Edukacja medialna i jej współczesne oblicza – nowoczesny uczeń, rodzic i nauczyciel

1. Edukacja medialna i jej współczesne oblicza – nowoczesny uczeń, rodzic i nauczyciel Dr Joanna Aksman Krakowska Akademia Im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

2. PROWENIENCJA PROBLEMATYKI EDUKACJI MEDIALNEJ W POLSCE

3. Pedagogika medialna a edukacja medialna Pedagogika medialna jest „subdyscypliną pedagogiczną badającą procesy i zjawiska przebiegające w środowisku medialnym i za pomocą mediów oraz wypracowującą w tym kontekście dyrektywy dla edukacji medialnej” (Osmańska-Furmanek W., Furmanek M. 2006)

4. Natomiast głównymi celami edukacji medialnej wyróżnionymi przez tych samych Autorów są: - przygotowanie do właściwego (krytycznego) odbioru mediów jako narzędzi przekazu informacji oraz kształtowania systemu wartości, postaw, - przygotowanie do posługiwania się mediami jako narzędziami pracy intelektualnej i zawodowej, - przygotowanie do racjonalnego korzystania z mediów jako instrumentów zabawy i rozrywki, - przygotowanie do korzystania z mediów jako narzędzi komunikacji społecznej.

5. Kto współcześnie realizuje cele edukacji medialnej w Polsce?

6. Umiejętności wymagane od nauczycieli • Dokładne omówienie kompetencji zawodowych nauczyciela w domyśle odnoszących się także do zadań, jakie przed nim stoją zawierają standardy kształcenia nauczycieli[1]. W rozdziale III zatytułowanym „Wymagane umiejętności” czytamy, iż przygotowanie do zawodu nauczyciela powinno prowadzić do nabycia kompetencji w zakresie: • dydaktycznym • wychowawczym i społecznym • kreatywnym • prakseologicznym • komunikacyjnym • informacyjno-medialnym (umiejętność posługiwania się technologią informacyjną i jej wykorzystania w nauczanym przedmiocie • językowym. [1] Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dn. 7 września 2004 r, DZ.U. z dn. 22.09.2004.

7. Projekt nowych standardów kształcenia nauczycieli (z dn. 24.05.2011 r.) • Podkreśla, iż każdy nauczyciel powinien Umiejętnie komunikować się przy użyciu różnych kanałów i technik z różnymi partnerami działań edukacyjnych • Umiejętnie kształtować własny warsztat dydaktyczny z wykorzystaniem nowoczesnych środków i metod pozyskiwania, organizowania i przetwarzania informacji i materiałów

8. W zakresie praktyk nauczycielskich • posiadać umiejętność prowadzenia zajęć lekcyjnych z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych

9. Konsekwencje powyższych działań • W Polsce nie kształcimy już nauczycieli edukacji medialnej i czytelniczej • Każdy nauczyciel (od nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej do nauczycieli konkretnych przedmiotów w szkołach ponadgimnazjalnych musi posiadać umiejętności technologiczno-komunikacyjne)

10. Czy edukacja medialna w obecnej postaci znika z programów szkolnych? • Czy i gdzie realizowane są treści prowadzonego przez 10 lat przedmiotu: Edukacja czytelnicza i medialna?

11. W szkołach pozostają przedmioty: • Zajęcia komputerowe (klasy 1-3) • Technologia informacyjno-komunikcyjna • doskonalące warsztat multimedialny, ale czy tu dokonuje się krytycznego odbioru mediów (głównego założenia edukacji medialnej) sposobu wartościowania, oceniania, postrzegania świata, wyborów moralnych?

12. Kto w polskiej szkole „prowadzi ucznia za rękę” w trzecim, jak brzmi teza Raya Oldenburga miejscu- świecie, jakim jest świat wirtualny?

13. Europejskie podejście do edukacji medialnej • Posiedzenie Rady Europejskiej w Lizbonie (marzec 2000 r.) celem – podniesienie konkurencyjności ekonomii opartej na wiedzy, rozwój społeczeństwa zintegrowanego w wiedzy • Powstało wiele inicjatyw wspierających ten cel Najważniejsza w dziedzinie edukacji medialnej to :

14. Inicjatywa Komisji Europejskiej • Europejskie podejście do umiejętności korzystania z mediów w środowisku cyfrowym program MEDIA 2007 r. • Powstała także europejska karta kompetencji medialnej (www.euromedialiteracy.eu ) • Tekst podkreśla znaczenie i rolę, jaką odgrywają media w dzisiejszym dynamicznie rozwijającym się świecie. To przyczynek do budowania europejskiej polityki audiowizualnej to obraz porównawczy różnic w podejściu i poziomie umiejętności korzystania z mediów w różnych państwach europejskich. Raport na ten temat ma pojawić się w 2011 r.

15. Europejska definicja korzystania z mediów oraz przekazów (szczególnie festiwali dla młodych twórców) „To zdolność do korzystania z mediów, rozumienia oraz krytycznej oceny różnorodnych aspektów mediów i ich treści oraz porozumiewania się w różnych kontekstach” Matteo Zacchetti, Dyrekcja Generalna ds. Społeczeństwa Informacyjnego i Mediów – Komisja Europejska

16. Komisja Europejska 2008 r. wzywa wszystkie państwa członkowskie do współpracy na poziomie krajowym w zakresie podniesienia poziomu korzystania z mediów oraz opracowania i wdrożenia kodeksu postępowania oraz regulacji ramowych 2009 r. rozpoczęto prace nad opracowaniem kryteriów oceny poziomów umiejętności korzystania z mediów Program Media International 2009 Podnoszenie świadomości odbiorców europejskich w zakresie kinematografii oraz utworów audiowizualnych zrealizowanych w krajach trzecich

17. W Polsce edukację medialną realizują Entuzjaści • Wybrane inicjatywy promujące edukację medialną w Polsce: • Polski Instytut Sztuki Filmowej • CEO Centrum Edukacji Obywatelskiej • Filmoteka Szkolna • Canal+Cyfrowy „Media Starter” • Przedszkole Mediów/ Interaktywny Plac Zabaw/ Małe WRO • Sieć Kin Studyjnych i Lokalnych • Społeczna Kampania „Media Aktywni” • Media Desk Polska

18. Perspektywy na rozwój edukacji medialnej Jesteśmy społeczeństwem informacyjnym, żyjemy więc w czasach, kiedy wychowanie medialne jest nam niezbędnie potrzebne do funkcjonowania, tak jak dawniej wykształconym ludziom potrzebne było wychowanie obywatelskie.

19. Perspektywy na rozwój edukacji medialnej • „W dzisiejszych czasach o dynamice rozwoju decyduje w pierwszym rzędzie wiedza z zakresu komunikacji społecznej i informatyki. Unikanie zagrożeń, umiejętność formacji przez wartości, kwestia rozróżniania lepszych źródeł informacji, sprawność kompletowania wiedzy na wybrane tematy, doskonalenie warsztatu multimedialnego i podobne zdolności decydują o świadomym wykorzystaniu zdobyczy lub poddaniu się manipulacji.” • „Edukacja medialna społeczeństwa to proces zarówno potrzebny jak i oczekiwany we współczesnej Polsce.” Piotr Boroń, były członek KRRiT, materiały konferencji: Media Literacy. Media - Program Unii Europejskiej. Centrum Artystyczne Fabryka Trzciny w Warszawie, 17 czerwiec 2009 r.

20. Edukacja medialna powróciła do wzorca francuskiego i znajduje się wciąż w drodze do edukacji optymalnej

21. Bibliografia: Aksman J. red., Manipulacja – pedagogiczno-społeczne aspekty, cz. I Interdyscyplinarne aspekty manipulacji, cz. II Komunikacja, dydaktyka, wychowanie a manipulacja, Kraków 2010. Dziadzia B., Wpływ mediów. Konteksty społeczno-edukacyjne, Kraków 2008. Gajda J., Juszczyk S., Siemieniecki B., Wenta K., Edukacja medialna, Toruń 2004. Gajda J., Media w edukacji, Kraków 2008. Kron F.W., Sofos A., Dydaktyka mediów, Gdańsk 2008. Lemish D., Dzieci i telewizja, Perspektywa globalna, Kraków 2008. Osmańska-Furmanek W., Furmanek M., Pedagogika mediów [w:] red. B. Śliwierski, Pedagogika, t.3, Gdańsk 2006. www.edukacjamedialna.pl www.euromedialiteracy.eu

22. List Rodziców i Nauczycieli do Osób odpowiedzialnych za edukację medialną w polskich mediach publicznych Szanowni Państwo, W ramach warsztatów edukacji medialnej, towarzyszących międzynarodowej konferencji pod Patronatem Polskiej Prezydencji pt: „Rodzice jako wolontariusze i uczestnicy edukacji swoich dzieci”, odbywającej się w Warszawie w dniach 25-26 listopada wypracowaliśmy dezyderaty, które chcemy złożyć na ręce Osób odpowiedzialnych za edukacyjną misję mediów publicznych.

23. Krytyczne odniesienie do aktualnie emitowanych programów dla dzieci i młodzieży • Programy niedostosowane do wieku dziecka (długość programów i ich tematyka), • Brak programów edukacyjnych dla różnych grup wiekowych, • Błędy językowe, niedbałość wypowiedzi, niska kultura języka, brak języka literackiego, zatrudnianie osób z wadami wymowy • Za dużo kreskówek za mało programów z grą aktorów • Wielowątkowość programów budząca chaos w głowie dziecka • Nie podany adresat programu (grupa wiekowa)

24. Pokazywanie negatywnych postaci w pozytywny i dowcipny sposób (np. Strachowy w programie „Domisie”), • Brak konsultacji specjalistów (np. pedagogów, psychologów, językoznawców) • Brak specjalności na studiach dziennikarskich: dziennikarstwo edukacyjne • Telewizja edukacyjna powinna kształcić i wychowywać, czy obecnie spełnia taką rolę? • Brak programów dla rodziców

25. 2. Emocje, jakie towarzyszą odbiorowi aktualnych programów dla dzieci i młodzieży • Nuda i nadmierny dydaktyzm • Przerost formy nad treścią • „Łopatologia” brak finezyjności w przekazywanych treściach • Mało pozytywnych treści i wzorców zachowań

26. 3. Na jakie programy czekamy? • Powrót do edukacyjnych bajek wyjaśniających funkcjonowanie otaczającego nas świata • Skupienie się na różnych dziedzinach nauki (np. fizyka, chemia, geografia…) • Różnorodny przekaz artystyczny (muzyka, teatr, literatura, balet, malarstwo, fotografia, film) • „zmuszanie do myślenia” a nie podawanie gotowych rozwiązań i moralizowanie • Produkcja programów edukacyjnych możliwych do wykorzystania na lekcji (zgodnych z programami kształcenia)

27. Zwiększenie ilości filmów familijnych (o aspektach wychowawczych) z weekendy • Wykorzystanie przy produkcji programów najnowszych technologii telewizyjnych i filmowych • Opis i rekomendacja istniejących programów dla dzieci w gazetach telewizyjnych • Korzystanie z dobrych wzorców programów rodzimych produkcji

28. Zaangażowanie ekspertów społecznych w produkcji programów dla dzieci i młodzieży • Korzystanie z dorobku literatury polskiej w programach dla dzieci i młodzieży • Utworzenie pasma popołudniowego programów edukacyjnych dostępnych dla dzieci i młodzieży (stworzenie anteny edukacyjnej)