Samodzielny Publiczny Wojew dzki Szpital Specjalistyczny nr 5 im sw. Barbary Dyrektor: Iwona Lobejko

1. Samodzielny Publiczny Wojew�dzki Szpital Specjalistyczny nr 5 im sw. BarbaryDyrektor: Iwona Lobejko

8. Wirusowe zakazenia ukladu nerwowego sa na og�l lagodnymi, samoograniczajacymi sie schorzeniami. Niekt�ra z nich prowadza do trwalych uszkodzen, zmian i smiertelnosci. Dzielimy te zakazenia na: Aseptyczne (nieropne, limfocytarne) zapalenie CFS, kt�re moze byc egzogenne i endogenne Przewlekle zapalenie opon m�zgowo-rdzeniowych Zapalenia m�zgu oraz zapalenia opon m�zgowo-rdzeniowych i m�zgu dzielimy na pierwotne i poekspozycyjne (pozakazne, poszczepienne). Zakazenia pierwotne dzielimy na ostre i przewlekle. Ostre zapalenie opon m�zgowo-rdzeniowych trwa kilka-kilkanascie dni. Przewlekle od kilku dni do kilku tygodni. Objawy kliniczne: b�le glowy, goraczka, brak laknienia, halucynacje, zwiekszenie cisnienia wewnatrzczaszkowego

9. Wirusowe zakazenia ukladu nerwowego Egzogenne wnikanie droga pokarmowa, oddechowa, plciowa Wstepna replikacja wirusa w miejscu wnikniecia Faza wiremii (wirus we krwi) Wnikanie wirusa do kom�rek docelowych, wywolywanie zmian zapalnych, zmiany wielonarzadowe przebieg kliniczny dwufazowy: I faza (wstepna)-objawy grypopodobne, ustapienie objaw�w, II faza-wysoka goraczka, objawy neurologiczne

10. Wirusowe zakazenia ukladu nerwowego Endogenne to uaktywnienie zakazenia latentnego ( HSV, CMV, EBV ) w warunkach oslabionej odpornosci Brak fazy wstepnej Zle samopoczucie, b�l glowy, nudnosci, wymioty, prawidlowa temperatura, objawy neurologiczne ( objawy oponowe, zaburzenia swiadomosci, pobudzenie psychomotoryczne, drgawki, niedowlady, afazja, porazenie nerw�w czaszkowych, objawy m�zdzkowe, objawy psychiczne

11. Wirusowe zakazenia ukladu nerwowego Aseptyczne zapalenie opon m�zgowo-rdzeniowych wywoluja: enterowirusy,wirus swinki, HSV, VZV, adenowirusy, arbowirusy, HIV, EBV, CMV Przewlekle zapalenie opon m�zgowo-rdzeniowych wywoluja: wirus swinki, HSV, VZV, arbowirusy( flawiwirusy), wirus ECHO.

12. Wirusowe zakazenia ukladu nerwowego Zapalenie m�zgu oraz zapalenie opon m�zgowo-rdzeniowych i m�zgu Ostre wywoluja HSV, enterowirusy,arbowirusy, wirus wscieklizny, EBV, CMV, HIV, wirus grypy, wirus swinki,VZV Przewlekle wywoluja: HIV, podostre stwardniajace zapalenie m�zgu (wirus odry, wirus r�zyczki, postepujaca wieloogniskowa leukoencefalopatia (wirus JC) Poekspozycyjne wywoluja: wirus odry, wirus r�zyczki, wirus swinki, VZV, wirus grypy

13. Wirusowe zakazenia ukladu nerwowego Podostre stwardniejace zapalenie m�zgu objawia sie porazeniami spastycznymi, slepota, drgawkami, pogorszeniem stanu psychicznego. Zgon nastepuje w ciagu 1-3 lat. Postepujaca wieloogniskowa leukoencefalopatia charakteryzuje sie: otepieniem, zaburzeniami mowy i widzenia, niedowladem polowiczym. Zgon nastepuje w ciagu kilku miesiecy. Porazenie miesni ( polio-like illnes) zakazenie wirusem najczesciej szczepionkowym innego dziecka od dziecka szczepionego. Wywoluja wirusy poliowirusy, wirusy Coxackie, wirusy ECHO w wyniku zaatakowania przez wirusy neuron�w w rogach przednich rdzenia kregowego i pnia m�zgu. Zapalenie rdzenia kregowego ( EBV,VZV, poliowirusy,wirusy Coxackie,ECHO, wirus swinki Wirusy powodujace te rodzaje zakazen sa wirusami neurotropowymi, maja szczeg�lne powinowactwo do tkanki nerwowej.

14. Wirusowe zakazenia ukladu nerwowego Patogeneza i obraz kliniczny zakazen pierwotnych. Wirus wnika do OUN, powodujac dysfunkcje pnia m�zgu i kory na skutek demielinizacji, degeneracji neuron�w, agregacji kom�rek zapalnych. Zakazenie ostre zaczyna sie nagle. Zakazenia przewlekle sa bardzo rzadkie, ale przebiegaja z wysoka smiertelnoscia Najwazniejsze objawy zakazne to b�l glowy, goraczka, wymioty, zaburzenia snu, swiatlowstret, zaburzenia swiadomosci, drgawki, objawy ogniskowe ( niedowlady, afazja, ataksja itp.)

15. Kleszczowe zapalenie m�zgu (kzm) Wirusy KZM naleza do arbowirus�w przenoszonych przez kleszcze. W Polsce ogniska KZM stwierdza sie w wojew�dztwie podlaskim, warminsko-mazurskim i opolskim. Smiertelnosc wsr�d chorych na KZM wynosi 1-5%. Po wniknieciu do organizmu czlowieka wirusy namnazaja sie w miejscu zakazenia a nastepnie przenoszone sa sa droga krwi do narzad�w wewnetrznych i OUN gdzie sie replikuja. Obraz choroby ma przebieg dwufazowy. Faza pierwsza trwa 1-28 dni i charakteryzuje sie objawami grypopodobnymi. Bezposrednio po pierwszej fazie wystepuje druga tzw. oponowo-m�zgowa, z goraczka do 40oC, wymioty, zaburzenia swiadomosci, depresje, oczoplas, swiatlowstret, niedosluch. Profilaktyka-szczepienia ochronne Zgodnie z wykazem biologicznych czynnik�w chorobotw�rczych wirus kzm podlega zgloszenie do PIS tak jak i zapalenie opon i m�zgu zgodnie z wykazem chor�b zakaznych i zakazen.

16. Kleszczowe zapalenie m�zgu (kzm) SZCZEPIENIA JAKO ZALECANE WYKONUJE SIE W NASTEPUJACYCH GRUPACH: �������� os�b przebywajacych na terenach o zwiekszonym ryzyku wystepowania tej choroby o������ lesnicy o������ wojsko o������ straz pozarna o������ funkcjonariusze strazy granicznej o������ rolnicy o������ osoby odbywajace praktyki w terenach lesnych o������ turysci, uczestnicy kolonii i oboz�w �������� niekiedy zalecane jest przed wyjazdem do kraj�w, gdzie choroba wystepuje endemicznie, zwlaszcza jesli bedzie istnialo ryzyko uklucia przez kleszcza. � SCHEMAT SZCZEPIENIA: Dawka: 0,5 ml, domiesniowo; szczepionka zawiera inaktywowane wirusy. DAWKA ODSTEP CZASU I DAWKA �II DAWKA1-3 miesiace po dawce I III DAWKA 9-12 miesiecy po dawce II DAWKI PRZYPOMINAJACE 3 lata od ostatniego szczepienia

17. Wirusowe zakazenia oka Zapalenie spoj�wek wywoluja adenowirusy, enterowirusy ( enterowirus 70 powoduje ostre krwotoczne zapalenie spoj�wek podobnie jak wirus Coxsackie A24), HSV, VZV, wirus odry i r�zyczki oraz grypy i EBV. Zakazenia enterowirusami podlegaja zgloszeniu do PIS- wykaz biologicznych czynnik�w chorobotw�rczych Zapalenie rog�wki wywoluja: HSV, VZV, adenowirusy, wirus swinki i odry. Wirus odry podlega zgloszeniu. Zapalenie blony naczyniowej i siatk�wki wywoluja HSV, VZV, wirus odry. Zapalenie gruczolu lzowego wywoluja EBV, VZV, wirus swinki. Wirus swinki nie podlega zglaszaniu do PIS

18. Wirusowe zakazenia oka Zapalenie spoj�wek wystepuja powszechnie. Wirusy przenoszone sa przez kontakt bezposredni lub wydzieline g�rnych dr�g oddechowych. Gl�wne postacie kliniczne to: zapalenie spoj�wek przebiegajace z zapaleniem gardla, epidemiczne zapalenie spoj�wek i rog�wki, krwotoczne zapalenie spoj�wek. Objawy kliniczne to lzawienie, zaczerwienienie spoj�wek, wybroczyny, obrzek powiek, swiatlowstret, niewielki b�l. Bardzo wolno nastepuje zdrowienie do 1 roku

19. Wirusowe zakazenia oka Zapalenie rog�wki � powodowane przez HSV 1i2 dotycza gl�wnie mezczyzn w wieku od 5-10 i 35-40 lat. U noworodk�w ponad 80% zakazen powoduje HSV 2. Objawy kliniczne to ostry b�l, uposledzenie widzenia, blizny i obrzek rog�wki. Nie leczone moze prowadzic do utraty wzroku. Rocznie notuje sie 8/10000 przypadk�w

20. Wirusowe zakazenia oka Zapalenie rog�wki powodowane przez VZV � herpes zoster ophtalmicus, p�lpasiec oczny. Choroba wystepuje na skutek reaktywacji wirusa latentnego. Charakteryzuje sie stanem zapalnym w obrebie oczodolu, obecne sa zmiany powierzchniowe, jak i dotyczace glebszych struktur oka. Czesto przebiega z zapaleniem tecz�wki i ciala rzeskowego.

21. Wirusowe zakazenia oka Zapalenie blony naczyniowej i siatk�wki powoduje gl�wnie wirus HSV, VZV oraz odry. Objawy kliniczne to ostry b�l, zaburzenia widzenia i swiatlowstret. Zapalenie gruczolu lzowego powoduje gl�wnie wirus EBV, VZV oraz swinki. Objawy kliniczne to goraczka, powiekszenie wezl�w chlonnych, zle samopoczucie, zaburzenia w wydzielaniu lez. Zakazeniu temu towarzysza zakazenia Staphylococcus aureus.

22. Wirusowe zakazenia g�rnych dr�g oddechowych Zapalenia gardla � EBV, adenowirusy, wirusy Coxsackie, wirus odry, HSV, wirusy parainfluenzy, wirus grypy, CMV, HIV Zapalenie przyusznic � wirus swinki, wirus parainfluenzy,Coxsackie, CMV. Zapalenie krtani � wirusy parainfluenzy, wirus grypy, RSV, adenowirusy Ostre zapalenie krtani, tchawicy i oskrzeli- wirusy parainfluenzy, odry, RSV, adenowirusy i grypy. Przeziebienia ( common cold) � rinowirusy, koronawirusy, adenowirusy, wirusy parainfluenzy, grypy, RSV oraz enterowirusy.

23. Wirusowe zakazenia g�rnych dr�g oddechowych Zapalenie gardla powoduja gl�wnie wirusy EBV, Coxsackie, adenowirusy, koronawirusy, HSV, parainfluenzy i grypy, CMV, HIV. Wiekszosc zakazen wirusowego zapalenia gardla jest zwiazane z zakazeniami w obrebie calej jamy nosowo-gardlowej i zapaleniem blony sluzowej jamy ustnej i dziasel. Objawy kliniczne to zle samopoczucie, goraczka, b�l glowy i gardla, katar, kaszel, obfite pocenie i czeste owrzodzenie i pecherzyki (wysypka) w jamie ustnej i gardlowej. Wirusy Coxsackie powoduja owrzodzenie tylnej czesci jamy ustnej (herpangina) HSV powoduje owrzodzenia przedniej czesci jamy ustnej, jezyka z zajeciem warg i sk�ry wok�l nich (opryszczka pierwotna) Wirusy parainfluenzy i grypy powoduja dokuczliwy b�l gardla. EBV mononukleoza zakazna. Wirus przenosi sie za pomoca sliny i zakaza limfocyty B powodujac powiekszenie wezl�w chlonnych, z�ltaczke, powiekszenie watroby, b�l gardla, glowy oraz wysypke.Podlega zgloszeniu do PIS zgodnie z wykazem chor�b zakaznych i zakazen

24. Wirusowe zakazenia g�rnych dr�g oddechowych Zapalenia przyusznic � wirus swinki. Nie figuruje w wykazie chor�b zakaznych i zakazen. Charakteryzuje sie b�lem i obrzmieniem w okolicy zuchwy moze powodowac nieplodnosc u mezczyzn. Zapobieganie szczepienia ochronne. SCHEMAT SZCZEPIENIA OBOWIAZKOWEGO � szczepionka poliwalentna odra, swinka, r�zyczka: DAWKA WIEK I dawka13-14 miesiac zycia cala populacja dziewczat i chlopc�w I dawka przypominajaca 10 r.z. cala populacja dziewczat i chlopc�w11 r.z. tylko populacja dziewczat, o ile nie zostaly zaszczepione w 10 r.z.12 r.z .tylko populacja dziewczat, o ile nie zostaly zaszczepione w 10 i 11 r.z. SZCZEPIENIA ZALECANE: Jedna dawka szczepionki skojarzonej. W przypadku wczesniejszego szczepienia preparatami monowalentnymi przeciw odrze lub r�zyczce � traktowane jako kobietom w wieku rozrodczym, zwlaszcza pracujacym w srodowiskach dzieciecych, nieszczepionym w 13 r.z., lub jesli od szczepienia w 13 r.z. minelo wiecej niz 10 lat osobom nieszczepionym przeciw odrze, swince i r�zyczce w ramach szczepien podstawowych �

25. Wirusowe zakazenia g�rnych dr�g oddechowych Zapalenie krtani i krupu gl�wnie powodowane sa przez wirusy grypy i paragrypy oraz adenowirusy i wirusy odry. Objawy kliniczne to chrypka i b�l gardla, trudnosci w oddychaniu ze wzgledu na obrzek krtani i tchawicy. Objawy te zwykle mijaja po 4-5 dniach. Epidemie krupu zdarzaja sie zima, co dwa lata. Choruja gl�wnie starsze dzieci, mlodziez i dorosli.

26. Wirusowe zakazenia g�rnych dr�g oddechowych SZCZEPIENIE PRZECIW GRYPIE � WSKAZANIA WSKAZANIA INDYWIDUALNE WSKAZANIA EPIDEMIOLOGICZNE osoby przewlekle chore (niewydolnosc ukladu krazenia, niewydolnosc ukladu oddechowego, niewydolnosc nerek, astma, cukrzyca) osoby narazone na kontakt z duza liczba ludzi, pracujacy na otwartej przestrzeni, pracownicy sluzby zdrowia, handlu, szk�l, transportu, budownictwa osoby z obnizona odpornoscia dzieci od 6 m.z. do 2 r.z i ich opiekunowie osoby w podeszlym wieku� SCHEMAT SZCZEPIENIA, DAWKOWANIE Szczepienie wykonuje sie co roku z uwagi na zmiany skladu preparatu zgodnie z wytycznymi WHO. Najlepiej szczepic przed zblizajacym sie okresem grypowym, dawka zgodna z zaleceniem producenta. PRZECIWWSKAZANIA nadwrazliwosc na kt�rykolwiek ze skladnik�w nadwrazliwosc na bialko jaja kurzego lub alergia na kt�rykolwiek ze skladnik�w szczepionki ostre choroby goraczkowe (przeciwwskazanie czasowe) zesp�l Guillaina-Barrego w wywiadzie NOP po poprzednim szczepieniu.

27. Wirusowe zakazenia dolnych dr�g oddechowych Zapalenie oskrzeli wywoluja rinowirusy, adenowirusy, wirusy grypy. Zapalenie oskrzelik�w wywoluja RSV, wirusy parainfluezy, wirus grypy, adenowirusy. Zapalenia pluc wywoluja RSV, wirusy odry, parainfluenzy, grypy oraz wirusy Coxsackie.

28. Wirusowe zakazenia g�rnych dr�g oddechowych Zapalenie oskrzeli przebiega z zapalenie gardla, katarem, zlym samopoczuciem i czesto bez goraczki. Mija po kilku dniach lub przechodzi w zapalenie pluc. Zapalenie oskrzelik�w choruja gl�wnie dzieci i niemowleta. Przebieg choroby jest poczatkowo lekki, potem rozwija sie ciezkie zakazenie z temperatura powyzej 39oC i zaburzeniami oddychania i objawami sinicy nierzadko prowadzacymi do zgonu. Przebycie takiego zakazenia predysponuje do p�zniejszych czestych zakazen ukladu oddechowego.

29. Wirusowe zakazenia g�rnych dr�g oddechowych SZCZEPIENIE PRZECIW ZAKAZENIU S.pneumoniae� Skladnikiem czynnym szczepionki sa wielocukry otoczkowe S.pneumoniae. Istnieja 2 rodzaje preparat�w: szczepionka nieskoniugowana (PPV23) - 23-walentna (zawierajaca mieszanine wielocukr�w otoczkowych S.pneumoniae z najbardziej rozpowszechnionych lub najbardziej inwazyjnych serotyp�w) stosowana u dzieci powyzej 2 r.z. i doroslych; nie jest immunogenna dla dzieci ponizej 2 r.z. szczepionka skoniugowana � zawierajaca wielocukry 7 serotyp�w najczesciej wywolujacych zakazenia u dzieci ponizej 2 r.z. skoniugowane z bialkiem nosnikowym stosowana u dzieci od 2-5 r.z. � WSKAZANIA SZCZEPIONKA NIESKONIUGOWANA osoby powyzej 65 r.z. dzieci powyzej 2 r.z. oraz dorosli z podwyzszonych grup ryzyka: o������� chorujacy na przewlekle schorzenia ukladu krazenia o������� chorujacy na przewlekle schorzenia ukladu oddechowego o������� chorujacy na cukrzyce o������� z choroba alkoholowa o������� z zespolem nerczycowym o������� z nabytymi i wrodzonymi zespolami niedoboru odpornosci o������� chorujacy na anemie sierpowatokrwinkowa o������� z przewleklymi chorobami watroby o������� z przewlekla niewydolnoscia nerek o������� po przeszczepie narzad�w i szpiku

30. Wirusowe zakazenia sk�ry i tkanki podsk�rnej Zakazenia sk�ry i tkanki podsk�rnej wystepuje w dwu r�znych formach: - rozsiane z wysypka wystepujaca na calym ciele - w postaci zlokalizowanych zmian na sk�rze z zajeciem lub bez tkanki podsk�rnej Wysypki sa zmianami chorobowymi na sk�rze. Moga miec r�zna etiologie wirusowa ale posiadac pewne cechy wsp�lne: - wiele wysypek jest bardzo zakaznych, a zakazenie przenosi sie droga kropelkowa. - wirusy wystepuja w wydzielinie jamy nosowo-gardlowej - choruja gl�wnie dzieci - zakazenia maja postac epidemii - u os�b doroslych przebieg zakazenia jest ciezki - w czasie ciazy nastepuje uszkodzenie plodu.

31. Wirusowe zakazenia sk�ry i tkanki podsk�rnej Wysypka grudkowo-plamkowa powodowana jest przez wirus odry, r�zyczki, parwowirus B19 (rumien zakazny), HIV (rumien nagly) Wysypka grudkowo-pecherzykowa powodowana jest przez wirus ospy wietrznej (VZV), wirusy Coxsackie (zesp�l reki, stopy i ust), HSV (wyprysk opryszczkowy), odra, wirusowe goraczki krwotoczne (wysypka krwotoczna)

32. Wirusowe zakazenia sk�ry i tkanki podsk�rnej Wyprysk opryszczkowy powodowany jest przez wirus HSV choroba ma ciezki przebieg czesto konczacy sie smiercia. Opryszczka wargowa (jak i genitalna) jest wynikiem reaktywacji wirusa latentnego. Czynnikiem sprzyjajacym zakazeniu jest oziebienie, miesiaczka, stres, niedozywienie i inne. Opryszczka wargowa wystepuje w okolicach ust. Zmiany zawieraja przezroczysty plyn, po kilku dniach pokrywaja sie strupem i ulegaja zagojeniu. Opryszczka genitalna objawia sie b�lem, obrzekiem, nadzerkami w okolicach narzad�w plciowych a takze goraczka, b�lem glowy, dreszczami, powiekszeniem wezl�w chlonnych

33. Wirusowe zakazenia sk�ry i tkanki podsk�rnej P�lpasiec jest wynikiem reaktywacji wirusa VZV w zwojach nerw�w czuciowych. Wystepuje gl�wnie u os�b powyzej 40 roku zycia, najczesciej u pacjent�w z uposledzona odpornoscia. Zmiany sa bolesne, b�l moze trwac latami. Brodawki sk�rne powodowane sa przez nieonkogenny wirus papilloma (HPV). Zakazenie przenosi sie przez kontakt bezposredni lub przez zakazone przedmioty. W okolicach genitalnych zmiany sa wieksze, kalafiorowate, miesiste ( klykciny konczyste) powoduje je gl�wnie wirus HPV typ 6 i 11. Zakazenie przenosi sie przez kontakt plciowy. Wirus HPV moze tez powodowac zmiany na sk�rze o charakterze przednowotworowym i nowotworowym. Za zmiany te odpowiedzialne sa typy 10,16 i 18 Szczepionka przeciw wirusowi HPV moze uchronic kobiete przed zachorowaniem na raka szyjki macicy W Polsce wg. danych Krajowego Rejestru Nowotwor�w co roku diagnozowanych jest okolo 3500 kobiet a niemal 2000 Polek rocznie umiera z tego powodu. Wskaznik umieralnosci ( 9,4/100 tys.) jest najwyzszy w Europie. Rocznie na swiecie notuje sie prawie 500 tys. nowych zachorowan a ponad 250 tys. Kobiet na swiecie umiera z tego powodu Typy onkogenne wirusa sa odpowiedzialne za rozw�j rzadziej wystepujacych nowotwor�w sromu, pochwy, odbytu, pracia jak r�wniez jamy ustnej i nosogardla. Zakazenie HPV jest najczesciej przemijajace � u kobiet do 25 r.z. W wiekszosci przypadk�w dochodzi do eliminacji infekcji w ciagu 12-18 miesiecy. Jedynie w 10-20% przypadk�w zakazenie utrzymuje sie ponad 2 lata. Zakazenie przetrwale wiaze sie z rozwojem zmian nowotworowych.

34. Wirusowe zakazenia sk�ry i tkanki podsk�rnej Polska jest na pierwszym miejscu w Europie pod wzgledem zapadalnosci i umieralnosci na raka szyjki macicy. W Polsce dostepna szczepionka to Silgard zawierajaca jedynie bialka L1. Nie zawiera wirusowego DNA. Szczepionka zapobiega zakazeniu wirusem HPV ( brodawczaka ludzkiego) typu 6,11,16 i 18, z kt�rych dwa ostatnie odpowiadaja za 70% przypadk�w zachorowania na raka szyjki macicy. Szczepionka zalecana jest u dzieci od 9 do 15 lat chlopc�w i dziewczynek oraz kobiet w wieku od 16 do 26 lat. Wazne jest aby szczepic osoby, kt�re nie rozpoczely wsp�lzycia seksualnego. Mezczyzni w r�wnym stopniu co kobiety sa narazeni na zakazenia HPV. Szczepienia nie sa zalecane kobieta w ciazy, osoba zarazonym brodawkami plciowymi i przechodzacymi ciezkie infekcje. Szczepionka ma postac zastrzyku I dawka ( 0,5 ml), II druga dawka po 2 m-cach, III dawka po 4 miesiacach.

35. Wirusowe zakazenia sk�ry i tkanki podsk�rnej Zakazenie HPV nalezy do chor�b przenoszonych droga plciowa, wobec czego wszystkie kobiety aktywnie seksualnie znajduja sie w grupie ryzyka. Wedlug danych WHO z 2004 roku ryzyko to wynosi 50% w ciagu zycia. Przewlekle zakazenie wirusem HPV jest uznanym czynnikiem ryzyka rozwoju raka szyjki macicy a wysokoonkogenne typy 16 i 18 towarzysza odpowiednio 50-60% i 10-20% przypadk�w raka. Typy 6 i11 sa odpowiedzialne za wiekszosc brodawek okolic plciowych i nawrotowa brodawczakowatosc ukladu oddechowego Szczepienia dziewczat i chlopc�w 12-15 letnich zmniejszy zapadalnosc na raka szyjki macicy o 90% a liczbe zgon�w z tego powodu o 95% Ponadto szczepienia te pozwola obnizyc czestosc wystepowania brodawek plciowych, kt�re wplywaja na aktywnosc seksualna kobiet.

36. Wirusowe zakazenia sk�ry i tkanki podsk�rnej SZCZEPIENIE PRZECIW ZAKAZENIU HPV � Od 2006 r. dostepna jest szczepionka przeciw zakazeniu HPV, do stosowania w profilaktyce klykcin konczystych i raka szyjki macicy, pochwy, sromu. Jest to szczepionka rekombinowana, poliwalentna, zawierajaca antygeny 4 serotyp�w HPV: wysokoonkogennych 16 i 18 oraz niskoonkogennych 6 i 11. Serotypy 16 i 18 HPV sa odpowiedzialne za ponad 70% przypadk�w raka szyjki macicy; HPV typ 6 i 11 � za tworzenie sie klykcin konczystych. Szczepionka nie uodparnia przeciw innym typom HPV. W 2007-2008 r. planowana jest rejestracja drugiego preparatu szczepionkowego � szczepionka biwalentna, przeciw serotypom 16 i 18 HPV. � UWAGA! Mimo szczepienia, wskazana jest systematyczna diagnostyka przesiewowa w kierunku raka szyjki macicy. � Ponizsze informacje odnosza sie do preparatu czterowalentnego, zarejestrowanego w Polsce. � WSKAZANIA szczepienie dziewczat i kobiet w wieku 9 do 26 r.z. (zgodnie z rejestracja preparatu), najlepiej przed rozpoczeciem wsp�lzycia � profilaktyka klykcin konczystych oraz raka szyjki macicy, pochwy i sromu szczepienie chlopc�w 9-15 r.z. � profilaktyka wystapienia klykcin konczystych narzad�w rodnych. � Szczepienie os�b juz zakazonych serotypem HPV 16 lub 18 r�wniez zmniejsza ryzyko transformacji nowotworowej, w mniejszym jednak stopniu w por�wnaniu z grupa niezakazona. Trwaja badania kliniczne, rozszerzajace w przyszlosci grupe docelowa szczepionych pacjent�w (szczepienie kobiet do 45 r.z., zastosowanie szczepienia w profilaktyce raka odbytu). � SCHEMAT SZCZEPIENIA, DAWKOWANIE Domiesniowo 3 dawki szczepienia podstawowego w schemacie: 0-2-6 miesiac.Obecnie nie ustalono wskazan i czasu podania dawek przypominajacych. Szczepienie mozna podawac w tym samym czasie co szczepienie przeciw WZW B, jednak w osobnych iniekcjach.

37. Wirusowe zakazenia sk�ry i tkanki podsk�rnej Nowa szczepionka Cervarix chroni przed czterema onkogennymi typami wirusa HPV 16,18,21 i 45 powodujacymi lacznie okolo 80% wszystkich przypadk�w raka szyjki macicy. Nowoscia jest wlaczenie do skladu szczepionki adiuwantu AS04, kt�ry zapewnia silniejsza reakcje odpornosciowa organizmu, wzmacnia pamiec immunologiczna i wydluza okres ochronny przed infekcja HPV. Pelny cykl szczepienia to 3 dawki w ciagu 6 miesiecy.

38. Wirusowe zakazenia sk�ry i tkanki podsk�rnej Szczepienie mezczyzn � potencjalne korzysci wynikajace ze szczepienia mezczyzn moga polegac na przerwaniu lancucha transmisji HPV, a tym samym zwiekszeniu odpornosci populacyjnej. Ponadto szczepienie preparatem czterowalentnym pozwoliloby zmniejszyc ryzyko wystepowania brodawek narzad�w plciowych i odbytu wywolywanych przez HPV typ 6 i 11. Ginekologia Polska 2007,3 BMJ 2006,95,11,1459-1466

39. Wirusowe zakazenia sk�ry i tkanki podsk�rnej Mieczak zakazny (wirus mieczaka zakaznego) jest zakazeniem sk�ry i blon sluzowych. U dzieci ponizej 5 r.z. Zakazenie przenoszone jest przez kontakt bezposredni, uzywanie wsp�lnych recznik�w czy ubran, zmiany wystepuja gl�wnie na twarzy i tulowiu. U os�b od 16 do 30 r.z. Zmiany przenoszone sa na drodze kontakt�w plciowych i wystepuja na wewnetrznej stronie ud, w pachwinach, na sk�rze narzad�w plciowych. Zmiany wystepuja w postaci grudek, barwy masy perlowej, po przekluciu wydobywa sie biala kaszowata wydzielina.

40. Wirusowe zakazenia ukladu pokarmowego Zapalenie zoladka i jelit wywoluja rotawirusy, adenowirusy (typ 40 i 41), astrowirusy, kaliciwirusy i (male okragle wirusy). Zatrucia pokarmowe wywoluja kaliciwirusy i male okragle wirusy Zapalenie watroby wywoluja wirusy pierwotnie hepatotropowe HAV, HBV, HCV, HDV. HEV i wt�rnie hepatotropowe np. EBV, CMV

41. Wirusowe zakazenia ukladu pokarmowego Gl�wna przyczyna biegunek wirusowych sa rotawirusy i minirotawirusy. Objawy kliniczne to biegunka, nudnosci, wymioty, b�le glowy i brzucha, dreszcze, rzadko goraczka. Wirusy przenoszone sa droga fekalno-oralna, jak r�wniez kropelkowa. Zakazenia zdarzaja sie gl�wnie latem i moga miec zwiazek z zakazona woda.

42. Wirusowe zakazenia ukladu pokarmowego Choroby wywolujace biegunki stanowia trzecia co do czestosci wystepowania, po urazach okoloporodowych i zakazeniach dolnych dr�g oddechowych, przyczyna zgon�w wsr�d dzieci do piatego roku zycia na calym swiecie. Rotawirusy (RV) grupy A sa gl�wnym czynnikiem etiologicznym ostrej biegunki o ciezkim przebiegu u dzieci do piatego roku zycia. Wirusy RV sa przenoszone droga pokarmowa, wydalane w stolcu i bardzo zarazliwe. Zakazenie jest mozliwe podczas kontakt�w z osoba chora � choroba brudnych rak, a takze z zanieczyszczonymi zabawkami i powierzchniami Do wywolania pierwotnego zakazenia RV u dzieci wystarczy bardzo niewielka liczba wirus�w. W Polsce okolo 71% zakazen wirusami RV wystepuje w pierwszych dw�ch latach zycia. Po przebyciu zakazenia RV u dzieci pozostaje odpornosc na jakiekolwiek zakazenie RV Jednak na znaczna smiertelnosc w dalszym ciagu oczekuje sie na upowszechnienie szczepien przeciwko rotawirusom. Szenbon L. Zakazenia 2007,4,106-112

43. Wirusowe zakazenia ukladu pokarmowego SZCZEPIENIE PRZECIW BIEGUNCE ROTAWIRUSOWEJ � Dostepne sa dwa preparaty szczepionkowe dla niemowlat przeciw biegunce wywolanej rotawirusami � RotaTeq (MSD) i Rotarix (GSK). Oba preparaty maja postac doustna, zawieraja zywe atenuowane wirusy (Rotarix � atenuowany ludzki szczep RIX4414; RotaTeq � 5 szczep�w: ludzkich i bydlecych). Oba preparaty odznaczaja sie duza, por�wnywalna skutecznoscia. Zgodnie z PSO � szczepienie zalecane dzieciom od 6 do 24 tygodnia zycia. � SCHEMAT SZCZEPIENIA: ROTARIX: Szczepienie dzieci w wieku 6 do 16 tygodni, podaje sie doustnie dwie dawki w odstepie 4-8 tygodni. ROTATEQ: Szczepienie sklada sie z 3 dawek podanych doustnie w odstepie 4 do 10 tygodni u dzieci w wieku 6 do 32 tygodnia zycia (szczepienie powinno rozpoczac sie w wieku 6-12 tg.z.). � PRZECIWWSKAZANIA ROTARIX: ��������� nadwrazliwosc na kt�rykolwiek ze skladnik�w ��������� reakcja nadwrazliwosci po poprzedniej dawce ��������� wystapienie wglobienia ��������� wady wrodzone przewodu pokarmowego zwiekszajace ryzyko wglobienia ��������� rozpoznanie lub podejrzenie zakazenia HIV ��������� ostre choroby infekcyjne przebiegajace z goraczka ��������� biegunka, wymioty

44. Wirusowe zakazenia ukladu pokarmowego W Polsce szacuje sie, ze co 20 dziecko zakazone rotawirusem (RV) trafia do szpitala. Zmniejszenie zachorowalnosci na biegunke spowodowana zakazeniem RV jest wiec istotnym zadaniem, majacym znaczenie zar�wno zdrowotne, jak ekonomiczne, tak w skali pojedynczego pacjenta i jego rodziny i calego systemu opieki zdrowotnej. Szczepionki wydaja sie wiec skuteczne i bezpieczne. Obie sa przeznaczone do podawania doustnego od 6 tygodnia zycia w 2-3 dawkach co 4 tygodnie. Szczepienie musi byc zakonczone do konca 24 tygodnia zycia. Vesikari T et al. N Engl. J MED. 2006,354,23-33 Ruiz-Palacios GM et al. N Engl. J MED. 2006,354,11-22

45. Zapalenie zoladka i jelit o etiologii norowirusowej Wywolane przez norowirusy zapalenie zoladkowo-jelitowe, nalezace do grupy ostrych biegunek zakaznych, mozna zdefiniowac jako trzy luzne stolce na doba nie dluzej niz przez 14 dni. Ocenia sie, ze za 60-95% zbiorowych zachorowan na niebakteryjna ostra biegunke zakazna odpowiadaja norowirusy. U 20% doroslych pacjent�w chorujacych z powodu ostrej biegunki stwierdza sie zakazenie norowirusami. U dzieci i niemowlat sa one przyczyna 7-9% ostrych biegunek. Chorzy z powodu lagodnego charakteru choroby nie szukaja pomocy medycznej. Medycyna po dyplomie 2007,16,6,144-152

46. Zapalenie zoladka i jelit o etiologii norowirusowej Norowirusy z rodzaju Norovirus sa wirusami zawierajacymi RNA nalezace do rodziny Caliciviridae. Ludzkie norowirusy zaliczono do trzech genogrup: I,II i IV na podstawie molekularnej charakterystyki sekwencji gen�w kapsydu Zwykle szczep opisywany jest za pomoca kodu np. GI-1 (Norwalk/1998/US) czy GII-3 (Mexico/1998/MX),GII-4 (Grimsby/1995/UK) Niewyjasnione sa wciaz jednak mechanizmy okresowej dominacji i zwiekszonej wirulencji niekt�rych szczep�w. Norowirusy przenoszone sa droga fekalno-oralna, bezposrednio z czlowieka na czlowieka droga kropelkowa (wymiociny) oraz poprzez skazone przedmioty i srodowisko.

47. Zapalenie zoladka i jelit o etiologii norowirusowej Opierajac sie na zalozeniu, ze przyczyna wiekszosci sporadycznych i epidemicznych biegunek sa norowirusy badz drobnoustroje wywolujace objawy norowirusopodobne. W takich przypadkach pacjenci nie wymagaja wnikliwej diagnostyki wirusologicznej ani szczeg�lnego leczenia. Jezeli w ostrej biegunce dominujacym objawem sa wymioty, czas inkubacji przekracza 14 h, a objawy trwaja 48-72 h, nalezy podejrzewac etiologie norowirusowa. Taka etiologie maja tez prawdopodobnie zachorowania zbiorowe. Do grup ryzyka naleza osoby w podeszlym wieku, z zaburzeniami odpornosci, po zabiegach chirurgicznych, leczonych steroidami i antybiotykami.

48. Zapalenie zoladka i jelit o etiologii norowirusowej Wytyczne prawidlowej dezynfekcji powierzchni zapewniajacej skuteczna eradykacje norowirus�w z otoczenia. Uzywanie do dezynfekcji swiezo sporzadzonego preparatu podchlorynu sodu, w stezeniu odpowiednim dla danej powierzchni. Rutynowa dezynfekcje powierzchni skazonych z pozostawieniem srodka dezynfekcyjnego na 10-20 minut. Unikanie trzepania skazonej bielizny i ubran, zeby nie rozprzestrzeniac materialu zakaznego droga wziewna. Dwustopniowe czyszczenie miejsc widocznie skazonych wymiocinami i stolcem polegajace na zebraniu i umieszczeniu w plastikowych workach, a nastepnie zdezynfekowac podchlorynem sodu. Przestrzegac zalecen, zeby odsuwac od przygotowywania i dystrybucji zywnosci osoby z objawami zoladkowo-jelitowymi i przywracac do pracy dopiero po uplywie 48-72h od ustapienia tych objaw�w. http://www.cfsan.fda.gov