270 likes | 836 Vues
HOŞGELDİNİZ. HEPATOSELLÜLER KARSİNOM Etiyoloji, Evreleme ve Tedavi Protokolleri. Erol H. Aksungur Radyodiagnostik AD Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi. Hepatosellüler karsinom. Dünyada ciddi bir sağlık problemi Tüm neoplazilerin %5’ini oluşturmakta Yılda 500.000 yeni olgu
E N D
HEPATOSELLÜLER KARSİNOMEtiyoloji, Evreleme ve Tedavi Protokolleri Erol H. Aksungur Radyodiagnostik AD Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi
Hepatosellüler karsinom • Dünyada ciddi bir sağlık problemi • Tüm neoplazilerin %5’ini oluşturmakta • Yılda 500.000 yeni olgu • Prevalans (100.000 kişi/yıl) • Uzakdoğu/Ortadoğu/Afrika: > 20 • Avrupa: 5 – 20
HCC & Siroz • Temel risk faktörü: KC sirozu • Sirotik hastalarda yıllık insidans: % 2 - 6 • Bu hasta grubunda; HCC başlıca ölüm nedeni
HCC & Siroz • Uzakdoğu ve güney Asya’da: • Hepatit B sirozda ana sebep • Siroz gelişmeden HBV’li hastalarda erken yaşlarda HCC • Batı ve Japonya’da: • Sirozda; hepatit C ve alkolizm primer faktör
Etiyolojik faktörler • Kronik viral hepatit B, C, D • Toksinler: Alkol, Aflatoksinler • Herediter metabolik KC hastalıkları • Herediter hemokromatozis • α-1-antitripsin eksikliği • Otoimmün hepatit • Aşırı kilo (erkeklerde) • Diabetes mellitus • Nonalkolik steatohepatitis (NASH) veya nonalkolik yağlı KC hastalığı (NAFLD)
Sirozda hepatokarsinogenez Rejenerasyon nodülü Displastik nodül Erken HCC Mutlak HCC
HCC’ye bağlı mortalitenin azaltılması • Engeleme • Aşılama, alkol kullanımının kısıtlanması • Hepatit B ve C tedavisi • Erken tanı • Etkin tedavi sağlar • Yaşam süresini uzatır
“Erken tespit = küratif tedavi şansı” • Risk faktörü taşıyan hastalarda • US ve AFP ile 6 ayda bir periyodik tarama • Tümör duplikasyon süresi: 6.5 (1 - 20) ay • Küratif tedavi şansı olmayan Child-pugh C, Performans status 3 – 4 hastalarda: “Tarama anlamsız”
US İncelemede Sirotik Karaciğerde Kitle 1 - 2 cm > 2 cm < 1 cm İki dinamik Görüntüleme (US, BT, MR) Tek dinamik Görüntüleme (US, BT, MR) Periyodik US (3 - 4 ay) Tipik vaskülerite veya AFP > 200 İki yöntemde tipik vaskülerite Tek yöntemde tipik vaskülerite Atipik vaskülerite Atipik vaskülerite biyopsi Boyut Artışı Stabil 18 -24 ay Tanı: HCC Negatif sonuç Tanı: Diğer pat. Biyopsi tekrarlama veya görüntüleme takibi Standart takip protokolü (6-12 ay) Lezyon boyutuna göre uygulama Boyutta değişiklik Görüntüleme yöntemi veya biyopsi tekrarı pozitif negatif Hepatosellülar karsinom olarak tedavi et EASL, AASLD, JSH Barcelona Concensus Conference 05
US İncelemede Sirotik Karaciğerde Kitle AFP değeri düşük 1 - 2 cm > 2 cm < 1 cm İki dinamik Görüntüleme (US, BT, MR) Tek dinamik Görüntüleme (US, BT, MR) Periyodik US (3 - 4 ay) Tipik vaskülerite veya AFP > 200 İki yöntemde tipik vaskülerite Tek yöntemde tipik vaskülerite Atipik vaskülerite Atipik vaskülerite biyopsi Boyut Artışı Stabil 18 -24 ay Tanı: HCC Negatif sonuç Tanı: Diğer pat. Biyopsi tekrarlama veya görüntüleme takibi Standart takip protokolü (6-12 ay) Lezyon boyutuna göre uygulama Boyutta değişiklik Görüntüleme yöntemi veya biyopsi tekrarı pozitif negatif Hepatosellülar karsinom olarak tedavi et EASL, AASLD, JSH Barcelona Concensus Conference 05
US İncelemede Sirotik Karaciğerde Kitle 1 - 2 cm > 2 cm < 1 cm İki dinamik Görüntüleme (US, BT, MR) Tek dinamik Görüntüleme (US, BT, MR) Periyodik US (3 - 4 ay) Tipik vaskülerite veya AFP > 200 İki yöntemde tipik vaskülerite Tek yöntemde tipik vaskülerite Atipik vaskülerite Atipik vaskülerite biyopsi Boyut Artışı Stabil 18 -24 ay Tanı: HCC Negatif sonuç Tanı: Diğer pat. Biyopsi tekrarlama veya görüntüleme takibi Standart takip protokolü (6-12 ay) Lezyon boyutuna göre uygulama Boyutta değişiklik Görüntüleme yöntemi veya biyopsi tekrarı pozitif negatif Hepatosellülar karsinom olarak tedavi et EASL, AASLD, JSH Barcelona Concensus Conference 05
US İncelemede Sirotik Karaciğerde Kitle 1 - 2 cm > 2 cm < 1 cm İki dinamik Görüntüleme (US, BT, MR) Tek dinamik Görüntüleme (US, BT, MR) Periyodik US (3 - 4 ay) Tipik vaskülerite veya AFP > 200 İki yöntemde tipik vaskülerite Tek yöntemde tipik vaskülerite Atipik vaskülerite Atipik vaskülerite biyopsi Boyut Artışı Stabil 18 -24 ay Tanı: HCC Negatif sonuç Tanı: Diğer pat. Biyopsi tekrarlama veya görüntüleme takibi Standart takip protokolü (6-12 ay) Lezyon boyutuna göre uygulama Boyutta değişiklik Görüntüleme yöntemi veya biyopsi tekrarı pozitif negatif Hepatosellülar karsinom olarak tedavi et EASL, AASLD, JSH Barcelona Concensus Conference 05
Nodül < 1 cm 1 x 3 - 4 ay İleri inceleme tarama
Nodül : 1 - 2 cm • İki dinamik yöntem (BT/MR): Tipik vasküler patern • İki dinamik yöntem (BT/MR): Atipik vasküler patern ve AFP değeri < 200 ng/ml HCC Biyopsi * the European Association for the Study of the Liver
Nodül > 2 cm • Tek Dinamik yöntem: • “Tipik vasküler patern” veya • AFP > 200 ng/ml “HCC”
Diğer tümör işaretleyiciler • Des-gamma carboxyprothrombin (DCP) • Interleukin-2, • Urinary tumor growth factor-ß1 • MAGE - 4 protein receptors
Evreleme sistemleri Amaç: Prognoz belirleme ve tedavi yöntemini seçme • Konvansiyonel sistemler • Okuda Evrelemesi • Modifiye TNM Sınıflaması (UICC) • Yeni Sistemler • Barcelona Clinic Liver Cancer (BCLC) • The Cancer of the Liver Italian Program (CLIP) • The Japan Integrated Staging (JIS)
Okuda sınıflaması (1985) • Ortalama yaşam süresi: • Evre I : 11,5 ay • Evre II : 3 ay • Evre III : 0,9 ay • Evre I : Rezeksiyon sonrası 25,6 ay Okuda I: Pozitif faktör yok Okuda II: pozitif faktör 1 veya 2 Okuda III: Pozitif faktör 3 veya 4
Barcelona Liver Cancer Clinic Staging System • Prognoz: Neoplazmanın seyri ve kronik karaciğer hastalığının durumu • Tedavi seçimi multipl faktöre bağlıdır: • Morfolojik kriterler • Nodüllerin boyut ve sayısı • Vasküler invazyon • Ekstrahepatik yayılım • KC’in fonks. durumu (Child-Pugh) • Klinik performans durumu (PS) Evre A1: “oldukça erken” Evre A2-A4: “erken” Evre B: “ara” Evre C: “ileri” Evre D: “terminal”
HCC: Tedavi seçimi “En erken evre” (A1) “erken evre” (A2 - A4) “ara evre” (B) “ileri evre” (C) “terminal” (D) Tek nodül < 3 cm PS 0 1-3 nodül < 3 cm PS 0 Büyük veya multinodüler PS 0 Büyük veya multinodüler PS 1 - 2 Yaygın tm, Child-C, PS > 2 Portal HT Bilirubin Vasküler invazyon Ekstrahepatik yayılım Eşlik eden hastalık yok var Rezeksiyon Tx RF TAKE Sistemik Kemoterapi Semptomatik (destek) % 30 küratif % 70 palyatif Barcelona Liver Cancer Clinic Staging System Bruix J, Hepatology 2005
Kıssadan hisse • HCC’de erken tanı küratif tedavi şansını artırır • US; donanımlı cihaz ve uzman ellerde iyi bir tarama yöntemi • BT veya MR tetkikleri dinamik teknikle (arteryel, portal ve geç faz) yapılmalı • AFP > 200 ng/ml anlamlı • Dinamik incelemelerde şüphe? => Biyopsi
Kıssadan hisse • BCLC tedavi seçeneğini, CLIP prognozu saptamada, Modifiye TNM Tx ve Rx planlanırken yararlı • Ancak hiçbir sistem tek başına yeterli değil • Tanı: Gastroenteroloji, radyoloji ve patoloji işbirliğini gerektirmekte • Tedavi seçimi: Genel cerrahi, girişimsel radyoloji ve onkoloji uzmanları birlikte karar vermeli • Sağkalımda alta yatan siroz ve diğer sistemik hastalıklar da etken. Bu nedenle hasta takibinde Gastroentereloji uzmanına büyük görev düşmekte