XIX PODKARPACKA KONFERENCJA SAMORZĄDÓW TERYTORIALNYCH Polańczyk, 30 – 31 maja 2012 r .

1. XIX PODKARPACKA KONFERENCJA SAMORZĄDÓW TERYTORIALNYCH Polańczyk, 30 – 31 maja 2012 r. Ośrodek „Atrium”

2. STANISŁAW LIS Prezes Zarządu Stowarzyszenia „MEDIA POLANIE” Ekspert ds. polityki regionalnej , funduszy UE i EOG oraz Partnerstwa Publiczno Prywatnego (PPP )

3. REALIZACJA INWESTYCJI SAMORZĄDOWYCH W FORMIE PARTNERSTWA PUBLICZNO – PRYWATNEGO (PPP)

4. I Instrumenty finansowe, które mogą być wykorzystywane w budowaniu modeli inwestycyjnych na sfinansowanie inwestycji publicznych do 2020 r.: 1. Fundusze strukturalne UE 2. Mechanizmy Finansowe EOG 3.Krajowe środki publiczne 4.Zagraniczne, w tym UE środki publiczne 5.Programy bilateralne

5. Instrumenty finansowe, które mogą być wykorzystywane w budowaniu modeli inwestycyjnych na sfinansowanie inwestycji publicznych do 2020 r.: 6. Fundacje krajowe 7. Fundacje zagraniczne 8. Partnerstwa: Partnerstwo Publiczno-Prywatne (PPP), Partnerstwo Publiczno-Prywatne-Społeczne (PPPS), Partnerstwo Prywatno – Prywatne (PP), Partnerstwo Prywatno – Prywatno-Społeczne(PPS) 9.Obligacje komunalne • 10. Fundusze inwestycyjne wspierające realizację • Inwestycji publicznych: • Fundusz DeutscheBank Londyn tzw. fundusz londyński, • b. Fundusz SovereignFund TFI S.A.

6. Instrumenty finansowe, które mogą być wykorzystywane w budowaniu modeli inwestycyjnych na sfinansowanie inwestycji publicznych do 2020 r.: 11. Fundusze Venture Capital 12. Inicjatywy Wspólnotowe: Jessica, Jaspers, Jeremi 13. Koncesje. 14. Outsourcing 15. Leasing zwrotny

7. Instrumenty finansowe, które mogą być wykorzystywane w budowaniu modeli inwestycyjnych na sfinansowanie inwestycji publicznych do 2020 r.: 16. Anioły Biznesu 17. Gwarancje bankowe 18.Akredytywy 19. Fundusze luksemburskie 20. Kredyty i pożyczki bankowe 21. Poręczenie kredytowe

8. Instrumenty finansowe dostępne dla samorządów terytorialnych

9. II WYMOGI USTAWY O FINANSACH PUBLICZNYCH DLA POLITYKI INWESTYCYJNEJ SAMORZĄDÓW TERYTORIALNYCH

10. WIELOLETNI PLAN FINANSOWY NA LATA 2012-2020 Poziom zadłużenia budżetu Gminy według Ustawy o finansach publicznych z dnia 30 czerwca 2005r. Art. 169 i 170 będzie mierzony procentowym wskaźnikiem rocznej obsługi zadłużenia do rocznych dochodów budżetowych (max 15%), jak również wskaźnikiem wielkości długu do rocznych dochodów (max 60%) Przedstawiona relacja obowiązuje do 31 grudnia 2013 r.

11. WIELOLETNI PLAN FINANSOWY NA LATA 2012-2020 Od 1 stycznia 2014 r. poziom zadłużenia budżetu Gminy będzie obliczany według nowej Ustawy o finansach publicznych z dnia 27 sierpnia 2009r. Art. 243, która mówi o relacji planowanych na dany rok wydatków na obsługę zadłużenia w stosunku do dochodów ogółem. Relacja ta nie może być większa od uśrednionego z lat poprzednich ilorazu dochodu bieżącego powiększonego o dochód ze sprzedaży majątku oraz pomniejszonego o wydatki bieżące do dochodów ogółem.

12. Wynikiem przedstawionej relacji jest poniższy wzór, który sprowadza się do porównania wydatków na obsługę długu na dany rok do wolnych środków, obliczonych jako średnia z trzech lat. gdzie poszczególne symbole oznaczają: R – planowaną na rok budżetowy łączną kwotę z tytułu spłaty rat kredytów i pożyczek, oraz wykupów papierów wartościowych O – planowane na rok budżetowy odsetki od kredytów i pożyczek, odsetki i dyskonto od papierów wartościowych oraz spłaty kwot wynikających z udzielonych poręczeń i gwarancji, D – dochody ogółem budżetu w danym roku budżetowym, Db – dochody bieżące, Sm – dochody ze sprzedaży majątku, Wb – wydatki bieżące, n – rok budżetowy, na który ustalana jest relacja, n–1 – rok poprzedzający rok budżetowy, na który ustalana jest relacja, n–2 – rok poprzedzający rok budżetowy o dwa lata, n–3 – rok poprzedzający rok budżetowy o trzy lata.

13. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO 2012 - 2020 Dla strategii opracowano również Prognozę Oddziaływania na Środowisko zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U.Nr.199 poz.1227)

14. III Filozofia i etapy PARTNERSTWA PUBLICZNO-PRYWATNEGO PPP

15. Partnerstwo Publiczno-Prywatne PPP (ang. public-private partnership), czyli świadczenie usług pożytku publicznego przez podmioty prywatne jest usankcjonowaną prawem polskim formą, współpracy przedsiębiorczości prywatnej wspartej prywatnym kapitałem z sektorem publicznym na wszystkich szczeblach.

16. Partnerstwo Publiczno-Prywatne PPP (ang. public-private partnership) Ten instrument rozwoju infrastruktury i świadczenia z jej pomocą usług powszechnego pożytku gospodarczego stanowi rozwiniętą formę inwestowania w sektor publiczny w większości krajów świata. W Polsce dopiero zaczyna nabierać znaczenia.

17. Partnerstwo Publiczno-Prywatne PPP (ang. public-private partnership) to przedsięwzięcia realizowane w oparciu o umowę długoterminową zawartą pomiędzy podmiotem publicznym a podmiotem prywatnym, której celem jest stworzenie składników infrastruktury umożliwiającej świadczenie usług o charakterze publicznym.

18. Zadaniem partnera publicznego jest, bowiem świadczenie usług publicznych, do czego obliguje go prawo, natomiast partner prywatny ma prowadzić działalność gospodarczą i osiągać zyski. Fundamentem powyższej definicji jest, więc wspólnota działań sektora publicznego i prywatnego – stworzona po to, by obaj partnerzy mogli jak najlepiej realizować cele, do których zostali powołani.

19. PPP nie jest, więc prywatyzacją działań władzy publicznej. Nie zwalnia władzy publicznej z obowiązku świadczenia usług o charakterze publicznym, lecz zastępuje proces prywatyzacji. Oddzieleniu od siebie ulega domena działań gospodarczych oraz domena odpowiedzialności polityczno – prawnej. Sprywatyzowana zostaje jedynie działalność gospodarcza: budowa, finansowanie, eksploatacja i zarządzanie przedsięwzięciem inwestycyjnym. Dostępność usług oraz ich, jakość pozostaje nadal w obszarze odpowiedzialności władzy publicznej.

20. PPPjest, więc połączeniem działań władzy publicznej oraz prywatnego kapitału na rzecz realizacji zadań, które pozostawały dotychczas w domenie działalności władzy publicznej.

21. Podział kompetencji przy realizacji zadań publicznych na kompetencje gospodarcze i polityczne oraz przypisanie ich odpowiednio partnerom prywatnym i władzom publicznym polega na przydzieleniu właściwych obu stronom umiejętności, dając tym samym szansę (przy podobnych, a czasem mniejszych nakładach) na zwiększenie wolumenu świadczonych usług publicznych oraz zwiększenie efektywności ich wytwarzania.

22. Cykl życia PPP Przeciętny projekt PPP możemy podzielić na cztery etapy: I. rozpoznanie projektu II. przegląd i przygotowanie III. przetarg IV. realizacja

23. ETAP I Przed rozpoczęciem przygotowań PPP należy przeprowadzić ogólny etap przygotowawczy do projektu, w ramach, którego projekt zostaje zidentyfikowany, analizuje się go pod względem wykonania oraz nadaje się mu właściwą dla niego strukturę organizacyjną. Efektem tego etapu jest zgromadzenie maksymalnie dużej ilości ogólnych informacji na temat projektu. Przede wszystkim należy określić zarówno strony przedsięwzięcia jak i jego pozostałych uczestników. Następnie należy rozpoznać wszystkie ekonomiczno – społeczne oddziaływania projektu i rozpoznać jego bezpośrednie koszty i korzyści. Po dokonaniu takiej analizy należy również realnie ocenić możliwości sfinansowania projektu przez podmiot publiczny i określić jego oddziaływanie finansowe na pozostałe jednostki. Ostatecznie należy zbadać wszystkie możliwe źródła finansowania.

24. ETAP II Ten etap jest poświęcony przede wszystkim sprawdzeniu czy dany projekt posiada cechy i odpowiada charakterystyce projektów realizowanych w formule PPP i może tym samym być zakontraktowany w tym trybie. Przede wszystkim należy określić czy wykonanie zadania w ten sposób przyniesie korzyści przeważające w stosunku do innych metod realizacji zadań publicznych. Należy również ocenić atrakcyjność danego projektu z punktu widzenia sektora prywatnego i wyliczyć stopę zwrotu wszystkich strumieni pieniężnych przedsięwzięcia. Kiedy okaże się, iż metoda partnerstwa znajduje zastosowanie przy określonym projekcie należy się skupić na zidentyfikowaniu wszelkich zalet i wad różnych modeli PPP i wybrać najbardziej optymalny. Na tym etapie wskazana jest analiza doświadczeń innych podmiotów, które realizowały już projekty PPP w ramach interesującej nas dziedziny zadań publicznych.

25. ETAP III Etap przetargu to etap bardzo szczegółowy, poświęcony tworzeniu struktury partnerstwa i wyborowi partnera prywatnego, którego rezultatem jest konstrukcja skomplikowanej siatki rozwiązań przyjmującej postać umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym zawierającej uregulowania kwestii natury technicznej, prawnej i finansowej. Należy przy tym pamiętać, iż aktywna i dobrze skonstruowana współpraca sektora prywatnego i publicznego, przy zachowaniu hierarchii celów własnych tych sektorów oraz zakresu obowiązków opracowanego na podstawie jasno zdefiniowanego podziału ryzyk i zobowiązań, prowadzi do maksymalizacji korzyści i efektywności w ramach realizowanego w formule PPP przedsięwzięcia.

26. ETAP IV Realizacja polega na wdrożeniu w życie projektu PPP, zgodnie z przyjętymi założeniami i harmonogramem. W dużej mierze zależy ona od zawarcia postanowień odpowiedniej treści w umowie PPP. Fundamentem udanej realizacji przedsięwzięcia PPP jest bowiem zastosowanie win – winrule czyli zasady, według której partnerstwo odnoszące sukces to partnerstwo, w ramach którego następuje optymalny podział zadań i ryzyk związanych z projektem – każdy wykonuje i odpowiedzialny jest za to co najlepiej potrafi, w związku z czym obie umawiające się strony czerpią z niego wymierne korzyści i realizują swoje cele.

27. Generalnie pod pojęciem PPP rozumie się różne formy współpracy pomiędzy podmiotami publicznymi a prywatnymi, których celem jest zapewnienie finansowania, budowy, odbudowy, zarządzanie i utrzymania infrastruktury lub dostarczanie usług publicznych. Nie istnieje również oddzielny system regulujący partnerstwo.

28. Organizacjaprojektu PPP INSTYTUCJA SEKTORA PUBLICZNEGO płatności usługa umowa PPP określająca szczegółowe warunki współpracy projekt i budowa eksploatacja udziałowcy spółki: - podwykonawcy - instytucje finansowe - potencjalnie – instytucje sektora publicznego kontrakty na realizację prac kapitał własny PRYWATNA SPÓŁKA SPECJALNEGO PRZEZNACZENIA utrzymanie wyposażenie kapitał dłużny obowiązkowe zakupy usług INSTYTUCJE FINANSOWE

29. Partner publiczny Partner prywatny Zadania publiczne Zysk Schemat obrazujący relacje pomiędzy partnerem publicznym, a prywatnym Podmiot publiczny powierza realizację zadania publicznego podmiotowi prywatnemu, który powinien na tym zarobić pod warunkiem, że realizuje umówione cele.

30. CECHY PPP Przy wykorzystaniu PPP w finansowaniu zadań inwestycyjnych i publicznych niematerialnych należy wykorzystać następujące cechy PPP: 1. Kompleksowość, czyli realizacja usług publicznych , a nie tylko inwestycji. Prywatny partner staje się (długoletnim) dostawcą usługi publicznej, a nie tylko prostym twórcą aktywów. PPP obejmuje cały cykl życia projektu.

31. CECHY PPP 2. Efektywny podział ryzyka, czyli każdy z partnerów robi to, co potrafi zrobić lepiej. Podział ryzyka (zakresie odpowiedzialności partnera prywatnego) może być różny – jest to główne kryterium wyodrębniania wielu szczegółowych modeli PPP. Przykładowe modele: DBO – projektuj, buduj, eksploatuj. BOO – buduj, bądź właścicielem, eksploatuj. BOR – buduj, eksploatuj, odnawiaj koncesję. BOT – buduj, eksploatuj, przekaż. DBFO – projektuj, buduj, finansuj, eksploatuj. DBFM – projektuj, buduj, finansuj, utrzymuj.

32. CECHY PPP • Zwiększenie wartości (value for money), czyli zwiększenie wartości w stosunku do czego? – w porównaniu do metody tradycyjnej. Do porównania efektywności (efekty/koszty) projektu tradycyjnego i PPP służą wypracowane w teorii i stosowane w praktyce narzędzia: • PPS – skanowanie projektu (wstępna analiza PPP). • PPC – komparator publiczno-prywatny, porównanie hipotecznego modelu PPP z modelem tradycyjnym. • PSC – komparator sektora publicznego, porównanie wybranej, najlepszej oferty PPP z modelem tradycyjnym.

33. CECHY PPP 4. Uzależnienie płatności od wyników, czyli uzależnienie płatności od wyników, co oznacza, że ryzyko partnera prywatnego związane jest ze świadczoną przez niego usługą. Oznacza to – w zależności od modelu – odpowiedzialność partnera prywatnego za każdy błąd, który utrudniłby świadczenie usługi na określonym w umowie poziomie. Należy kwantyfikować również oczekiwane efekty jakościowe – w zależności od celów np. oczekiwana ilość imprez artystycznych, ilość uczestników kółek hobbistycznych, poziom wiedzy o kulturze, minimalizacja skarg na jakość obsługi w bibliotece, czy poziom projekcji filmów w kinie.

34. Umowa na inwestycję w formule Partnerstwa Publiczno-Prywatnego PPP IV

35. 1. Konstrukcja umów PPP, 2. Wykonywanie umów, 3. Zasady zakończenia współpracy. 4. Przykłady umów PPP: - Umowa na budowę sanatorium uzdrowiskowego; - Umowa na budowę aquaparku; - Umowa na budowę drogi; - Umowa na budowę sieci wodociągowej i kanalizacyjnej; - Umowa na budowę szkoły; - Umowa na rewitalizację centrum miasta; - Umowa na budowę domu złotej jesieni; - Umowa na budowę siedziby Urzędu Gminy;

36. - Umowa na budowę ośrodka zdrowia; - Umowa na remont i modernizację domu kultury; - Umowa na remont, modernizację i budowę dróg w gminie; - Umowa na dokończenie kanalizacji na terenie gminy; - Umowa na remont i modernizację placówek oświatowych; - Umowa na I portfel projektów: • Rewitalizacja rynku, • Budowa siedziby urzędu gminy, • Budowa ośrodka zdrowia, • Remont i modernizacja domu kultury.

37. - Umowa na II portfel projektów: • Remont, modernizacja i budowa dróg w gminie, • Dokończenie kanalizacji na terenie gminy, • Remont i modernizacja placówek oświatowych.

38. V UMOWY TYPU PPP ZAWARTE W POLSCE W LATACH 2009 - 2012 Opracowanie własne: Instytut PPP

44. VI a PRZYKŁADOWA OFERTA FIRMY DORADCZEJ jako doradcy samorządów terytorialnych w zakresie przygotowywania przedsięwzięć inwestycyjnych do realizacji w ramach Partnerstwa Publiczno-Prywatnego (PPP) WERSJA I – dla jednego przedsięwzięcia inwestycyjnego

50. VI b PRZYKŁADOWA OFERTA FIRMY DORADCZEJ jako doradcy samorządów terytorialnych w zakresie przygotowywania przedsięwzięć inwestycyjnych do realizacji w ramach Partnerstwa Publiczno-Prywatnego (PPP) WERSJA II – dla „portfela projektów PPP”