De Thuistaal van allochtone leerlingen als hefboom voor Gelijke Onderwijskansen.

1. De Thuistaal van allochtone leerlingen als hefboom voor Gelijke Onderwijskansen. Auteur: Luc Heyerick

2. Gelijke onderwijskansen: elke leerling telt!

3. Gebrek aan vertrouwdheid met schooltaal • Gelijke onderwijskansenbeleid ~ talenbeleidsnota • Socio-economische statuskenmerken • Discrepantie tussen thuiscultuur en Vlaamse schoolcultuur • Negatieve verwachtingseffecten van leerkrachten • Racistische reacties van onderwijsgevenden • Vijandige houding van kinderen tov Vlaamse cultuur 1. Mogelijke verklaringen voor verschillen in schoolsucces

4. Dilemma: 1talig of meertalig onderwijs als beste schoolsucces • Didactisch paradigma: • Submersie: taalbad in 2de taal + uitbannen 1ste taal • Immersie: ontwikkeling 1ste taal ondersteunen + verwerven 2de taal → interdependentiehypothese (Cummins): het leren van een 2de taal wordt sterk gefaciliteerd door de kennis en vaardigheden die llnin een 1ste taal verworven hebben → PISA-onderzoek: nieuwkomers presteren even goed of beter dan de 2de generatie 2. Voortbouwen op de thuistaal om Nederlands te leren

5. Anderstalige lln: zeer zwakke resultaten → andere houding ten aanzien van de thuistaal op school: adequater ? • Belangrijke randvoorwaarden: • ouder- en kleuterparticipatie • antiracistisch schoolklimaat • ontwikkeling van krachtige leeromgevingen • wetenschappelijke ondersteuning 3. Krachtlijnen van het Gents thuistaalproject

6. → Anderstalige of lager opgeleide ouders laten hun kleuters sneller thuis • Kleuters uit ééntalig anderstalige gezinnen: meer afwezig op school dan Nederlandstalige kleuters • kleuters van lager opgeleide moeders: meer afwezig dan kleuters van hoger opgeleide moeders. 3.1 Verhogen van kleuterparticipatie

7. 1ste doel van het onderwijs: goede kennis van het Nederlands → Communicatie- en instructietaal • Taalsensibilisering • erkennen, waarderen en benutten van meertaligheid → Anderstalige heeft het gevoel erkend te worden • Openstaan tegenover de school en haar taal • Motivatie en het verlangen om te leren stijgt 3.2 Taalsensibilisering

8. Anderstalige leerlingen eerst in hun meer ontwikkelde thuistaal laten alfabetiseren • lezen en schrijven onmiddellijk in een betekenisvolle context • Transfer van de thuistaal naar de Nederlandse taal: 1ste graad lager onderwijs • OETC: gemiddeld 4 lestijden 3.3 Onderwijs in eigen taal en cultuur (OETC) voor Turkse leerlingen

9. Krachtige leeromgevingen • Basisingrediënten: binnen een positief veilig leerklimaat werken leerlingen aan betekenisvolle taken waarbij ze ondersteund worden door interactie met leerkracht en medeleerlingen • Veilig leerklimaat • positieve houding tav thuistaal en thuiscultuur • Zinvolheid van de taken • Taken: aansluiten bij leefklimaat kinderen • Betekenis vatten + interactie →Interactief onderwijs 3.4 Ontwikkeling van interactief taalonderwijs

10. Gedurende schooluren: contact met Nederlandse taal → Interactieve oefentijd nodig om het Nederlands als hun tweede taal eigen te maken • Buitenschoolse opvang: contacturen met het Nederlands constant houden 3.5 De tijd doorgebracht met Nederlands

11. Ouders • Communiceren met school en opvang • Deelnemen aan activiteiten die taalontwikkeling ondersteunen • Opvoedingsondersteunende activiteiten • In groep • Onder begeleiding • Ouderwerkgroep: • participatie op school • Opvoedingsondersteunende activiteiten met kinderen • Nederlands leren 3.6 Ook ouders leren Nederlands

12. Beste resultaten: • Een zo uitgebreid mogelijk taalbad Nederlands gecombineerd met een bannen van het gebruik van de moedertaal → voor sommige migrantengroepen niet succesvol, DUS • een uitgebreid taalbad in de tweede taal (Nederlands) maar gekoppeld aan een beperktere (in tijd) versterking van de vaardigheden in de eerste taal om op die vaardigheden te kunnen voortbouwen bij het leren van het Nederlands. 4. Grondige evaluatie van de resultaten van het project