760 likes | 1.15k Vues
İLK YARDIM VE İLK MÜDAHALE SEMİNERİNE HOŞ GELDİNİZ Fikriye AYDIN Yılmaz ALASAN www. bursasaglikmesleklisesi .k12.tr. İLKYARDIM TEMEL UYGULAMALARI. İLK YARDIMIN TANIMI.
E N D
İLK YARDIM VE İLK MÜDAHALE SEMİNERİNE HOŞ GELDİNİZ Fikriye AYDIN Yılmaz ALASAN www.bursasaglikmesleklisesi.k12.tr
İLK YARDIMIN TANIMI Herhangi bir kaza yada yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda, sağlık görevlilerinin tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar; hayatın kurtarılması, durumun daha kötüye gitmesini önlemek amacıyla olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç, gereçle yapılan İLAÇSIZ uygulamalardır. (T.C. Sağlık Bakanlığı’nın 22/05/2002 tarih ve 24762 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan ilk yardım Yönetmeliği’ne göre) FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
ACİL YARDIMIN TANIMI • Hasta ve yaralılara acil tedavi ünitelerinde doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan tıbbi müdahalelerdir. FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
ACİL YARDIM & İLK YARDIM • Acil yardım; sağlık personeli tarafından acil tedavi ünitelerinde yapılan müdahale olmasına karşın, • İlk yardım ise; bu konuda eğitim almış herkesin, olay yerinde bulabildiği malzemeleri kullanarak yaptığı hayat kurtarıcı müdahalelerdir FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
İLKYARDIMIN ÖNCELİKLİ AMAÇLARI • YAŞAMSAL FONKSİYONLARIN SÜRDÜRÜLMESİNİ SAĞLAMAK • HASTA/YARALININ DURUMUNUN KÖTÜLEŞMESİNİ ÖNLEMEK • İYİLEŞMEYİ KOLAYLAŞTIRMAK FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
YAPILMASI GEREKENLER • K B K • KORUMA-BİLDİRME-KURTARMA FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
K-B-K Yeni kazalara yol açmamak için, kaza yerini işaretleyerek insanları KORUMA FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
K-B-K MUTLAKA BELİRTİNİZ • Kesin yer ve adres • Kim, hangi numaradan arıyor • Olayın tanımı • Etkilenenlerin sayısı • Hasta/yaralıların durumu • Ne gibi yardım aldıkları FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
K - B – K Kurtarma gereksinimi olanları KURTARMA FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
AMAÇ; TEKRAR KAZA OLMASI RİSKİNİ ORTADAN KALDIRMAK OLAY YERİNDEKİ HASTA VE YARALILARIN SAYISI VE TÜRLERİNİ BELİRLEMEK (Bu amaçla olay yeri hızlı bir şekilde değerlendirilerek müdahaleler planlanmalıdır) KAZA YERİNDE EMNİYET SAĞLANMALIDIR ( K) KORUMA OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ YARDIM EKİPLERİ HAREKETE GEÇİRİLMELİDİR ( B) BİLDİRME H/Y KURALINA UYGUN OLARAK İLKYARDIM UYGULANMALIDI (K) KURTARMA
KAZA YAPAN ARAÇ TUTANAK TUTULDUKTAN SONRA MÜMKÜNSE YOL DIŞINA, GÜVENLİ BİR ALANA ALINMALIDIR UYARI İŞARETLERİ YERLEŞTİRİLMELİDİR ARACIN KONTAK ANAHTARI KAPATILMALIDIR MERAKLI KİŞİLER OLAY YERİNDEN UZAKLAŞTIRILMALIDIR SİGARA İÇİLMEMELİDİR GAZ VARLIĞI SÖZ KONUSU İSE ÖNLEM ALINMALIDIR OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE YAPILACAK İŞLER GAZ TÜPÜNÜN VANASI KAPATILMALIDIR ORTAM HAVALANDIRILMALIDIR KIVILCIM OLUŞTURULACAK IŞIKLANDIRMA VEYA ÇAĞRI ARAÇLARININ ALANDA KULLANILMASINA İZİN VERİLMEMELİDİR
OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE YAPILACAK İŞLER H/Y YERİNDEN KIMILDATILMAMALIDIR H/Y YAŞAM BULGULARI (ABC) DEĞERLENDİRİLMELİDİR H/Y KIRIK VE KANAMA YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMELİDİR H/Y SICAK TUTULMALIDIR BİLİNÇ KAPALI İSE AĞIZDAN HİÇ BİRŞEY VERİLMEMELİDİR TIBBİ YARDIM İSTENMELİDİR ( 112 ) H/Y YARASINI GÖRMESİNE İZİN VERİLMEMELİDİR H/Y VE OLAY HAKKINDAKİ BİLGİLER KAYDEDİLMELİDİR YARDIM EKİBİ GELİNCEYE KADAR OLAY YERİNDE KALINMALIDIR H/Y’NIN ENDİŞELERİ GİDERİLMELİ, NAZİK VE HOŞGÖRÜLÜ DAVRANILMALIDIR
İNSAN VÜCUDU İLE İLGİLİ BİLİNMESİ GEREKENLER FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
İNSAN VÜCUDUNU OLUŞTURAN YAPILAR VÜCUDUN ESAS YAPI TAŞI HÜCRE’DİR. BENZER HÜCRELER BİRLEŞEREK DOKULARI, BENZER DOKULAR BİRLEŞEREK ORGANLARI, ORGANLAR BİRLEŞEREK SİSTEMLERİ OLUŞTURUR. FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
DOLAŞIM SİSTEMİ Vücudun ihtiyacı olan oksijeni, besini, hormonları,pıhtılaşma ve koruyucu elemanları hücrelere taşır. ÜÇ YAPIDAN OLUŞUR:* KALP* DAMARLAR* KAN FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
DOLAŞIM SİSTEMİ KAN • Dolaşım sistemi içinde dolaşan, kırmızı renkli yaşamsal bir sıvıdır. Yetişkin bir kişide ortalama 4-5 litre kan bulunur • ( vücut ağırlığının yaklaşık %8 veya 1/13’ü ). FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
DOLAŞIM SİSTEMİ • Kanın Vücuttaki görevleri ; * Oksijen ve besin öğelerinin taşınması (taşıma) * Vücut sıcaklığını koruma (ısı ayarlama) * Vücudu enfeksiyonlara karşı koruma (savunma) * Kanamanın durdurulması (pıhtılaşma) FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
DOLAŞIM SİSTEMİ NABIZ: Kanın atardamara yaptığı basınçtır. Yetişkin bir insanın nabzı; 60 - 100 kez /dk’ dır. Çocuk ve bebek nabzı ise; 100 - 120 kez/dk’ dır. FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
VÜCUTTAKİ NABIZ NOKTALARI KÖPRÜCÜK KEMİĞİ ÜZERİ ŞAHDAMAR ÖNKOL DAMARI ÜST KOL DAMARI BACAĞIN İÇ KISMI AYAK BİLEĞİ FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
SOLUNUM SİSTEMİ Vücudun ihtiyacı olan oksijeni (O2) alıp zararlı karbondioksiti (CO²) dışarı atar. İki bölümden oluşur: FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
SOLUNUM SİSTEMİ Solunum sayısı Yetişkin 12-20 kez/dk Çocuk ve bebek 20-25 kez/dk SOLUNUM DEĞERLENDİRME SIKLIĞI, RİTMİ, DERİNLİĞİ FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
KOLTUK ALTINDAN ÖLÇÜLMELİDİR NORMAL ISI DEĞERİ 36.5’C. ( KOLTUK ALTI ) VÜCUT ISISI 41-42’C ÜSTÜNDE, 34.5’C ALTINDA TEHLİKE İŞARETİ 31’C ALTI ÖLÜMCÜL KAN BASINCI KALBİN KASILMA ( BÜYÜK TANSİYON ) VE GEVŞEME ( KÜÇÜK TANSİYON ) ANINDA DAMAR DUVARINA YAPTIĞI BASINÇ NORMAL KAN BASINCI DEĞERİ 100 – 120 mm / Hg BÜYÜK TANSİYON 50 – 80 mm / Hg KÜÇÜK TANSİYON
HASTA YARALININ BİRİNCİ VE İKİNCİ DEĞERLENDİRMESİ FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
YAŞAM BULGULARI BİLİNÇ DEĞERLENDİRMESİ Normal bir kişi kendisine yöneltilen bütün uyarılara tepki verir. Bilinç düzeyi: Derece 1: Bilinç kapalı, yalnız gürültü ve sözlü uyarılara cevap verir. Derece 2: Ağrılı uyaranlara tepki verir, sözlü ve gürültülü uyaranlara tepki vermez. Derece 3: Sözlü ve ağrılı tüm uyarılara tepki vermez. FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
BİRİNCİ DEĞERLENDİRME • ÖNCE KENDİN VE YARALI İÇİN ORTAM EMNİYETİNİ DEĞERLENDİR!! • YARALININ BİLİNCİNİ DEĞERLENDİR!! • Yetişkin ve çocuklarda bilinç kontrolü; Omuzlarından dokunarak ve seslenerek, • Bebeklerde bilinç kontrolü; Bebeğin ayak tabanına vurulması ile yapılır. FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
BİRİNCİ DEĞERLENDİRME BİLİNCİ YERİNDE DEĞİL İSE: • Hemen 1-1–2 ARANIR, • Birinci değerlendirmesi yapılır. A.(Airway )solunum yolu açıklığının sağlanması ( baş-çene pozisyonu verilmesi ), B.( Breathing ) solunumun kontrolü ( bak-dinle - hisset metodu, solunum yoksa ), C.( Circulation ) dolaşımın sağlanması ( kalp basısı uygulanması ) FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
BAŞ-ÇENE POZİSYONUNUN VERİLMESİ • Ağız içinde görünen yabancı nesne varsa temizlenir. • Bir el yaralının alnına, diğer elin üç parmağı da çeneye konulur. • Baş- Çene Pozisyonu verilerek dilin geriye gitmesi engellenir . • Solunum yolu açıklığı sağlanır. • Görünmeyen yabancı nesneye müdahale edilmez. FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
SOLUNUMUN DEĞERLEDİRİLMESİ BAK – DİNLE – HİSSET yöntemi Hava yolu açıklığı sağlandıktan sonra; • ilk yardımcı yaralının göğsüne bakacak şekilde yüzünü yaralının yüzüne yaklaştırarak 5 saniyesüreyle göğüs hareketlerine bakar, solunumu dinler ve hissetmeye çalışır. • Bilinci kapalı fakat solunum varsa yaralıya Koma Pozisyonu verilir. • Bilinci kapalı fakat solunum yoksa hemen TEMEL YAŞAMDESTEĞİ sağlanır. FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
İKİNCİ DEĞERLENDİRME GÖRÜŞEREK BİLGİ EDİNME: • Kendini tanıtma, • Yaralının ismini öğrenme ve adıyla hitap etme, • Hasta/yaralının endişelerini giderme, nazik davranarak güvenini sağlama, • Olayın mahiyetini sorma, • Kişisel özgeçmişleri, kullandığı ilaçlar ve alerjisi olup olmadığını, ne zaman ne yediklerini öğrenmek. • Bilinç düzeyi, anlama, algılama vb. • Solunum sayısı, ritmi, derinliği, • Vücut ısısı, nemlilik, renk kontrol edilir. FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
İKİNCİ DEĞERLENDİRME • Saç, saçlı deri, baş ve yüzde yaralanma morluk vb... var mı ? • Kulak ve / veya burundan sıvı, kan geliyor mu? • Ağız içinde yabancı madde olup olmadığı kontrol edilir. FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
BOYUN MUAYENESİ • Ağrı, hassasiyet • Şişlik, şekil bozukluğu araştırılır. • Aksi ispat edilinceye kadar boynun zedelenmesinden şüphelenilmelidir !!! AĞRI VARSA İŞLEM HEMEN DURDURULUR. FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
GÖĞÜS KAFESİ MUAYENESİ • Saplanmış cisim, açık yara, şekil bozukluğu, morarma, kanama var mı ? • Göğüs kafesi genişlemesi normal mi ? • Bel boşluğundan yararlanılarak sırt kısmı da ellerle kontrol edilir. FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
KARIN VE BEL MUAYENESİ • Saplanmış cisim, açık yara, şekil bozukluğu, morarma, kanama var mı? • Eğer karın kısmı sert ve gerginse iç kanama olabilir. • Daha sonra elleri aşağıya kaydırarak kalça kısmı kontrol edilir. FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
KOL VE BACAKLARIN MUAYENESİ • Kuvvet - his kaybı, ağrı, şişlik, şekil bozukluğu var mı ? • Nabız noktalarından nabız alınıyor mu ? • En son olarak yaralının elimizi sıkmasını isteyerek hareket kaybı olup olmadığına bakılır. FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
KANAMALAR FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN
KANAMANIN CİDDİYETİ • KANAMANIN, HIZINA AKTIĞI BÖLGEYE VE MİKTARINA • KİŞİNİN FİZİKSEL DURUMU VE YAŞINA BAĞLIDIR. KANAMA ÇEŞİTLERİ DIŞ KANAMA VÜCUT DIŞINA AKAR, GÖZLENİR İÇ KANAMAVÜCUT İÇİNE AKAR, GÖZLENEMEZ DOĞAL DELİKLERDEN OLAN KANAMA KULAK, BURUN, AĞIZ, ANÜS, ÜREME ORGANLARI
ATARDAMARKALP ATIMLARI İLE UYUMLU KESİK KESİK AKAR, AÇIK RENKLİDİR. TOPLARDAMARSIZINTI ŞEKLİNDE VE KOYU RENKLİDİR KILCALDAMARKÜÇÜK KABARCIKLAR ŞEKLİNDEDİR
DIŞ KANAMALARDA İLKYARDIM • H/Y Durumu değerlendirilir (ABC) • Yardım çağrılır (112) • Yara/Kanama değerlendirilir • Kanayan yer üzerine temiz bir bezle bastırılır • Durmaz ise ikinci bir bez ile basınç uygulanır • Gerekirse bandaj ile basınç uygulanır • Kanayan yere en yakın basınç noktasına basınç uygulanır. • Kanayan bölge yukarı kaldırılır • Şok pozisyonu verilir • 2-3 dakika ara ile yaşam bulguları değerlendirilir • Kanayan bölge dışarıda kalacak şekilde üzeri örtülür • Yapılan uygulamalar yazılır • Hızla sevki sağlanır
VÜCUTTAKİ NABIZ NOKTALARI KÖPRÜCÜK KEMİĞİ ÜZERİ ŞAHDAMAR ÖNKOL DAMARI ÜST KOL DAMARI BACAĞIN İÇ KISMI AYAK BİLEĞİ FİKRİYE AYDIN@YILMAZ ALASAN