WYKŁAD DRUGI

1. WYKŁAD DRUGI ROZWÓJ HISTORYCZNY SYSTEMÓW PRAWNYCH I POLITYCZNYCH

2. RECEPCJA PRAWA RZYMSKIEGO • KODEKS JUSTYNIANA (IUS CIVILE) • XII WIEK: GLOSATORZY (BOLONIA) • PRZYCZYNY RECEPCJI (FORMALNE, MERYTORYCZNE) • METODY RECEPCJI • RÓŻNE WPŁYWY NA RÓŻNYCH TERENACH • KODYFIKACJA PRAWA KONTYNENTALNEGO

3. NARODZINY COMMON LAW • ROZDROBNIENIE PRAWA • ROLA ZWYCZAJU • STWORZENIE SYSTEMU SĄDÓW KRÓLEWSKICH • SYSTEM PRAWA PRECEDENSOWEGO • BRAK KODYFIKACJI PRAWA • RECEPCJA COMMON LAW W STANACH ZJEDNOCZONYCH

4. KODYFIKACJA BRAK KODYFIKACJI RÓŻNICE NORMA GENERALNA NORMA INDYWIDUALNA ŹRÓDŁA PRAWA STANOWIONEGO ŹRÓDŁA PRAWA PRECEDENSOWEGO SĘDZIOWIE WYDAJĄ WYROKI SĘDZIOWIE TWORZĄ PRAWO

5. FORMA PAŃSTWA MONARCHIA – PAŃSTWO NA CZELE KTÓREGO STOI KORONOWANY, DOŻYWOTNI I DZIEDZICZNY WŁADCA (KRÓL, KSIĄŻĘ, CESARZ, CAR, SUŁTAN) STANOWA KONSTYTUCYJNA ABSOLUTNA OGRANICZONA OGRANICZONA NIEOGRANICZONA FEUDALIZM XIX-XX WIEK XVI–XVIII WIEK PARLAMENTARNA

6. FORMA PAŃSTWA REPUBLIKA – PAŃSTWO, W KTÓRYM GŁOWA PAŃSTWA (JEDNOSTKA LUB GRUPA OSÓB) POCHODZI Z WYBORÓW I SPRAWUJE URZĄD PRZEZ OKREŚLONY CZAS (kadencję) PREZYDENCKA PARLAMENTARNA MIESZANA PREZYDENT GŁOWĄ PAŃSTWA I SZEFEM RZĄDU PREZYDENT MA FUNKCJE FORMALNE SILNY PREZYDENT, WPŁYWOWY PARLAMENT PODZIAŁ WŁADZY, RZĄD NIE ODPOWIADA PRZED PARLAMENTEM RZĄD ODPOWIADA PRZED PARLAMENTEM PREZYDENT I PREMIER WSPÓŁRZĄDZĄ

7. REŻIM POLITYCZNY NIEDEMOKRATYCZNY DEMOKRATYCZNY AUTOKRACJA GRECKIE POLIS, WIĘKSZOŚĆ WSPÓŁCZESNYCH PAŃSTW TOTALITARYZM DYKTATURA TYRANIA DESPOTYZM ABSOLUTYZM FASZYZM KOMUNIZM FUNDAMENTALIZM

8. DEMOKRACJA KRYTERIA PAŃSTW DEMOKRATYCZNYCH: ZASADA SUWERENNOŚCI NARODU DEMOKRATYCZNY SYSTEM RZĄDÓW (DEMOKRACJA PRZEDSTAWICIELSKA) WYBORY (WOLNE I POWSZECHNE) GWARANCJA OCHRONY PRAW I WOLNOŚCI OBYWATELSKICH SYSTEM PARTYJNY (PLURALISTYCZNY) oraz RYWALIZACJA I KOMPROMIS POLITYCZNY PODZIAŁ WŁADZY (BRAK KUMULACJI) „RZĄDY PRAWA, A NIE RZĄDY LUDZI”

9. DEMOKRACJA BEZPOŚREDNIA PODEJMOWANIE WAŻNYCH DECYZJI (POLITYCZNYCH, SPOŁECZNYCH) PRZEZ SPOŁECZEŃSTWO (PAŃSTWOWE LUB LOKALNE) RODZAJE DEMOKRACJI BEZPOŚREDNIEJ: REFERENDUM: GŁOSOWANIE W FORMIE ODPOWIEDZI NA PYTANIE(A) PLEBISCYT: ZA I PRZECIW DANEJ KWESTII (TERYTORIALNEJ) INICJATYWA LUDOWA: INICJOWANIE PROCESU LEGISLACYJNEGO WETO LUDOWE: ZNIESIENIE AKTU PRAWNEGO LUB DECYZJI ORGANÓW WŁADZY

10. DEMOKRACJA POŚREDNIA DEMOKRACJA PRZEDSTAWICIELSKA, WYBORY: * WOLNE * POWSZECHNE * TAJNE * RÓWNE * BEZPOŚREDNIE LUB POŚREDNIE * WIĘKSZOŚCIOWE LUB PROPORCJONALNE PRAWNE I POLITYCZNE ASPEKTY SYSTEMU WYBORCZEGO SYSTEM WYBORCZY = ORDYNACJA WYBORCZA

11. SYSTEM WYBORCZY WYBORY: POKOJOWY SPOSÓB ROZTRZYGNIĘCIA WALKI O WŁADZĘ SYSTEM WYBORCZY: OGÓŁ NORM REGULUJĄCYCH WYBORY * CZYNNE I BIERNE PRAWO WYBORCZE * KAMPANIA WYBORCZA * SPOSÓB LICZENIA GŁOSÓW WYBORY: * LEGITYMIZUJĄ WŁADZĘ * UMOŻLIWIAJĄ WIĘKSZY DOSTĘP DO WŁADZY * TWORZĄ ODPOWIEDZIALNOŚĆ POLITYCZNĄ

12. SYSTEM PARTYJNY PODZIAŁ ILOŚCIOWY: SYSTEM JEDNOPARTYJNY – ZAKAZ DZIAŁANIA INNYCH PARTII (OGRANICZENIE DEMOKRACJI, CIĄGŁOŚĆ RZĄDÓW, DELEGALIZACJA, FASZYZM I KOMUNIZM) SYSTEM DWUPARTYJNY – DWIE PARTIE DOMINUJĄCE (MAŁE PARTIE BEZ SZANS, POLARYZACJA SPOŁECZEŃSTWA, PARTIE ZBLIŻONE DO CENTRUM, STANY ZJEDNOCZONE, WIELKA BRYTANIA, KANADA ?) SYSTEM WIELOPARTYJNY – TRZY LUB WIĘCEJ PARTII MA SZANSĘ NA ZDOBYCIE WŁADZY (ROZDROBNIENIE, CZĘSTA ZMIANA RZĄDZĄCYCH, POLSKA, WŁOCHY) SYSTEM PARTII DOMINUJĄCEJ (INDIE, MEKSYK)

13. SYSTEM PARTYJNY PODZIAŁ JAKOŚCIOWY: SYSTEM HEGEMONICZNY – JEDNA PARTIA U WŁADZY PRZEZ DŁUGI OKRES CZASU, BEZ WZGLĘDU NA FORMĘ RZĄDÓW (SAMODZIELNE LUB KOALICYJNE) SYSTEM ZRÓWNOWAŻONY – POLARYZACJA, ALE BEZ DOMINACJI JAKIEJKOLWIEK PARTII, NAJCZĘŚCIEJ DWUPARTYJNY LUB DWUBLOKOWY SYSTEM ZMIENNY – CZĘSTE ZMIANY PARTII RZĄDZĄCYCH, ALE BRAK SFORMALIZOWANYCH REGUŁ (RÓŻNE PARTIE RZĄDZĄ, ZAWIERAJĄ RÓŻNE KOALICJE) SYSTEM ROZPROSZONY – WIELE PARTII UZYSKUJE PODOBNĄ ILOŚĆ GŁOSÓW (ZMIANY PODCZAS KADENCJI)

14. PRAWA I WOLNOŚCI OBYWATELSKIE PRAWA CZŁOWIEKA A PRAWA OBYWATELA ŹRÓDŁO OCHRONY: PRAWO MIĘDZYNARODOWE I PRAWO KRAJOWE (KONSTYTUCJE) NAJWAŻNIEJSZE WSPÓŁCZESNE PRAWA I WOLNOŚCI OBYWATELSKIE: * PRAWO DO ŻYCIA * WOLNOŚĆ SŁOWA, PRASY, ZGROMADZEŃ * WOLNOŚĆ RELIGIJNA, WOLNOŚĆ SUMIENIA * PRAWO WŁASNOŚCI * PRAWO DO PRYWATNOŚCI * WOLNOŚCI PROCESOWE * PRAWA SOCJALNE

15. TOTALITARYZM • KRYTERIA PAŃSTW TOTALITARNYCH: • MONOPOL IDEOLOGICZNY • MONOPOL PARTYJNY • STAŁA KONTROLA PAŃSTWA NAD SPOŁECZNOŚCIĄ • KONCENTRACJA WŁADZY PAŃSTWOWEJ • DYKTATURA JEDNOSTKI STOJĄCEJ NA CZELE PAŃSTWA • BRAK LEGALNIE DZIAŁAJĄCEJ OPOZYCJI • HISTORYCZNIE W XX WIEKU REŻIM TOTALITARNY ISTNIAŁ W HITLEROWSKICH NIEMCZECH I STALINOWSKIM Z.S.R.R.

16. AUTORYTARYZM • KRYTERIA PAŃSTW AUTORYTARNYCH: • RZĄDY JEDNOSTKI LUB GRUPY OSÓB (SZACUNEK I POSŁUSZEŃSTWO SPOŁECZEŃSTWA) • POLICYJNE (SIŁOWE) METODY RZĄDZENIA • PAŃSTWO JEST WAŻNIEJSZE OD PRAW JEDNOSTEK • NACJONALIZM I RASIZM JAKO ELEMENT CODZIENNOŚCI FUNKCJONOWANIA PAŃSTWA • OGRANICZONE MOŻLIWOŚCI ORGANIZOWANIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA • HISTORYCZNIE W XX WIEKU REŻIM AUTORYTARNY ISTNIAŁ W HISZPANII FRANCO, PORTUGALII SALAZARA, PERONA W ARGENTYNIE, PINOCHETA W CHILE oraz W INNYCH PAŃSTWACH AMERYKI ŁACIŃSKIEJ

17. STRUKTURA TERYTORIALNA ZŁOŻONE UNITARNE FEDERACJA JEDEN PORZĄDEK PRAWNY I SPOŁECZNY KONFEDERACJA STANY ZJEDNOCZONE SZWAJCARIA