DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ VE MUHASEBELEŞTİRİLMESİ 2

1. DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ VE MUHASEBELEŞTİRİLMESİ 2 Yard. Doç. Dr. Banu BAŞAR

2. İthalat Süreci • İthalatçı sıfatının kazanılması • İthalatla ilgili ön araştırma • İhracatçıların bulunması • Detayların görüşülmesi • Anlaşmanın sağlanması • Akreditifli ödeme ise ithalatçı tarafından akreditifin açılması • Malların ve belgelerin gelmesi • Malların teslim alınması • Gümrüklemenin yapılması • Kambiyo işlemlerinin bitirilmesi

3. İthalatta ayrıca kullanılan belgeler • Gümrük beyannamesi • Gümrük kıymet bildirim formu • Supalan dilekçesi • Çetele • Teslim tesellüm tutanağı • Boş arama dilekçesi

4. İhracat maliyet analizi • Bir malın üretimi için kullanılan emek, malzeme ve işletme giderleri, o malın maliyetini oluşturmaktadır. Ayrıca, ihracat söz konusu olduğunda, satış, teslim ve sigorta giderleri de maliyetin önemli kalemleri arasında yer almaktadır.

6. Taraflara yüklenilen sorumluluk açısından….. • FCA = FOB • CPT = CFR • CIP = CIF Bu kavramlar birbirine benzemekle beraber birbirlerinin yerine kullanılamaz.

7. İhracat Fiyatı: • I. F (üretim) + F (kâr marjı) = Teslim Fiyatı • II.F (teslim fiyatı) + F (ulaşım) + F (depolama) + F(Banka masrafları) + F(sigorta) + F(dağıtım) = F(ihraç pazarındaki fiyat)

9. İmalatçının teklif fiyatı Malın fabrikadan alıcıya teslim edildiği fiyattır. Buna mal faktör maliyeti de denmektedir. Ambalajlama ve markalama Ambalajlama giderleri, genelde malın teklif fiyatı içinde kapsanmaktadır. Ancak mal dökme veya ambalajsız alınmışsa, ya da malı ayrı bir ambalajla satmak gerekiyorsa, bu durumda ambalaj giderlerinin de ayrıca gözönünde tutulması ve birim ambalaj maliyetinin fiyata eklenmesi gerekmektedir. Örnek: Dökme olarak alınan bir kimyasal maddeden bir varile 175 kg konulabildiği ve bir varilin bedelinin 35.000 TL+KDV olduğu varsayılacak olursa, 1 tonun maliyeti = 35.000 x 1000 kg /175 kg. olacaktır.

10. Taşıma giderleri Malın bulunduğu yer, yükleme yapılacak limana, garaja veya havaalanına uzak ise, bu malın yükleme yerine nakli gerekecektir.Bu tür giderler özellikle malın deniz yolu, demiryolu veya havayoluyla nakliyesinde yükleme yerine kadar taşınmasında söz konusudur. İhraç edilecek mal, havayolu taşımasıyla gidecekse, mal doğrudan fabrikadan ya da depodan alınacağı için ek bir nakliye gideri olmayacaktır. Genelde kamyon başına ücret alındığında, taşıma ücreti mevcut mal miktarına bölünerek, birim nakliye gideri hesaplanmaktadır. Örnek: 1.000.000 TL. nakliye bedeli ile 40 makine taşıtılmıştır. 1.000.000/40 her malın birim fiyatının belirlemesinde eklenecek tutardır.

11. Yükleme-boşaltma giderleri Malın taşınacağı araçta yükleme, boşaltma giderleri özellikle büyük kapasiteli teslimlerde önem kazanmaktadır. Miktarın artması ile yükleme, boşaltma gider tutarı fazlalaşmaktadır. Malın yükleme, boşaltma ücretleri hacim, ağırlık, adet gibi esaslara bağlanabilmektedir. Kamyonla yapılan sevkiyatlarda, imalatçı malı kamyon üzerinde teslim edeceğinden yükleme masrafları sözkonusu olmamaktadır. Limanda yapılan yüklemelerde ise; a) Conventional (dökme) gemiler için, liman işletmelerinin almış olduğu bir bedel bulunmaktadır. Bu değer ton başına limana göre değişmektedir. b) Konteyner yüklemelerinde konteynerın büyüklüğüne göre değişen değerlerde yükleme bedeli alınmaktadır. Konteynera yüklenebilecek miktara göre birim maliyet fiyata ilave edilmektedir.

12. Finansman giderleri (Vadefarkı) Kredili satışlarda vadeye göre ürünün fiyatına eklenecek farkları ihracatçı satış politikasına ve mali yapısına göre karar vermelidir. Eğer firma, bunu kaldıramayacaksa, kredili satışa girmek risk olacaktır. Fiyat saptarken vade farkını müşterinin de benimseyeceği bir tutarda yapmak için en uygun yol, o ülkedeki teklif edilen vadeye karşılık gelen faiz hadlerini esas almaktır. Firmanın daha yüksek bir oran önermesi, müşteriyi bu malı ya iç piyasadan ya da daha uygun diğer piyasalardan almaya zorlayacaktır.

13. Banka giderleri İhracat sırasında veya ihracattan sonra kullanılan ihracat kredilerinin maliyetlerini firma, şüphesiz mal tutarına ekleyecektir. Türkiye'deki bankalar ihracat hizmetlerinden dolayı, akreditif bedeli üzerinden değişen oranlarda karşılık almaktadırlar. • Doküman Giderleri İhracat için tescil, lisans, ruhsatname gibi belgelerin temini için yapılan giderler, konsolosluk tasdikleri, menşe şehadetnamesi, dolaşım belgesi vs. döküman giderleri, bunun yanında bitkisel ve hayvansal ürünlerin ihracında istenen belge ve ruhsatnameler için yapılan giderler ve benzerleri bu başlık altında maliyete dahil edilm

14. Genel Giderler Direkt ihraç edilecek malla ilgili ölçme, tartma, analiz, expertiz giderleri, gözetme firmalarına verilen giderler bu kapsamdadır. • Navlun (Freight) Malların ithalatçı ülkeye taşınma giderleridir. Navlun hesaplaması, maliyet kalemlerinin önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Birime düşen navlun miktarını bulmak için hesaplamaların doğru yapılması gerekmektedir. Örneğin, adet cinsinden satışı yapılan bir malın gerek hacim ve gerekse ağırlık olarak navlun hesabının yapılması gerekmektedir.

15. C+F Maliyet (Cost and Freight) = Mal Bedeli + Navlun C+F, Cost and Freight sözcüklerinin kısaltılmışı olup "mal bedeli ve navlun" anlamındadır. Satıcı, gösterilen varış yerine malı gönderebilmek için gerekli tüm giderleri karşılamak zorundadır, ancak malla ilgili tüm zarar ve ziyan rizikolarıyla giderlerde meydana gelebilecek herhangi bir artma yükümlülüğü, mal yükleme limanında geminin küpeştesinden geçtiği andan itibaren satıcıdan alıcıya geçmektedir.

16. Yurtdışı acenta, komisyon giderleri Yurtdışında firmanın temsilciğini yapan, firma adına firmanın işlerini takip eden ya da aracılık yapan firmalara ödenen giderler de maliyete katılmaktadır. • Sigorta İstendiği takdirde mallar sigorta yaptırılabilir. Malın cinsine ve sigorta kapsamına göre maliyet değişebilmektedir.

17. CIF Maliyet (Mal bedeli, sigorta ve navlun) CIF, "Cost, Insurance and Freight" sözcüklerinin kısaltılmışı olup "Mal Bedeli, Sigorta ve Navlun" anlamındadır. Bu terim, C and F'in benzeridir, ancak satıcı, malın taşınması esnasında zarar ve ziyan rizikosuna karşı sigorta sağlamak zorundadır. Satıcı, sigorta şirketleriyle bir sözleşme akdederek sigorta primini ödemektedir

18. İhracatçı Ülke Üretim maliyeti + İhracatçı kar marjı +Taşıma Giderleri limana taşıma gid. Konsolosluk işlem giderleri ambalajlama giderleri +Yurt dışı acentenin komisyonu =İhraç fiyatı İthalatçı Ülke Alış fiyatı +sigorta giderleri +gümrük vergisi +diğer vergiler +varış limanına taşıma giderleri +banka giderleri =Boşaltma maliyeti +Diğer giderler +kar marjı Satış fiyatı Örnek….

19. İhracat 100 birim malın fabrika çıkış maliyeti10.000 Komisyoncu maliyeti 100 İhracat için ambalajlama 150 Limana taşıma 500 Konsolosluk faturası 50 Taşıyıcı firmaya ödenen 150 İhracatçı acente komisyonu 1500 TOPLAM 12.950 Deniz sigortası 155 Taşıma (deniz) 1000 İhraç kar marjı 845 Varış maliyeti (CIF) 14.950 İthalat Varış maliyeti CIF 14.950 Gümrük vergisi 882 Diğer vergiler 150 Komisyoncu maliyeti 150 Banka gideri 50 Akreditif 75 Toplam boşaltm gideri 16.197 Yeniden ambalajlama 100 Taşıma 100 Reklam 500 Ücretler 1410 Postalama 100 Toplam gider 18.407 Birim Maliyet 184 %100 kar marj ıile teklif edilen satış fiyatı 368 CIF teslim şekline göre fiyatlandırma örneği

20. Dış Ticarette Ödeme Şekilleri

21. Dış ticarette kullanılan ödeme yöntemleri: • Peşin ödeme • Alıcı firma prefinansmanıyla ödeme • Mal mukabili ödeme • Vesaik mukabili ödeme • Akreditifli ödeme • Kabul kredili ödeme

22. İhracatçının üstlendiği risk artışı Peşin Ödeme Akreditifli Ödeme Vesaik Mukabili Ödeme Mal Mukabili Ödeme En çok Risk En az risk

23. İthalatçının Üstlendiği Risk Artışı Mal Mukabili Ödeme Vesaik Mukabili Ödeme Akrediditfli Ödeme Peşin Ödeme En çok Risk En az Risk En az risk

24. Peşin ödeme İhracatçı tarafından ihraç edilen malların bedellerinin , ithalatçı tarafından malın teslim alınmasından önce, gerek bankalar yolu ile ve gerekse alıcının kendisi veya vekili ya da onun adına hareket eden üçüncü bir kişi tarafından satıcıya peşin olarak ödenmesidir.

25. Peşin Ödemede…. Dış ticaretten doğan bütün riskler ithalatçının üzerindedir. Genelikle birbirini çok iyi tanıyan alıcı ve satıcı arasında yapılmaktadır. Daha çok piyasada fazla talep gören malların satışında kullanılmaktadır. Genellikle ithalatçının ihracatçıya kendi çekini vermesi, havale yada nakit ödeme şeklinde gerçekleştirilir. Az rastlanılan bir ödeme yöntemidir.

26. İthalatçının peşin ödeme yöntemini tercih etmesindeki en önemli sebepler…. • Dış ticarete konu malda şiddetli derecede kıtlık olması • İthalatçının malı her türlü koşul altında alma zorunluluğu • İthalatçı ile ihracatçı arasında güven tesisinin kurulmuş olması • İthalatçının çok yüksek ekonomik güce sahip olması

27. Peşin ödeme şeklinin işleyişi İhracatçı İhracatçınınBankası 4 1 5 3 6 2 İthalatçının Bankası İthalatçı 7

28. Peşin ödemede işlem aşamaları • 1-Taraflar kendi aralarında bir anlaşma yaparlar. • 2- Ulaşılan anlaşma sonucunda ithalatçı ihracatın bedelini bankasına ihracatçıya gondermek üzere yatırır • 3- İthalatçının bankası ihracat bedelini ihracatçının bankasına transfer eder • 4- İhracatçının bankasına ulaşan İhracat bedeli ihracatçı işleteye ödenir • 5- İhracatçı işletme malları ithalatçı ülkeye sevkeder • 6- İhracatçı, ihracata konu belgeleri ve malın mülkiyetini temsil eden dökümanı ithalatçının lehine düzenler ve ithalatçıya gönderir • 7- Belgeleri alan ithalatçı, malı kendi ülkesinin gümrüğünden çeker

29. Mal Mukabili Ödeme • İhraç edilen malın bedelinin, bu malın ithalatçı tarafından teslim alınmasından sonra ödenmesi şeklinde yapılan bir ödeme türüdür.

30. Mal mukabili ödemede…. • Taraflar birbirlerini iyi tanırar ve karşılıklı güvenleri vardır. • İhracaçı için en riskli ödeme şeklidir, çünkü malın ödenmesi ile ilgili hiçbir güvence yoktur. • İthalatçı için ideal bir ödeme yöntemidir. • Belirli bir ödeme tarihi taşımaması açısından esnek bir uygulamadır.

31. Mal mukabili ödeme şeklinin işleyişi İhracatçı İhracatçınınBankası 7 1 2 6 3 5 İthalatçının Bankası İthalatçı 4

32. Vesaik Mukabili Ödeme • Bir malın ihraç ülkesinden çıkarılmış olduğunu gösteren belgesinin ihracat bedelini ödeyerek bankadan alınması yoluyla yapılan bir ödeme şeklidir. Yani bir bankanın ihraç bedelini tahsil ettikten sonra belgeleri ithalatçıya teslim ettiği ödem türüdür. • Bu tür ödemeye konu olabilecek vesikalar; poliçe, emre yazılı senet, çek, ödeme makbuzu, .. Vb ile fatura, navlun belgesidir.

33. İhracatçı için risk taşıyan bir ödeme türüdür • İthal konusu malın ülkeye gelmiş olması şart değildir.Genellikle mal bedelleri , malla ilgili vesikalar ve ithalata konu olan mallar gelince ödenir. Vesikalar genellikle özel taşıma şirketleri ve ya uçakla ithalatçının bankasına gönderilir.

34. Vesaik mukabili ödeme şeklinin işleyişi İhracatçı İhracatçınınBankası 3 10 2 1 4 9 6-7 İthalatçının Bankası İthalatçı 8 5

35. 1. Taraflar kendi aralarında anlaşma yaparlar • 2. İhracatçı, ihracata yönelik malları üretir(tedarik eder) ve ithalatçının ülkesine sevk eder. • 3. Aynı zamanda ihracata konu olan belgelerde ihracatçı tarafından bankasına teslim edilir. • 4. İhracatçının bankası da almış olduğu belgeleri, ithalatçının ülkesindeki muhabir bankasına gönderir. • 5. İthalatçının bankası ithalatçıya vesaiklerle ilgili haber ve bilgi verir.

36. 6. Aldığı haber ve vesaik bilgileri üzerine ithalatçı ödeme yapar. • 7. ithalata konu belgeleri bankasından teslim alır. • 8. İthalata konu malları temsil eden belgeleri elinde bulunduran ithalatçı, söz konus malları kendi ülkesindeki gümrükten çeker. • 9. İhracat bedelini tahsil etmiş olan ithalatçının bankası bu bedeli, ihracatçının bankasına sevk eder. • 10. İhracatçının bankasına ulaşan dış satım bedeli, ihracatçıya ödenir.

37. İhracatçı ile ithalatçı arasındaki mübadelede ödeme yöntemi olarak vesaik mukabili yaklaşım tercih edilmekle birlikte ihracatçının ithalatçıya vadeli poliçe keşide etmesi halinde ödeme yöntemi Kabul Kredili Vesaik Mukabili ödeme şeklini almaktadır.