CIROC Seminar

1. CIROC Seminar Jose Aarts, 13-02-2008 Ondergronds bankieren in de Benin gemeenschap Resultaten uit wetenschappelijk onderzoek Vrije Universiteit, Erasmus Univeristeit

2. Bron • Etnografisch veldwerk in Benin gemeenschap in Amsterdam (Zuidoost) en in Londen (King’s Cross). • Voornaamste methode: Veldwerk: Participerende observatie en informele gesprekken

3. Locaties Nationaal: Regio: Amsterdam Zuidoost Belhuizen/internetcafe Winkels met Afrikaanse producten Individuen thuis Internationaal: Regio: Londen, GB Cheque Point, banken Individuen thuis Winkels met Afrikaanse producten Respondenten Klanten uit de Benin gemeenschap Bankiers uit de Benin gemeenschap Wie?

4. De Benin Meer dan 200 verschillende etnische groepen in Nigeria Yoruba, Hausa en Igbo de grootste groepen, Benin groep in zuidwest Nigeria, Edo State Christendom, Islam en lokaal geloof (Ifa) The Nigerian Factor (Smith 2007) – corruptie- wantrouwen

5. Benin in Nederland • Nigeriaanse gemeenschap: in recente jaren gestegen (CBS) van 3.136 in 1996 naar 7.298 Nigerianen in 2004 • In Nederland overwegend Christelijke Nigerianen (Yoruba, Igbo en Benin) • Grootste concentratie Amsterdam (967 in 2004 CBS) en daarna Den Haag (716). • Respondenten vooral werkzaam in autohandel, winkels, kerken (pinkstergemeente). • Meeste respondenten laag (basisschool) tot gemiddeld (middelbare school, al dan niet afgerond) opgeleid.

7. Ondergronds bankierenin de Benin gemeenschap in detail • “Euro to Euro” • “Pounds to Pounds” • Aanname: in Nederland • Transactiekosten • Werkwijze • Uitvoering: in Nigeria • Voorbeeld • Dus: Contacten tussen bankiers, tussen verzender en ontvanger

8. Welke klanten? • Mensen die illegaal in Nederland verblijven • Mensen die wel een verblijfstatus hebben maar kiezen voor bekendheid en efficiency • Mensen die geld hebben verkregen uit illegale activiteiten • Etniciteit: Nigerianen (overwegend Benin, enkele andere christelijke groepen zoals Yoruba) en enkele niet-Nigerianen

9. Redenen van gebruik genoemd door respondenten (tegenover gebruik formele instanties) • Valuta/ uitbetaling in Euro • Efficientie, snelheid • Geen identificatie plicht • Geen papierwerk • Meer sociale controle • Wantrouwen formele instanties in Nigeria

11. Bankiers • Netwerk • Kantoren • “Business” • Nevenactiviteiten • PR • Screening van klanten

12. VerrekeningGeldstroom heen en terug • Manieren om geld in Nigeria te krijgen: • Cash couriers (professionals of als vriendendienst) – fysiek transport • Via handel in goederen, zoals auto’s • Verstoppen van geld in goederen die verscheept worden • Overboekingen via banken (vooral zogenaamde “Euro banken”)

13. VerrekeningGeldstroom heen en terug Waar blijven de Euro’s in Nigeria: • Euro’s worden op een bankrekening gestort (respondenten noemen “offshore banking” of “Euro banking”) • Euro’s terug naar Europa: fysiek of via “Euro to Euro” • Handel in Nigeria tussen mensen met Europese verblijfspapieren • Geldstroom terug vele malen kleiner volgens respondenten. Meeste geld geinvesteerd in Nigeria.

14. Criminele activiteiten en “Euro to Euro” • Kantoren kwetsbaar voor gebruik door criminelen door afwezigheid screening. • Betrokkenheid bij criminele activiteiten uit zich in het aannemen van bedragen zonder herkomst te achterhalen • Oorsprong van crimineel geld in de Benin gemeenschap: • Mensenhandel en mensensmokkel (vrouwen) • Drugshandel • Fraude (Credit Cards, Internetoplichterij, Ebay) • Nevendelict: valse identiteitspapieren of gestolen identiteitspapieren

15. Beleid Informele kantoren Laagdrempelige vergunningen Formele kantoren Gunstige koerswisseling Minder transactiekosten Reactie respondenten Belasting verplichting gezien als ondergang zaak Niet de juiste kwalificaties Papierwerk Geen direct effect op informele geldstroom Toekomstvisie

16. Toekomstvisie Doel van beleidsmaatregelen; Formele geldstroom naar Nigeria bevorderen en informele geldstroom ontmoedigen. • Sociale en economische situatie in Nigeria van belang voor effect maatregelen Remittance Country Partnership (RCP)

17. EINDE