleri frontal lobtaki beyin hücrelerine zarar verdiği görülmekte, kortikal atropi ve diğer yapısal bozukluklara yol açmaktadır (Persons, 1975; akt, Abnormal Psychology, 1997). • Bağışıklık sistemini zayıflatmakta ve bu nedenle de enfeksiyonlara ve kansere karşı duyarlılığı arttırmaktadır.

16. Hamilelik döneminde yoğun alkol kullanımı, zeka geriliğinin bilinen bir nedenidir. Fetüsün gelişimi yavaşlar. Kafa, yüz, kol ve bacaklarda anormallikler oluşur. Bu durum fetal alkol sendromu olarak adlandırılır.

18. Uzun süreli alkol/madde tüketiminin son derece ciddi psikolojik ve biyolojik ve sosyal sonuçları olabilir. Alkolü KK, kişinin işlevlerinde ciddi bozulmalar olduğundan, bu birey ile ilişki içinde bulunan diğer kişiler de derinden etkilenebilmektedir. • Kişi iş göremediğinden toplumda etkilenir. • İçkiye harcanan para, iş kaybı, trafik kazalarına neden olması sağlık kuruluşlarına harcanan paraların toplamı her yıl 125 doları aşmaktadır. • Çok daha yıkıcı olan insan trajedisi ise kuşkusuz hesaplanamaz. 18

19. Sigara içenlerin çocukları içmeyenlerin çocuklarından daha fazla üst solunum yolları enfeksiyonu, bronşit ve kulak enfeksiyonlarına yakalanmaktadırlar. • Sigara ve pipo ciğerlere nadir olarak çekildiği zaman bunların sağlık üzerine yarattığı riskler anlamlı derecede azalmaktadır; fakat ağız kanseri riski her iki durumda da yüksektir. • Uzun süreli sigara kullanımı ile ortaya çıkan ya da artan tıbbi problemler arasında akciğer kanseri, anfizem, gırtlak ve yemek borusu kanseri ve çeşitli kalp damar hastalıkları vardır. • Sigara içmenin sosyoekonomik gideri; her yıl 80 milyon kayıp ve 145 milyon verimsiz gün anlamına gelmektedir. Üretkenlikte bu kayıp sigara içme ile ilgili ile sağlık gideri de eklenince ikiye katlanmaktadır. ABD’ de yılda 65 milyon doları aşmaktadır. Bir başka deyişle bu miktarla yılda 19.000 çocuğu doyurabilecek veya büyük bir şehir de hastane inşa edilmesine yetecek miktardır. 19

20. Mariyuna • Etkisi gücüne ve dozun miktarına bağlıdır. Yüksek dozun, duygularda ani değişikliğe neden olduğu, dikkati azalttığı, düşünceyi dağıttığı ve belleği bozduğu bildirilmektedir. Çok yüksek dozların bazen halüsinasyonlar ve davranışsal etkilerin ortaya çıkması içe çekildikten yarım saat sonra kadar ortaya çıktığı için dozu ayarlamak zor olabilmektedir. Pek çok kullanıcı bu nedenle istediklerinden çok daha fazla miktarda Mariyuanaya maruz kalmaktadır. • Mariyuananın, aşırı dozda kullanımının araba kullanmak için gerekli olan karmaşık psikomotor becerileri bozduğunu göstermektedir. Hatta, ölümcül kazalara • Anket çalışmalarıyla; ergenlik döneminde mariyunanın kullanımının yetişkinlikte psikolojik problemlere yol açabileceğini göstermektedir (Kandel ve ark, 1986; akt Abnormal Psyhlogy, 1937). 20

21. Ayrı yaşama/ • Boşanma • Daha fazla suç işledikleri, • Daha fazla ruh sağlığı uzmanına başvurma, bayanlarda düzensiziş hayatları • Mariyunanın kısa süreli etkileri; gözlerde, kanlanma ve kaşınma, ağızda ve boğazda kuruluk, iştahta artma, göz içerisindeki basıncın düşmesi ve bir dereceye kadar kan basınıcının artmasına neden olmaktadır. • Mariyunanın uzun süreli etkileri;akciğer yapısına ve işlevlerine ciddi zararlar verebilir (Grinspoon ve Bakalar, 1995; akt. ), bunun yanı sıra; bağışıklık fonksiyonlarını ve üreme fonksiyonlarını da zarara uğratabilir (Swan, 1994; Hembree, Nahas ve Huang, 1979, Issıdorıdes, 1979; akt………). 21

22. Beyin ve Merkezi Sinir sistemindeSigaradan itibaren bütün uyuşturucuların en büyük zararı ve tahribatı beyin ve merkezi sinir sistemi üzerindedir.Erken bunama, şuur kaybı, uykusuzluk, felçler, hezeyan (sayıklama, saçmalama, akıl dışı davranışlar ), halüsinasyon (hayal görme, işitme vs. ) lar, zeka ve hafıza kayıpları… Sindirim SistemindeBulantı, kusma, karın ağrıları, kabızlık, ishal, mide ve bağırsak spazmları, kanama ve yaraları, gastrit,ülser vs.Karaciğer ve BöbreklerdeKaraciğer ve böbreklerde büyük sorun ve tahribat, karaciğerde yetersizlik, yağlanma ,sertleşme (siroz), idrar çoğalması, tıkanmalar, ağır böbrek hastalıkları ZehirlenmeUyuşturucuların başta gelen olumsuzluğu zehirlenmeler ve bu yolla gelen ölümlerdir. 22

23. GözlerdeIşık ve mesafede uyumsuzluk, şaşılık gece körlüğü, göz bebeği büyümesi, küçülmesi, Solunum SistemindeNefes darlığı, öksürük, boğulma hissi, bu yolla kalp sıkışmaları, solunum felçleri ve ölümler Kanın YapısındaKansızlık ,kan zehirlenmeleri, kan hücrelerinde şekil ve miktar değişiklikleri, pıhtılaşma ve kangrenler. Sosyal ve Maddi Etkileriİnsanın uyum gücünü tüketmekte onu aileden, toplumdan ve çevresinden kopararak, yalnızlığa, bunalıma itmektedir. Uyuşturucuların, bağımlıya, aile hayatına, doğacak çocuklara, iş hayatına, aile ve ülke ekonomisine, topluma çok büyük zararları vardır.İntihar, cinayet, gasp vb. suçların çoğunda uyuşturucu sebeptir. AİDS, frengi, verem, kanser, kangren ve benzeri bir çok ölümcül hastalığın yayılmasında da en büyük fail uyuşturucular ve bağımlılarıdır. 23