عنوان : پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان در قفس محل اجرا: سد گلبلاغ شهرستان بیجار سال 1391

1. عنوان : پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان در قفس محل اجرا: سد گلبلاغ شهرستان بیجار سال 1391 وزارت جهادکشاورزی سازمان جهادکشاورزی استان کردستان مدیریت شیلات وامورآبزیان

2. مقدمه : پرورش ماهي در قفس يكي از روش هاي نوين پرورش ماهي در محيط هاي محصور قفس (cage) و پن(pen) می باشد. منظور از قفس بخشي از آب دريا، دریاچه،آب پشت سد و یا هر منبع آبی مشابه دیگر كه از اطراف و كف توسط ابزارهاي مختلفي مثل توري محصور و در آن محيط محصور ماهي پرورش داده شود. بسیاری از گونه های ماهیان از جمله گربه ماهی، تیلاپیا، قزل آلای رنگین کمان، کپور ماهیان و بعضی از ماهیان دریایی برای پرورش ماهی در قفس مناسب می باشند. سیستم پرورشی پرورش در قفس در سالهاي اخير در نواحي ساحلي و منابع دریاچه ای آبهای داخلی انجام مي شود. با توجه به آمارهاي موجود، در كشور ما بيش از 500 هزار هكتار منابع آبي وجود دارد كه با اعمال مديريت صحيح امكان بكارگيري روشهای هاي نوين پرورشی مانند پرورش در محيط هاي محصور (قفس و پن) امکان پذیراست. مقایسه سیستم پرورشی قفس (cage) و سیستم پرورشی پن (pen) • 1-کاربرد پن در سطوح مختلف از يك تا 1000 هكتار ولي قفس ها در سطوحي بين يك تا 1000 متر مربع • 2- قفس ها براي پرورش متراكم مناسبترند در حالي كه پن براي پرورش گسترده و نيمه متراكم مناسب است • 3- طرح ها و اندازه های قفسها دارای تنوع بیشتر و با شرايط مختلف محيطي تطابق پذيري بیشتر دارند. • 4- کاربرد روشpen در آبهای کم عمق اما روش قفس (cage) در آبهای عمیق تر و پشت سدها می باشد. • 5- عمق قفس در دریاچه ها معمولا 1/5تا 2/5متر و در آبگیرهای پشت سدها معمولا ۲ تا ۴ متر است. • 6- درسیستم قفس از غذای مصنوعی استفاده می شود اما در سیستم pen تغذیه بر پایه عذای طبیعی است.

3. به منظور بهره برداری بهینه از منابع آبی موجود جهت پرورش ماهی، یکی از روشهای مرسوم دنیا استفاده از روش قفس (cage culture) می باشد. در استان کردستان درحال حاضر یکی از منابع آبی مناسبی که بنظر می رسد می توان از این روش جهت تولید ماهی استفاده کرد، سد گلبلاغ بیجار می باشد. از این لحاظ که این سد برای تامین آب شرب مورد استفاده قرار نمی گیرد، لذا مدیریت شیلات استان تصمیم به اجرای پروژه پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان در قفس در سد مذکور گرفت. از آنجائی که اطلاعات لازم فاکتورهای فیزیک و شیمیائی آب دریاچه سد مذکور جهت اجرای کامل پروژه در دسترس نبود، لذا ابتدا بصورت آزمایشی یک فروند قفس به ابعاد 7×7×3 در اردیبهشت ماه سالجاری در سد گلبلاغ با همکاری بخش خصوصی مستقر گردید و با رهاسازی حدود 3000 قطعه قزل آلای رنگین کمان با میانگین وزن 62 گرم در تاریخ 90/2/29 شروع به کار نمود. با اعمال مدیریت و کنترلهای لازم در محل مذکور وزن ماهیها در تاریخ (90/04/15) به وزن بازاری و قابل برداشت (میانگین وزنی 220 گرم) رسید. نظر به گرم شدن هوا و متعاقب آن دمای آب به مدت دو ماه بصورت غیر فعال خواهد بود و مجددا" از 15 شهریور رهاسازی بچه ماهی انجام خواهد شد و نظر به مساعد شدن شرایط پرورش تا آذر ماه ادامه خواهد یافت. پس از جمع آوری اطلاعات موجود و بررسی کامل آن از سال آینده با برنامه ریزی بهتر می توان این فعالیت را توسعه و بر تعداد قفس های موجود افزود. با توجه به مطالب ذکر شده برای سد گلبلاغ می توان هرساله دو دوره پرورش قزل آلای رنگین کمان لحاظ نمود، که مرحله اول آن حدود 15 اسفند شروع و تا اوائل تیر ماه ادامه خواهد یافت و مرحله دوم آن نیز از 15 شهریور شروع و تا حدود پایان آذر ادامه می یابد. در سال 91 نیز براساس نتایج بدست آمده سال گذشته تعداد قفسها به6 باب افزایش پیدا نموده و تعداد بیش از 18000 قطعه بچه ماهی رهاسازی گردید که پیش بینی میگردد حدود 12 تن ماهی برداشت گردد.

4. مزایای طرح : • تولید قابل توجه سالیانه قزل آلای رنگین کمان . • هزینه تولید در واحد وزن ماهی پایینتر از سایر روشهای پرورش ماهی. • ایجاد اشتغال به صورت مستقیم و غیر مستقیم . • استفاده بهینه از منابع آبی با مدیریت صحیح و رعایت اصول زیست محیطی . • نگهداری و کنترل شرایط بهداشتی آسانتر و کم هزینه تر. معایب طرح : • عدم بهره برداری در تمام فصول سال با توجه به دمای بالا در تابستان و دمای پایین و یخبندان درزمستان . • احتمال جمع آوری تاسیسات در زمان یخبندانهای شدید. • امکان ایجاد آلودگی و انتقال بیماری در صورت مدیریت ضعیف. • امکان پاره شدن و یا گرفتگی چشمه های توری قفس.

5. ضمنا" در صورت وجود آب کافی در پشت سد گلبلاغ میتوان به ادامه کار امیدوار بود (حداقل عمق آب 10 متر) در صورتیکه برای آبیاری زمینهای کشاورزی پایاب سد بیش از اندازه از آب موجود استفاده شود، ادامه کار غیر ممکن خواهد بود. جدول شماره 1: رهاسازی بچه ماهی در قفس مذکور

6. مراحل ساخت قفس درسدگلبلاغ بیجار

7. ماهی های صیدشده ازقفس های سدگلبلاغ بیجارجهت عرضه به بازار

8. عکسهایی ازپرورش ماهی درقفس