بسم الله الرحمن الرحیم

بسم الله الرحمن الرحیم

اقدامات بهداشتی در مقابل تهدیدات بیولوژیک مرکز مدیریت بیماریهای واگیر 1391

اهمیت نظامی بیماریها در تاریخ • دیسانتری از باروت و تفنگ و توپ، برای نیروهای نظامی کشنده تر بوده است.ویلیام اوسلر • در دوره جنگهای ناپلئون 8 برابر آنچه در میدان های نبرد کشته شدند، اسهال سربازان را از پای درآورد و دوره جنگهای کریمه (1853- 1856) اسهال خونی 3 برابر میدان جنگ سربازان را به کام مرگ فروبرد.

عوامل بیولوژیک • عوامل بیولوژیک تهدید کننده سلامت، شامل باکتریها ، قارچها، ویروسها و سموم تولید شده توسط این میکروارگانیسم ها (بوتولیسم،توکسینهای دریایی، ...) می باشند. • این عوامل با عوامل تهدید کننده شیمیایی و هسته ای تفاوت هایی دارند از جمله: • پنهان کردن آنها راحت است • در صورت مسری بودن، بیماران باعث گسترش بیشتر بیماری می شوند • هرچه از زمان شروع یک طغیان (در خفا و بدون تشخیص) بگذرد، کنترل آن طغیان دشوارتر می شود عوارض عوامل بیولوژیک فقط جسمانی نیست و عوارض روانی و ترس ناشی از گسترش آنها، جامعه هدف را ضعیف و پراکنده می نماید.

راه انتقال انتقال میتواند مستقیم از راه مواد آلوده و یا از راه حاملین گوناگون انجام شود. • شایعترین حامل، حشرات هستند: • پشه، کنه، کک، شپش!، ... سایر حیوانات مانند موشها و جوندگان، پرندگان، دام های اهلی، حیوانات وحشی و جانوران آبزی و دریایی می توانند مخزن بیماری بوده ویا ناقل بیماری باشند. گاهی خاک، آب، غذا، اشیاء (مخازن آب) و جریان هوا می توانند مخزن و یا ناقل بیماری باشند و گاهی میکروارگانیسم را به سمت بدن انسان هدایت نموده یا در اطراف انسان پراکنده نمایند.

اهداف حمله • میکروارگانیسم ها لزوما برای انسان بیماریزا نیستند؛ امروزه از میکروارگانیسم هایی استفاده میشود که پلاستیک و فلزات را تخریب میکنند و به بدنه جنگ افزارها و کامپیوترها و اطلاعات آسیب میزنند • گاهی عوامل بیولوژیک اهداف اقتصادی دارند که امروزه بسیار مهم هستند؛ مانند اهداف کشاورزی و همچنین از بین بردن دام ها و یا فرآورده های دامی

تاریخچه تب دنگ بارها و بارها ارتش آمریکا را در کشورهای گوناگون مورد آسیب قرار داده است؛ هرچند مرگ و میر زیادی ندارد اما ناتوان کردن نیروها باعث به هم ریختگی آرایش نظامی و خستگی نیروها شده است. • واکسنی از سال 1993 توسط مرکز تحقیقات نیروی دریایی آمریکا در حال ساخت است و امسال وارد اولین مرحله آزمایشی بالینی خود شده است.

تجربه تلخ ارتش برخی کشورها با عوامل بیولوژیک • آبله • تب زرد • تب دنگ • آدنوویروس • HIV • مالاریا • ...

گسترش روزافزون تب دنگ در جهان

مالاریا و اهمیت آسیای جنوب شرق

جذام

شش عامل مهم بیوتروریسم • سیاه زخم • بوتولیسم • طاعون • آبله • تولارمی • تب های خونریزی دهنده؛ ابولا و ...

استراتژی مناسب؟ • عوامل بیولوژیک گاهی نیروهای نظامی را با چالش های شدیدی مواجه میکنند. • هزینه درمان در جنگ جهانی دوم و سایر جنگها: • 3%زخم حاصل از جنگ- 82% درمان عفونت ها • درپیش گرفتن استراتژی درمان گاهی بدلیل از دست رفتن فرصت باعث ایجاد خسارت های غیرقابل جبران می شود. • بهترین استراتژی ”پیشگیری“ است. • پیشگیری قبل از بروز حادثه بیولوژیک • پیشگیری بعد از حمله بیولوژیک

پیشگیری قبل از بروز حادثه بیولوژیک • دانش و آمادگی در برابر وقایع احتمالی • درجنگ ها و حوادث شیمیایی و بیولوژیک مسائلی مطرح می شود که سیستم پزشکی و بهداشتی را ناکارآمد میکند و باید ازقبل با این شرایط سازگاری پیدا کرده باشند • واکسیناسیون • بهداشت محیط و نامساعد کردن شرایط رشد و تکثیر میکروارگانیسم ها و ناقلان بیماریها • کنترل دقیق و روتین مواد خوراکی از تولید تا بسته بندی و انتقال و ذخیره سازی • داروهای پیشگیری کننده : مالاریا و ... • آموزش افراد در معرض خطر در رابطه با رعایت دقیق بهداشت فردی: دست شستن، آداب سرفه و ...

اقدامات بهداشتی بعد از حوادث بیولوژیک • اقدامات بهداشتی جهت کنترل حوادث 3 دسته کلی می شوند: • عملیاتی: کاهش برخورد اهداف با عامل خطرزا • اعلام هشدار و تخليه و پاك سازي نواحي آلوده شده • اقدامات مهندسی: معمولاً براي محدود نمودن انتشار خطر • شامل كاربرد تكنولوژي هايي از جمله كنترل جريان هوا، فيلترها، اشكال متنوع آلودگي زدايي • حفاظت فیزیکی: دو دسته کلی می شود: • حفاظت فردی: به منظور کاهش در معرض قرار گیری افراد است؛ ماسک و ... • حفاظت جمعی: نوعی کنترل مهندسی است برای حفاظت افراد در معرض قرار گرفته تا درآنها بیماری کمتر و خفیفتری ایجاد شود.

کشف عامل • کشف عامل در اتمسفر: • توسعه دستگاههای کشف ابر آئروسولی بیولوژیک مانند روش LIDAR • کشف آلودگی میکروبی در آب: متاسفانه معمولا تاخیری و بعد ازرسیدن به دست مصرف کننده است؛ • شمارش میکروارگانیسمهای داخل آب روش ساده برای اعلان خطر است • کشف آلودگی میکروبی در مواد غذایی: شمارش میکروب منطقی نیست؛ بهترین روش کشت است اما وقت گیر است • امروزه روشهای مولکولی جایگزین شده اند

در جنگهای میکروبی آنچه از مسئله تشخیص عامل مهم تر است، موضوع تشخیص سریع است. چراکه زمان، در رفع آلودگی و درمان و پیشگیری و حفاظت افراد و ... مهم است.

سرعت تشخیص و اعلام هشدار • تشخیص عوامل بیولوژیک {برخلاف عوامل شیمیایی و هسته ای} معمولاً به سرعت انجام نمی شود: کشت ، سرولوژی، ... • یکی از مهمترین راه های پیشگیری گسترش بیماری در بین سایر افراد، تشخیص زود هنگام حادثه و عامل بیولوژیک است • انجام اقدامات بهداشتی به موقع ممکن است کمک کننده باشد، و تاخیر در این اقدامات می تواند صدمات جبران ناپذیری وارد نماید

سرعت در تشخیص: مهمترین رکن دفاعی در برابر حملات بیولوژیکی مراقبت سندرمیک راهکاری برای کشف سریع طغیانها و تعیین عوامل احتمالی

روشهای گوناگون تشخیص عوامل بیولوژیک • سرعت کشف عامل در برابر دقت • روشهای مرسوم تشخیص از wolf trap تا بیوسنسورها

Biorobotsor microchip-mechanized insects These insects can, in a single operation, process DNA, screenblood samples, scan for diseasegenes, and monitor genetic cell activity.

فاز اول مبارزه با همه گیری • در مبارزه با همه گیری آنچه از درمان مهم تر است، جداسازی بیماران از سایرین درفضاهای ایزوله مناسب است {در صورتی لازم باشد} • اگر راه ایجاد همه گیری آب و غذای آلوده باشد بهترین راه پیدا کردن سریع منبع و حذف آن است. • رعایت فاصله مناسب با بیماران تنفسی و رعایت احتیاطات بهداشتی مناسب با همه گیری • مراقبت سندرمیک در این زمینه بسیار کمک کننده است

واکسن ها • دلایل تمایل نیروهای نظامی به استفاده از واکسن: • ضرورت تئوریک و عملی برای حفظ نیروها • حفظ سلامت خود نیروهای مهاجم: معمولا از عواملی استفاده می شود که راه حفاظت آنرا خودشان بدانند. • حفظ مهاجمین در برابر بیماریهای منطقه {امروزه بیشتر BWها را ویروس ها تشکیل می دهند و علم مهندسی ژنتیک بسیار پیشرفت نموده است} • انواع واکسن: • پیشرفت های تولید واکسن:

انواع واکسن: • کشته شده • زنده ضعیف شده: 1- پاساژ مکرر 2- استفاده از گونه دیگر همان عامل 3- گونه های حساس به حرارت که به ریه نمیروند: RSV,Influenza • پیشرفت کامپیوتر و بیوتکنولوژی: • سنتز شیمیایی پروتئین ها و توکسین ها (هپاتیت B و ...) • تبدیل توکسین به توکسوئید با مهندسی پروتئین مانند توکسوئید وبا در 1996 • واکسن های اسید نوکلئیک: DNA واکسن ها، RNA واکسن ها • ایجاد ایمنی خاطره ای • ایجاد انواع پاسخ ایمنی • تولید واکسنهای ترکیبی ممکن است • نیازبه زنجیره سرد ندارند • ساده تر از پروتئین های نوترکیب است و هزینه تولید کمتری دارند • واکسنهای آنتی ایدیوتایپیک • آنتی بادی های مونوکلونال • روشهای جدیدتر و دقیقتر

آمادگیپیش از برخورد با حوادث بزرگ، و تقویت زیرساختهای بهداشتی از مهمترین اقدامات دفاعی است.

نتایج • ملزومات آمادگی برای برخورد با حوادث بیولوژیک: • داشتن سیستم بهداشتی ورزیده و تمرین داده شده • همکاری نزدیک و همسو با سیستم های مراقبت بهداشتی • داشتن آزمایشگاه معتبر، سریع و در دسترس • مراقبت و تحت نظر داشتن دقیق بیماریها و توجه به روند تغییرات (استفاده از مراقبت سندرمیک) • ارتقا آموزش بهداشت در افراد • فعال کردن مراکز تحقیقات پیشرفته و بروز • داشتن انبار دارویی کافی و مناسب برای طغیان های بزرگ ناگهانی • توجه به این نکته که تاریخ همیشه آموزگار خوبی نیست و حوادث جدید در کمین خواهد بود.

با سپاس از حوصله و توجه شما

بسم الله الرحمن الرحیم