Warszawa, 03.10.2008

1. Warszawa, 03.10.2008 PLANOWANIE MIEJSKIE I REWITALIZACJA WARSZTAT 2 Krzysztof Skalski Forum Rewitalizacji Instytut Spraw Publicznych UJ

2. Rewitalizacja jako czesc polityki miejskiej Transfer doswiadczen francuskich

3. Jakie kierunki transferu z Francji? Polityki : np. model francuskiej �Polityki miast malych i srednich� , lata 70.-80, Polityki �Sektor�w Chronionych� w miastach Sztuki i Historii, od 1963 r. do chwili obecnej, Programy : np. �Programowane Operacje poprawy mieszkalnictwa i przestrzeni publicznych OPAH�..najblizsze aktualnemu modelowi LPR w Polsce, pozwolily na realizacje 150 program�w rocznie przez 10 lat, Instytucje : np. model Narodowej Agencji dla Poprawy Starych Zasob�w Mieszkaniowych ANAH.., Instrumenty : np. Prawo Pierwokupu Komunalnego, DPU; Reforma czynsz�w i dodatk�w mieszkaniowych, tzw. �Pomoc dla kamieni� i �Pomoc dla Ludzi�, instrumenty fiskalne�, Formy, metody zarzadzania: np. zarzadzanie poprzez Operatora rewitalizacji � profesjonalne stowarzyszenia lokalne zrzeszone w Federacji krajowej : model PACT ARIM�

4. Udane i nieudane transfery z Francji Zasady budownictwa w segmencie TBS,na wz�r HLM Reforma administracyjna i decentralizacja w Kraju, Kontrakty wojew�dzkie, Program �Developpement Social des Quartiers�� Program ksztalcenia operator�w 2001-2004

5.  Ksztalcenie operator�w  dla przeksztalcen obszar�w  kryzysowych Programy przedakcesyjne�(Mr Jean Claude Ebel, Mr Xavier Givelet Programy twinningowe MMR : DATAR- EPF- Forum Rewitalizacji: Mme Marie Claude Tessier�(Dijon), kooperacja zdecentralizowana: np. Zyrard�w � Creusot-Loire, Lyon � L�dz, i inne� pazdziernik 2008 � nowy impuls, nowe kierunki�

6.  Budowa program�w rewitalizacji  i ksztalcenie operator�w 1991-93, PACT ARIM, Fundacja France-Pologne, Rada Europy : Jurydyka Lubicz w Krakowie, 2000-2004, France- Pologne �Forum Rewitalizacji: ksztalcenie operator�w dla program�w przeksztalcen urbanistycznych, z ROPSEM na Slasku, Lata 90., Konferencje krajowe w IGKiP � istrumenty urbanistyki operacyjnej, 2000, IGPiK+ DATAR + Equipement + EPF � Urbanistyka operacyjna � brakujace instrumenty, Publikacja RRR

7. Istnieje naturalna konwergencja rozwiazan polskich i francuskich Lepsze warunki transferu po 2004- Polska w UE: Programy Interreg, Upodabniaja sie ceny i koszty, Dyrektywy europejskie : Francja i Polska sa obiektywnymi sprzymierzencami w wielu punktach dotyczacych polityki miejskiej,(np.przedsiebiorstwa komunalne-SEM,SSE- zones franches, Etablissement Public Foncier (NPdC- Slask ) Sekretariat URBACT jest �w Paryzu, nowe impulsy do wsp�lpracy Wiele wiedzy o rozwiazaniach zagranicznych zgromadzonej w kraju dzieki konferencjom miedzynarodowym i publikacjom w latach 90.-2008

8. Transfer w latach 90-2000� Og�lny optymizm dotyczacy wykorzystania doswiadczen zagranicznych zgodny z idea : �Uczmy sie na bledach� �.ale cudzych�! � transfer to dzialalnosc tw�rcza, innowacyjna��

9. Wiec dlaczego tak malo skorzystano ? Dlaczego nadal nie wiadomo jak gmina moze sprawnie wykupic dzialki potrzebne do realizacji program�w rewitalizacji ? Dlaczego nadal nie wiadomo jak zachecic wlascicieli kamienic i wsp�lnoty mieszkaniowe do pozyczek na remonty ? Dlaczego nadal nie wiadomo, jak przygotowac niechciane przez developera tereny poprzemyslowe do powt�rnego zagospodarowania ? �

10. Jakie sa bariery transferu ? 1. Inercja instytucjonalna we wdrazaniu innowacji: pomysl - adaptacja do kontekstu polskiego- przekonanie opinii � lobbing - inicjatywa legislacyjna � procedowanie � uzgodnienia � glosowania � wdrazanie- monitorowanie- dostrzeganie efekt�w niezamierzonych - poprawki� 17 lat nie wystarczylo dla ustawy o sp�jnosci spolecznej i rewitalizacji miast !

11. Jakie bariery transferu ? 2. Ontogeneza instytucjonalna : dojrzewanie systemu instytucji do program�w kompleksowych : �brak styk�w� pomiedzy instytucjami wsp�lpracujacym lub odwrotnie: �spiecia na stykach�, (np. projekty zintegrowane i finansowane r�wnoczesnie z EFS i EFRR w LPR), - potrzeba bedzie instytucji rozjemczych i arbitrazowych (system francuski specjalnej jurysdykcji), - Niekt�re projekty pilotazowe z lat 90. ucza, ze : �Niedobrze jest miec racje za wczesnie��

12. Bariery transferu grupy nacisku przeciwstawiajace sie wprowadzeniu skutecznych rozwiazan bo na tym same straca, bo same musialy by sie zreformowac� przyklad : francuskie prawo o przestepstwie wynikajacym z tzw. �wczesnego poinformowania� � zapobiega nieuzasadnionej spekulacji, w Polsce - nie!

13. Bariery transferu Uwarunkowania wynikajace z �kultury instytucjonalnej� �w krajach wczesniej rozwinietych UE i rozwijajacych sie UE : badania socjologiczne- Tolerancja dla czestych zmian kadrowych, 0bawa przed podejmowaniem ryzyka, obawa przed decyzja, obawa odpowiedzialnosci homo sovieticus pracujacy w sferze budzetowej, Hierarchiczna - �pionowa�, a nie horyzontalna struktura instytucji samorzadowych � utrudnia montaz programu rewitalizacji

14. MOMENT PRZESILENIA Trudno przewidziec MOMENT PRZESILENIA w procesie wprowadzenia rozwiazan wynikajacych z doswiadczen zagranicznych (7 projekt�w ustaw o rewitalizacji miedzy 1992-2006) - �zbyt duzo czynnik�w jest w grze�

15. ANTYCYPACJA zjawisk wczesniej zaistnialych - najwieksza korzysc z doswiadczen trendy demograficzne w miastach, szczeg�lnie malych i srednich � krajowa polityka miast malych i srednich: wzmacniac ich konkurencyjnosc poprzez specyficzna oferte gospodarcza, wysoka jakosc zycia � programy, konkursy, kryzys wielkich osiedli mieszkaniowych nadchodzi - potrzebna polityka krajowa � Francuzi : ANRU i PNRU; kryzys starych dzielnic, zabytkowych i historycznych : Francuzi � Sektory Chronione, programy OPAH i nowy program PNRQD 2009-2016,- potrzebne nowe instrumenty dla konserwator�w zabytk�w w PL, ziemia rolna - wielkosc skonczona: � Chronic grunty rolne wobec prognoz rozproszenia zabudowy podmiejskiej, wykorzystac instrumenty dla �miasta zwartego�, Segregacja spoleczna w miescie � zadbac o �przemieszanie spoleczne� (mixit� urbaine) w programach rewitalizacji, Strefy uprzywilejowane � to obecnie LPR. A obok ?? Komplementarnosc dzialan w mieszkalnictwie na calym obszarze aglomeracji jest konieczna

16. Doswiadczenia do wykorzystania: Tozsamosc miast i Dziedzictwo kulturowe : wykorzystac Sektory Chronione, ZPPAUP, francuskie programy wsparcia dla dzielnic dawnych- nowe instrumenty merytoryczne i fiskalne dla konserwator�w zabytk�w, Krajobrazy ewolucyjne w obszarach poprzemyslowych na liscie UNESCO- pomysl dla Slaska � wsp�lpraca z NPdC;

18. Instytucje szczebla krajowego DATAR � DIACT a Projekt Miedzyresortowej Komisji ds. polityki miejskiej i rewitalizacji, ANRU a Krajowa Agencja ds. Odnowy Miast, ANAH, Narodowa Kasa dla poprawy starych zasob�w Mieszkaniowych, PACT � ARIM a krajowa siec operator�w dla program�w rewitalizacji w Polsce,

19. Istrumenty finansowe CDC � Caisse des D�p�t et Consignations a dzialania BGK i Krajowego Funduszu Mieszkaniowego w starym zasobie mieszkaniowym,

21. Instrumenty prawne i finansowe Niedokonczona reforma czynsz�w i dodatk�w mieszkaniowych w Polsce (Francuski dodatek mieszkaniowy pozwala �domknac� biznes plan i umozliwia remont kamienicy w ramach programu rewitalizacji � Wiadomo o tym w Polsce od 17 lat !)

22. Instrumenty urbanistyki operacyjnej Prawo pierwokupu komunalnego � DPU �(droit de pr�emption urbaine), to podstawowy instrument francuskich gmin dla wladania dzialkami w miejskich programach rewitalizacji. Wiedza juz o tym i juz �troche chca� burmistrzowie i prezydenci miast w Polsce. Potrzebna pedagogika i lobbing !

23. Strefy Interwencji Gruntowej Podstawowy instrument �zarzadzania wartoscia grunt�w w miescie� instrument walki z nieuzasadniona spekulacja gruntami � juz sp�zniony w Polsce i bardzo NIE-CHCIANY przez niekt�re grupy nacisku. We Francji wprowadzany w tylko w tych samorzadach, kt�re tego same chca !

24. SZKOLENIA i STUDIA WYZSZEdla menadzer�w - operator�w rewitalizacji Studia podyplomowe dla operator�w rewitalizacji � brak, Szkolenia dla samorzad�w � slabo zauwazone dzialania Forum Rewitalizacji w latach 2000-2008�, brak wsparcia, Studia wyzsze � nieliczne przedmioty specjalistyczne na kilku Uniwersytetach w Kraju�, nierozpoznawalne przez student�w, Szkolenia komercyjne przez podmioty prywatne� �to tylko KROPLA W MORZU POTRZEB

25. �na nowym rynku pracy:zarzadzania procesami rewitalizacji Operatorzy program�w rewitalizacji Szef programu, Szef projektu,�. Zawody zwiazane z ekonomia spoleczna w odnowie miast� �dziekuje za uwage