„Małe projekty”

1. „Małe projekty” Spotkanie informacyjne dla potencjalnych beneficjentów LGD Żywiecki Raj czerwiec 2011 „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

2. Podstawa prawna • Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 8 lipca 2008 w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej w ramach działania „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich nalata 2007-2013 (Dz. U. z 2008 r. Nr 138, poz. 868 z późn. zm.) oraz rozporządzenia zmieniające: 2. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 27 kwietnia 2009 ( Dz. U z 2009 r. nr 71, poz. 613 ); 3. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 sierpnia 2010 ( Dz. U z 2010 r. nr 158, poz. 1067 ); „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

3. Małe projekty - definicja Projekty przyczyniające się do poprawy jakości życia lub zróżnicowania działalności gospodarczej na obszarze działania LGD, które nie kwalifikują się do wsparcia w ramach działań osi 3 z PROW „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

4. Kto może się ubiegać o pomoc? I. osoby fizyczne, które są: - obywatelami państwa członkowskiego UE, - pełnoletnie, - zameldowane na pobyt stały na obszarze objętym LSR lub wykonujące działalność gospodarczą na tym obszarze, - posiadający nr identyfikacyjny ARiMR; II. osoby prawne albo jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym ustawy przyznają zdolność prawną, jeżeli posiadają siedzibę na obszarze objętym LSR lub prowadzą działalność na tym obszarze: - parafie, - fundacje albo stowarzyszenia, - jednostki samorządu terytorialnego ( za wyjątkiem województwa i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych ), - posiadający nr identyfikacyjny ARiMR; „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

5. Zakres „Małych projektów” 1. podnoszenie jakości życia społeczności lokalnej na obszarze objętym LSR przez: a) udostępnianie urządzeń i sprzętu, z wyłączeniem środków transportu napędzanych mechanicznie, np.: kafejka internetowa, b) organizację szkoleń i innych przedsięwzięć o charakterze edukacyjnym i warsztatowym dla podmiotów z obszaru objętego LSR, innych niż realizowane w ramach działania: szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie oraz z wyłączeniem szkoleń połączonych z promocją towarów lub usług określonego przedsiębiorcy, np. kursy dla przedsiębiorców, projekty edukacyjne warsztaty z zakresu ginących zawodów (np.: dla przyszłych kowali, snycerzy, tkaczek, koronkarek, zdunów, bednarzy, kołodziei, ludwisarzy, rymarzy, garncarzy, plecionkarzy…), warsztaty teatralne, muzyczne, c) organizację imprez kulturalnych, promocyjnych, rekreacyjnych lub sportowych związanych z promocją lokalnych walorów, np. festyny, koncerty folklorystyczne, dożynki, zawody sportowe, spotkania integracyjne, „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

6. Zakres „Małych projektów” (c.d.) d) zagospodarowanie przestrzeni publicznej z wyłączeniem pasów drogowych dróg gminnych, powiatowych i wojewódzkich. 2. rozwijanie aktywności społeczności lokalnej przez: a) promocję i organizację lokalnej twórczości kulturalnej lub aktywnego trybu życia, z wyłączeniem remontu i budowy budynków mieszkalnych, np. przeglądy zespołów folklorystycznych, zespołów kultywujących sztukę dawną, publikacje promujące lokalna kulturę, pokazy sztuki rzemieślniczej, b) promocję lokalnej przedsiębiorczości, np. targi , wydawnictwa, c) remont połączony z modernizacją lub wyposażenie istniejących świetlic wiejskich oraz innych obiektów pełniących ich funkcję, oraz zagospodarowanie terenu przylegającego do tych obiektów. „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

7. Zakres „Małych projektów” (c.d.) 3. rozwijanie turystyki lub rekreacji na obszarze objętym LSR przez: a) utworzenie lub zmodernizowanie punktów informacji turystycznej, bazy informacji turystycznej oraz stron internetowych związanych tematycznie z ofertą turystyczną obszaru objętego LSR, przygotowanie i wydanie folderów oraz innych publikacji informacyjnych i promocyjnych dotyczących obszaru objętego LSR, b) budowę, odbudowę, przebudowę, remont połączony z modernizacją, zagospodarowanie lub oznakowanie obiektów małej infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej oraz wyposażenie obiektów pełniących funkcje turystyczne i rekreacyjne, z wyłączeniem hoteli, moteli, pensjonatów oraz bazy gastronomicznej. „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

8. Zakres „Małych projektów” (c.d.) 4. promowanie, zachowanie, odtworzenie, zabezpieczenie lub oznakowanie cennego, lokalnego dziedzictwa krajobrazowego i przyrodniczego, w szczególności obszarów objętych poszczególnymi formami ochrony przyrody, w tym obszarów Natura 2000, np. przywrócenie rodzimych lokalnych gatunków roślin, odtworzenie zabytkowych parków, zabezpieczenie pomników przyrody, oznakowanie i rozpowszechnianie wiedzy o wartości i znaczeniu tych obiektów… W ramach tego pkt. zakresu pomocy nie przewiduje się zakupu urządzeń wykorzystujących energię ze źródeł odnawialnych. „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

9. Zakres „Małych projektów” (c.d.) 5. zachowanie lokalnego dziedzictwa kulturowego i historycznego przez : a) odbudowę, renowację, restaurację albo remont lub oznakowanie obiektów wpisanych do rejestru zabytków lub objętych ewidencją zabytków, np. odnowienie zabytkowych: kapliczek, pomników, ogrodzeń, bram, dzwonnic, cmentarzy, mostków, altan, b) remont lub wyposażenie istniejących muzeów lub innych obiektów pełniących ich funkcje, Definicja muzeum zgodna w Ustawą z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz. U. z 1997 r., Nr 5, poz. 204, z poźn. zm.) c) kultywowanie: - miejscowych tradycji, obrzędów i zwyczajów, - języka regionalnego i gwary, - tradycyjnych zawodów i rzemiosła, „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

10. Zakres „Małych projektów” (c.d.) d) prowadzenie badań nad obszarem wdrażania LSR, innych niż realizowane przez LGD. 6. inicjowanie powstawania, przetwarzania lub wprowadzania na rynek produktów i usług, których podstawę stanowią lokalne zasoby, tradycyjne sektory gospodarki lub lokalne dziedzictwo, w tym kulturowe, historyczne lub przyrodnicze, zwane dalej „produktami lub usługami lokalnymi”, albo podnoszenie jakości takich produktów lub usług przez: a) udział w targach i konkursach produktów lub usług lokalnych, b) promocję produktów lub usług lokalnych, c) uzyskanie certyfikatów i uczestnictwo w systemach jakości innych niż systemy jakości dotyczące rolników; „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

11. Zakres „Małych projektów” (c.d.) d) budowę, adaptację lub wyposażenie niemieszkalnych obiektów budowlanych wykorzystywanych do prowadzenia sprzedaży produktów lub usług lokalnych, e) budowę, adaptację lub wyposażenie niemieszkalnych obiektów budowlanych wykorzystywanych do tradycyjnego wyrobu produktów lokalnych, f) badanie rynku produktów lub usług lokalnych z wyłączeniem działalności rolniczej. 7. wykorzystanie energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w celu poprawienia warunków prowadzenia działalności kulturalnej lub gospodarczej, w tym polegającej na wynajmie pokoi w gospodarstwie rolnym, z wyłączeniem działalności rolniczej, np. zakładanie kolektorów słonecznych, instalacji pozwalających na wykorzystanie energii geotermalnej, wiatrowej lub wodnej; „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

12. Zakres „Małych projektów” (c.d.) - zakup materiałów, przedmiotów, maszyn, urządzeń, narzędzi, wyposażenia, sprzętu czy oprogramowania nie może stanowić celu operacji; • operacje inwestycyjne muszą być realizowane na obszarze objętym LSR, operacje nie inwestycyjne mogą być realizowane poza obszarem objętym LSR; • zakres operacji musi wskazywać na związek z zakresem działalności Wnioskodawcy określonym w dokumentach konstytuujących jego działalność; „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

13. Zakres „Małych projektów” (c.d.) - operacja polegająca na realizacji szkoleń dotyczy przedsięwzięć innych niż realizowane w ramach działania 111 „Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie” ; - operacje „edukacyjne” muszą mieć charakter otwarty; - przy realizacji małego projektu inwestycyjnego związanego np. z małą infrastrukturą turystyczną i rekreacyjną, należy wziąć pod uwagę, że infrastruktura ta będzie musiała być udostępniana przez co najmniej 5 lat od dnia przyznania pomocy; „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

14. Zakres „Małych projektów” (c.d.) • remont obiektów budowlanych, jako inwestycja odtworzeniowa, nawet jeżeli zastosowano inne materiały budowlane, nie może być kosztem kwalifikowalnym – operacja musi być związana z „modernizacją” ( wskazanie w dokumentach – kosztorys, rysunki ); • operacja może być współfinansowana z Funduszu Kościelnego lub dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego lub subwencji ogólnej; „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

15. Zakres „Małych projektów” (c.d.) • przypadku operacji nieinwestycyjnych (np. szkolenie, konkurs fotograficzny, podnoszenie świadomości poprzez udział dzieci w przedsięwzięciach warsztatowych lub edukacyjnych, o ile jest to zawarte w LSR) dopuszczalny poziom dochodów generowanych w związku z realizacją małego projektu nie może przekroczyć wysokości wkładu własnego Wnioskodawcy w finansowanie projektu; „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

16. Poziom dofinansowania • Wysokość pomocy nie może przekroczyć 70% kosztów kwalifikowanych i nie więcej niż 25 000 PLN na jeden mały projekt. • Poziom dofinansowania dla danego wnioskodawcy nie może przekroczyć w okresie programowania kwoty 100 000 PLN. • Całkowita wartość projektu nie może być mniejsza od 4 500 PLN oraz większa niż 100 000 PLN. „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

17. Przykładowy projekt: Wartość całkowita projektu: 35 000 PLN (może być więcej, ale dofinansowanie w jednym projekcie max 25 000 PLN ). Wartość max dofinansowania w jednym projekcie 25 000 PLN = 70% Wymagany wkład własny – nie więcej niż 30 % pozostałych kosztów kwalifikowalnych pomniejszonych o wartość kosztów ogólnych , tutaj 10 500 PLN. Wkład własny w całości może stanowić praca własna ( praca i usługi świadczone nieodpłatnie ) oraz nieodpłatne udostępnienie ziemi, nieruchomości, sprzętu lub surowców. „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

18. Przykładowy projekt: Koszty pracy oraz usług świadczonych nieodpłatnie oblicza się według wzoru: X = A x H 168 • X – wartość pracy oraz usług świadczonych nieodpłatnie • A – przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w drugim roku poprzedzającym rok, w którym złożono wniosek o przyznanie pomocy na mały projekt • H – liczba przepracowanych godzin „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

19. Przykładowy projekt: Refundacja kosztów!!! Można ubiegać się o tzw.prefinansowanie ( konieczność uzyskania gwarancji bankowej, złożonej najpóźniej w dniu podpisania umowy przyznania pomocy ), czyli zaliczkę na realizację projektu w części dotyczącej inwestycji, w wysokości do 20 % dofinansowania, tutaj będzie to 5000 PLN. Czas trwania projektu: max 2 lata (max w dwóch etapach 75%-25%, nie później niż do 31 grudnia 2014 ). „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

20. Koszty kwalifikowane małych projektów: 1. Koszty kwalifikowalne to koszty: - uzasadnione zakresem realizacji małego projektu, niezbędne do osiągnięcia jego celu oraz racjonalne, - określone w rozporządzeniu, - poniesione nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku, a w przypadku kosztów ogólnych nie wcześniej niż w dniu 01 stycznia 2007, - poniesione w formie rozliczenia pieniężnego ( jeżeli wartość transakcji przekracza 1000 PLN – w formie rozliczenia bezgotówkowego – np. karta płatnicza ), - zostały uwzględnione w oddzielnym systemie rachunkowość albo do ich identyfikacji wykorzystano odpowiedni kod rachunkowy, co odbywa się w ramach prowadzonych ksiąg rachunkowych albo przez prowadzenie zestawienia faktur lub rachunków na odpowiednim formularzu ( nie zastosowanie tej zasady powoduje pomniejszenie kosztu kwalifikowalnego o 10% ). „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

21. Koszty kwalifikowane Małych projektów (c.d.): 2. Zakres kosztów kwalifikowanych: 1) ogólne ( w wysokości nieprzekraczającej 10% pozostałych kosztów kwalifikowlanych pomniejszonych o wartość wkładu niepieniężnego ): a) przygotowania dokumentacji technicznej małego projektu, b) opłat za patenty, licencje lub wynagrodzenia za przeniesienie autorskich praw majątkowych, c) opłat notarialnych, skarbowych lub sądowych, d) sprawowania nadzoru autorskiego lub inwestorskiego; 2) zakupu materiałów lub przedmiotów; 3) zakupu usług lub robót budowlanych; 4) najmu, dzierżawy lub zakupu oprogramowania, sprzętu, narzędzi, urządzeń lub maszyn, z wyłączeniem środków transportu napędzanych mechanicznie, z tym że w części małego projektu, która nie obejmuje inwestycji, koszty zakupu oprogramowania, sprzętu, narzędzi, urządzeń lub maszyn podlegają refundacji wyłącznie, gdy nie przekraczają kosztów ich najmu lub dzierżawy. „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

22. Podatek od towarów i usług (VAT) Do kosztów kwalifikowalnych małych projektów zalicza się podatek od towarów i usług (VAT)na zasadach określonych w art. 71 ust. 3 lit. a rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) (Dz. Urz. UE L 277 z 21.10.2005,str.1, z późn. zm.) tzn. podatek został faktycznie zapłacony przez określony podmiot i ciężar ekonomiczny tego podatku nie został przerzucony na inny podmiot ( nie ma możliwości odzyskania podatku ) Ważne: dotyczy podmiotów, które nie mają możliwości odzyskania podatku VAT (np. stowarzyszenie, osoba fizyczna) - należy wystąpić o indywidualną interpretację prawa podatkowego Ważne: Dla niepodlegających opodatkowaniu VAT krajowych, regionalnych i lokalnych organów władzy i innych instytucji prawa publicznego, m.in. gmin, stowarzyszeń gmin, instytucji kultury VAT stanowi koszt niekwalifikowalny. „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

23. Wybór „Małego projektu” do realizacji • wnioski o pomoc są składane w siedzibie właściwej terytorialnie LGD, nabory wniosków prowadzone są w trybie zamkniętym w terminach ogłoszonych przez samorząd województwa (SW) na wniosek LGD.  • wybierane są wnioski: - które zostały złożone w miejscu i terminie wskazanym w informacji; dokumenty niezbędne do wyboru operacji to wypełniony wniosek wraz z załącznikami ( wymaganymi przez ARiMR oraz LGD ); - są zgodne z LSR ( są zgodne z przynajmniej jednym celem ogólnym, jednym celem szczegółowym i jednym przedsięwzięciem ); - odpowiadają lokalnym kryteriom wyboru małych projektów; - mieszczą się w limicie dostępnych środków w ramach konkursu. „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa Inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

24. Wybór „Małego projektu” do realizacji Procedura wyboru operacji - etapy wyboru operacji: 1) zgodność z LSR ( projekt musi być zgodny z przynajmniej jednym celem ogólnym, jednym celem szczegółowym i jednym przedsięwzięciem ) – załącznik, wyciąg z LSR; • operacja jest zgodna z LSR , jeżeli za zgodną uzna ją 50% + 1 głosujących w Radzie LGD; 2) ocena pod względem stopnia spełniania lokalnych kryteriów wyboru – karta oceny wg lokalnych kryteriów – załącznik, wyciąg z LSR; - do realizacji przyjmuje się operacje, które otrzymają minimum 3 punkty na 17 możliwych do zdobycia; „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa Inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

25. Etapy przygotowania wniosku: • Weryfikacja projektu: - zgodność z zakresem „małych projektów”; • budżet ( kosztorys ) – zapewnienie finansowania i współfinansowania projektu – REFINANSOWANIE; • określenie kosztów kwalifikowalnych; • termin realizacji projektu; • zgodność z LSR i lokalnymi kryteriami wyboru; „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa Inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

26. Etapy przygotowania wniosku: 2. Przygotowanie materiałów potrzebnych do stworzenia dokumentacji aplikacyjnej: • formularze wniosków i załączników ( ze strony LGD ); • instrukcje wypełniania wniosku i załączników ( ze strony LGD ) – dokumenty wypełniamy zgodnie z instrukcją; • akty prawne, materiały szkoleniowe; • Lokalna Strategia Rozwoju ( zgodność z celami i przedsięwzięciami ) oraz lokalne kryteria wyboru; • numer identyfikacyjny z ARiMR; • kosztorys ( kosztorys inwestorski – w przypadku inwestycji budowlanych ); „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa Inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

27. Etapy przygotowania wniosku: 2. Przygotowanie materiałów potrzebnych do stworzenia dokumentacji aplikacyjnej: • kopie dokumentów uzasadniających przyjęty poziom cen dla danego zadania (np. wydruki z Internetu, oferty sprzedawców, itd.), przy czym nie jest to wymagane w przypadku pozycji, których poziom cen jest powszechnie znany; • umowy, pełnomocnictwa, dokumenty potwierdzające prawo własności itp. ; • załączniki ze źródeł zewnętrznych ( ewidencja działalności gospodarczej, KW itd. ); „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa Inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

28. Etapy przygotowania wniosku: 3. Wypełnienie wniosku aplikacyjnego. 4. Wypełnienie i skompletowanie załączników. „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa Inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

29. Wypełnianie wniosku aplikacyjnego – punkty krytyczne: • Identyfikacja wnioskodawcy – sekcja II • Identyfikacja operacji – sekcja III • tytuł • cel operacji ( konkretny, mierzalny i realistyczny ) • uzasadnienie zgodności z LSR i lokalnymi kryteriami wyboru • miejsce i zakres operacji • planowany termin realizacji operacji „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa Inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

30. Wypełnianie wniosku aplikacyjnego – punkty krytyczne: 3. Plan finansowy operacji – sekcja IV • koszty realizacji operacji • źródła współfinansowania • wysokość wnioskowanej pomocy • zaliczka 4. Opis operacji ( sekcja V ), opis zadań ( sekcja VI ), zestawienie rzeczowo-finansowe ( sekcja VII ). 5. Załączniki „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa Inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

31. Wypełnianie wniosku aplikacyjnego – punkty krytyczne: Istnieje możliwość skorzystania z narzędzia pomocniczego przygotowanego przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi – kalkulator „małych projektów” ( www.minrol.gov.pl ) Kalkulator działa w programie EXCEL 2003 lub nowym. Po wprowadzeniu wysokości  poszczególnych kosztów program wygeneruje wysokość limitów oraz przysługującą na dany Mały projekt kwotę pomocy. „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa Inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

32. Wypełnianie i kompletowanie załączników: • załączniki na drukach udostępnionych przez UM/LGD ( pomoc de minimis, zgoda właściciela nieruchomości, kwalifikowalność VAT itd.); • załączniki ze źródeł zewnętrznych – wg listy ( EDG, KW, WKZ, itd.); • załączniki dotyczące robót budowlanych – m. in. kosztorys inwestorski wraz z niezbędnymi załącznikami wg instrukcji; • oryginały lub kopie potwierdzone za zgodność zgodnie z instrukcją; „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa Inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

33. Zasady wypełniania dokumentów: • elektronicznie ( + wydruk ) lub ręcznie ( kolor niebieski lub czarny ); • wszystkie pola wypełnione; • dodatkowe kartki w razie braku miejsca; • czytelny podpis imieniem i nazwiskiem we wskazanych miejscach; • pozycje wymagane do weryfikacji formalnej: nr identyfikacyjny, imię i nazwisko, NIP; • wymagane załączniki „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa Inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

34. Zasady wypełniania dokumentów: • możliwość wprowadzenia poprawek i uzupełnień do wniosku ( 2 razy po 14 dni ); • możliwość zmiany jednej pozycji w planie finansowym lub ZRF, o ile nie zmieni się cel operacji oraz nie zwiększy się kwota dofinansowania; „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa Inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

35. Umowa o dofinansowanie i najważniejsze zobowiązania beneficjenta z niej wynikające 1. Realizacja operacji lub jej etapu obejmuje: • wykonanie zakresu rzeczowego, zgodnie z zestawieniem rzeczowo-finansowym operacji stanowiącym załącznik do umowy; • poniesienie przez Beneficjenta kosztów kwalifikowalnych operacji, w tym dokonanie płatności za dostawy, usługi lub roboty budowlane, zgodnie z zestawieniem rzeczowo-finansowym operacji, stanowiącym załącznik do umowy, nie później niż do dnia złożenia wniosku o płatność lub ostatniego uzupełnienia; • udokumentowanie wykonania operacji w zakresie rzeczowym i finansowym; • uzyskanie wymaganych odrębnymi przepisami oraz postanowieniami umowy: opinii, zaświadczeń, uzgodnień, pozwoleń, lub decyzji związanych z realizacją tej operacji, • zamontowanie oraz uruchomienie nabytych maszyn, urządzeń, wyposażenia, sprzętu lub oprogramowania. „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

36. Umowa o dofinansowanie i najważniejsze zobowiązania beneficjenta z niej wynikające 2. Beneficjent zobowiązuje się do spełnienia warunków określonych w Programie i aktach prawnych oraz realizacji operacji zgodnie z postanowieniami umowy, w tym do: • osiągnięcia celu operacji, a w przypadku zadań inwestycyjnych realizowanych w ramach operacji – również jego zachowania przez okres 5 lat od dnia przyznania pomocy; • niefinansowania realizacji operacji z udziałem innych środków publicznych z wyłączeniem przypadku współfinansowania z Funduszu Kościelnego lub ze środków własnych jednostek samorządu terytorialnego; • poniesienia kosztów, stanowiących podstawę wyliczenia przysługującej Beneficjentowi pomocy, w formie rozliczenia pieniężnego, a w przypadku transakcji, której wartość, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 1 tys. złotych – w formie rozliczenia bezgotówkowego; „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

37. Umowa o dofinansowanie i najważniejsze zobowiązania beneficjenta z niej wynikające • Beneficjent zobowiązuje się do spełnienia warunków określonych w Programie i aktach prawnych oraz realizacji operacji zgodnie z postanowieniami umowy, w tym do: • ograniczenia prawa przenoszenia własności lub posiadania rzeczy nabytych , sposobu ich wykorzystania, a także sposobu lub miejsca prowadzenia działalności związanej z przyznaną pomocą do dnia, w którym upłynie 5 lat od dnia przyznania pomocy; • umożliwienia przeprowadzenia kontroli przez 5 lat od dnia przyznania pomocy; • przechowywania dokumentów przez 5 lat od dokonania płatności ostatecznej; • informowania UM o wszelkich okolicznościach mogących mieć wpływ na realizację przez 5 lat od dnia przyznania pomocy. „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

38. Umowa o dofinansowanie i najważniejsze zobowiązania beneficjenta z niej wynikające • Beneficjent zobowiązuje się do spełnienia warunków określonych w Programie i aktach prawnych oraz realizacji operacji zgodnie z postanowieniami umowy, w tym do: • rozliczenia wniosku zgodnie z zawartą umową – dokumenty finansowe / wniosek o płatność / zestawienie rzeczowo – finansowe; • stosowania przepisów dotyczących zamówień publicznych / racjonalność wydatkowania środków. • złożenia do siedziby Samorządu Województwa, w którym została zawarta umowa, wypełnionego formularza ankiety monitorującej; • złożenia na wezwanie LGD, która dokonała wyboru operacji do finansowania, wypełnionego formularza ankiety monitorującej, według wzoru przekazanego przez LGD; „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

39. Umowa o dofinansowanie i najważniejsze zobowiązania beneficjenta z niej wynikające • Rozliczenie: • poszczególne koszty kwalifikowalne operacji w ramach danego etapu operacji będą uwzględniane w wysokości faktycznie i prawidłowo poniesionych kosztów kwalifikowalnych, jednak w wysokości nie wyższej niż wskazana w zestawieniu rzeczowo-finansowym operacji; • w przypadku, gdy faktycznie poniesione koszty kwalifikowalne operacji wskazane dla danej pozycji będą niższe o więcej niż 10% niż określono to w zestawieniu rzeczowo-finansowym Beneficjent składa pisemne wyjaśnienie tych zmian; • w przypadku, gdy faktycznie poniesione koszty kwalifikowalne operacji wykazane dla danej pozycji będą wyższe o nie więcej niż 10% niż określono to w zestawieniu rzeczowo-finansowym wówczas przy obliczaniu kwoty pomocy koszty te będą uwzględniane w wysokości faktycznie poniesionej; „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

40. Umowa o dofinansowanie i najważniejsze zobowiązania beneficjenta z niej wynikające • Rozliczenie: • w przypadku, gdy faktycznie poniesione koszty kwalifikowalne operacji, wykazane dla danej pozycji w będą wyższe o więcej niż 10% niż określono to w zestawieniu rzeczowo-finansowym operacji, przy obliczaniu kwoty pomocy koszty te mogą być uwzględniane w wysokości faktycznie poniesionej, jeżeli Samorząd Województwa na podstawie pisemnych wyjaśnień Beneficjenta uzna za uzasadnione przyczyny tych zmian; • przy obliczaniu kwoty pomocy przysługującej do wypłaty poniesione koszty ogólne, a także wartość pracy oraz usług świadczonych nieodpłatnie będą uwzględnione w wysokości nie wyższej niż określone dla poszczególnych pozycji wymienionych w zestawieniu rzeczowo-finansowym operacji; • płatności pośredniej lub ostatecznej dokonuje się nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku o płatność. „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

41. Rozliczenie projektu – wniosek o płatność: • Dane dotyczące Beneficjenta i umowy przyznania pomocy; • Wykaz faktur i innych dokumentów finansowych; • Zestawienie rzeczowo – finansowe; • Potwierdzenia kopii dokumentów; • Sprawozdanie z realizacji operacji w ramach PROW 2007 – 2013 (program i wnioskodawca, rzeczowy przebieg realizacji projektu, informacja dotycząca wydatków w ramach operacji wg kategorii, problemy w realizacji projektu, wskaźniki monitorowania – tylko w przypadku szkoleń); „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

42. Rozliczenie projektu – wniosek o płatność: • Załączniki ( m. in.): • Faktury lub dokumenty o równoważnej wartości dowodowej • Dowody zapłaty • Umowy z dostawcami lub wykonawcami • Uzasadnienie zmian dokonanych w poszczególnych pozycjach zestawienia rzeczowo – finansowego • Ostateczna decyzja o pozwoleniu na budowę • Protokoły odbioru robót lub protokoły montażu lub rozruchu maszyn i urządzeń „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

43. Rozliczenie projektu – wniosek o płatność: • Załączniki ( m. in.): • Kosztorys powykonawczy • Interpretacja indywidualna ( VAT ) • Dokumenty potwierdzające przyznanie dotacji / dofinansowania ze środków Funduszu Kościelnego lub jednostki samorządu terytorialnego (JST) • Karta pracy oraz usług świadczonych nieodpłatnie • Sprawozdanie z realizacji operacji „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.

44. Zasady wizualizacji operacji współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 LEADER PROW 2007-2013 1. Beneficjenci mają możliwość stosowania wizualizacji realizowanych zadań. 2. Wizualizacja polega na umieszczeniu odpowiednich elementów ( flaga, slogan, logo ) na zakupionym sprzęcie, w miejscu szkolenia, na materiałach szkoleniowych, plakatach, zaproszeniach itd. 3. Zasady wizualizacji określa „Księga wizualizacji znaku Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013” dostępna na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa. 4. W przypadku materiałów informacyjnych dopuszczalne jest umieszczenie logo innego podmiotu, np.: lokalnej grupy działania, pomiędzy znakami Unii Europejskiej i PROW 2007-2013. „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013”.