HAC MENASİKİ

HAC MENASİKİ

EDASI İTİBARİYLE HACCIN ÇEŞİTLERİ 1. İfrâd Haccı 2. Temettu Haccı 3. Kıran Haccı • TEMETTU VE KIRAN HACCI YAPMANIN ŞARTLARI a) Hacceden kimsenin âfâkî olması b) Umre ve haccın her ikisinin aynı yılın hac aylarında yapılması c) Hac aylarında yapılan umreden sonra memlekete dönülmemesi

HACCIN GEÇERLİ OLMASININ ŞARTLARI 1. İhrama girmek 2. Haccı belirlenen zaman içinde yapmak: Şevval, Zîlkâde ve Zîlhicce’nin ilk 10 günü 3. Hac menasikini belirlenen mekanlarda yapmak

HACCIN MÜSTAKİL FARZLARI Hanefî Mezhebi 1.İhrama girmekşart 2.Arafat'ta vakfe yapmakrükün 3.Ka’be'yi tavaf etmekrükün

HACCIN VACİPLERİ 1. Sa'y yapmak 2. Müzdelife'de vakfe yapmak 3. Şeytan taşlamak 4. Saçları tıraş etmek veya kısaltmak 5. Veda tavafıyapmak.

HACCIN SÜNNETLER 1. Kudüm tavafı 2. Mekke, Arafat ve Mina'da hutbe okunması 3. Arefe gecesi Mina'da gecelemek 4. Bayram gecesi Müzdelife'de gecelemek 5. Bayram günlerinde Mina'da kalmak: (Diğer mezheplere göre vaciptir)

İHRAMIN FARZLARI Hanefi Mezhebi 1. Niyet etmek Niyet kalple yapılır, dil ile yapılması müstehaptır 2.Telbiye getirmek Şafii Mezhebi Niyet etmek Telbiye sünnettir

İHRAMIN VACİPLERİ 1.Mîkat sınırlarını ihramlı olarak geçmek 2. İhram yasaklarına uymak İHRAMA GİRİLECEK YERLER: 1. Harem bölgesi 2. Hıll bölgesi 3. Âfâk bölgesi: 1. Zülhuleyfe/ Âbâr-ı Ali2. Cuhfe 3. Karn 4. Yelemlem 5. Zât-ı Irk

İHRAMIN SÜNNETLERİ a) İHRAM ÖNCESİ 1. Beden temizliği 2. Boy abdesti veya abdest 3. Rida ve izara bürünmek 4. İki rekat ihram namazı kılmak 5. Niyeti dil ile sesli olarak yapmak 6. Telbiyeyi namazdan sonra okumak 7. Hac için ihrama, hac ayları başladıktan sonra girmek b) İHRAMA GİRDİKTEN SONRA Her fırsatta telbiye söylemek *İhram öncesigüzel koku sürünmek müstehaptır

HAC NİYETİ DEĞİŞTİRİLEBİLİR Mİ? 1. Değiştirilemez: Hanefi, Şafiî ve Malikîler 2.Değiştirilebilir: Hanbelîler İfrâd veya kıran haccına niyet eden kimse, tavaf ve sa’y yaptıktan sonra hac niyetini feshedip haccı umreye çevirerek tıraş olup ihramdan çıkabilir. Daha sonra hac niyeti ile ihrama girerek tavaf, vakfe ve sa’y yapar, böylece temettü haccı yapmış olur.

TAVAFIN ÇEŞİTLERİ a) Farz tavaflar 1. Ziyaret tavafı 2. Umre tavafı b) Vacip tavaflar 1. Veda tavafı 2.Nezîr tavafı c) Sünnet tavaf: Kudüm tavafı d) Nafile tavaflar 1. Tatavvu: Farz, vacip ve sünnet dışında yapılan tavaflar 2. Müstehap: Tahiyyetü'l-mescîd tavafı

TAVAFIN FARZLARI 1. Niyet 2. Tavafızamanında yapmak Kudüm tavafı: İhrama girdikten sonra, Arafat vakfesinden önce Umre tavafı: İhrama girdikten sonra Ziyaret tavafı: Kurban bayramının birinci günü fecr-i sadığın doğuşundan sonra, ömrün sonuna kadar (Ebu Hanife: Bayramın ilk üç günü) Veda tavafı: Hac menâsikinin tamamlanmasından sonra 3.Tavafı Kâ’be’nin çevresinde ve Mescid-i Haram’ın içinde yapmak. 4. Tavafın en az dört şavtını yapmak (Şafilere göre Yedi şavtı farz)

TAVAFIN VACİPLERİ 1.Tavafı abdestli yapmak (Şafilerde farz) 2. Avret mahalli örtülü olarak yapmak (Şafilerde farz) 3. Teyâmün 4. Tavafın ilk şavtına Hacer-i Esved'in hizasını geçmeden başlamak 5. Tavafı yürüyerek yapmak 6.Tavafı Hatim’in dışından yapmak (Şafilerde sünnet) 7. Tavafı yedi şavta tamamlamak(Şafilere göre Yedi şavtı farz) •Tavaf namazı kılmak (Şafilerde sünnet)

TAVAFIN SÜNNETLERİ 1. Tavafa başlarken Hacer-i Esved veya hizasına Rükn-i Yemânî tarafından gelmek. 2. Tavafın başlangıcında ve her şavtın sonunda Hacer-i Evsedi istilam etmek 3. Remel ve ıztıba yapmak (sonunda sa’y yapılacak tavafların ilk üç şavtında) 4. Tavafı mümkün oldukça Ka’be’nin yakınında yapmak 5. Müvâlât 6. Duâ etmek/okumak 7. Huşu 8. Tavaftan sonra zemzem içmek 9. Necasetten taharet (Şafilerde farz)

SA'YİN FARZLARI 1.Umre sa'yiniihramlı olarak ve umre tavafından sonra yapmak 2.Hac sa'yinihac ayları içinde, ihrama girdikten sonra ve geçerli bir tavafın peşinden yapmak 3.Sa’yi Safa ve Merve tepeleri arasında yapmak 4. Sa’ye Safâ tepesinden başlayıp Merve tepesinde bitirmek 5. Sa'yin en az dört şavtını yapmak(Şafilere göre yedi şavtı farz)

SA’YİN SÜNNETLERİ 1. Sa'yi, tavafı yaptıktan ve tavaf namazını kıldıktan sonra ara vermeden yapmak. 2. Sa’yi abdestli olarak yapmak. 3. Necasetten taharet 4. Safa ve Merve tepelerinde Ka’be’ye yönelip tekbir, tehlil ve salavat getirmek 5. Sa’yin her şavtında Ka’be’yi görebilecek şekilde Safa ve Merve tepeleri üzerine çıkmak 6. Her şavtta, Safa ile Merve tepeleri arasındaki iki yeşil ışık arasında hervele yapmak 7. Sa’y sırasında tekbir, tehlil ve dua ile meşgul olmak. 8. Sa’yin şavtlarını peş peşe yapmak 9. Sa’y sırasında tekbir, tehlil ve dua ile meşgul olmak

ARAFAT VAKFESİNİN FARZLARI 1. Hac için ihrama girmiş olmak 2. Vakfeyi Arefe günü (9 Zilhicce) güneşin zeval noktasına gelmesinden kurban bayramın birinci günü (10 Zilhicce) fecr-i sadığa kadar olan süre içinde yapmak 3. Vakfeyi Arafat'ta yapmak • Arafat, Hıllbölgesinde Haremsınırları dışında kalır. Arafat Vakfesinin Vacibi: Arefe günü gündüz Arafat'a çıkmış olanlarıngüneş batıncaya kadar Arafat'ta beklemeleri vaciptir.

ARAFAT VAKFESİNİN SÜNNETLERİ 1. Arefe gününün sabahı güneş doğduktan sonra Mina'dan Arafat'a hareket etmek 2. Zeval vaktinden önce Arafat bölgesinde bulunmak 3. Mümkünse vakfe için gusletmek 4. Öğle namazı öncesinde Nemîre Mescidi’nde hutbe okunması 5. Oruçlu olmamak 6. Vakfe esnasında abdestli ve kıbleye yönelik bulunmak. 7. Cebelü'r-Rahme tepesinin yakınında yapmak 8. Öğle ve ikindi namazlarını birleştirerek kılmak 9. Vakfeyi namazdan sonra yapmak 10. Gün boyunca, Kur‘ân okumak, telbiye, zikir, tehlîl, tekbir, tespih, dua ve istiğfar gibi ibadetleri çokça yapmak

MÜZDELİFE VAKFESİNİN FARZLARI 1.Hac için ihramlı olmak 2.Arafat vakfesini yapmış olmak 3.Vakfeyi Müzdelife sınırları içinde yapmak 4.Vakfeyi belirli zaman içinde yapmak ZAMANI: Arefe günü güneşin batımından Bayramın birinci günü güneşin doğumuna kadar olan süre Hanefiler: Bayramın birinci günü imsak ile güneşin doğumu arası Şafiiler-Hanbeliler: Arefe günü gece yarısından itibaren güneşin doğmasına kadar Malikiler: Arefe günü güneşin batımında güneşin doğmasına kadar •VACİBİ: Ebu Hanife ve İmam Muhammed’e göre Akşam ile yatsı namazlarını yatsı vaktinde Müzdelife’de cem-i tehir ile kılmak (diğer müçtehitlere göre sünnettir)

MÜZDELİFE VAKFESİNİN SÜNNETLERİ 1. Arefe gününü bayram gününe bağlayan geceyi burada geçirmek 2. Vakfeyi Meş‘ar-i Harâm civarında yapmak 3. Sabah namazını erkence kılmak 4. Sabah namazından sonra telbiye, tekbir, tehlîl, zikir, dua ve istiğfar ile vakfeyi ortalık aydınlanıncaya kadar sürdürmek 5. Ortalık iyice aydınlandıktan sonra güneş doğmadan Mira'ya hareket etmek

MİNA'DA YAPILAN GÖREVLER 1. Remy-i cimar (aslî vacip) 2. Hedy 3. Halk veya taksir • Bu üç göre arasında sıraya uymak cumhura göre sünnet sadece Ebu Hanife’ey göre vaciptir • Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelî mezheplerine göre kurban bayramının 1. gününü 2. gününe, 2. gününü 3. gününe ve 3. gününü 4. gününe bağlayan gecelerin yarıdan çoğunu Mina'da geçirmek vaciptir.

CEMERÂT 1.Cemre-i Suğrâ / Küçük Cemre: Mescid-i Hayf tarafındadır. 2.Cemre-i Vustâ / Orta Cemre 3.Cemre-i Aka’be / Büyük Cemre: Mina'nın Mekke istikametindeki sınırında yer alır.

CEMERATIN VAKTİ 1. Bayramın birinci günü:Fecr-i sadıktan bayramın ikinci günüfecr-i sadığa kadar olan sürede Aka’be Cemresi'ne yedi taş atılır. (Şafilerde Arefe günü gece yarısından sonra) 2.Bayramın ikinci ve üçüncü günü:Zevalden sonra başlar, fecr-i sadığa kadar devam eder. • Bayramın ikinci ve üçüncü günü sırasıyla küçük, orta ve büyük şeytana yedişer taş atılması sünnettir. (Şafilerde vacip) 3.Bayramın dördüncü günü: Zevalden sonra başlar güneşin batmasıyla sona erer

CEMRELERE ATILAN TAŞLARIN SAYISI Birinci gün: Aka’be Cemre'sine 7, İkinci gün: Küçük, orta ve büyük cemrelere yedişerden 21 taş Üçüncü gün: Küçük, orta ve büyük cemrelere yedişerden 21 taş Dördüncü gün: Küçük, orta ve büyük cemrelere yedişerden 21 taş (Toplam 70 taş) • Bayramın üçüncü gününde Mina’dan ayrılan kimse, dördüncü günü taş atmayacağı için ilk üç günde toplam 49 taş atmış olur. • Dördüncü günü atılacak taşlar toplanmış ise bu taşlar uygun bir yere bırakılır.

REMY-İ CİMARIN GEÇERLİ OLMASININ ŞARTLARI 1. Atılan taşları, dikili sütunlara isabet ettirmek veya yakınlarına düşürmek. 2. Taşları, cemrelere el ile fırlatarak atmak. 3. Taşın, atılması gereken yere atanın fiili sonucunda ulaşmış olması 4. Taşların her birini ayrı ayrı atmak. 5. Meşru mazereti bulunmayan kimselerin, taşları bizzat kendilerinin atması. 6. Atılan şeyin, taş veya taş hükmünde olması (Şâfiîler: atılan şey mutlaka taş olmalıdır) 7. Taşların, belirlenen vakitler içinde atılması 8. Atılması gereken taşların tamamını veya en az dördünün atılması

ŞEYTAN TAŞLAMANIN SÜNNETLERİ 1. Tertibe uymak (küçük-orta-büyük) (Şafiler: Vacip) 2. Akabe cemresine atılacak taşları Müzdelife’de toplamak (diğer taşlar her hangi bir yerden toplanabilir) 3. Mina’ya varır varmaz ilk iş olarak cemreyi taşlamak 4. Akabe cemresine ilk taşı atmakla birlikte telbiyeye son vermek 5. Taşları atarken بسم ألله أكبر رغما للشيطان وحزبهduasını okumak 6. Yedi taşı peş peşe atmak 7. Küçük ve orta cemreleri taşladıktan sonra uygun bir yerde kıbleye yönelerek dua etmek. 8. Atılan taşların nohut tanesi büyüklüğünde olması. 9. Atılacak taşların temiz olması. 10.Taşları sağ elin işaret ve baş parmaklarının ucuyla tutup atmak 11. Taşlama yaparken sağ eli, başın hizasını geçmeyecek kadar kaldırmak. 12. Bayramın birinci günü Aka’be cemresine kuşluk vaktinde atmak

ŞEYTAN TAŞLAMANIN MEKRUHLARI 1. Cemrelere nohut tanesinden büyük taş, terlik, şemsiye ve benzeri şeyler atmak 2. Cemre mahallinden taş alıp atmak. 3.Belirlenenden fazla sayıda taş atmak. 4. Taşları cemrelere atmaksızın bırakmak. 5. Temiz olmayan taşları atmak. 6. Büyük taş parçalarını kırarak atmak. 7. Cemerât arasında tertibe uymamak

HEDYİN ÇEŞİTLERİ a) Vacip 1. Temettu ve Kıran hedyi 2. Ceza hedyi 3. İhsâr hedyi 4. Fevât hedyi 5. Adak hedyi 2. Nafile

HEDYİN KESİM ZAMANI 1.Adak hedyi ve nafile hedyin kesim zamanı: Kurban bayramının birinci günü güneşin doğmasından sonra bayram namazının akabinde başlar ve bayramın dördüncü günü güneşin batışına kadar devam eder. 2.Ceza hedyinin kesim zamanı: İhlalin gerçekleşmesiyle başlar 3.Fevât Hedyi: Haccın kaza edildiği zamanda kesilir 4.Temettu ve Kıran hedyinin zamanı: Kurban bayramının ilk günü fecr-i sadıktan bayramın üçüncü günü güneş batıncaya kadar (sünnet) (Ebu Hanife’ye göre vacip).

HALK VEYA TAHSİR a) ZAMANI: Hacda Zamanı: Bayramın ilk günü fecr-i sâdıktan sonra başlar. (Şafiiler: Arefe gününü bayrama bağlayan gece yarısından sonra) Umrede zamanı: Sa‘y'den sonra b) YERİ: Harem bölgesi c) MİKTARI: Başın en az dörtte biri •Tamamını tıraş sünnet (Şafiiler: En az üç tel)

TAHALLÜL Halk veya taksir ile ihramdan çıkma 1. İlk Tehallül: Bayramın birinci günü tıraş olmakla gerçekleşir. Bununla cinsel ilişki dışındaki ihram yasaklar kalkar. Şafiîler: Cemerata taş atmak, tıraş olmak ve farz tavaftan herhangi ikisini yapmakla gerçekleşir. 2.İkinci Tehallül: Ziyaret tavafının yapılmasıyla gerçekleşir. Bütün yasaklar kalkar.

CEZALAR a) MÎKAT MAHALLİ İLE İLGİLİ CEZALAR: Mîkat mahallinin ihramsız geçene DEM b) TAVAF İLE İLGİLİ CEZALAR: 1.Kudüm tavafının tamamını veya şavtlarının yarıdan fazlasını abdestsiz olarak yapmana SADAKA 2.Ziyaret tavafının son üç veya daha az sayıda şavtını abdestsiz, cünüp, loğusa veya adetli olarak yapan kimseye, her şavt için bir fitre miktarı SADAKA 3. Veda tavafının şavtlarının yarıdan azının terk edilmesi veya tavafın abdestsiz yapılması halinde terk edilen veya abdestsiz yapılan her bir şavt için SADAKA 4. Tavafları avret yeri açık yapana DEM 5.Tavafları geri geri yürüyerek yapana DEM 6. Kudüm tavafının şavtlarının tamamın veya yarıdançoğunu cünüp yapana DEM 7.Umre tavafının abdestsiz, cünüp veya adetli olarak yapanaDEM 8.Kıran haccında umre tavafını abdestsiz yapana DEM 9.Ziyaret tavafında şavtların tamamını veya yarıdan çoğunu abdestsiz yapana DEM 10.Ziyaret tavafının son üç şavtını veya daha az şavtını terk edene DEM 11. Ziyaret tavafının üç veya daha az sayıda şavtını terk edene DEM 12. Vedâ tavafında şavtların tamamını veya yarıdan çoğunu terk edene veya cünüp yapanaDEM 13. Ziyaret tavafında şavtların tamamını veya yarıdan çoğunu cünüp, adetli ve loğusa olarak yapana BEDENE

CEZALAR • Sa’yi veya şavtlarının yarıdan çoğunu mazeretsiz olarak terk edene DEM; üç veya daha az şavtını terk edene her bir şavt için bir SADAKA • Güneş batmadan Arafat'tan ayrılına DEM •Mazeretsiz olarak Müzdelife vakfesine terk edene DEM •Şeytan taşlamayı mazeretsiz olarak terk edene veya bir günde atılması gereken taşların yarıdan çoğunu atmayanaDEM • Her gün için atılması gereken taşların yarıdan azını atana her bir taş için bir SADAKA

GİYSİ VE KOKU SÜRNÜME İLE İLGİLİ CEZALAR 1. Giysi yasağın bir gündüz veya bir gece süresince ihlal edene DEM; bir gün veya bir geceden az ihlal edeneSADAKA 2. Yara bulunması gibi bir zaruret sebebiyle giysi giyene veya başa sargı sarana DEM veya ÜÇ GÜN ORUÇ ya da altı fakire birer SADAKA 3.Yüzlerini bir gündüz veya bir gece süreyle örten kadınlaraDEM,bir gündüz ve bir geceden az örtenlereSADAKA 4. Etkisi bir gündüz veya bir gece devam eden koku sürene DEM, daha az devam eden koku sürene SADAK 5.Bir uzvun tamamına veya toplam bir uzvu oluşturacak kadar organlara koku sürüneDEM, bir uzuvdan daha azına koku sürene SADAKA 6. Erkekler ihram örtülerine, kadınlar giysilerine eni boyu bir karıştan faz koku sürene DEM daha azına sürene SADKA 7. Üç defa kokulu sürme çekene DEM, bir iki defa çekene SADAKA 8.Vücudun tamamına veya birkaç organına aynı yerde bir seferde koku sürene DEM,birkaç organa ayrı ayrı mekanlarda koku sürene ise her bir organ için bir DEM

TIRAŞ İLE İLGİLİCEZALAR 1. Başının yahut sakalın tamamını veya en az dörtte birini tıraş edene veya kısaltana DEM, bundan daha az kısmı tıraş edene SADAKA 2. Başın, sakalın, koltuk altlarının ve bedendeki bütün tüylerin aynı mekânda birlikte tıraş edene DEM;bunların ayrı ayrı mekânlarda tıraş edene her biri için ayrı bir DEM 3. Ensenin tamamını tıraş edene DEM; ensenin bir kısmını, bıyığın tamamını veya bir kısmını tıraş edene SADAKA gerektirir. 4. Koltuk altlarından birinin veya her ikisinin tüylerini giderene DEM; birinin tüylerinden bir kısmını veya miktarı ne olursa olsun göğüs, bacak ve kollardaki tüyleri giderene SADAKA 5. İhramsız bir kimseyi tıraş edene SADAKA (Şafiîler:ceza gerekmez)

TIRNAK KESME İLE İLGİLİCEZALAR 1. El ve ayakların bütün tırnaklarının aynı zaman ve mekânda bir defada kesene DEM; ayrı ayrı yerlerde kesilmesi halinde her bir el ve ayak için ayrı ayrı kesene DEM; el veya ayakların her birinin dörder veya daha az sayıda tırnaklarının kesilmesi halinde kesilen her bir tırnak için bir SADAKA 2. İhramlı kimsenin, ihramlı veya ihramsız başka birinin tırnaklarını kesene SADAKA

CİNSEL İLİŞKİ İLE İLGİLİ CEZALAR 1. İhrama girdikten sonra Arafat vakfesini yapmadan önce cinsel ilişkide bulunan hacı adayının haccı bütün mezheplerin ittifakı ile FASİT OLUR. Bu kimse, haccı tamamlar, daha sonra haccını kazâ eder. Ayrıca DEM 2. Arafat vakfesinden sonra, tıraş olup ihramdan çıkmadan önce cinsel ilişkide bulunan kimseye BEDENE (Diğer mezheplere göre Arafat vakfesinden sonra, birinci tahallülden önce cinsel ilişkide bulunan kimsenin HACCI FASİTOLUR. Bu kimse haccını tamamlar. Daha sonra haccını kaza eder ve BEDENE) 3. İlk tehallülden sonra henüz ziyaret tavafını yapmadan önce cinsel ilişkide bulunan kimseye DEM 4.Kıran haccı yapan kimse bu yasağı işlerse kendisine iki DEM 5. Umre için ihrama girdikten sonra umre tavafının en az dört şavtı yapmadan önce cinsel ilişkide bulunan kimsenin umresi FASİT OLUR. Bu kimse umresini tamamlar ve ihramdan çıkar. Daha sonra bozulan umresini kaza eder ve yapılan ihlal sebebiyle bir DEMgerekir. 6. İhramlı iken eşini şehvetle öpmen, okşayan, sarılıp kucaklayan kimseye DEM 7.Mastürbasyon sonucu boşalma olursa DEM

CEZALARDAMUHAYYERLİK Şafiîlere göre; mazeretli veya mazeretsiz, bilerek veya bilmeyerek elbise giyen, koku sürünen, eşini şehvetle öpen, okşayan ve sarılıp kucaklayan, istimna yapan, tıraş olan veya tırnaklarını kesen ihramlı kimseler; dem, üç gün oruç tutma ve altı fakire birer sadaka-i fıtır verme şıklarından birini seçmekte muhayyerdirler. Delilleri şu âyet ve hadistir: “İçinizden her kim hastalanır veya başından rahatsız olur (da tıraş olmak zorun da kalırsa) fidye olarak yaoruç tutması, ya sadaka vermesi, ya dakurban kesmesigerekir.”(Bakara, 2/196) Ka’b b. Ucre Hz. Peygambere, “Başımdaki bitler yüzüme dökülüyor” der. Hz. Peygamber; “Başındaki haşereler seni rahatsız ediyor mu?” diye sorar. Sahabenin “Evet” demesi üzerine; “Tıraş ol,üç gün oruç tutveyaaltı fakiri doyur, yahutbir kurban kes” buyurur. (Ahmed, IV, 241) Hanefî bilginler, bu ayet ve hadisin ifade ettiği ruhsatı “hastalık” ve “eza” bulunması şartlarına bağlamıştır.

BİLGİSİZLİK, UNUTMA VE ZORLANMANINCEZALARA ETKİSİ Şafiîlere göre; a) İhram yasağı olduğunu bilmeyerek, yanılarak veya unutarak tıraş olmak, tırnak kesmek ve kara hayvanlarını avlamakgibiyok etme / itlaf türünden yasakları ihlal eden kimseye ceza gerekir. b) İhram yasağı olduğunu bilmeyerek, yanılarak veya unutarak koku sürünmek, elbise giymek ve cinsel ilişkide bulunmak gibi faydalanma / istimta türünden olan yasakları ihlal eden kimse için ceza gerekmez. Hanefileregöre; Mazeretli veya mazeretsiz, bilerek veya bilmeyerek, kasten veya hata ile, zorlama veya ihtiyâri olarak, uykuda veya uyanık iken veya unutarak ihram yasaklarını ihlal edene kimseye ceza gerekir. Ancak bu ihlallerin kasten yapılması günahtır. Bu itibarla cezanın dışında tövbe ve istiğfar etmek de gerekir.

Hac yapmak üzere ihrama girmiş olan bir kimsenin her hangi bir sebeple Arafat vakfesine yetişememesi demektir. Buna göre kurban bayramının birinci günü fecr-i sadıktan önce bir an olsun Arafat’a bulunamayan kimse hacca yetişememiş olur. Hac için ihrama giren bir kimsenin Arafat’ta vakfeye yetişememesi halinde aşağıdaki sonuçlar ortaya çıkar: a)İfrat haccı için ihrama giren kimse, fevât durumunda, umre yaparak ihramdan çıkar. Kurban kesmesi gerekmez. (Şafiler: Fevat kurbanı keser) Daha sonraki yıllarda haccı kaza etmesi gerekir b)Kıran haccınaniyet eden ancak umre yapamayan ve Arafat vakfesine de yetişemeyen kimse önce umre yapar, tıraş olup ihramdan çıkmadan kaçırdığı hac için tavaf ve sa'y yapar, sonra tıraş olup ihramdan çıkar. Böylece kıran hedyi kesmekten kurtulur. Kıran haccınaniyet edip umresini yapan ancak Arafat vakfesini kaçıran kimse, fevt ettiği hac için tavaf ve sa’y yapar, tıraş olup ihramdan çıkar. Böylece Kıran haccı kurbanı kendisinden düşer. Her iki durumda haccını daha sonraki yıllarda kaza etmesi gerekir. c) Temettü haccına niyet eden kimse umresini yapıp ihramdan çıkmış daha sonra hac için ihrama girmiş ancak Arafat vakfesini kaçırmış ise bir umre yapıp ihramdan çıkar. Temettu hedyi kesmez. Çünkü bir hac mevsiminde umre ve haccı yapamamıştır. Bu kimsenin veda tavafı yapması da gerekmez. Daha sonraki yıllarda haccını kaza eder. FEVÂT

İHSÂR Hac veya umre için ihrama giren kimsenin, her hangi bir sebeple, ihramın gereğini -umre için tavafı, hac için Arafat vakfesini ve ziyaret tavafını- yerine getirmesinin engellenmesi demektir. İhsara sebep olan engeller; düşman, hastalık, parasız kalmak, hapse atılmak, ayağı kırılmak ve yurt dışına çıkılmasına izin verilmemesi gibi sebeplerdir. Muhsar; Eğer harem bölgesinde ise niyet eder ve ihsâr kurbanı keserek ihramdan çıkar. Eğer Harem bölgesi dışında ise, Harem bölgesinde kesilmeküzere bir kurbanlık hayvanı -yahut ücretini- gönderir. (Şafiîler: İhsâr kurbanının Harem bölgesinde kesilmesi şart değildir.)Bu kurban, kesilince ihramdan çıkmış olur. Ayrıca saçların tıraş edilmesi veya kısaltılması gerekmez. Kurban yerine ulaşıp kesilmeden ihram yasaklarından hiç biri işlenmez, işlenirse dem gerekir. İhsar kurbanının harem bölgesi dışında kesilmesi caiz değildir. Hac veya umre için ihrama giren kimse, muhsar durumuna düşer, sonraArafat'ta vakfe yapma imkanı bulursa ihsar durumu sona ermiş olur.

Teşekkürler Doç. Dr. İsmail KARAGÖZ Rehberlik ve Teftiş Başkanı

HAC MENASİKİ